پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران: ایران سرشار از جاذبه های گردشگری است وجود تنوع قومی از سویی باعث تنوع فرهنگی شده است و تنوع اقلیمی آن باعث تنوع طبیعت و جاذبه های طبیعی شده است. تنوع در دنیای گردشگری یک امتیاز و یک جاذبه مهم محسوب می شود. سالانه میلیون ها سفر در کشورمان انجام می شود و آمار نشان دهنده عدم توزیع مناسب سفر، به خصوص سفرهایی با هدف گردشگری به ویژه درایام تعطیلات در چهار گوشه کشورمان است. توزیع مناسب و متعادل سفر علاوه براین کخ باعث توسعه متعادل گردشگری در همه جای این سرزمین می شود ، موجب کم شدن فشار و تمرکز سفر در برخی مناطق بیشتر شناخته شده و حفظ محیط زیست آن مناطق می شود، مناطق بکر و جدیدی را مقابل گردشگران و کسانی که به دنبال سفر به مناطق کمتر شناخته شده کشورمان هستند قرار می دهد. علاوه بر اقدامات مدیریتی و فراهم کردن زیرساخت های گردشگری و تبدیل این مناطق به مناطق هدف سفر و گردشگری، رسانه ها هم در این راستا می توانند در شناساندن این مناطق دارای نقش باشند. پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، در آستانه سال نو و اوج سفرهای نوروزی در چند گزارش مجزا به معرفی چند منطقه کمتر شناخته شده از کشور زیبایمان خواهد پرداخت.
سفر به شهر سنگی ماکو (داش ماکی)
ماکو یکی از شهرهای استان آذربایجان غربی در شمال غربی ایران است. این شهر در نزدیکی مرز ایران و ترکیه قرار دارد. شهر ماکو مرکز شهرستان ماکو است. شهر ماکو در دره‌ای بنا شده که رودخانه زنگمار از آن می‌گذرد و شهر را به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می‌کند. قسمت جنوبی شهر در دامنه کوه سبد قرار گرفته و آبادی چندانی ندارد ولی بخش شمالی آن آبادتر و بزرگتر است. این شهر به دلیل آنکه در کنار مرز و گمرک بازرگان واقع شده‌است محل عبور مسافرینی است که قصد دارند از طریق زمینی به ترکیه سفر کنند. زبان اکثریت مردم شهر ماکو ترکی و گروهی نیز به کردی تکلم می کنند.
در ادامه به برخی از جاذبه های فرهنگی- تاریخی این شهر به انضمام تصاویر می پردازیم:
ایوان فرهاد (بام فرهاد)
در7 کیلومتری شهرماکو در کنار جاده ماکو بازرگان در روستای سنگر قرار گرفته است. این اثر با چشم انداز بسیار زیبا یک قلعه شهر اورارتویی با قدمتی در حدود 2700 سال است. قسمت پایین آن شامل دو اتاق تو در تو با تاقچه یی است که در دل کوه و درون صخره ای بزرگ تراشیده شده که با راه پله ای سنگی به قلعه بالای کوه متصل می شود. در بخش جنوبی آن در کنار رودخانه قربانگاه این شهر باستانی واقع شده است.
عمارت کلاه فرنگی
این عمارت تاریخی که در داخل شهر ماکو قرار گرفته متعلق به علیقلی خان بیات در اواخر دوره قاجاریه ساخته شده است. کوشک در دو طبقه با پوشش شیروانی و طرح هشت ضلعی بنا شده که تزیینات گچبری، آیینه کاری و نقاشی نیز دارد.
کاخ باغچه جوق
کاخ باغچه جوق ماکو معروف به کاخ سردار بوسیله تیمورتیموری که یکی از سرداران با نفوذ دوره قاجار در یک باغ 11 هکناری بسیار مفرح شامل چندین بنا با المانهای روسی و اروپائی ساخته شده است. ساختمان اصلی کاخ با تزیینات و جذابیتهای کم نظیر با نمایش اثاثیه سردار در حال حاضر به عنوان موزه فعال است.
