آیت‌الله علیرضا اعرافی روز دوشنبه در پیامی که نسخه‌ای از آن در اختیار ایرنا قرار گرفت، خطاب به طلاب، فضلا، مدیران حوزه‌های علمیه نقاط مختلف جهان، آورده است: در گفتمان فلسفی معرفتی اسلام، دوقطبی‌ها و تقابل‌های دروغین علم و دین، ماده و معنا، جسم و جان، دنیا و آخرت، درمان و دعا، سلامت جسم و سلامت روح، فیزیک و متافیزیک، علم و فلسفه، طب ابدان و طب ارواح و قوانین طبیعی و فراطبیعی وجود ندارد؛ و مع الاسف در طول تاریخ شاهد کژراهه‌های افراطی و تفریطی در این دوقطبی‌ها بوده‌ایم و اکنون نیز کمابیش شاهد این‌گونه انحرافات هستیم.
وی در این پیام افزوده است: ایران، حوزه و بزرگان آن، با همراهی ملت و دولت و امدادگران سلامت جامعه و طلاب و گروه‌های جهادی، با اندیشه و عمل خود، بشریت را به این راه روشن فرامی‌خوانند و نه به راه‌های تاریک و اندیشه‌های فلسفی ناصواب و نه به کج‌سلیقگی‌ها و شذوذات فکری و رفتاری و نه به دوقطبی‌های ناروا.
وی در بخش دیگری از این پیام با اشاره به برخی کج‌سلیقگی‌ها از ابتدای شیوع کرونا تاکنون، آورده است: با کمال تاسف در این حوادث شاهد برخی کژروی‌ها و کج‌سلیقگی‌ها در دنیای اسلام بودیم و شگفت‌آور آنکه دشمنان ایران و اسلام و انقلاب نیز خباثت‌آمیز بر امواج سهمگین آن‌ها سوار شدند و جاهلانه و عجولانه به مبانی فکری و اعتقادی اسلام و معارف الهی و اهل‌بیت(ع) و به ارزش‌های انقلاب اسلامی و مقدسات مذهبی و دینی و به پایگاه والای اجتماعی روحانیت، حوزه و انقلاب و نظام اسلامی یورش بردند و تلاش کردند با پاشیدن بذر کینه، دشمنی و اختلاف، به دین‌گریزی، اسلام‌هراسی، انقلاب‌هراسی، ایران‌هراسی و قم‌هراسی دامن زنند.
آیت‌الله اعرافی تصریح کرده‌است: جهان پساکرونا و پیامدهای این حادثه و ابعاد گوناگون آن نیازمند مطالعه‌ای فراگیر و چندضلعی با رویکردی جامع و از منظرهای معرفتی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، علمی و فناوری است که همه نخبگان باید بدان بپردازند.
وی تاکید کرده است: حوزه‌های علمیه مصرانه و مجدانه تلاش می‌کنند تا نظام علمی آموزشی، نظام تربیتی اخلاقی، نظام تبلیغی رسانه‌ای و راهبردهای دینی، هدایتی و راهنمایی و مشاوره‌ای آن با این حوادث، توقف و عقب‌گرد نکند و از همه ابزارها، فناوری‌ها، فضاهای مجازی و غیرحضوری برای تداوم و پویایی آن بهره گیرد و اصل بازآفرینی حوزه در فضای مجازی را تحقق بخشد.
وی با بیان این‌که بحمدالله حوزه با شتاب به این سمت حرکت کرده، خاطرنشان کرده است: اکنون بخش عمده آموزش‌های حوزوی و حتی برخی دروس سطوح عالی و درس خارج حوزه در کنار آموزش‌های کوتاه‌مدت و مهارتی بدون توقف در حال اجراست و امیدوار است به سمت قله‌های بلند و آرمان‌های والا حرکت کند و اصالت علمی، معنوی، اجتماعی، مردمی و انقلابی بودن آن شکوفاتر و به نیازهای متنوع و مرتبط پاسخگوتر باشد.
