این نخستین‌بار نیست که همراهی روسیه با موضع غیردوستانه دولت‌های عربی درباره جزایر سه‌گانه ایرانی خبرساز می‌شود. پیش از این، در تیرماه ۱۴۰۲ نیز امضای روسیه پای بیانیه مشترک وزرای امور خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس و روسیه، که حاوی ادعاهای مشابهی بود، با واکنش قاطع تهران مواجه شد.
به گزارش جماران؛ بیانیه پایانی ششمین نشست مجمع همکاری کشورهای عربی و روسیه با واکنش قاطع تهران مواجه شده‌است و مقام‌های ایرانی بار دیگر تاکید کردند تهران در زمینه مباحث مربوط به تمامیت‌ارضی خود با هیچ طرفی تعارف ندارد، حتی با روسیه.
بیانیه مراکش چه بود؟
ماجرا اما از جایی آغاز شد که مجمع همکاری کشورهای عربی و روسیه، به‌منظور گسترش همکاری‌های فی‌مابین، در مراکش گردهم آمدند. بیانیه پایانی این نشست اما با طرح ادعاهای تکراری امارات درباره جزایر سه‌گانه ایرانی همراه بود و امضای چنین بیانیه‌ای ازسوی روسیه، با انتقادهای گسترده‌ای در ایران مواجه شد.
اگرچه این بیانیه دارای بندهای متعددی است، اما تاکید بر «استفاده از راه‌حل‌ها و ابتکارات صلح‌آمیز برای حل مناقشه مالکیت جزایر سه‌گانه»، تکرار موضع غیردوستانه‌ای بود که طی ماه‌های اخیر به‌صورت پررنگ‌تری ازسوی دولت امارات درحال پیگیری است؛ موضوعی که بارها با واکنش قاطع تهران مواجه شده و ایران تاکید کرده حاکمیت ایران بر جزایر سه‌گانه «غیرقابل مذاکره» است. درچنین شرایطی بیانیه پایانی نشست ۲۰ دسامبر علاوه بر طرح پیشنهاد «مذاکرات دوجانبه»، از مطرح شدن این موضوع در دیوان دادگستری بین‌المللی حمایت می‌کند؛ موضوعی که تایید آن ازسوی دولت روسیه بحث برانگیز شده‌است.
دومین همراهی روسیه با یک ادعای واهی
این اما نخستین‌بار نیست که همراهی روسیه با موضع غیردوستانه دولت‌های عربی درباره جزایر سه‌گانه ایرانی خبرساز می‌شود. پیش از این، در تیرماه ۱۴۰۲ نیز امضای روسیه پای بیانیه مشترک وزرای امور خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس و روسیه، که حاوی ادعاهای مشابهی بود، با واکنش قاطع تهران مواجه شد.
پس‌از آن بود که کار به احضار سفیر روسیه در تهران به وزارت امورخارجه ایران نیز کشیده شد تا مراتب اعتراض ایران به چنین موضع‌گیری‌هایی، به مسکو منتقل شود. در جریان آن احضار، دستیار وزیر و مدیرکل خلیج فارس وزارت امورخارجه با تاکید بر تعلق ابدی جزایر سه‌گانه ایرانی «ابوموسی»، «تنب بزرگ» و «تنب کوچک»، به خاک ایران، خواستار تصحیح موضع فدراسیون روسیه نسبت به این موضوع شد.
استمرار ادعاهای بی‌اساس امارات
این درحالی‌است که دولت امارات طی ماه‌های اخیر و در فرصت‌های مختلف، به طرح مستمر ادعاهای تکراری خود درباره جزایر سه‌گانه ایرانی ادامه داده؛ رویکردی که همواره با پاسخ قاطع ایران نیز مواجه شده‌است. در نخستین روزهای مهرماه ۱۴۰۲ بود که درجریان برگزاری مجمع‌عمومی سازمان ملل در نیویورک، امارات بار دیگر ادعای بی‌پایه و اساس خود درباره جزایر سه‌گانه ایرانی را تکرار کرد و «ریم بنت ابراهیم الهاشمی»، وزیر مشاور امارات در امور همکاری‌های بین‌المللی در سخنرانی خود، از ایران خواست تا مشکل سه جزیره تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی را حل و فصل کند. او همچنین مدعی شد که امارات این موضوع را از طریق مذاکره مستقیم یا دیوان کیفری بین‌المللی پیگیری خواهد کرد.