بافت قدیم ماکو(قلعه قبان)
یکی از دیدنی ترین جاذبه های ماکو که هر بیننده ای رابه شگفتی وا میدارد. این منطقه درگذشته بافت اصلی شهر با حصارها ، برج و باروهای بلند، پادگان نظامی و مراکز اقامتی و خدماتی در زیرسایه کلاهک بزرگ سنگی قرار دارد. قدمت آن به دوره های تیموری، صفوی و قاجاریه میرسد.
گرمابه تاریخی ماکو
این حمام نیز در بافت قدیم در عصر صفوی ساخته شده و در دوره قاجاریه نیز مورد مرمت قرار گرفته است. بخشهای مختلف آن بیشتر از سنگ ساخته شده است. آب مورد استفاده از طریق چشمه ای که در مجاورت این حمام به یک حوض بزرگ سنگی منتقل می شده، تامین شده است.
پل پنج چشمه
5 کیلومتری شرق ماکو برروی رودخانه زنگمار بر روی رودخانه زنگمار در زمان صفویه ساخته شده است. استفاده از سنگهای سیاه و سفید جذابیت چشم نوازی به آن بخشیده . طول پل 43 متر و عرض آن 20/3 متر و 50/5 متر ارتفاع دارد.
قره کورپو (پل سیاه)
انتهای تنگه ماکو به طرف بازرگان بر روی رودخانه قره سو بر روی رودخانه قره سو دوره صفویه ساحته شده است. دارای 3 دهانه است مصالح پل را سنگ های سفید و سیاه آتشفشانی تشکیل میدهد. وجه تسمیه آن میز استعمال زیاد سنگهای سیاه آتشفشانی در ساخت پل است .
پل قلعه جوق
مجاور روستای قلعهجوق بر روی رودخانه زنگمار بر روی رودخانه زنگمار در زمان صفویه ساخته شده است و با سنگهای سیاه و سفید بنا شده که دارای دو دهانه کوچک و بزرگ است.
ساختمان بیمارستان قدیمی ارتش
بالاتر از پادگان ماکو این بیمارستان قدیمی که در بالای یک تپه در زمان قاجاریه ساخته شده و در جنگ دوم جهانی به عنوان بیمارستان ارتش استفاده می‌شده است.
تالاب بورآلان
تالاب های بورالان در 150کیلومتری شهر مرزی پلدشت در امتداد مرز مشترک ایران ترکیه و ارمنستان به موازات ضلع جنوبی رودخانه قره سو و در شمال روستای دیم قشلاق تا ناحیه ای موسوم به چشمه ثریا (سرچشمه قره سو )در 39درجه و43دقیقه عرض شمالی و 44درجه و 35دقیقه طول شرقی واقع شده است. تالاب بورالان شهرستان ماکو از تالاب های مهم آذربایجان غربی است که با 250 هکتار مساحت و چشمه های آب گرم به عنوان یکی از زیستگاه های اصلی و زمستان گذران 64 گونه پرنده، دارای اهمیت زیست محیطی است.تالاب با ارزش بورالان در منطقه کوه های آرارات و در مرز ایران و ترکیه واقع شده است. تالاب‌های بورالان دارای آب دایمی بوده و از جمله مناطق زیبای شهرستان ماکو می‌باشد.
بورالان منطقه ای است واقع در نقطه صفرمرزی ایران و ترکیه، با 68 هزار هکتار وسعت که علاوه بر ترکیه با جمهوری نخجوان و ارمنستان هم، مرز مشترک دارد. بورالان دشتی پهناور بوده که 32 روستا و هزار و 410 خانوار روستایی و عشایری را با نزدیک به صد هزار واحد دامی که تقریبا بیش از سه برابر توان اکولوژیک مراتع است در خود جای داده است. در ایام گذشته این منطقه به بهشت گمشده آذربایجان معروف بوده است.
