107 سال پیش در دهمین روز از دی ماه 1290، چند تن از عالمان و
بزرگان تبریز به دست قوای اجنبی روس در میدان مشق تبریز (دانشسرای کنونی) به دار
آویخته شدند.
به گزارش ایسنا، منطقه آذربایجان شرقی، میرزا علی تبریزی، عالم دینی، نویسنده و مبارز مشروطه خواه تبریزی بود که تحصیلات دینی را در تبریز به پایان رساند و سپس در عتبات نزد اساتیدی چون «زین العابدین مازندرانی» به ادامه تحصیل پرداخت، پس از بازگشت به ایران و فوت پدرش در ۱۳۱۹، مظفرالدین شاه به پیشنهاد «محمدعلی میرزا» ولیعهد، لقب «ثقةالاسلام» به او داد و او رسما ریاست شیخیه تبریز را بر عهده گرفت. یک پژوهشگر تاریخی در گفت‌وگو با ایسنا، منطقه آذربایجان شرقی در این خصوص می‌گوید: شهید ثقةالاسلام، از علمای مجتهد تبریز و سرآمد مشروطه خواهان بود، علما در مواجهه با نهضت مشروطه به دو طیف مخالف و موافق، تقسیم می‌شدند که ثقةالاسلام از علمای موافق بود. ماجرای به توپ بستن مجلس توسط محمد علی شاه
کریم میمنت‌نژاد با اشاره به ماجرای به توپ بستن مجلس توسط محمد علی شاه، بیان می‌کند: پس از صدور فرمان مشروطیت در سال 1285 توسط مظفرالدین شاه، افرادی از صنفهای مختلف به عنوان نماینده مجلس اجازه ورود به مجلس را پیدا کردند، این مجلس تا پیش از بیماری و از دنیا رفتن مظفرالدین شاه، پا برجا بود، اما با سرکار آمدن محمد علی میرزا و به دستور او، به توپ بسته شد که شهادت و جراحت تعدادی از نمایندگان مجلس را به دنبال داشت. وی ادامه می‌دهد: پس از این واقعه، مشروطه خواهان در واکنش به اقدامات محمد علی شاه و به توپ بستن مجلس و به سرکردگی تقة‌الاسلام، ستارخان و باقرخان و اسلحه به دست، اعتراض کردند و تبریز 11 ماه توسط قوای دولتی محاصره شد، به دنبال تسلیم نشدن مشروطه خواهان، دولت وقت از قوای دولت روس کمک خواست و این گونه بود که تبریز در 23 آذر 1290، توسط روس‌ها محاصره شد. مقاومت ثقةالاسلام در برابر متجاوزان روس
وی می‌گوید: روس‌ها از همان بدو ورود، شروع به بدرفتاری با مردم تبریز کردند و با افزایش فشار قوای روس، 40 تن از مجاهدان به سمت دولت عثمانی رفتند، اما ثقةالاسلام با وجود فشارها، قرار را بر فرار ترجیح داد و معتقد بود مجتهد باید سنبل شجاعت باشد، حتی اگر ماندن به قیمت جانش تمام شود، میماند. ماه خونین تبریز
این تبریز پژوه با بیان اینکه دی ماه 1290، یکی از ماههای خونین تبریز بود، ادامه می‌دهد: از همان اول دی که مصادف با اول محرم 1330 قمری بود، قوای روس شروع به دستگیری و اعدام بزرگان و مجاهدان مشروطه در تبریز کرد، به این ترتیب که اول به سراغ فرد رفته و او را دستگیر کرده و به کنسولگری روس و باغ باغشمال تبریز که محل اتراق قشون روس بود، می‌بردند و بعد به نوبت در کوچههای تبریز به دار میآویختند.
وی می‌گوید: قوای روس، 54 نفر از بزرگان تبریز را در طول یک ماه، اعدام کردند و اعدامها در روز دهم دی ماه 1290 مصادف با دهم ماه محرم، به اوج خود رسید و ثقةالاسلام نیز در چنین روزی در میدان مشق تبریز، مقابل چشمان عزادارن حسینی و درست در ظهر عاشورا به داری آویخته شد که با پرچم روسیه تزئین شده بود. وی ادامه می‌دهد: یک روز قبل از اعدام، از ثقةالاسلام خواسته بودند تا برای در امان ماندن و ختم قائله، پای نامهای را که در آن نوشته شده بود که حضور قوای روس در تبریز به خواست مردم بوده است را امضاء کند، اما او با امتناع از این کار، مهرش را هم شکسته بود که مبادا پای نامه را با آن مهر بزنند. غدیر 16 ساله، کوچکترین قربانی اعدام ظهر عاشورا
میمنت‌نژاد می‌گوید: در چنین روزی دو تن از پسران "علی موسیو" به نامهای حسن و غدیر هم اعدام شدند که غدیر 16 ساله و کوچکترین قربانی اعدام‌های قوای روس در تبریز بود و گفته می‌شود که غدیر قبل از این که سالدات روس طناب دار را به گردن او بیندازد، با سر دادن شعار «یاشاسین ایران، یاشاسین آذربایجان و مشروطه» خودش اقدام به این کار می‌کند. روس‌ها با اعدام ثقةالاسلام آرام نمیگیرند!