مدیر حوزه‌های علمیه در این پیام طلاب و فضلای حوزوی جوان را برای شناخت، تدبیر، برنامه‌ریزی و هم‌فکری و هماهنگی حوزه‌های علمیه سراسر جهان در آینده پساکرونا و انسجام، همدلی و برخورداری از نگاه راهبردی برای حرکت به سمت تمدن نوین اسلامی و اعتلای کلمه توحید و معارف ناب اسلام در سرتاسر جهان و استمرار و تحکیم معنویت و دعا و تضرع در عرصه بین‌الملل و صیانت از فضای مجازی و توسعه همکاری‌ها و مواسات انسانی و نشر اخلاق و فضیلت و ذخایر ارزشمند معرفتی و معنوی اهل‌بیت(ع) به مشارکت دعوت و بر آمادگی حوزه‌های علمیه برای گسترش و تعمیق ارتباطات و همکاری‌ها و تبادل تجربیات و دستاوردها با همه حوزه‌های علمیه در اقصی نقاط عالم تاکید کرده‌است.
ایرنا بدلیل اهمیت فرازهای مختلف این پیام، متن کامل آن را منتشر می‌کند:
بسم‌الله الرحمن الرحیم
انه هو خیر ناصر و معین و صلی‌الله علی‌محمد وآله الطاهرین لاسیما بقیة‌الله عجل الله تعالی فرجه فی الارضین
طلاب، فضلا و مدیران مکرم حوزه‌های علمیه در اقصی نقاط عالم
السلام علیکم و رحمة الله و برکاته
در پایان ماه شعبان المعظم، موالید درخشان این ماه و درخشش انوار ربوبی به‌ویژه میلاد حضرت ولی‌عصر ارواحنا فداه و فرارسیدن ماه ضیافت الهی، ماه نزول قرآن کریم و مجال تجلی الطاف بیکران الهی، نبوی و علوی و فیضان انوار و عنایات الهی و زمان تبلور معارف ناب انسان‌ساز و تحول‌آفرین رمضانیه را صمیمانه تبریک می‌گویم و متواضعانه خدمات بی‌شائبه وخالصانه شما را می‌ستایم و ارج می‌نهم و سپاس می‌گزارم و فرصت را مغتنم شمرده، مطالبی را در این ایام سرنوشت‌ساز، در سایه‌سار انوار قدسی حضرت امام رضا علیه‌السلام و از جوار ملکوتی کریمه اهل‌بیت حضرت معصومه سلام‌الله علیها یادآوری می‌نمایم:
اول: این مکتب قرآن و نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه و دعاها و مناجات‌های دل‌انگیز و روح‌افزا و ذخائر عظیم حدیثی و مصادر فاخر معارف و علوم اسلامی است که روحانیت و حوزه را در طول تاریخ پشتیبانی کرده و به فضل الهی به قله‌های سربلندی و کمال می‌رساند و همین پشتوانه گران‌سنگ و بصیرت و آگاهی الهی و اجتماعی بود که مبدا پیدایش و شکوفایی انقلاب اسلامی و احیای معارف اهل‌بیت علیهم‌السلام و بیداری امت اسلام قرار گرفت و به لطف الهی و هدایت اولیای طاهرینش این راه نورانی در ایران و منطقه و جهان پیوسته، درخشنده و فزاینده استمرار خواهد یافت.
دوم: مراجع معظم تقلید دامت برکاتهم و حوزه‌های علمیه با بهره‌گیری از آموزه‌های اسلام ناب، در شرایط سخت بیماری کرونا با اهتمام به نظرات کارشناسی و توصیه‌های علمی و بهداشتی، پیشگام در مواجهه صحیح و منطقی و اتخاذ نگاه جامع و متوازن با آن‌ها شدند و همراهی، همدلی و خدمت‌رسانی به آسیب دیدگان و خانواده‌های آنان و همدردی و مواسات با مردم را وجهه همت خود نهادند.
به فضل الهی، این پیشگامی حوزه‌ها و روحانیت به‌ویژه در ایران اسلامی، در خدمت به اسلام و انقلاب و ملت شریف ایران و امت اسلام؛ به‌رغم همه غرض‌ورزی‌ها و شایعه‌سازی‌های رسانه‌ای دشمنان و گاهی ملامت‌ها و طعنه‌های ناآگاهان و نیز گاهی نامهربانی و غفلت دوستان؛ استمرار و ارتقا خواهد یافت.
رسالت تاریخی حوزه‌های علمیه به‌ویژه طلاب جوان و جهادی در این مقطع مهم حیات بشری آن است که با تاسی به اسلام عزیز و سنت و سیره و پیامبر مکرم اسلام صلی‌الله علیه و آله و اهل‌بیت مطهرش علیهم‌السلام در اقصی نقاط عالم، علمدار علم و تقوی، خدمت و اخلاص، عشق و منطق، عدالت و مقاومت، ایثار و مواسات و هدایت باشند.