این موضع‌گیری درحالی بود که چند روز قبل از آن و در نشست مشترک وزیران امورخارجه ۶ کشور عضو شورای همکاری خلیج‌فارس با وزیر خارجه آمریکا در نیویورک نیز حاضران در بیانیه‌ای بار دیگر از ادعای بی‌اساس امارات درباره جزایر سه‌گانه حمایت کرده بودند.
واکنش وزارت امورخارجه
تایید موضع غیردوستانه امارات درباره جزایر سه‌گانه ایرانی ازسوی روسیه واکنش‌های بسیاری را در ایران به‌دنبال داشته‌است. سخنگوی وزارت امورخارجه در نخستین واکنش‌ها به این موضوع، با تاکید بر اینکه ایران در حفظ تمامیت سرزمینی خود ذره‌ای تردید ندارد، بیانیه پایانی ششمین مجمع همکاری دولت‌های عربی و روسیه را بی‌اساس و مردود دانست و آن را محکوم کرد.
ناصر کنعانی همچنین با تاکید بر سیاست تقویت روابط با همسایگان و لزوم احترام به اصل حسن همجواری اعلام کرد: ایران از همه همسایگان شمالی و جنوبی خود می‌خواهد با مدنظر قراردادن ظرفیت‌های بالفعل و بالقوه موجود در سطوح دوجانبه و منطقه‌ای، در راستای تقویت مناسبات گام برداند و از طرح و تکرار برخی ادعاهای مردود اجتناب کنند.
علی اکبر ولایتی: بعضی از موضع‌گیری‌های روسیه باعث تاسف است
ازسوی دیگر علی‌اکبر ولایتی، عضو مجمع تشخیص‌مصلحت‌نظام و مشاور رهبرمعظم‌انقلاب نیز در گفت‌وگو با رسانه‌ها، به این موضع روسیه واکنش نشان داد و با اشاره به بیانیه نشست مراکش، عنوان کرد ایران اجازه دخالت در امور داخلی خود را به هیچ طرف خارجی نمی‌دهد:
علی‌اکبر ولایتی، مشاور مقام معظم رهبری به تسنیم گفت: این اجلاس با حضور بعضی از عرب‌های بی اعتنا به سرنوشت فلسطینیان و کارشناسان روسی در مراکش برگزار شد و بیانیه ای را صادر نمود که دارای اشکالات متعددی است که مهمترین آن دخالت در امور ایران تلقی می‌گردد که این اقدام را محکوم می‌کنیم.
البته ما مسئول اقدامات غیرکارشناسی، غیرمنطقی و مداخله‌جویانه کشورهای دیگر نیستیم اما یادآوری می کنیم که باید کشورهای درگیر در منازعات سیاسی، دقت بیشتری در موضع گیری های خود نسبت به جمهوری اسلامی ایران داشته باشند.
روابط استراتژیک و دوستانه ایران و روسیه به آسانی به دست نیامده است و در این خصوص می‌بایست منافع دوجانبه‌ای و منطقه‌ای در نظر گرفته شود و در شرایطی که روسیه در شرایط پیچیده بین‌المللی قرار دارد، اتخاذ بعضی از موضع گیری‌های وزارت خارجه روسیه باعث تاسف است، هر چند که برخی فشارهای سیاسی بر روسیه در شرایط پیچیده فعلی موجب می‌شود که برای به دست آوردن امتیازی کم ارزش و دست نایافتنی نیز به اعتبار خود لطمه وارد کند.
مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل همچنین ضمن محکوم نمودن مواضع امارات در خصوص جزایر سه گانه متعلق به ایران گفت: باید تصریح و تاکید نمایم که جمهوری اسلامی ایران به عنوان صاحب اصلی جزایر سه گانه با دقت تحرکات بدخواهان منافع ملی و منطقه ای را رصد نموده و پاسخ لازم را خواهد داد و قطعیت این تعلق با چنین نشست‌های سست پایه خدشه دار نخواهد شد.
کنایه محسن رضایی به روسیه
محسن رضایی، دبیر شورای‌عالی هماهنگی سران قوا از دیگر چهره‌هایی بود که به بیانیه مراکش واکنش نشان داد و در فضای‌مجازی نوشت: «بارها گفته‌ایم که جزایرسه‌گانه قابل مذاکره نیست. ادامه زیاده‌خواهی امارات به نفع آنها نیست و تبعات دارد. مداخلات غیردوستانه روسیه در رابطه با تمامیت ارضی ایران نباید تکرار شود. جزایر سه‌گانه، شبه‌جزیره کریمه نیست!».
