یکی از اتفاقات مهم امسال تلاش عربستان برای برکناری سعد حریری بود اما اکنون حریری با محبوبیت بالایی در دفتر نخست وزیر باقی مانده است و حزب الله هم قوی تر از قبل است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی نوشت: «سعد حریری» نخست وزیر لبنان در دومین روز سفر خود به «ریاض» در ساعت 8:30 صبح (ساعتی که از نظر استانداردهای پادشاهی بسیار زود بود) به دیوان سلطنتی عربستان احضار شد؛ سفری که شرایط آن بسیار با آنچه انتظارش را داشت، تفاوت می کرد.
حریری که از دیرباز یک متحد سعودی ها بود، آن روز صبح شلوار جین و تی شرت به تن داشت و فکر می کرد که با «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان دیدار خواهد کرد. اما در عوض او را از بقیه جدا کردند و تلفن همراهش را گرفتند و افسران امنیتی سعودی به او بی احترامی و توهین کردند. سپس طرح نهایی به اجرا درآمد: او طی یک سخنرانی در تلویزیون عربستان استعفانامه ای را که از پیش برای او نوشته شده بود، قرائت کرد.
به نظر می رسید که این استعفا تحت فشار صورت گرفت و ایران به صورت عمومی مورد سرزنش قرار گرفت؛ گویی سعد حریری کارمند عربستان، و نه یک رهبر مستقل است. پیش از رفتن به ساختمان تلویزیون، او حتی اجازه نیافت به خانه ای که متعلق به خودش بود برود. او حتی مجبور شد از نگهبانان بخواهد به او کت و شلوار بدهند.
این اقدام عجیب، تنها یک فصل از داستان شاهزاده محمد، ولیعهد جوان و جاه طلبی است که ظاهرا مصمم بود که ساختار قدرت را نه تنها در کشور خود، بلکه در کل منطقه تغییر دهد. در داخل عربستان، او صدها تن از شاهزادگان و تجار را به بهانه آنچه طرح ضد فساد نامیده است، زندانی کرده است. در خارج از کشور، او جنگ یمن و بحران قطر را راه اندازی کرده است.
روزی که به حریری دستور داده شد تا به ریاض گزارش بدهد، او فقط یک پیاده نظام در جنگ ولیعهد علیه ایران بود.
این روایت پشت پرده از اقامت عجیب و طولانی حریری در عربستان سعودی در ماه گذشته است، که توسط ده ها تن از مقامات غربی، لبنانی و منطقه ای و همکاران حریری روایت شده است.
یک مقام ارشد لبنانی گفت که حریری پس از ایراد سخنرانی خود، در نهایت توانست عصر آن روز با ولیعهد عربستان دیدار کند.
این یک نقطه متقابل سورئال از یک سری رویدادهای آن روز بود که تا اواخر همان شب کل خاورمیانه را تحت تاثیر قرار داد: یک موشکی به ریاض شلیک شد، صدها شاهزاده سعودی و بازرگان دستگیر شدند و لبنان گیج و متحیر شد.
شاهزاده محمد در حالی به این اقدامات علیه لبنان دست زد که جنگ در یمن را آغاز کرده و در آن گرفتار شده بود. او قطر را محاصره کرده بود تا این کشور در حوزه خلیج فارس را از ایران دور کند اما برعکس این دو کشور به هم نزدیک تر شده بودند.
بنابراین او به فکر کنار گذاشتن نخست وزیر کشور دیگری افتاد؛ فردی که به نظر نمی رسید به اندازه کافی از طرفداران سعودی خود اطاعت کند. گویا این شاهزاده قصد داشت پیامی بفرستد: وقت آن است که حزب الله متحد لبنانی ایران و یک سازمان قدرتمند شیعه که نقش مهمی در سیاست لبنان ایفا می کند و هر روز قوی تر می شود، متوقف شود.
اما چنین اقدامات پیش بینی نشده ای، عواقب ناخواسته ای، به ویژه در چنین منطقه پیچیده ای دارد. اکنون حریری با محبوبیت بالایی در دفتر نخست وزیر باقی مانده است و حزب الله هم قوی تر از قبل است.
تاکتیک های جدید عربستان سعودی، حتی متحدان نزدیک آن مانند آمریکا، کویت، اردن، مصر و بسیاری را در حزب سنی حریری متعجب کرده است. مقامات و تحلیلگران می گویند که عربستان سعودی ممکن است برخی از امتیازات لبنان را بگیرد، اما شاید این امتیازات ارزش تنش دیپلماتیک را نداشته باشند.
کسانی که داستان های پشت پرده این تحولات را روایت کرده اند خواسته اند که نامشان فاش نشود. با این حال هنوز هم نقاط تاریکی در این داستان وجود دارد و واقعیت این است که هیچ کس به تمام جزئیات نمی پردازد - به استثنای شاید خود حریری که بلافاصله پس از آنکه تقلای دیپلماتیک بین المللی او را با خیال راحت به خانه آورد، استعفایش را پس گرفت.
حریری به چندین درخواست نیویورک تایمز برای اظهارنظر در این خصوص پاسخ نداده است؛ او علنا گفته است که آزادانه عمل می کند و از ریاض دستور نمی گیرد. یک مقام ارشد عربستان سعودی در بیانیه ای اظهار داشت که با حریری «با احتیاط بیشتری برخورد خواهد شد».
حرکت های عربستان سعودی که در 4 نوامبر آغاز شد، به دنبال یک پیروزی سریع بود. در مدت زمان کمی بیش از یک روز، سعودی ها به زور استعفای حریری را گرفته بودند؛ پس از شلیک موشک نیروهای یمنی به ریاض، ایران و لبنان را به اقدام جنگی متهم کردند؛ و شاهزادگان و بازرگانان را به فساد متهم کردند. یک هفته بعد، آنها به شهروندان سعودی دستور دادند لبنان را تخلیه کنند.
مقامات غربی و عربی هنوز هم از این اقدام عربستان گیج هستند. بسیاری هم این احتمال را مطرح کرده اند که عربستان قصد راه اندازی آشوب داخلی و حتی جنگ در لبنان را داشته است.
اما آنچه که واضح است این است که عربستان سعودی قصد داشت سیاست لبنان را به گونه ای دگرگون کند که با براندازی دولت ائتلافی حریری که شامل حزب الله و متحداش هم می شود، قدرت حزب الله را کاهش دهد.
«برایان کاتولیس» یکی از مسئولان در مرکز «امریکن پروگرس» در واشنگتن گفت: «اما چنین تغییری در سیاست خارجی که محمد بن سلمان می خواهد، به «درک عمیق از پویایی سیاسی دیگر کشورها و سرمایه گذاری در روابط دیپلماتیکی نیاز دارد که یک شبه ایجاد نمی شود.»
او گفت: «رقابت برای قدرت و نفوذ در خاورمیانه امروزی به طرز چشمگیری تغییر یافته است و سعودی ها به دنبال برتری جویی با پیامدهایی بسیار متقاوت هستند.»
او گفت خطرات این سوء برداشت ها، احتمال بروز تنش و جنگ را افزایش می دهد.
