سؤال این است وقتی یک مجموعه تخصص و مهارت حرفه‌ای دیگر را دارد چرا باید خمیر کاغذ وارد کند؟ و چرا دولت در برابر ثبت سفارش این‌گونه کالاها واکنش نشان نمی‌دهد؟
به گزارش جماران؛ روزنامه ایران نوشت: ساماندهی کارت‌های بازرگانی از زمانی رنگ و بوی جدی به خود گرفت که یک پیرزن مرزنشین 700 دستگاه پورشه وارد ایران کرد. در آن مقطع کارت بازرگانی تعریف درستی نداشت و حتی خیلی‌ها تصور نمی‌کردند با یک کارت چه فعالیت‌های بزرگ اقتصادی را می‌شود، انجام داد.
حتی در نمونه‌ای دیگر از کارت بازرگانی فردی استفاده شده بود که 6 سال قبل فوت کرده بود. این موارد زمانی عیان شد که بحث دریافت مالیات از واردات صورت گرفته مطرح شد. وقتی سازمان امور مالیاتی درخواست مالیات از کالای وارد شده را کرد متوجه شد که از کارت‌های بازرگانی چه سوء‌استفاده‌هایی صورت گرفته است. در آن برهه یعنی سال 94 واژه کارت بازرگانی «یکبار مصرف» شکل گرفت.سودجویان با گرفتن مدارک از افراد بیسواد و با پرداختی پول به آنها در حدود 800 هزار تومان تا یک میلیون تومان به کارت‌های بازرگانی یکبار مصرف می‌رسند و در صورت تخلف هم صاحب کارت باید پاسخگو باشد.
در ماه‌های اخیر هم نوعی دیگر از تخلف از کارت‌های بازرگانی دیده می‌شود. شاید به جهت قانون منعی تعریف نشده باشد ولی به اعتقاد بخش خصوصی نقص قانون نباید باعث سوءاستفاده برخی‌ها شود. این روزها افرادی از ارز دولتی بهره‌مند شدند که فعالیت آنها با نوع کالای وارداتی‌شان هیچ همخوانی ندارد. دارنده کارت بازرگانی که کارخانه قطعات الکترونیکی دارد بدون هیچ منعی خمیر کاغذ وارد کرده است. یعنی با هدف کسب سود به سراغ چنین کالای رفته است.
سؤال این است وقتی یک مجموعه تخصص و مهارت حرفه‌ای دیگر را دارد چرا باید خمیر کاغذ وارد کند؟ و چرا دولت در برابر ثبت سفارش این‌گونه کالاها واکنش نشان نمی‌دهد؟ نمونه این اتفاق‌ها کم نیست. نمونه دیگر آنکه شرکت جام جم بازرگانی پیشرو که یکی از شرکت‌های محل کسب درآمد صداوسیماست و نامش در فهرست واردکنندگان هزارو ۴۸۲ قلم کالا با ارز دولتی آمده، ۱۶۲ هزار یورو به نرخ دولتی از بانک مرکزی دریافت کرده و برای صداوسیما ذرت برای خوراک دام وارد کرده است. شرکت رهروان خودرو پیشگامان نگین جنوب 134.242 هزار یورو ارز دولتی گرفته و نام او در فهرست واردکنندگان چای قرار گرفته است.شرکت ماموت خودرو نیز 3461 یورو ارز دولتی گرفته و نام او در فهرست دریافت‌کنندگان ارز دولتی برای واردات چای‌ساز و قهوه‌ساز قرار گرفته است.
فسادی که بازار را برهم می‌زند
محمد حسین برخوردار کارشناس اقتصادی و از فعالان سابق اتاق بازرگانی است.وی درگفت‌و‌گو با «ایران» می‌گوید: از مدت‌ها پیش تخصصی شدن کارت بازرگانی را گوشزد کردیم و گفتیم دارنده کارت بازرگانی نباید در هر حوزه‌ای ورود کند و اجازه واردات داشته باشد. چرا یک خودروساز می‌تواند قهوه ساز وارد کند یا شرکت صنعتی اقدام به واردات عدس کند.این امر ضمن آنکه فسادآور است باعث برهم خوردن بازار هم می‌شود.