در ایران عزیز حضور خالصانه، متواضعانه و مظلومانه طلاب عزیز ایثارگر در حوادثی از قبیل سیل و زلزله و به‌ویژه اکنون در پیشگیری و مبارزه با کرونا و پدیده‌های ناشی از آن، در کنار امدادگران و شهیدان راه سلامت و همراه پرستاران گرامی و پزشکان ارجمند و کادر بیمارستان‌ها و طیف‌های گسترده نیروهای مردمی و دانشگاهی و فرهنگی و بسیجی و مسئولان محترم، لوح زرین دیگری را در تاریخ حوزه و روحانیت و ایران و انقلاب رقم زد و مایه افتخار حوزه‌های علمیه و روحانیت معظم و ملت بزرگ ایران شد و تحسین ملت و دولت و جهانیان را برانگیخت.
تاریخ، فداکاری و از خودگذشتگی و ایثار همه مجاهدان راه سلامت و طلاب و فضلای عزیز جهادی در زمینه‌های امداد و نجات، کمک‌های روحی و معنوی، مشاوره‌های روانی، پاسخگویی به پرسش‌های اعتقادی، فکری و شرعی، تجهیز و تدفین درگذشتگان و تحمل رنج‌ها و ملامت‌های آنان در این ایام دشوار را ثبت خواهد کرد و در پیشگاه خداوند متعال ماجور خواهند بود؛ همان‌طور که همبستگی ملت بزرگ ایران و مجاهدت سپاه سلامت و تلاش مسئولان خدوم و نیروهای مردمی و کشوری و لشکری آن‌هم در شرائط تحریم ظالمانه و تبلیغات سهمگین در پیشگیری و مبارزه با کرونا برگ زرینی در تاریخ ایران و انقلاب، رقم زد و این تجربه بر آمادگی نظام اسلامی و توانائی‌های آن افزود، و همه این موفقیت‌ها که تجربه نگاری و تاریخ‌نگاری و نظریه‌پردازی و الگوسازی آنان آغازشده است، تجربیات و دستاوردهای ارزشمندی است، که متواضعانه تقدیم نخبگان و اندیشمندان کشورهای دیگر می‌شود و امیدواریم ضمن دریافت تجارب حوزه‌های دیگر بلاد و نقد، اصلاح و تکمیل، مبنایی برای تضارب آراء، تفاهم و تعامل شود.
سوم: در منطق اسلام مواجهه با مصائب و رنج‌ها و بلاها بر اساس مبانی فلسفی وکلامی و فقهی و حقوقی و اخلاقی بر یک شاکله سه‌ضلعی عقلانی، علمی و معنوی استوار است.
۱. این رویکرد، عقلانی است، زیرا تفسیر جامعی از چرایی و علت‌های آشکار و نهان پیدایش این‌گونه ناملایمات و حوادث در اسلام عزیز ارائه‌شده و تاکید گردیده است که در ورای این حوادث، فلسفه‌هایی مشخص و آزمون‌های الهی و هشدارهایی بیدارساز برای بشر وجود دارد و انسان می‌تواند به حکمت فراگیر الهی در همه این فراز و فرودها اعتماد کند. آیات شریفه قرآن و احادیث پیامبر و معصومین علیهم‌السلام تصویری جامع و منسجم و منظومه وار از هستی، انسان، آزمون‌های الهی، حوادث و بلاها ارائه داده که در اندیشه فلسفی و کلامی و معارفی بزرگان دین و معرفت، تبیین شده است و در ناکامی مکاتب فکری و معرفتی عالم، بدون تردید جهانی تشنه این عقلانیت و منطق هستند.
۲. این رویکرد علمی است، زیرا مبتنی بر اذعان به نظام علّی معلولی و طبیعی و جامع و فراگیر است و فقه و اخلاق و معارف اسلامی، بشر را به بهره‌گیری از همه ظرفیت‌ها و استعدادهای فکری خود برای حل مشکلات بشری فراخوانده و هرگز او را به انحصار در روش‌های معین و راه‌های معنوی و عبادی به‌مثابه بدیل و جایگزین اندیشه علمی و نسخه عملی فرانخوانده است بلکه اسلام با راهنمایی‌ها و هدایت‌ها و نظام‌های کلان و خرد خود، بشر را به تلاش و سعی علمی جامع و بهره‌گیری از همه تجارب بشری برای حل مشکلات توصیه کرده است.
