به گزارش ایرنا، آب حیاتی ترین موضوع و زیر بنای سلامتی و حیات و باعث آبادانی شهرها و روستاهاست و از اهمیت زیادی برای جامعه بشری برخوردار است.
با توجه به میزان منابع آب و سرانه مصرف، ایران از جمله کشورهایی است که در گروه کشورهای مواجه با کمبود فیزیکی آب قرار دارد، این گروه شامل کشورهایی است که در سال ۲۰۲۵ با کمبود فیزیکی آب مواجه هستند.
این بدان معناست که این کشورها حتی با باﻻترین راندمان و بهره وری ممکن در مصرف آب، برای تامین نیازهایشان آب کافی در اختیار نخواهند داشت که حدود ۲۵ درصد مردم جهان از جمله ایران مشمول این گروه هستند.
محدودیت منابع آبی کشور از نظر کمی و کیفی، استفاده نادرست از منابع آب های سطحی و زیرزمینی، نبود مدیریت و برنامه ریزی اصولی و صحیح برای استفاده از مقدار آب موجود و وقوع خشکسالی های چند دهه اخیر، باعث شده که مشکلات و مسائل زیادی را برای کشور بوجود آورد.
با آغاز فصل تابستان و افزایش دمای هوا میزان مصرف آب در کشور نیز رو به افزایش گذاشته و همین موضوع باعث شده تا برخی شرکت های آب و فاضلاب مجبور به اعمال افت فشار آب شوند.
اگر چه هنوز آژیر خطر برای خشکسالی در استان ایلام به صدا در نیامده است اما کارشناسان منابع آب معتقدند با وقوع بارش های بهاره ذخایر منابع زیرزمینی افزایش و روان آب ها، آب های سطحی و رودخانه های این استان تا اندازه ای وضعیت بحرانی منابع آبی استان ایلام التیام یافته اما دغدغه کمبود آب آشامیدنی و حوزه های دیگر نیازمند راهبردهای هدفمند در مدیریت مصرف، صرفه جویی است.

** کاهش بارندگی ها در استان ایلام
در سال زراعی 95 - 94 کشور ایران شاهد سالی پر بارش بود به طوری که در برخی مناطق کشور همچون استان ایلام شاهد بارش های سیلابی نیز بودیم اما در سال زراعی جاری 96 - 95 بارش های جوی از میزان و تعداد دفعات چندان پر قدرتی برخوردار نبود.
در استان ایلام طی سه ماه فصل پاییز و دی ماه سال قبل بارش ها در حد صفر بود و در بهمن ماه تا اواسط اردیبهشت امسال تا حدودی بارندگی ها از میزان ریزش و دفعات بارشی مناسب و مطلوبی برخوردار بود و تا حدودی بخشی از کمبودهای بارشی فصل پاییز را جبران کرد.
در زمینه بارش های جوی مدیرکل هواشناسی ایلام معتقد است که استان در سال زراعی فعلی از وضعیت مطلوب و نرمال بارشی برخوردار نیست و هچنان این استان با وجود بارش های بهمن تا اردیبهشت همچنان در برهه ای از خشکسالی بسر می برد.
مدیرکل هواشناسی استان ایلام گفت: 403 میلی متر نزولات جوی در سال زراعی جاری (اول مهر هر سال 95 تا پایان شهریور سال 96) تاکنون در این استان باریده است.
یوسف شیخ الملوکی اظهار کرد: این میزان بارش نسبت به سال زراعی گذشته 53 درصد و در مقایسه با میانگین بلند مدت 14درصد کاهش بارندگی داشته است.
وی افزود: میزان نزولات جوی ثبت شده در شهرستان ایلام 469 میلی متر است که در قیاس با بارش های سال زراعی گذشته 51 درصد و نسبت به میانگین بلندمدت 16 درصد با کاهش روبرو بوده است.
شیخ الملوکی یادآور شد: بیشترین بارش در این مقطع زمانی در شهرستان ایوان با 688 میلی متر گزارش شده که نسبت به سال زراعی گذشته 41 درصد کاهش و در مقایسه با میانیگن بلندمدت هشت درصد افزایش داشته است.
وی اظهار کرد: همچنین کمترین میزان بارش ها در شهرستان مهران با 138 میلی متر بود که در مقایسه با بارش های سال گذشته 56 درصد و نسبت به میانیگن بلند مدت 37 درصد کاهش ثبت شده است.
به گفته وی، با توجه به کاهش محسوس بارش ها از منظر هواشناسی، استان ایلام بر خلاف بارش های چشمگیر سال زراعی 95 - 94 در سال زراعی جاری خشکسالی بود که امیدواریم با تغییرات اقلیمی در سال زراعی آتی میزان بارش ها به وضعیت مطلوب برسد.

