طالقانی روحانی مورد نیاز امروز ماست. طالقانی نماد روحانی است که نه دولت زده است و نه عوام‌گرا. طالقانی نماد وحدت در کثرت و کثرت در وحدت بود. توحید او اصل بر تشابه و همگون‌سازی نبود که همه گروه‌ها مانند او فکر کنند و اگر فکر نکنند حذف شوند.
سی و هشتمین بزرگداشت رحلت آیت الله سید محمود طالقانی با عنوان «به یاد پدر» عصر پنجشنبه و با حضور شخصیت های علمی، دینی و سیاسی در کانون توحید برگزار شد.
به گزارش خبرنگار جماران، هاشم آقاجری که در این مراسم به عنوان سخنران دوم پشت تریبون رفت، اظهار داشت: امروز جای خالی آیت الله طالقانی بیش از گذشته احساس می‌شود. طالقانی روحانید ای بود که باید باشد؛ طالقانی استعاره و بازنمایی از یک نماد است.
وی درباره آیت الله طالقانی اظهار داشت: شجاعت طالقانی براساس ایمان بود. او یک پدر بود که معنویتش رهایی بخش و عدالت‌طلبانه بود. او فقط ابوذر نبود؛ ابوعلی و ابوسعید هم بود. مردم در تشییع جنازه او می‌گفتند ای نایب پیغمبر ما، جای تو خالی است.
این استاد دانشگاه تربیت مدرس با طرح این سوال که طالقانی چه نیابتی از پیامبر داشت، تصریح کرد: او نیابتدار شفقت و مهربانی و آزادیخواهی و عدالت‌طلبی بود. دست رحمت و پر عشق او در آن فضای ستیزه‌آمیز اتهامات و تکفیرهای متقابل بر سر همه بود. او نقش پدری برای همه داشت؛ از مارکسیست تا دیندار و از فارس تا ترک و لر و کرد.
آقاجری با بیان اینکه طالقانی به دنبال خودشکفایی مردم بود، خاطرنشان کرد: طالقانی به عنوان یکی از حلقه‌های نیرومند روشنفکری دینی از نمادهای اتحاد روحانیت و روشنفکران بود. وحدت روشنفکر و روحانی در هدف و راهشان است و نه وحدت در موقعیت و روش.
وی افزود: طالقانی روحانی مورد نیاز امروز ماست. طالقانی نماد روحانی ای است که نه دولت زده است و نه عوام‌گرا. طالقانی نماد وحدت در کثرت و کثرت در وحدت بود. توحید او اصل بر تشابه و همگون‌سازی نبود که همه گروه‌ها مانند او فکر کنند و اگر فکر نکنند حذف شوند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه امروز یاد گرفتیم اختلافات و تفاوت‌ها را بپذیریم، ابراز داشت: دوقطبی خودی و غیرخودی از سوی طالقانی رنگ باخت و او این فاصله را پر کرد. طالقانی نشان داد که می‌توان هم مدرن بود و هم سنت‌ها را پاس داشت. هم دموکرات بود و هم سوسیالیست.
آقاجری با بیان اینکه هیچ کسی به اندازه طالقانی ملی‌گرا و ایران‌دوست نبود، عنوان کرد: او در عین ایران‌دوستی انترناسیولیست هم بود.
وی با بیان اینکه طالقانی در طول عمرش فرایندی تکاملی را طی کرد، یادآور شد: طالقانی یک چهره ایستا نبود. او را باید در سه لحظه تاریخی دید که عبارتند از تولد تا سال ۴۰، از سال ۴۰ تا پیروزی انقلاب اسلامی و دوران پس از انقلاب اسلامی است. در همه مراحل طالقانی همیشه در صحنه است.
این تاریخ پژوه تاکید کرد: او در دهه ۲۰ و ۳۰ از معدود روحانیونی است که از مصدق حمایت می‌کند و با کودتا مقابله می‌کند. او تا سال ۴۰ در گفتمان احیای مشروطیت قرار دارد و به همین خاطر کتاب علامه نایینی را با مقدمه و شرح جدیدی چاپ می‌کند.