۳. این رویکرد، معنوی و غیبی و اخلاقی است؛ زیرا علاوه بر دعوت به آگاهی بر احاطه علم و حکمت الهی و قدرت و دست برتر خداوند در پس همه ظواهر، به باور نسبت به وجود قوانین فرامادی و امدادهای غیبی هم فرامی‌خواند و بر نهفته بودن درس‌های بزرگ اعتقادی، عبادی، اخلاقی، اجتماعی و انسانی در بطن این حوادث و ضرورت درس‌آموزی از آن تاکید دارد.
در گفتمان فلسفی معرفتی اسلام، دوقطبی‌ها و تقابل‌های دروغین علم و دین، ماده و معنا، جسم و جان، دنیا و آخرت، درمان و دعا، سلامت جسم و سلامت روح، فیزیک و متافیزیک، علم و فلسفه، طب ابدان و طب ارواح و قوانین طبیعی و فراطبیعی وجود ندارد؛ و مع الاسف در طول تاریخ شاهد کژراهه‌های افراطی و تفریطی در این دوقطبی‌ها بوده‌ایم و اکنون نیز کما بیش شاهد این‌گونه انحرافات هستیم.
ایران، حوزه و بزرگان آن، با همراهی ملت و دولت و امدادگران سلامت جامعه و طلاب و گروه‌های جهادی، با اندیشه و عمل خود، بشریت را به این راه روشن فرامی‌خوانند و نه به راه‌های تاریک و اندیشه‌های فلسفی ناصواب و نه به کج‌سلیقگی‌ها و شذوذات فکری و رفتاری و نه به دوقطبی‌های ناروا.
چهارم: طلاب و فضلا و استادان و محققان و مبلغان و مشاوران حوزوی می‌توانند افزون بر وظائف و امدادهای عام انسانی، در عرصه‌های فکر و عمل، از ذخایر معرفتی و گنج‌های معنوی اسلام بهره‌گیرند و در بحران‌ها و ناهنجاری‌ها با رعایت مرزهای تخصصی و در کنار متخصصان علوم پزشکی به ایفای نقش‌های امدادی و وظائف ویژه خود بپردازند. روحانیت و حوزه‌های علمیه در طول تاریخ از هویتی جامع علمی، فرهنگی و اجتماعی برخوردار بوده است و شان خود را خدمت به جامعه بشری می‌دانسته و می‌داند و بدان افتخار می‌کند و در این جایگاه، به رسالت‌های ویژه خود که اعتقادی و اخلاقی و معرفتی و هدایت‌گری است بپردازد و آنجا که لازم است با رعایت ضوابط علمی و نظرات تخصصی برحسب نیاز به وظائف عام و انسانی و امدادی اقدام شجاعانه می‌کند.
پنجم: کلام و فقه و اخلاق اسلامی در همه ابعاد این‌گونه حوادث و بلایا و اپیدمی‌ها دارای احکام فقهی جامع و ریز و دقیق و توصیه‌های اخلاقی عقل‌پسند و معارف جامعی است که نه تنها جا را بر عقل و خرد و دانش بشری تنگ نمی‌کند، بلکه آن را می‌پذیرد و با رویکردی تمدنی و فراتر هدایت می‌کند و تبیین این محورها بر عهده حوزه و نهادها و شخصیت‌های آن است و در گنج‌های معنوی و معارف اسلام ذخایری برای حل مشکلات روحی و رفتاری و اجتماعی بشر وجود دارد که دست‌یابی به آن به توسعه مرزهای علوم اسلامی و تحقیقات گسترده و مطالعات میان‌رشته‌ای نیاز دارد و تبیین و عرضه آن وظیفه حوزه‌های علمیه است. به فضل الهی امروزه حوزه‌های علمیه در ایران در طرح‌های تحولی خود، صدها رشته و گرایش را متناسب با نیازهای بشر امروز طراحی کرده و محتواهای فکری و نیروهای متخصص فراوانی را تولید کرده تا بتواند از کیان اسلام تمدن ساز و جامع دفاع کند.