وی بیان می‌کند: اعدامها تا چند روز بعد از به دار آویخته شدن ثقةالاسلام هم ادامه داشت و در 18 دی ماه همان سال، یوسف خان حکم آبادی که از معاونان ستارخان و خان محله حکم آباد تبریز بود را مقابل چشمان مردم، دو شقه کردند، این جنایت به قدری وقیح بوده است که «براوز» در کتابی از این واقعه به عنوان «حکومت وحشت در تبریز»، یاد کرده است. وی تاکید می‌کند: شهید ثقةالاسلام، نه تنها عالم و مجتهد بود، بلکه نویسنده فقهی و تاریخی نیز بود که کتاب «تاریخ املکه شریف تبریز» از آثار معروف او به شمار میآید. اسم مسجد تاریخی خاندان ثقةالاسلام را عوض کردند!
این پژوهشگر تاریخی با بیان این که اسم مسجد تاریخی خاندان ثقةالاسلام را عوض کردند، می‌گوید: مسجد خاندان ثقةالاسلام در شمال دهلیز بقعه صاحب الامر واقع شده و اسم این مسجد تا چند سال قبل هم ثقةالاسلام بود که نوشتههای کاشیهای آن نیز همین را میگویند ولی بعدها به مسجد صاحبالامر، تغییر یافت. وی ادامه می‌دهد: متاسفانه با وجود این که تبریز سردمدار مشروطیت بوده و بیشترین شهید مشروطیت را دارد، مزار شهید ثقةالاسلام جزو معدود مزارهایی از شهدای مشروطه است که سالم و دست نخورده مانده و در مقبرة‌الشعرای کنونی قرار دارد. وی خاطرنشان می‌کند: طبق سنتها و عادات گذشته، بیشتر مردگان را به طور امانی در محلی دفن می‌کردند تا بعدها به جای دیگری مثل مکانهای زیارتی، منتقل کنند، پیکر این شهید هم به طور موقت و امانی در قبرستان محله سرخاب (مقبره الشعرا) دفن شد و همان جا هم ماندگار شد.
گفت‌وگو از نسرین سوار-خبرنگار ایسنا در آذربایجان شرقی
انتهای پیام
انتهای پیام به گزارش ایسنا، منطقه آذربایجان شرقی، میرزا علی تبریزی، عالم دینی، نویسنده و مبارز مشروطه خواه تبریزی بود که تحصیلات دینی را در تبریز به پایان رساند و سپس در عتبات نزد اساتیدی چون «زین العابدین مازندرانی» به ادامه تحصیل پرداخت، پس از بازگشت به ایران و فوت پدرش در ۱۳۱۹، مظفرالدین شاه به پیشنهاد «محمدعلی میرزا» ولیعهد، لقب «ثقةالاسلام» به او داد و او رسما ریاست شیخیه تبریز را بر عهده گرفت. یک پژوهشگر تاریخی در گفت‌وگو با ایسنا، منطقه آذربایجان شرقی در این خصوص می‌گوید: شهید ثقةالاسلام، از علمای مجتهد تبریز و سرآمد مشروطه خواهان بود، علما در مواجهه با نهضت مشروطه به دو طیف مخالف و موافق، تقسیم می‌شدند که ثقةالاسلام از علمای موافق بود. ماجرای به توپ بستن مجلس توسط محمد علی شاه
کریم میمنت‌نژاد با اشاره به ماجرای به توپ بستن مجلس توسط محمد علی شاه، بیان می‌کند: پس از صدور فرمان مشروطیت در سال 1285 توسط مظفرالدین شاه، افرادی از صنفهای مختلف به عنوان نماینده مجلس اجازه ورود به مجلس را پیدا کردند، این مجلس تا پیش از بیماری و از دنیا رفتن مظفرالدین شاه، پا برجا بود، اما با سرکار آمدن محمد علی میرزا و به دستور او، به توپ بسته شد که شهادت و جراحت تعدادی از نمایندگان مجلس را به دنبال داشت. وی ادامه می‌دهد: پس از این واقعه، مشروطه خواهان در واکنش به اقدامات محمد علی شاه و به توپ بستن مجلس و به سرکردگی تقة‌الاسلام، ستارخان و باقرخان و اسلحه به دست، اعتراض کردند و تبریز 11 ماه توسط قوای دولتی محاصره شد، به دنبال تسلیم نشدن مشروطه خواهان، دولت وقت از قوای دولت روس کمک خواست و این گونه بود که تبریز در 23 آذر 1290، توسط روس‌ها محاصره شد. مقاومت ثقةالاسلام در برابر متجاوزان روس
وی می‌گوید: روس‌ها از همان بدو ورود، شروع به بدرفتاری با مردم تبریز کردند و با افزایش فشار قوای روس، 40 تن از مجاهدان به سمت دولت عثمانی رفتند، اما ثقةالاسلام با وجود فشارها، قرار را بر فرار ترجیح داد و معتقد بود مجتهد باید سنبل شجاعت باشد، حتی اگر ماندن به قیمت جانش تمام شود، میماند. ماه خونین تبریز
این تبریز پژوه با بیان اینکه دی ماه 1290، یکی از ماههای خونین تبریز بود، ادامه می‌دهد: از همان اول دی که مصادف با اول محرم 1330 قمری بود، قوای روس شروع به دستگیری و اعدام بزرگان و مجاهدان مشروطه در تبریز کرد، به این ترتیب که اول به سراغ فرد رفته و او را دستگیر کرده و به کنسولگری روس و باغ باغشمال تبریز که محل اتراق قشون روس بود، می‌بردند و بعد به نوبت در کوچههای تبریز به دار میآویختند.
