طرح توطئه بن سلمان از زمانی که وی فرماندار ریاض بود، برنامه ریزی شده بود ولی اکنون به مراحل حساسی رسیده است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، سی ان ان در گزارشی نوشت: شاهزاده «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان سعودی بی رحمانه در حال حذف مخالفانی است که بین او و تاج و تخت پادشاهی در این بیابان ایستاده اند.
تحکیم قدرت او موجب بروز هرج و مرج در خاورمیانه می شود و منتقدان نگران هستند که او ممکن است در صدد اجرای یک کودتای نرم برای کنار گذاشتن پدر 81 ساله اش از قدرت، و قدرت گرفتن خودش باشد. اما مطالعه دقیق تر نشان می دهد که او می تواند یک بازی محتاطانه تری را اجرا کند.
هر حرکت ظاهرا ماکیاولی - تغییر حکومت، وعده های اقتصادی و اجتماعی و در حال حاضر بازداشت شاهزادگان - یک گام عمیق در یک زمان محسوب شده است. اما اینکه آیا او اکنون و یا چند سال دیگر جای پدرش را می گیرد یا خیر، تفاوت کمی برای به احتمال زیاد مهمترین مسئله در منطقه دارد: اختلاف میان سعودی ها و دشمن منطقه ای آنها، ایران.
پدر او تنها پادشاه عربستان سعودی نیست، بلکه عنوان نگهبانی از دو مکان از مقدس ترین مکان های اسلامی یعنی مکه و مدینه را نیز دارد بنابراین کودتا در کاخ ریاض می تواند آن سوی مرزهای پادشاهی را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
شاهزاده بن سلمان می خواهد عربستان سعودی رهبری یک ائتلاف بزرگ علیه ایران را برعهده داشته باشد. وی در عین حال آگاه است که او و عموزاده هایش به احتمال زیاد وارد جنگ قدرت با یکدیگر خواهند شد.
از زمان مرگ ابن سعود - نخستین پادشاه عربستان سعودی - پسرانش تا زمان مرگشان، زمام امور را در اختیار داشتند. پدر ولیعهد تقریبا آخرین فرد در این خط است.
در همان اوایل بن سلمان می دانست که این ممکن است سرنوشت او باشد: اگر پدرش قبل از تبدیل شدن به پادشاه به دلیل کهولت سن جان خود را از دست ندهد، می توان اوضاع را طوری طراحی کرد که محمد بن سلمان نخستین نوه ابن سعود باشد که بر تخت پادشاهی می نشیند.
بن سلمان در زمانی که فرماندار ریاض بود، زمان زیادی برای چیدن طرح توطئه داشت. در حال حاضر که او مقام ولیعهدی را در اختیار دارد، از لحاظ فنی هیچ چیز بین او و دستیابی به تاج و تخت وجود ندارد مگر سلامت پدرش. اما در حقیقت بن سلمان هنوز هم به نظر نمی رسد شانس بالایی داشته باشد.
این هفته او شماری از شاهزادگان و وزیران را پس از متهم کردن آنها به فساد دستگیر کرد.
«دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا به نظر نمی رسد نگران باشد: «من اعتماد زیادی به شاه سلمان و شاهزاده محمد دارم، آنها دقیقا می دانند که چه کار می کنند.»
اما هیچکس چنین اعتقادی ندارد. بسیاری در منطقه از شاهزاده بن سلمان که بیش از حد بلندپرواز و ترسناک است و شاید حتی کمی پارانوئید باشد، می ترسند. آنها نگرانند که او ممکن است موجب فروپاشی یکی از غیرقابل تغییرترین لنگرهای فرهنگی و مذهبی در جهان شود، به جز اینکه اقتصاد جهانی را از بین ببرد.
اما اقدامات بن سلمان برای تضمین پیروزی او ممکن است تا آن حد که خشن به نظر می رسند، نباشند.
مخالفان او مدت ها قبل از سریال های جذاب شبکه تلویزیونی «اچ بی او»، در «بازی تاج و تخت» به ایفای نقش می پرداخته اند. بنابراین در حالی که اقدامات او ممکن است ناگهانی ظاهر شوند، اما به دقت مورد توجه قرار خواهند گرفت. آنچه ما نمی دانیم این است که این محاسبات چقدر دقیق بوده است.
سال گذشته او طرح خود موسوم به «چشم انداز 2030» را برای دور کاهش وابستگی اقتصاد این کشور به نفت و اشتغال جوانان عربستان راه اندازی کرد.
این تغییر لازم بود: قیمت های بسیار پایین نفت، میلیاردها دلار از صندوق مستقل بودجه دولتی را از بین برده بود. اما حذف برخی یارانه ها می تواند حمایت مردمی را کاهش دهد.
بن سلمان یارانه های سوخت و مواد غذایی را کاهش داد و سهام آرامکو، بزرگ ترین شرکت جهانی را به فروش گذاشت.
با این حال در فازهای اجرایی چشم انداز 2030 تجدید نظر شده است. یارانه ها مجددا به تصویب رسیده اند و نرخ استخدام مجددا مورد بررسی قرار گرفته است. مزایده سهام آرامکو هم زیر سوال رفته است.
تاریخ نشان می دهد که بن سلمان با بروز فاجعه از این کار عقب کشیده است.