وی گفت: وقتی کالایی کمیاب می‌شود، دارندگان کارت‌های بازرگانی سراغ آن کالا می‌روند و براحتی سودهای کلان می‌برند.حتی بخش قابل توجهی از گرانی‌ها به خاطر حضور افراد غیرکارشناس در واردات است.واردات باید طبق یک دستورالعمل باشد و دولت اجازه ندهد دارنده کارت بازرگانی هر کالایی که خواست وارد کند.از طرفی کارت بازرگانی که تولیدکنندگان دارند تنها باید برای واردات مواد اولیه خودشان باشد.این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: صدور کارت بازرگانی تنها باید توسط بخش خصوصی صورت گیرد و دولت در آن هیچ دخل و تصرفی نداشته باشد. این اقدام از بروز رانت جلوگیری می‌کند و اجازه نمی‌دهد دولت و بخش خصوصی با یکدیگر مراوده داشته باشند.
کارت‌های متخلف باطل شود
حسین سلاح ورزی نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران هم به «ایران» گفت: سازمان صنعت، معدن و تجارت استان‌ها بدون آنکه مجبور به گرفتن مجوز باشند می‌توانند کارت بازرگانی افراد متخلف را باطل کنند. در این باره هیچ منعی وجود ندارد.
حال وزارت صنعت می‌تواند براحتی وضعیت دارندگان کارت‌های بازرگانی را بررسی کند و در صورت وجود مشکل یا ابهام در فعالیت‌ها کارت بازرگانی را باطل کند. این مهم نیاز به جلسه ندارد و یک مجموعه با سرعت می‌تواند کارت‌های بازرگانی واقعی را از کارت‌هایی که احتمال سوءاستفاده دارد، تشخیص دهد.
از سوی دیگرفرود عسگری رئیس کل گمرک ضمن هشدار در مورد سوءاستفاده از کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای، گفت: تاکنون از این کارت‌ها در واردات استفاده می‌شد اما احتمال استفاده از کارت‌های اجاره‌ای در صادرات نیز وجود دارد. البته وزارت صنعت در حال کنترل و بررسی همه کارت‌های اجاره‌ای است تا جلوی تخلفات ناشی از این کار گرفته شود.
مجتبی خسروتاج قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت هم از مدت‌ها پیش در مورد وضعیت کارت‌های بازرگانی صحبت کرده بود. وی اخیراً هم یادآور شده است: بعضی افراد هم برای فرار مالیاتی به‌دنبال تور زدن افرادی هستند که آشنایی با کارت بازرگانی ندارند و از کارت افراد مبتدی استفاده کردند تا مفاصاحساب مالیاتی را پرداخت نکنند و از این طریق ردپایی از خود نگذاشته باشند اما در چند سال گذشته حساسیت‌ها درباره کارت بازرگانی زیاد شده است. اما در سه سال اخیر اتاق‌های بازرگانی و وزارت صنعت و معدن به‌صورت جدی پیگیری کرده‌اند و کارت‌هایی که شرایط لازم را نداشتند، شناسایی و باطل کرده‌اند.
از طرفی محمد رضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: اخیراً نامه‌ای به امضای وزیر صنعت و معدن رسیده مبنی بر اصلاح قانون کارت‌های بازرگانی که برای معاون اول ارسال شده است. این کار جدای از سیاست‌های ارزی غلط دولت درباره نرخ ثابت 4200 تومان که شرایط خاص را برای کشور ایجاد کرد و عملاً هرکس علاقه‌مند به واردات شد و این کار موجب واردات 30 میلیارد دلاری به‌کشور شد.
وی افزود: در بندهایی از این اصلاحیه بند سوء پیشینه حذف شده که خلاف مقرارت است. هویت افراد باید مشخص باشد تا فعال اقتصادی رصد شود که در این رابطه وزیر کد اقتصادی را حذف کرده است. همچنین عدم چک‌های برگشتی نیز در بخش‌های جدید حذف شده است. در حوزه ثبت سفارش تخلفات محرز صورت گرفته است. اتفاق بعدی این است که رشته‌های بازرگانی در این کار حذف شده است که به‌نظر می‌رسد این وضعیت برای صدور کارت‌های بازرگانی فاجعه است.