وی می‌گوید: قوای روس، 54 نفر از بزرگان تبریز را در طول یک ماه، اعدام کردند و اعدامها در روز دهم دی ماه 1290 مصادف با دهم ماه محرم، به اوج خود رسید و ثقةالاسلام نیز در چنین روزی در میدان مشق تبریز، مقابل چشمان عزادارن حسینی و درست در ظهر عاشورا به داری آویخته شد که با پرچم روسیه تزئین شده بود. وی ادامه می‌دهد: یک روز قبل از اعدام، از ثقةالاسلام خواسته بودند تا برای در امان ماندن و ختم قائله، پای نامهای را که در آن نوشته شده بود که حضور قوای روس در تبریز به خواست مردم بوده است را امضاء کند، اما او با امتناع از این کار، مهرش را هم شکسته بود که مبادا پای نامه را با آن مهر بزنند. غدیر 16 ساله، کوچکترین قربانی اعدام ظهر عاشورا
میمنت‌نژاد می‌گوید: در چنین روزی دو تن از پسران "علی موسیو" به نامهای حسن و غدیر هم اعدام شدند که غدیر 16 ساله و کوچکترین قربانی اعدام‌های قوای روس در تبریز بود و گفته می‌شود که غدیر قبل از این که سالدات روس طناب دار را به گردن او بیندازد، با سر دادن شعار «یاشاسین ایران، یاشاسین آذربایجان و مشروطه» خودش اقدام به این کار می‌کند. روس‌ها با اعدام ثقةالاسلام آرام نمیگیرند!
وی بیان می‌کند: اعدامها تا چند روز بعد از به دار آویخته شدن ثقةالاسلام هم ادامه داشت و در 18 دی ماه همان سال، یوسف خان حکم آبادی که از معاونان ستارخان و خان محله حکم آباد تبریز بود را مقابل چشمان مردم، دو شقه کردند، این جنایت به قدری وقیح بوده است که «براوز» در کتابی از این واقعه به عنوان «حکومت وحشت در تبریز»، یاد کرده است. وی تاکید می‌کند: شهید ثقةالاسلام، نه تنها عالم و مجتهد بود، بلکه نویسنده فقهی و تاریخی نیز بود که کتاب «تاریخ املکه شریف تبریز» از آثار معروف او به شمار میآید. اسم مسجد تاریخی خاندان ثقةالاسلام را عوض کردند!
این پژوهشگر تاریخی با بیان این که اسم مسجد تاریخی خاندان ثقةالاسلام را عوض کردند، می‌گوید: مسجد خاندان ثقةالاسلام در شمال دهلیز بقعه صاحب الامر واقع شده و اسم این مسجد تا چند سال قبل هم ثقةالاسلام بود که نوشتههای کاشیهای آن نیز همین را میگویند ولی بعدها به مسجد صاحبالامر، تغییر یافت. وی ادامه می‌دهد: متاسفانه با وجود این که تبریز سردمدار مشروطیت بوده و بیشترین شهید مشروطیت را دارد، مزار شهید ثقةالاسلام جزو معدود مزارهایی از شهدای مشروطه است که سالم و دست نخورده مانده و در مقبرة‌الشعرای کنونی قرار دارد. وی خاطرنشان می‌کند: طبق سنتها و عادات گذشته، بیشتر مردگان را به طور امانی در محلی دفن می‌کردند تا بعدها به جای دیگری مثل مکانهای زیارتی، منتقل کنند، پیکر این شهید هم به طور موقت و امانی در قبرستان محله سرخاب (مقبره الشعرا) دفن شد و همان جا هم ماندگار شد.
گفت‌وگو از نسرین سوار-خبرنگار ایسنا در آذربایجان شرقی
انتهای پیام
کپی شد