** ذخیره 270 میلیون مترمکعبی آب سدهای سه گانه استان
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای ایلام گفت: هم اکنون نزدیک به 270 میلیون متر مکعب آب پشت سدهای سه گانه این استان (چم گردلان، دویرج و کنگیر) ذخیره است.
احسان یارمحمدی افزود: از ابتدای سال آبی (مهرماه سال گذشته تاکنون) بیش از 128 میلیون مترمکعب آب وارد سدهای سه گانه استان (کنگیر ایوان 14.5 میلیون، چم گردلان ایلام 43.5 میلیون و دویرج دهلران 70.5 میلیون متر مکعب) شده است.
وی افزود: از این میزان حجم آب ورودی به سدهای استان 82 میلیون مترمکعب آب جهت مصارف مختلف (شرب، کشاورزی، تبخیر و نشست) مصرف شده که از این میزان، سهم سد چم گردلان ایلام 32 میلیون، کنگیر ایوان 2 میلیون و دویرج دهلران نیز 47.5 میلیون متر مکعب بوده است.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای ایلام حجم کنونی آب سدهای استان را 270 میلیون متر مکعب اعلام کرد و یادآور شد: حجم فعلی آب سد ایلام 62 میلیون، کنگیر ایوان 18 میلیون و دویرج نیز 190 میلیون متر مکعب است.
یارمحمدی از کاهش روند افت منابع زیرزمینی دشت های ممنوعه استان ایلام خبر داد و گفت: 19 دشت آبی در این استان وجود دارد که از این تعداد وضعیت سه دشت مهران، برتش و موسیان بحرانی است و مابقی دشت ها نیز با افت منابع آب زیرزمینی مواجه هستند.
وی اضافه کرد: سفره های زیرزمینی آب استان بخاطر برداشت های بی رویه سالانه در مجموع با 15 میلیون مترمکعب کسری مواجه هستند.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای ایلام افزود: بر اساس بررسی های انجام شده در بحث بهره برداری از منابع آب زیرزمینی برای مصارف کشاورزی، در اکثر مناطق این استان محدودیت داریم و با افت منابع آب زیرزمینی مواجه هستیم.
یارمحمدی گفت: باید با برنامه های صرفه جویی و اجرای شبکه های تحت فشار، تغذیه آبخوان ها، طرح های تغذیه مصنوعی، جلوگیری از اضافه برداشت ها و حفر چاه های غیرمجاز نسبت به جبران آفت منابع آب زیرزمینی اقدام شود.