سفیر پیشین ایران در آلمان: روسیه از موضع اعراب در نقض تمامیت ارضی ایران دفاع کرد؛ این «متحد استراتژیک» است؟
سید حسین موسویان نوشت: روسیه مجددا از ادعای امارات و کشورهای عربی علیه تمامیت ارضی ایران حمایت کرد.
ایران هزینه سنگین حمایت از جنگ اوکراین را متحمل شد و اما مسکو از موضع اعراب در نقض تمامیت ارضی ایران دفاع کرد.
در عین حال برخی هنوز معتقدند که روسیه «متحد استراتژیک» است!
تذکر وزیر خارجه ایران به همتای روسی: در موضوع احترام به تمامیت ارضی و مباحث حاکمیتی ایران با هیچ طرفی تعارف نداریم
به گزارش جماران؛ در تماس تلفنی امروز، امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران در واکنش به بخشی از بیانیه ششمین نشست مجمع همکاری عرب و روسیه در مراکش، جزایر سه گانه ایرانی را جز لاینفک تمامیت ارضی ایران دانست و اشاره نمود: جمهوری اسلامی ایران هر ادعایی از سوی هر طرفی در این خصوص را کاملا مردود می داند.
امیرعبداللهیان با اشاره به مناسبات مثبت و رو به رشد مسکو و تهران یادآوری کرد: احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی کشورها از اصول بنیادین در مناسبات کشورهاست و تهران در موضوع احترام به تمامیت ارضی و مباحث حاکمیتی ایران با هیچ طرفی تعارف ندارد.
لاوروف وزیر امور خارجه روسیه روابط مسکو و تهران را راهبردی دانست و تاکید کرد: حاکمیت و تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران همواره مورد احترام روسیه بوده است و این سیاست رسمی مسکو هیچگاه نباید مورد تردید قرار گیرد. ما در مذاکرات تنظیم بیانیه پایانی نشست مراکش به صراحت، احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی ایران را مورد توجه قرار دادیم.
واکنش امام جمعه بوشهر به بیانیه اعراب و روسیه علیه جزایر ایران: با برنامه‌ریزی آمریکا بود
صفایی بوشهری امام جمعه بوشهر، بیانیه مجمع همکاری عرب و روسیه در مراکش در خصوص جزایر سه گانه ایرانی را محکوم کرد و گفت: با صدور این بیانیه مشخص شد این نشست، مجمع و بیانیه با برنامه‌ریزی آمریکا انجام شده و موضع‌گیری روسیه در این زمینه مایه تأسف است.
واکنش تند یک نماینده مجلس به همراهی روسیه با کشورهای عربی علیه جزایر ایرانی: دومین بار است که روس های اشغالگر گنده تر از دهانشان سخن می گویند
احمد نادری نوشت: دومین بار است که روس ها گنده تر از دهانشان سخن می گویند و در تمامیت ارضی ایران دخالت می کنند.
روسیه باید ابتدا پاسخگوی اشغال کریمه و تحمیل جنگ و کشتار مردم اوکراین باشد. خوش خدمتی به اماراتی ها چیزی از موضوع اشغالگری روس ها کم نمی کند.
جزایر سه گانه ایرانی است و ایرانی خواهد ماند.
سخنگوی جبهه اصلاحات: وقتش نرسیده مسئولان به تکرار وقاحت روسیه و تهدید تمامیت ارضی ایران واکنش نشان دهند؟
جواد امام، سخنگوی جبهه اصلاحات نوشت: ریاست جمهوری، نمایندگان مجلس، اعضای شورای عالی امنیت ملی آیا هنوز وقت آن نرسیده که نسبت به تکرار وقاحت دولت منفور روسیه و تهدید تمامیت ارضی و زیر سوال رفتن عزت ایران و ایرانی واکنش رسمی نشان دهید.
درخواست یک روزنامه نگار از وزیر خارجه برای تذکر دادن حضوری به روسیه در مورد جزایر ایران
عبدالله گنجی نوشت: جناب امیرعبداللهیان یک بار خاص توجیه لاوروف بروید مسکو و بفرمایید ما معتقد به اختلاف در باره جزایر ٣گانه ایرانی نیستیم که توصیه به لاهه و غیره می کنید. خونه از خودمان است.
توصیه کنید روسیه با ژاپن بر سر جزایر کوریل به دادگاه لاهه بروند. مدعیات در باره شرق اوکراین را هم به روش حقوقی حل کنند.