ششم: تاریخ گواهی خواهد داد که حوزه و بزرگان آن با تاسی به رهبری معظم و مراجع عظام تقلیددامت برکاتهم در همه مراحل و شرایط دشوار، بر این منطق جامع، خرد جمعی، رویکرد جامع و تمدنی تاکید کردند و در سفارش اکید و عمل به توصیه‌های بهداشت فردی و اجتماعی پیشگام بودند و برای دوره‌ای حتی مهم‌ترین شعائر و مناسک دینی و نمازهای جمعه و مراقد شریف و زیارتگاه‌ها و مساجد و برنامه‌های آموزشی حوزه‌ها را برای صیانت از سلامت مردم و مصالح بشری و رعایت مقررات، متوقف و معلق کردند و در برابر هیچ‌یک از تصمیمات کارشناسان و متولیان ذی‌ربط نایستادند، بلکه آن را پاس داشتند و همراهی و تشکر کردند؛ و در همین شرایط با التزام کامل به اسلام، گفتمان وحیانی و دیدگاه جامع اسلام را نیز عرضه کردند و از ارائه نقد و نظر و پیشنهاد ناصحانه نیز دریغ نورزیدند و خیل عظیم طلاب عزیز جهادی در میدان‌های گوناگون و در کنار دیگر متخصصان و تلاش‌گران، به امداد و یاری مردم و بیماران برخاستند و فارغ از هر نگاه مذهبی، دینی، قومی، نژادی و ملی، در صحنه حاضر شدند. ایران اسلامی و حوزه‌ها هیچ‌گاه در حصار نگاه‌های تنگ سیاسی و مذهبی و نژادی قرار نگرفتند و صبورانه برخی از سخنان ناصواب و اتهامات ناروا به حوزه و نهادهای حوزوی را تحمل کردند و درخدمت به مردم کوتاهی نکردند.
هفتم: حوزه علمیه تلاش کرد تا با انجام مکاتباتی با تعدادی از شخصیت‌ها و سازمان‌های مطرح بین‌المللی، ادیانی، اسلامی و شیعی، این منطق الهی انسانی را به رهبران مذهبی و سیاسی جهان نیز منعکس کند و بر ضرورت بیداری و همبستگی جهانی و بازگشت به هویت انسانی ناب و اصالت الهی بشر و تشکیل جبهه بزرگ توحیدی و مقابله با ستم‌ها و بی‌عدالتی‌ها و ایستادگی در برابر تبعیض‌ها و تحریم‌های ناعادلانه و جلوگیری از اشغال، جنگ، ترور و توسعه سلاح‌های کشتار جمعی و محکومیت یک‌جانبه‌گرایی و افراط‌گرایی و تفریط‌مداری تاکید کند.
ادیان الهی و نخبگان فرهنگی و آزادگان جهان می‌توانند با استفاده از این شرایط و همه ظرفیت‌ها، زمینه‌های این گفتمان الهی و انسانی و احیای کرامت انسانی و هویت فرهنگی و معنوی بشریت را فراهم آورند و سیاست‌های ظالمانه و دولت‌های مستکبر و بی‌رحم را که در عالم فساد و خشونت و خودخواهی و جهل و تعصب می‌گسترانند و حتی در درمان و دارو با قساوت رفتار می‌کنند، کنار زنند.
هشتم: اکنون در برخی نقاط عالم و به شکل برجسته و فراگیر، شکل‌گیری رزمایش‌های خدمت و مواسات و همدلی و انسانیت و موج حضور مردمی و خیزش نیروهای ایثارگر، تابلوی زیبای انسانی، اسلامی را ترسیم نموده است. تاریخ به‌خوبی نشان داده که تجربه بسیج مردمی که از ایمان، صبر و تلاش و فداکاری ملت‌ها جوشیده باشد بارها معجزه به همراه آورده و در دیگران نیز موثر واقع‌شده و در تاریخ تحول‌آفرین بوده است. دنیای اسلام در سال‌های اخیر نمونه‌های بسیاری از معجزه‌های اراده ملت‌ها را به‌ویژه در کشورهای محور مقاومت و تحقق اراده الهی دیده است. با عنایت الهی تجربه گران‌بهای اعتماد به نفس ملی و باور به توانمندی‌های گسترده درونی و دل بریدن از بیگانگان موجب شده تا در کنار پیشرفت‌های چشمگیر علمی و فرهنگی و فناوری و نظامی، شاهد ابتکارات و خلاقیت‌ها و پیشرفت‌های اجتماعی و فرهنگی و علمی و پزشکی و تجربه‌های جدید در مهار این‌گونه بلاها و اپیدمی‌ها باشیم و بر آمادگی‌های خود بیافزاییم و پدافند غیرعامل را تقویت نماییم. کشور عزیز ایران به توفیق الهی و با تکیه بر چهل سال پرافتخار و در آغاز گام دوم انقلاب توانست سختی‌ها را به‌آسانی و تهدیدها را به فرصت مبدل کند و گام‌های بنیادین در ساختن آینده بهتر را بردارد.