آقاجری با تشریح آرای علامه نایینی و ارتباط آن با آیت الله طالقانی عنوان کرد: مرحله دوم زندگی طالقانی، از دهه ۴۰ است. مرگ آیت الله بروجردی و قیام ۱۵ خرداد سال ۴۲ و بسط خفقان سیاسی در این مساله موثر است. طالقانی در سال ۴۱ مقاله‌ای درباره فتوای شورایی می‌نویسد که نشان از دموکراتیزه شدن نگاه دینی اوست.
وی اضافه کرد: مشروطه خواهان تصور می‌کردند سلطنت را می‌توان کنترل و محدود کرد و همانند بریتانیا عمل کرد اما تجربه تاریخی به طالقانی نشان داد فرم و محتوا کاملا با یکدیگر در ارتباط هستند. نمی‌توان از ساختار فاسد، آدم سالم انتظار داشت. طالقانی دریافت دموکراسی، شورا، آزادی و عدالت و... در چارچوب ساختار سلطنتی قابل تحقق نیست.
استاد تاریخ دانشگاه تربیت مدرس با بیان اینکه طالقانی در جریان تجربه از دموکراسی شورایی به جمهوری شورایی گذار کرد، گفت: طالقانی در تجربه ۴۰ و ۵۰ به جمهوریخواهی رسید. جمهوری مدنظر طالقانی شورایی است.
محمد مهدی جعفری: پیام‌های رهایی‌ساز آیت‌الله طالقانی باید از پشت کوهِ تحریف و سکوت به گوش حق‌طلبان برسد
همچنین در ابتدای این مراسم محمد مهدی جعفری از دوستان و نزدیکان آیت الله طالقانی در سخنان کوتاهی در خصوص چرایی برگزاری سالگرد مرحوم طالقانی ابراز داشت: آیت الله طالقانی از سلسله بیدارگران و احیاگران ملل مشرق زمین و از مصلحان منادی بازگشت به قرآن و آزادکننده آن کتاب جهانی، قرآن است.
وی با اشاره به پیام‌های قرآن کریم اظهار داشت: پیام‌های رهاکننده قرآن در همه شرایط زمانی و مکانی و برای همه جوامع انسانی صرف نظر از نژاد و رنگ پوست و نحوه اندیشدن است.
این پژوهشگر مسائل دینی و قرآنی ادامه داد: برگزاری آیین سالگرد آیت الله طالقانی تلاشی برای رساندن پیام‌های آگاه‌کننده، آزادسازنده و دادگرانه قرآن از زبان آن مرحوم برای همه نسل‌ها است.
جعفری با اشاره به زمانه فعالیت‌های آیت الله طالقانی تصریح کرد: در زمانی که تلاش می‌شد پیام قرآن را با تحریف پشتیبان زر و زور و تزویر نشان دهند و آموزه‌های خدا و سنت‌های پیامبر و ائمه را با پوستین وارونه به خلق خدا ارائه دهند و دین خدا وسیله‌ای برای ریاست و تسلط بر مردم کنند و با صالحان در جنگ و ستیز بودند و فاسقان با گروه‌گرایی، حزب می‌ساختند، آیت الله طالقانی قرآن را به صحنه آورد و پیام‌های آن را به گوش حق‌طلبان می‌رساند و پیام‌های آن را از پستوهای منجمد و متحجر با شیوه‌های نو و همیشه تازه به قلب و اندیشه دیگران بازتاب می‌داد.
وی افزود: این آیین را برگزار می‌کنیم تا پیام‌های رهایی‌ساز آیت الله طالقانی از پشت کوه تحریف و سکوت به گوش حق‌طلبان برسد.
جعفری با بیان اینکه گسستی که ایجاد شده، باعث شده افراد ارزش‌های گذشته را نشناسند و ارزش‌ها به ضد ارزش تبدیل شوند، خاطرنشان کرد: آیت الله طالقانی با اندیشه‌ها و اعمال خود ثابت کرد نمونه‌ای از انسان متعالی است که در هیچ قید و بندی نمی‌گنجد و تمام تلاش او رها ساختن انسان‌ها از قید خودپرستی و عبودیت دیگران است.