با این حال، هنگامی که قضیه تاج و تخت مطرح می شود، احتمالا به راحتی از کنار آن نخواهد گذشت. در کشوری مانند عربستان، بن سلمان به راحتی می تواند بسیاری را به بهانه فساد بازداشت کند.
به نظر می رسد ترامپ بدون داشتن اعتقاد به مقیاس فساد، توییت کرده باشد که : «آنها برای سال ها « کشورشان را می دوشیده اند.»
مشخص نیست که آیا ترامپ «ولید بن طلال» تاجر مولتی میلیاردر را هم مشمول این گفته می داند یا خیر.
با این حال، روشن است که بن طلال - یک شاهزاده بی نظیر و رئیس شرکت پادشاهی هلدینگ که در شرکت های سیتی گروپ، توییتر، اپل و نیوز کورپ سهام دارد - می توانسته یک دشمن قدرتمند برای بن سلمان باشد یا خیر.
اما قبل از اینکه بن سلمان به پلیس دستور بازداشت دشمنان بالقوه را بدهد، او نیز به دقت با رقبای دیگر همکاری می کرد.
نویسنده این گزارش در ادامه نوشت: من در سال 2015 با یک شاهزاده سعودی دیدار داشتم. ما در مورد بن سلمان، قدرت روزافزون وی، و تمایل مشهودش برای در اختیار گرفتن تاج و تخت گفت و گو کردیم. او به من گفت که اگر بن سلمان در یمن شکست بخورد، او در این کشور شکست خورده در نظر گرفته خواهد شد. در این صورت شاهزادگان بی سر و صدا در میان خود صحبت می کنند و - در صورت لزوم - درخواست می کنند که او از قدرت کنار برود.
وقتی من این شاهزاده را در سال جاری دوباره دیدم، او به من گفت که بن سلمان برای خرابکاری هایش به حساب نمی آید و هیچ جمعی از شاهزادگان علیه او حرکت نمی کنند.
وقتی من پرسیدم که چرا نه، او گفت: هیچ کس فکر نمی کند که قدرت و پولش را داشته باشد.
چند ماه بعد، حیله گری بن سلمان برای من روشن شد وقتی که دیدم او یک شغل معتبر به شاهزاده مذکور داده است.
بن سلمان در اقدامی بی سابقه نه تنها بوروکراسی پیری را پاکسازی کرد، بلکه به جوانان انرژی داد. در بیش از دو سال، او یک نسل از سالمندان و وزرای باتجربه را کنار گذاشت.
او در حال ایجاد حلقه ای وفادار در اطرافش است و اگر موفق شود، طول عمر رهبری اش بسیار طولانی خواهد شد. 70 درصد کشور مانند او است و حدود 30 یا کمتر سن و سال دارد. آنچه که او برای تضمین پشتیبانی از قدرتش انجام داده چیزی کمتر از یک حرکت انقلابی نبود.
او به زنان قول داده است که حق رانندگی داشته باشند، به آنها اجازه ورود به ورزشگاه ها را داده، پلیس مذهبی را از بازداشت مردم منع کرده و اجازه داده مردان و زنان بدون ترس از آزار و اذیت در اماکن عمومی ملاقات کنند.
و با بازداشت بسیاری از روحانیون محافظه کار، به نظر می رسد که او دین را به نفع ناسیونالیسم کنار گذاشته است.
اما چنین حرکتی خطرناک است و می تواند پاشنه آشیل بن سلمان باشد: واکنش محافظه کارانه خونین خواهد بود. اما به نظر می رسد که او به جوانان امید دارد.
با این حال او فراموش کرده که این جوانان با سنت های سخت، احترام به خانواده و وفاداری عمیق به ملت خود گره خورده اند.
پس چه می شود؟ لفاظی های تند بن سلمان علیه ایران می تواند نشان دهد برنامه ریزی های اصلاح طلبانه و گرایش های ناسیونالیستی با یکدیگر در ارتباط است.
این هفته بن سلمان موشکی که به ریاض شلیک شد را به عنوان یک گام نظامی احتمالی توسط ایران نامید.
اگر او نمی تواند اقتصاد را تثبیت کند و شغل های بیشتری برای طرفداران جوانش ایجاد کند، حداقل می تواند ایران را به خاطر مشکل خود سرزنش کند. حتی اگر او از این کار نتیجه ای به دست نیاورد، ممکن است زمان بخرد.
و این استراتژی است که چشم انداز 2030 را چه برای بن سلمان و چه برای منطقه خطرناک می کند.
چشم انداز او بزرگ تر و پررنگ تر از آخرین پادشاه است، اما تنها یک احمق می تواند از آن بدون هیچ گونه شک و تردیدی حمایت کند.
بن سلمان ممکن است یک ماکیاولی مدرن باشد. او مطمئنا می داند چگونه با افکار عمومی بازی کند. اما اگر قمار او بیشتر از یک ترفند پانزی (یک عملیات سرمایه گذاری کلاه بردارانه) باشد که در اولین زلزله مخالفت سقوط می کند، او باید برخی از رویاهایی را که وعده آن را داده برآورده کند.
اگر او این کار را نکند، خطر یک جنگ تمام عیار سعودی - ایرانی می تواند بسیار نزدیک باشد - صرف نظر از این که آیا او جای پدرش را گرفته باشد یا خیر.