نهم: با کمال تاسف در این حوادث شاهد برخی کژروی‌ها و کج‌سلیقگی‌ها در دنیای اسلام بودیم و شگفت‌آور آنکه دشمنان ایران و اسلام و انقلاب نیز خباثت‌آمیز بر امواج سهمگین آن‌ها سوار شدند و جاهلانه و عجولانه به مبانی فکری و اعتقادی اسلام و معارف الهی و اهل‌بیت سلام‌الله علیهم و به ارزش‌های انقلاب اسلامی و مقدسات مذهبی و دینی و به پایگاه والای اجتماعی روحانیت، حوزه و انقلاب و نظام اسلامی یورش بردند و تلاش کردند با پاشیدن بذر کینه، دشمنی و اختلاف، به دین‌گریزی، اسلام‌هراسی، انقلاب‌هراسی، ایران‌هراسی و قم‌هراسی دامن زنند و منافقان و وابستگان نیز با دشمنان ملت در سخت‌ترین شرائط، همراهی کردند و در مواردی نیز غافلان در این میدان بازی کردند و البته روندجاری حوادث در جهان و ضعف‌های مدعیان جهانی و بروز بحران‌های عمیق اخلاقی و اجتماعی کشورهای قدرتمند و چالش اقتصاد و سیاست جهانی و ضعف نهادهای بین‌المللی از یک‌سو و اقتدار و توانمندی‌های ایران از سوی دیگر، دروغ‌ها و کینه‌توزی‌های آنان را آشکار ساخت.
اما همه آنان بدانند قم، حوزه و روحانیت با رنج و مرارت و سختی و دشواری‌ها آشنا است و با جهاد، مقاومت، ایثار و فداکاری در کنار ملت بزرگ و مقاوم ایران اسلامی و محور مقاومت خواهد ایستاد و به یاری خدا بر عهد خود با خدا و مردم استوار خواهد ماند، ضمن آنکه از نقد دلسوزانه، نظرات، بحث آزاد و پیشنهادهای سازنده نیز استقبال می‌کند و خود را مصون از خطا نمی‌داند و با آسیب‌شناسی و آینده‌نگری از پیچ تاریخی کنونی عبور و به سمت آینده‌ای درخشان و تمدنی نوین توحیدی و جهانی پر از عدالت، معنویت و عقلانیت و اخلاق به پیش خواهد رفت.
دهم: این حادثه اتفاقی جدید در دنیای معاصر بود و تکانه‌ای شدید به اندیشه‌ها و زیرساخت‌های فکری و رفتاری بشر وارد کرد و از ابعاد گوناگون و متنوع برخوردار است و پیامدهای میان‌مدت و بلندمدت خواهد داشت و تفسیرهای گوناگون از آن ارائه خواهد شد و جهان پساکرونا و پیامدهای این حادثه و ابعاد گوناگون آن نیازمند مطالعه‌ای فراگیر و چندضلعی با رویکردی جامع و از منظرهای معرفتی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، علمی و فناوری است که همه نخبگان باید بدان بپردازند. اما مهم‌تر آن است که مجامع علمی، مراکز دینی و فرهنگی و نهادهای حوزوی با نگاهی جامع، اسلامی، تمدنی، علمی و دقیق به مطالعات و تحقیقات گسترده در همه زمینه‌های آن بپردازند و برای عبور از بحران‌های مشابه و بهره‌گیری از همه فرصت‌ها و رقم زدن جهانی درخشان‌تر برنامه‌ریزی نمایند.
در تاریخ نقاط عطفی وجود دارد که حضور هوشمندانه یک ملت و امت و بهره‌مندی از یک اندیشه و گفتمان نظام‌مند می‌تواند نقش‌آفرین باشد و در آینده تاریخ اثر گذارد، حوزه هوشمند و حکیم باید از این نگاه راهبردی و آینده‌نگر برخوردار باشد و طبعا این مقوله به خردورزی، دانشوری، حکمت، شجاعت ، ابتکار، خلاقیت و روح انقلابی نیاز دارد و بحمدالله سابقه تاریخی حوزه‌های علمیه در طول تاریخ مشحون از چنین بصیرت‌ها و حکمت‌ها و مقاطع راهبردی است.