** بیشترین سهم هدر رفت آب در بخش کشاورزی
کارشناسان حوزه منابع آب معتقدند که مصرف بی رویه و غیر علمی از منابع آب استان بویژه در بخش کشاورزی حجم زیادی از این نعمت خداوندی را هدر داده و از ذخایر آن می کاهد.
در این راستا، اجرایی کردن روش استفاده از آبیاری ‌های نوین در بخش کشاورزی با اصلاح روش های سنتی و اصلاح الگوی کشت متناسب با اقلیم منطقه می‌تواند نقش مهمی در افزایش بهره‌ وری محصولات در این بخش ایفا کند.
اجرای طرح ملی پهنه بندی از اوایل مهر ماه سال گذشته در زیر بخش های کشاورزی در روستاهای مختلف استان ایلام انجام شده و همچنان نیز اجرای آن تداوم دارد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی ایلام در خصوص اجرای طرح ملی پهنه بندی در این استان گفت: اجرای این طرح یا همان نظام نوین ترویج باعث ورود اطلاعات و شیوه های جدید کشاورزی به دل روستاها و در بین کشاورزان می شود.
سید محمدتراب میری افزود: در این طرح کارشناسان ترویج با مراجعه حضوری و چهره به چهره در روستاها مباحث و شیوه های نوین علمی برای افزایش کمی و کیفی محصول را کشاورزان ارائه می دهند.
وی تاکید کرد: در طرح نظام نوین ترویج ظرفیت و قابلیت های روستاها و روستاییان در زمینه کشاورزی، تقویت نقاط قوت، رفع یا کاهش نقاط ضعف، نیازها و چالش ها توسط کشاروزان و کارشناسان ترویج مورد ارزیابی و بررسی قرار می گیرد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی ایلام یادآور شد: با بررسی وضعیت روستاها برنامه ها و طرح هایی متناسب با ظرفیت ها و نقاط قوت این اماکن از سوی سازمان جهاد کشاورزی برای بهبود وضعیت کشاروزان طراحی و ارائه می شود.

** مجهز شدن 80 هزار هکتار از اراضی کشاورزی ایلام به سامانه های نوین آبیاری
رئیس سازمان جهاد کشاورزی ایلام با بیان اینکه کشت در اراضی با سیستم های آبیاری نوین باید جای کشت های سنتی و دیم را بگیرد، افزود: هم اکنون نزدیک به 80 هزار هکتار از اراضی استان به سامانه های نوین آبیاری مجهز است که افزایش این سطح به 200 هزار هکتار در دستور کار سازمان جهاد کشاورزی قرار دارد.
میری درباره توسعه گلخانه ها و تولید محصولات کم آب بر در استان ایلام گفت: با توجه به کمبود منابع آبی و صرفه جویی و مدیریت بهینه آب، کشت سبزی و صیفی در محیط های گلخانه ای به صرفه تر از فضای باز است چون با ایجاد محیط های گلخانه ای مصارف آب کشاورزی تا 80 درصد کاهش می یابد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی ایلام یادآور شد: این سازمان در صدد کاهش اراضی دیم و حرکت به سوی کشاورزی آبی و استفاده از سیستم های نوین آبیاری است در این ارتباط طرح احیای اراضی شهرستان دهلران از آبخور سد کرخه، سامانه گرمسیری و همچنین طرح های کوچک تامین آب را در دست اجرا دارد.
میری اضافه کرد: باید با ترغیب کشاورزان و آموزش آنها به کشت محصولات کشاورزی با آبیاری نوین و جایگزینی این نوع کشاورزی با کشت دیم و سنتی، افزایش کمی و کیفی تولید محصولات کشاورزی، صرفه جویی در مصرف آب و مدیریت درست منابع آبی را دنبال کنیم.

** ضرورت حفظ منابع آب و توسعه پایدار بخش کشاورزی با ایجاد کشت گلخانه ای در ایلام
رئیس سازمان جهاد کشاورزی ایلام درباره توسعه گلخانه ها و تولید محصولات کم آب بر در استان ایلام گفت: به کارگیری روش کشت متراکم در گلخانه ها با وجود بحران خشکسالی چند سال اخیر که بسیاری از مناطق مستعد کشاورزی را از حیطه استفاده خارج کرده، به خصوص در مناطق کم آب از اهمیت مضاعفی برخوردار است.
میری تاکید کرد: با توجه به کمبود منابع آبی و صرفه جویی و مدیریت بهینه آب کشت سبزی و صیفی در محیط های گلخانه ای به صرفه تر از فضای باز است و با ایجاد محیط های گلخانه ای مصارف آب کشاورزی استان تا 80 درصد کم می شود.