سد پناهکندی
سد سنگی ذخیره ای پناه کندی در روستای پناه کندی پلدشت یکی از کارهای آبی گذ شتگان در این دیار می باشد که با شناخت کامل طبیعت منطقه احداث گردیده است . معماری این سد در کل استان بی نظیر می باشد. برآوردن نیازهای سازه ای با استفاده از مصالح موجود در محل و دادن فرم زیبا و شکیل به دیواره اصلی سد قابل تحسین است. احداث سد که به استفاده منابع محلی به حدود 80 سال پیش باز میگردد،توسط یکی از خوانین محلی انجام شده است.
قلعه و مقابر صخره ای شدی
در روستای شدی پلدشت واقع است. این قلعه به همراه مقابر صخره ای که یکی از شاهکارهای معماری با قدمتی در حدود 2700 سال مربوط به امپراطوری اورارتو است که در ارتفاعات حاشیه رودخانه ارس قرار دارد.
حمام تاریخی صوفی
این حمام که الگوی حمامهای سنتی ایران را دارد با استفاده از عناصر معماری سنتی و بومی در روستای صوفی شهرستان شوط قرار دارد.
- جاذبه های مذهبی
کلیسای زور زور
این کلیسا بین سالهای 1314-1315م توسط ذکریا اسقف اعظم کلیسای تاتائوس مقدس باطرحی صلیبی وزیرنظر عالیجناب هوانس یرز نقاش معروف به زور زورتسی اداره می شد. این بنا در 20 کیلومتری ماکو و در روستای بارون واقع است. بنای کلیسای طرحی صلیبی دارد و ساختمان آن در نمای خارجی و داخلی دارای سنگ های تراش دار منظم به صورت خط کشی و فاقد ملاط است. جبهه داخلی آن دارای چهار طاق باقوس های بیضی شکل و چهار نورگیر کوچک درچهارضلع و گنبدی به صورت عرقچین است. این کلیسا در سالهای اخیر با احداث سد بارون در معرض آب گرفتگی قرار گرفت که جهت جلوگیری از استغراق و حفظ آن ساختمان کلیسا به محل مرتفعی در همان ناحیه انتقال یافت.
مسجد حضرت ابوالفضل
مشهور به گوی مسجد در زیر کلاهک سنگی بزرگ ماکو بنا شده است.
- جاذبه های طبیعی و تفرجگاهها
رودخانه زنگمار
از کوههای مرزی ایران و ترکیه سرچشمه گرفته، از داخل شهر ماکو گذشته و در شهرستان پلدشت به رودخانه ارس می‌پیوندد. دیواره سنگی رودخانه زنگبار که گویی دست طبیعت با سنگهای آذرین دیواره ای مستحکم ساخته تا از طغیان و سرکشی آن جلوگیری نماید.
رودخانه مرزی ارس
رودخانه ارس یکی از مهم ترین و پرآب ترین رودخانه های ایران در نوار مرزی بین ایران و جمهوری آذربایجان محسوب می شود. رودخانه ارس از کوه های آناتولی ترکیه سرچشمه گرفته و پس از طی مرکز ترکیه، نخجوان، جلفا و ارمنستان و گذر از مرز ایران به دریای خزر می ریزد. پوشش گیاهی و درختی، گونه جانوری، گونه پرندگان و آبزیان این مناطق در کناره ارس به همراه دریاچه پشت سد ارس در پلدشت با پارک جنگلی و تفرجگاه نازک از مراکز تفریحی و دیدنی منطقه آزاد ماکو است.
گُوزلو
این تفرجگاه در دامنه کوه آتابیی و چشم انداز خیال انگیز مناظر ماکو و نوشیدن آب چشمه گوزلو واستراحت درسایه درختان سلامتی و نشاط دردامان طبیعت را به ارمغان می آورد.