یازدهم: به مدد الهی و عنایات حضرت ولی‌عصر فداه، فعالیت نظام‌مند ستاد حوادث نهادهای حوزوی و کمیته‌های آن در قم و سراسر کشور با همکاری همه تشکل‌ها و موسسات خودجوش حوزوی در قم و همه استان‌ها و دیگر دستگاه‌های مسئول و قرارگاه‌های مردمی و با همت والای خیل عظیم طلاب و فضلای عزیز ایثارگر، علاوه بر نقش امدادی و همیاری‌های ویژه و گسترده، با تخصص‌های گوناگون در قلمروهای ارائه مشاوره روان‌شناختی و روحی و تحلیل و پاسخگویی به پرسش‌ها در زمینه مباحث اعتقادی و اخلاقی و اجتماعی و نیز با ارائه طرح‌هایی در حوزه پیامدها و شرایط پساکرونایی گام‌هایی بلند برداشته و برخواهند داشت که در این حجم و گستره و تنوع از دستاوردهای ارزشمندی است که مصرانه آن را تحکیم و تثبیت خواهیم کرد و بر ضرورت حضور برنامه مدار، نظام‌مند و هوشمندانه همه حوزه‌های علمیه در شرایط مشابه و هماهنگی و هم‌افزایی فزاینده تاکید می‌کنیم.
دوازدهم: حوزه‌های علمیه مصرانه و مجدانه تلاش می‌کنند تا نظام علمی آموزشی، نظام تربیتی اخلاقی، نظام تبلیغی رسانه‌ای و راهبردهای دینی، هدایتی و راهنمایی و مشاوره‌ای آن با این حوادث، توقف و عقب‌گرد نکند و از همه ابزارها، فناوری‌ها، فضاهای مجازی و غیرحضوری برای تداوم و پویایی آن بهره گیرد و اصل بازآفرینی حوزه در فضای مجازی را تحقق بخشد. بحمدالله حوزه با شتاب به این سمت حرکت کرده و اکنون بخش عمده آموزش‌های حوزوی و حتی برخی دروس سطوح عالی و درس خارج حوزه در کنار آموزش‌های کوتاه‌مدت و مهارتی بدون توقف در حال اجراست و امیدوار است به سمت قله‌های بلند و آرمان‌های والا حرکت کند و اصالت علمی، معنوی، اجتماعی، مردمی و انقلابی بودن آن شکوفاتر و به نیازهای متنوع و مرتبط پاسخگوتر باشد.
بهره‌گیری از این فرصت برای پیشرفت علمی و معنوی و فرهنگی و تقویت پایه‌های اخلاق اسلامی و فضیلت‌های انسانی و اجتماعی و روح مجاهدت و مقاومت و تحکیم تعاملات عدالت‌خواهانه و انسان دوستانه و معنویت‌طلبانه موضوعی است که همه باید بدان بیاندیشیم و برای تعمیق آن طراحی و برنامه‌ریزی کنیم.
سیزدهم: بشریت امروز پس از تجربه مکاتب و گفتمان‌های گوناگون از کمونیسم تا نظام لیبرال دموکراسی غربی، اومانیسم، سکولاریسم، کاپیتالیسم، لائیسیسم، مدرنیسم و پست‌مدرنیسم و ده‌ها ایسم و نحله دیگر، در کنار پیشرفت‌های چشمگیر علمی و فناوری، احساس خوشبختی و آرامش نمی‌کند و با بحران‌های متعددی مثل فقر، اختلاف طبقاتی، فحشا و گناه، بی‌عدالتی، نابرابری، بیماری، جنگ و خونریزی، سوءاستفاده از علم، تصرف در نظام طبیعت، سلاح‌های کشتارجمعی دست‌به‌گریبان است، بشر از این‌همه بحران و چالش نگران و مضطرب و خسته شده و کمتر دوره‌ای بوده است که جامعه بشری در همه جای عالم به‌قدر امروز احساس نیاز به منجی و یک دست قدرت الهی، قدرت معنوی و امامت معصوم داشته باشد.
وعده به یک فرج و منجی الهی در همه ادیان وجود دارد اما در منطق اسلام و معارف اهل‌بیت علیهم‌السلام، گفتمان مهدویت و فرهنگ انتظار، گفتمانی کاملا روشن، عمیق، دقیق، نظام‌مند، آینده‌ساز، امیدبخش، سازنده و الهام‌بخش است که در این شرایط نیازمند فهم درست، گفتمان سازی، جریان سازی و فرهنگ‌سازی است که لازم است در اولویت‌های فرهنگی و تبلیغی قرار گیرد.
