ترکیه به شدت به دنبال ایجاد فرصتی برای رهایی از بار پناهندگان سوری است.
به گزارش جماران، روزنامه الاخبار لبنان در گزارشی نوشت: در ادامه مسیر «راه حل ها و آشتی ها» که دولت سوریه از سال ها پیش در جنوب سوریه و برخی مناطق شرقی و شمال شرقی این کشور آغاز کرد، حالا دمشق همین اقدامات را این بار در شمال و به طور مشخص در استان«ادلب» که دارای نقشه نظامی بسیار پیچیده ای است، آغاز کرده است.
به رغم ارتباط این اقدام با روند آشتی ها در دیگر مناطق سوریه و ارتباط مستقیم آن با تلاش های دولت سوریه برای ایجاد راه حل برای معضل آوارگان و پناهندگان اما به نظر نمی رسد که از روند نزدیکی میان دمشق و آنکارا جدا باشد. روندی که به نظر می رسد برای آغاز آن از دروازه انسانی و اجتماعی که به عمق ترکیه کشیده می شود، تفاهماتی وجود دارد زیرا ترکیه به شدت به دنبال ایجاد فرصتی برای رهایی از بار پناهندگان سوری است.
در منطقه «خان شیخون» در استان ادلب و در نزدیکی خطوط تماس با منطقه تحت کنترل گروه های مسلح، دولت سوریه مرکزی را برای رسیدگی به اوضاع افراد تحت پیگرد باز کرده است؛ این مرکز نخستین مرکز در نوع خود به شمار می رود که شمال غرب سوریه را پوشش می دهد. این اقدام از جمله تسهیلاتی است که «ثائر سلهب» استاندار ادلب طی گفت و گو با رسانه های محلی آن را اعلام کرد و شامل افرادی می شود که از خدمت سربازی باز مانده اند،فراری ها از خدمت سربازی و افراد تحت پیگرد دستگاه های امنیتی می شود و بر اساس دستور عفو ریاست جمهوری است که «بشار اسد» رئیس جمهور سوریه آن را صادر کرد و تأکید کرد که این افراد تحت هیچ گونه بازخواست قانونی قرار نمی گیرند.
جالب این جاست که این مرکز جدید که افتتاحش در ادامه روندی است که دمشق سال ها پیش برای حل پرونده های مختلف(که بارزترین آنها پرونده جنوب سوریه است) آغاز کرده است، رویکردش به سمت استان ادلب است که در کنترل «هیأت تحریر الشام» یا همان جبهه النصره است و در آن گروه های جهادی دیگری حضور دارند، این علاوه بر حضور نظامی ترکیه در چندین منطقه و داشتن پایگاه های نظامی در آن است. به گفته برخی منابع سوری که با الاخبار گفت و گو کردند این یک اقدام واضح و روشن توسط دمشق در مسیر نزدیکی سوریه با ترکیه است که با نظارت مسکو و تهران در جریان است.
در همین زمینه ، « عمر رحمون» عضو«هیأت آشتی ملی در سوریه» در گفت و گو با روزنامه الاخبار تأکید می کند:« دولت سوریه به مساله آوارگان و پناهندگان سوریه به عنوان یک اولویت و وظیفه نگاه می کند و به شکل مستمر تلاش می کند که همه نوع امکانات و شیوه هایی را برای بازگرداندن آنها به خانه ها و روستاها و شهر های شان مهیا کند».
رحمون تصریح می کند که اهمیت مرکز جدید در این نهفته است که فعالیت اش محدودیت زمانی ندارد و دولت تسهیلاتی را برای کسی که تمایل به بازگشت دارد ارائه می دهد.
وی بر این باور است که بین زمان افتتاح این مرکز و تحرکات سیاسی و رایزنی های مستمر برای عادی سازی روابط میان دمشق و آنکارا ارتباط وجود دارد.
او بر این باور است که دمشق دست به کار بزرگی زده است که می تواند پیچیدگی های پرونده ادلب و پناهندگان سوری را حل کند اما این کار بزرگ سوریه باید با تحرک واضحی توسط ترکیه از طریق گشودن معابر و مهیا کردن زمینه برای رسیدن سوری ها به مرکز رسیدگی و حل مشکلات همراه شود.
رحممون تصریح کرد که اگر ترکیه این کار نکند تا حدود زیادی آوارگان سوری برای بازگشت به کشورشان دچار مشکل می شوند؛ آوارگانی که «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه همزمان با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری که مسأله پناهندگان در آن نقش مهمی بازی می کند، مایل به راحت شدن از شر آنها در سریع ترین زمان ممکن است.
به گفته رحمون طی سال های گذشته ترکیه فعالیت گذرگاه های انسانی که دمشق با ادلب و برای تسهیل بازگشت آوارگان به روستاها و دانش آموزان به مدرسه های شان باز کرده بود را با مانع مواجه کرد بنابراین افتتاح مرکز جدید رسیدگی و حل مشکلات در عمل این بار آزمونی برای میزان جدیت ترکیه در مهیا کردن شرایط برای عبور آوارگان داخل ادلب به روستاهای شان و عبور پناهندگان در اراضی ترکیه به خانه های خود به سوریه است.
اقدام جدید سوریه با روند تحولات میدانی که سوریه طی چهار سال گذشته شاهد آن بود همسو است زیرا که مراکز رسیدگی و حل مشکلات یک عنصر اساسی در سیاست بازگرداندن آرامش به مناطق متشنج است و نقش مهمی ایفا کرده اند. مراکزی که از حمایت و نظارت مسکو در سایه اهتمام روسیه به مشارکت با سوریه و کشورهای همجوار(عراق، اردن و لبنان) برای حل مشکل پناهندگان سوری و مهیا کردن زمینه برای بازگشت شان برخوردار بود و همین مساله نیز می تواند راهی برای پیوستن ترکیه به این گونه اقدامات شود.
به گفته رحمون عضو هیأت آشتی در سوریه به رغم اهمیت این اقدام اخیر سوریه «در چارچوب فعالیت جهت حل پرونده پیچیده ادلب» اما این اقدام از دیگر پرونده های پیچیده جداست که ترکیه اگر بخواهد روند گشایش در روابط با سوریه را در پیش گیرد،باید برای حل شان اقدام کند .برخی از این این پرونده ها عبلارتند از: حمایت از گروه های مسلح، خروج از مناطقی که ارتش ترکیه به شکل غیرقانونی وارد آنها شده است و نیز پرونده آب.
در همین زمینه «فیصل المقداد» وزیر خارجه روسیه در جریان کنفرانس مطبوعاتی که با «سرگئی لاوروف» همتای روسی خود در مسکو در نزدیک به ده روز پیش برگزار کرد کاملا رک و پوست کنده این مسأله را مطرح کرد و تأکید کرد که همه این مشکلات باید حل شوند و در عین حال تصریح کرد که دمشق به حرف ها و اظهارات اعتمادی ندارد و در انتظار آن است که آنکارا حرف هایش را عملی کند.
