تیلرسون شاید به عنوان یکی از ضعیف ترین وزرای خارجه آمریکا در یادها بماند، اما فردی بدتر جایگزین او شده است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، روزنامه نیویورک تایمز در سرمقاله امروز خود نوشت: اگر «رکس تیلرسون» به عنوان مدیر اجرایی شرکت اکسون موبیل به کار خود پایان می داد، شهرت او به عنوان یک رهبر موفق در یکی از بزرگترین شرکت های جهان و یکی از طرفداران حقیقی «بوی اسکوتس» (پسران پیشاهنگ آمریکا (Boy Scouts) با 2.7 میلیون عضو جوان و 1 میلیون داوطلب بزرگسال، بزرگ ترین سازمان جوانان آمریکا است) محفوظ می ماند.
در عوض او به عنوان یکی از ضعیف ترین و کم تاثیرگذارترین وزرای خارجه آمریکا در یادها خواهد ماند. او بدون تجربه در سیاست خارجی و یا دولت، رهبری کمی فراهم کرد و بدون توجه به دیپلماسی وزارتی را که زمام امورش را در دست داشت، با کمترین میزان رهبری چرخاند. شماری از دیپلمات های ارشد و دیگر متخصصان در هسته خدمات خارجی آمریکا، یا مجبور شدند فرار کنند یا تصمیم گرفتند فرار کنند.
در عین حال ما هم دلایل خودمان را برای افسوس خوردن در مورد رفتن تیلرسون داریم زیرا جایگزین او، فردی بدتر است.
تیلرسون همراه با «جیم ماتیس» وزیر دفاع، دستکم یکی از صداهای واقعی رئالیستی دولت بود. وی به تهدیدات روسیه اذعان، از دیپلماسی با کره شمالی و پیمان آب و هوایی پاریس حمایت، و ترامپ را به حفظ برجام تشویق کرد. اما این موضع گیری ها، اکثرا او را با ترامپ در تناقض قرار داد.
این رابطه زمانی مشوش تر شد که گزارش شد که تابستان گذشته او در جمع اعضای شورای امنیت ملی و مقامات دولتی، در اظهاراتی در مورد اعتراضات «شارلوتزویل» رئیس جمهور را «احمق» نامید و گفت که ترامپ برای خودش صحبت می کند.
بنابراین رئیس جمهور اعلام کرد که تیلرسون را با «مایک پامپئو» رئیس سازمان سیا و عضو پیشین حزب تی پارتی در کنگره جایگزین می کند. پامپئو طی جلسات صبحگاهی با ترامپ دیدارهایی داشت. بر اساس روزنامه های مک کلاچی، پامپئو به همراه برادران «کوچ»، 357،300 دلار به ستادهای مبارزات انتخاباتی و کمیته اقدام سیاسی ترامپ اهدا کرده اند. بعید به نظر می رسد پامپئو همچون تیلرسون در بحث های سیاسی عمده کنار گذاشته شود؛ گرچه او نیز بر خلاف ترامپ، از این نتیجه گیری آژانس خود که کرملین در انتخابات 2016 دخالت کرد، پشتیبانی می کند. اما رویکرد تند او می تواند به مسائل مهم امنیت ملی، از جمله ایران و کره شمالی، که در آن با سلف خود تناقض دارد، آسیب جدی وارد کند.
به نظر می رسد زمان بندی برکناری تیلرسون بیشتر بر اساس این واقعیت صورت گرفته که ترامپ در حال حاضر با بزرگترین تنگنای سیاست خارجی خود مواجه است. این تنگنا، تصمیم به برگزاری مذاکرات مستقیم در مورد برنامه تسلیحات هسته ای کره شمالی و آغاز گفت وگو های رو در رو با «کیم جونگ اون» رهبر این کشور - ظاهرا در ماه مه - است. گفتگوهای تجاری نیز کار بسیار دشواری است.
انتظار می رود ترامپ و کیم جایی را برای برپایی مذاکرات تعیین کنند و سپس تیم های ارشد خود را برای مذاکرات اولیه که ممکن است چند ماه و یا حتی چند سال طول بکشد، اعزام کنند. پیش از آنکه خبر تکان دهنده دیروز منتشر شود، انتظار می رفت تیلرسون تیم آمریکایی را رهبری کند - فردی که در زمینه کره شمالی با فقدان تجربه مواجه بود. اکنون، این نقش احتمالا توسط پامپئو پر شده است، که به طور موثر برای تغییر نظام در کره شمالی فشار آورده و حتی به ترور احتمالی کیم اشاره کرده است.
پامپئو با چالش های دیگری از مدیریت پرخاشگری های رو به رشد چین، تا رویارویی با اروپا و افغانستان و آشفتگی در سوریه و سایر نقاط خاورمیانه مواجه خواهد شد.
رئیس جمهور، «جینا هاسپل» معاون سازمان سیا را جایگزین پامپئو کرد و بدین ترتیب او نخستین زنی شد که سمت ریاست این آژانس را برعهده می گیرد.
مقامات بسیاری کمی همچون هاسپل به طور مستقیم در حوادث پس از 11 سپتامبر درگیر شده اند؛ شکنجه هایی که در دوران رئیس جمهور «جورج دبلیو بوش» آغاز شد و توسط «باراک اوباما» به پایان رسید. خانم هاسپل به عنوان مامور مخفی سیا، نقش مستقیمی در «برنامه فوق العاده ای» آژانس ایفا کرد که تحت آن بازداشت تروریست ها به دولت های خارجی محول شده و در مکان های مخفی نگهداری می شوند که در آن توسط کارکنان آژانس شکنجه می شدند. این کار او همچنین با ضبط ویدئوهای شکنجه همراه بود که بعدا نابود شدند.
گرچه گزارش شده است که بسیاری از عوامل سیا برای خانم هاسپل احترام زیادی قائلند، او به طور موثر برنامه غیر قانونی و غیر اخلاقی را اجرا کرد. در برهه ای از زمان که رهبران در سراسر جهان از هنجارهای دموکراتیک و تعهد به حقوق بشر فاصله می گیرند، انتصاب او پیام تاسف باری را به ویژه در زمانی ارسال می کند که رئیس جمهور از شکنجه ها حمایت کرده است.
بعضی از اعضای کنگره در گذشته با ارتقاء هاسپل مخالفت کرده بودند و عاقلانه است که پس از کاندیداتوری او برای پست ریاست سیا، نگاهی به سوابق او بیاندازیم؛ پیش از آنکه حکم او برای تایید به سنا ارسال شود.
در عین حال، ما باز هم شاهد هرج و مرج در کاخ سفید ترامپ هستیم.
رئیس جمهور حتی مستقیما تیلرسون را برکنار نکرد. تیلرسون روز سه شنبه زمانی متوجه خلع اش شد که یک مقام توئیت ترامپ را به او نشان داد. «استیو گلداستاین» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در بیانیه ای گفت: «وزیر با رئیس جمهور گفت و گویی نداشته و از علت این کار هم بی اطلاع است.» گلداستاین هم بعدا برکنار شد.