چهاردهم: سیاست ثابت حوزه‌های علمیه در همه دوران‌ها و کشورها که برگرفته از سنت پیامبر مکرم صلی‌الله علیه و آله و اهل‌بیت مطهرشان علیهم‌السلام است؛ سیاست تقویت هویت، برادری اسلامی و تحکیم رویکرد امت اسلامی در دنیای اسلام، بلکه سیاست همگرایی میان پیروان ادیان و رهبر آن‌همه ادیان و تحکیم روابط انسانی در جهان است. البته حوزه‌های علمیه به‌شدت به معارف اسلام ناب و تعالیم اهل‌بیت علیهم‌السلام پایبند بوده و بدون تحمیل مذهبی و با رویکرد تعامل و تفاهم همواره معارف اهل‌بیت را در فضایی منطقی و علمی عرضه کرده و معتقد است محبت اهل‌بیت علیهم‌السلام در همه جای دنیای اسلام فراگیر بوده و آشنایی بیشتر با معارف اهل‌بیت نه تنها مخالفت و منافاتی با وحدت دنیای اسلام ندارد بلکه خود عامل انسجام و اشتراک مسلمانان است و همواره با استقبال از سوی بزرگان و علما روبه‌رو بوده است.
آغوش حوزه‌های علمیه برای شنیدن دیدگاه‌های مخالف، سوالات و شبهات بر روی همه مذاهب اسلامی باز است و کتابخانه‌های همه مراکز اسلامی حوزوی بهره‌مند از کتاب‌ها و منابع علمای اسلامی از همه مذاهب است و همیشه به این آزادی فکر و اندیشه و تبادل آرا و افکار افتخار کرده و عقلانیت، منطق، اخلاق، آزادی، انسجام، هم‌افزایی و پیشرفت را روح حاکم بر حوزه‌های علمیه می‌داند و در این مسیر دست اخوت و همدلی و همکاری را به سوی همه مراکز علمی و فرهنگی و مجامع دینی دراز می‌کند.
روشن است که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، امواج انقلاب در بسیاری از کشورهای اسلامی و حتی اکثر کشورهای جهان تاثیرگذار بوده و در فرآیندی طبیعی موجب آشنایی بسیاری از علاقه‌مندان با اسلام ناب و معارف اهل‌بیت علیهم‌السلام گردیده است. حوزه‌های علمیه افتخار می‌کند که در خلال این سال‌ها با رویکردی تقریبی و همگرا، مبین گفتمان انقلاب اسلامی و مروج انسانیت، پیشرفت، اخلاق، اندیشه‌های ناب توحیدی، عدالت، صلح‌طلبی، مقاومت و دفاع از مظلوم و ظلم‌ستیزی، استقلال، آزادی و آزاداندیشی و مردم‌سالاری دینی بوده است و مسوولیت همگان را فهم دقیق و جامع این گفتمان و تبیین و ترویج آن و پرهیز از افراط و تفریط می‌داند.
در پایان طلاب و فضلای حوزوی عزیز جوان را برای شناخت، تدبیر، برنامه‌ریزی و هم‌فکری و هماهنگی حوزه‌های علمیه سراسر جهان در آینده پساکرونا و انسجام، همدلی و برخورداری از نگاه راهبردی برای حرکت به سمت تمدن نوین اسلامی و اعتلای کلمه توحید و معارف ناب اسلام در سرتاسر جهان و استمرار و تحکیم معنویت و دعا و تضرع در عرصه بین‌الملل و صیانت از فضای مجازی و توسعه همکاری‌ها و مواسات انسانی و نشر اخلاق و فضیلت و ذخایر ارزشمند معرفتی و معنوی اهل‌بیت علیهم‌السلام به مشارکت دعوت می‌کنم و از آنان طلب دعای خیر می‌کنم و آمادگی حوزه‌های علمیه را برای گسترش و تعمیق ارتباطات و همکاری‌ها و تبادل تجربیات و دستاوردها با همه حوزه‌های علمیه در اقصی نقاط عالم اعلام می‌کنم و برای تحقق اهداف و آمال حوزه‌های علمیه از حضرات معصومین علیهم‌السلام به‌ویژه وجود نورانی حضرت صاحب العصر الزمان عجل الله تعالی فرجه، استمداد و راهنمایی مسئلت می‌کنم.
با احترام و اعتذار و ارادت و امتنان
و آخر دعوانا ان الحمد لله رب‌العالمین /