دره باغی
این منطقه در روستای قلعه جوق ماکو وبا گذر از کنارعمارت عزت اله خان خواهرزاده سردار ماکو با درختان انبوه و آبشار و رودخانه زنگمار هر بینده ای را مجذوب خود می کند.
سودره سی
این دره در کنار روستای خیال انگیز رند با آثار تاریخی و طبیعی زیبایی وصف ناپذیری دارد.
چنگیز خان بولاغی
این منطقه که بالاتر ازروستای قره خاج ودرمسیر جاده دسترسی به سد ماکو قراردارددربهار وتابستان با گذر ازروستای ییلاقی قره خاچ وهوای دلپذیر و بارش برف درزمستان محلی برای اسکی خانواده ها فراهم می آورد .
چشم ثریا (هزار چشمه)
این منطقه در روستای بورالان با طبیعت سرسبز و چشمه های جوشان که در منطقه به بهشت روی زمین اشتهار دارد در دامنه کوه افسانه ای آرارات با انواع حیوانان وحیات وحش خود دل هر رهگذری را می رباید.
چشمه آبگرم باش کندی
چشمه آبگرم باش کندی در فاصله 2 کیلومتری روستای باش کندی و 13 کیلومتری جاده ماکو بازرگان واقع شده است. در این ناحیه دره وسیعی وجود دارد که غربی - شرقی است و چشمه آبگرم در سمت راست بستر رودخانه و دامنه ارتفاعات آهکی جنوب دره قرار گرفته است. آب و گاز از چند نقطه کناره حوضچه از زمین می جوشد. آبدهی چشمه حدود 6 لیتر در ثانیه است. قاعده حوضچه مثلثی شکل، 6 متر و اضلاع دو طرف هر یک 9 متر و عمق حوضچه 40 سانتی متر است. سمت چپ بستر رودخانه و مقابل این حوضچه و از چندین نقطه دیگر نیز آب یا حباب های گازدار خارج می شود و باتلاقی را تشکیل داده است. این آب در ردیف آب های معدنی بیکربنات کلسیم گازدار و گرم است.
چشمه آبگرم شوط
این چشمه با قابلیت شفا بخشی و تاسیسات ایجادشده در کنار آن یکی از مقاصد گردشگری منطقه است.
کوه مورس
این کوه باارتفاع 3000 متری بلندترین کوه ماکو بوده و از روستای کوسج-روستای باشکند ازقسمت شمالی و با گذر از روستای مصطفی قالاسی با چشمه های خروشان می توان به بلندای آن رسید. در فصل زمستان برای صعود به قله نیازمند وسایل کوهنوردی است.
کوه دوماننی (آغبلاغ قارلی سی)
این کوه با ارتفاع 2848 متر درجنوب شرقی روستای تیکمه واقع شده با پوشش گیاهی فراوان پذیرای کوهنوردان زیادی در فصول مختلف سال می باشد. افرادی که تمایل به طبیعت گردی دارند و می خواهند مناظر اطراف را از بلندترین نقطه مشاهد کنند بهترین مکان است.
کوه چرکین
این کوه با ارتفاع 2800 متر یکی از پرشیب ترین کوههای ماکو است. مسیر صعود از روستای باغچه جوق لذت کوهنوردی را چند برابر می‌کند.
کوه سُکار
این کوه درشهرستان شوط با ارتفاعی در حدود 2800 متر مکان مناسبی برای کسانی که مایلند کوهپیمایی طولانی داشته باشند. زیاد دارند می باشد.از جبهه شمال غربی واز روستای آرپالیق واز جبهه شمالی از روستای چاوگون می توان به این کوه صعود کرد.
کوه قَیه (ساری قیه)
این کوه شامل کلاهک سنگی یکی از کاملترین کلاهک های سنگی جهان با شیب منفی و دیوار بلند مکان بسیار خوبی برای ستگ نوردی در کنار یک بافت تاریخی است. بافت قدیمی ماکو درسایه این کلاهک قراردارد.