** سرانه مصرف آب شرب در ایلام از میانگین کشوری بالاتر است
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب ایلام سرانه مصرف روزانه آب آشامیدنی در این استان را 110 هزار متر مکعب دانست و گفت: سرانه مصرف آب به ازای هر نفر در ایلام 260 لیتر بوده که این میزان نسبت به میانگین کشوری (متعارف 150 لیتر) بیشتر است.
وی افزود: حجم تولید آب در استان ایلام سالانه بیش از 40 میلیون مترمکعب است که علاوه بر هدر رفت بخشی از آن بدلیل فرسودگی شبکه، میزان مصرف آن نیز به نسبت میانگین کشوری افزایش را نشان می دهد.
بیرانوندی متوسط مصرف ماهانه آب در استان را 17 مترمکعب بیان کرد و گفت: بیشترین میزان مصرف آب در سطح استان در این مدت (ابتدای سال تاکنون) مربوط به شهر موسیان با 23 مترمکعب و کمترین میزان مصرف نیز با 15.6 مترمکعب مربوط به شهر میمه در شهرستان دهلران است.
وی به چگونگی مصرف بهینه آب از سوی مردم اشاره کرد و افزود: مردم باید در فصل گرم سال از مصرف بی رویه آب جلوگیری کنند و به افرادی هم که آب را درست مصرف نمی کنند تذکر دهند چراکه بررسی ها حاکی از آن است هنگامی که دمای هوا در تابستان بالا می رود مصرف آب افزایش قابل ملاحضه ای می یابد.
بیرانوندی تاکید کرد: محدودیت منابع آبی واقعیتی غیرقابل انکار است و شهروندان باید براساس شیوه هایی که کارشناسان توصیه می کنند در صدد مصرف بهینه آب برآیند تا تبعات بحران کم آبی به حداقل ممکن برسد.

** سرانه مصرف آب در روستاهای ایلام از مناطق شهری بیشتر است
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان ایلام نیز گفت: سرانه مصرف آب آشامیدنی در مناطق روستایی این استان بیش از 300 لیتر است که این شاخص از مصرف مناطق شهری بیشتر است.
نورالله تیموری افزود: رعایت نکردن الگوی مصرف، استفاده از شبکه آب آشامیدنی برای مصارف دامپروری و همچنین فرسوده بودن نیمی از شبکه آبرسانی و هدر رفت آب از دلایل عمده افزایش سرانه مصرف آب در مناطق روستایی است.
وی افزود: میزان مصرف آب شرب در سطح روستاهای ایلام به نسبت جمعیت بیش از 2 برابر حد مجاز است در حالیکه الگو و متوسط مصرف روزانه آب در روستاهای کشور بین 150 تا 200 لیتر در شبانه روز است اما در برخی نقاط روستایی این استان این میزان به 450 لیتر نیز می رسد.
وی با تاکید بر رعایت الگوی مصرف آب بخصوص در فصل گرما توسط مشترکان روستایی گفت: هم اینک آبرسانی به 56 روستا به صورت سیار انجام می ود که در پیک مصرف و فصل گرما این تعداد تا 100 روستا نیز افزایش می یابد.

** ضرورت فرهنگ سازی مصرف بهینه آب
در مجموع می توان گفت که موفقیت آمیز و نتیجه بخش بودن برنامه ها و اقدام های انجام شده مسئولان کشوری و استانی برای حل مشکل کم آبی در گرو همکاری و کمک مردم در رعایت فرهنگ مصرف بهینه آب و اجرای درست و کامل این برنامه ها است.
با توجه به اینکه حجم بسیار زیادی از آب کشور در بخش کشاورزی و با بازده پایین مصرف می‌ شود لذا با اعمال راهکارهای صرفه‌ جویی و مدیریت مصرف، می توان در مقدار قابل ‌توجهی از آب صرفه ‌جویی کرد.
به طور قطع مدیریت مصرف می‌تواند به ما در عبور از بحران آبی یاری دهد که به طور قطع این کار نیازمند همکاری همه مردم است.
باید مدیریت مصرف آب مانند کشورهای توسعه یافته که اکثرا برخلاف ایران از منابع آبی کافی بهره ‌مند هستند جزیی از فرهنگ مردم کشور شود.
خبرنگار: فرهاد فرامرزی ** انتشار دهنده: مجید سلیمانی
3032/9102
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.