به گزارش ایرنا، در ادامه سلسله کوههای زرد، سرخ و سیاه شهرستان کوهبنان استان کرمان که از مرکز این استان تا منطقه سبزدشت بافق امتداد دارد گیاه زیره سیاه می روید.
هنگام برداشت آن، مردم این منطقه حتی از شهرستان بهاباد و روستاهای اطراف آن و بویژه جوانان برای چیدن بوته آن و استحصال زیره سیاه به کوهها و بیایابان های دهستان سبزدشت که رویشگاه این گیاهست از یکدیگر سبقت می گیرند.
این گیاه با ارزش، بیشتر در نقاطی رشد می کند که بومیان منطقه، محل رویش آن را به خوبی می‌دانند.
زیره سیاه، پس از سال‌ها خشکسالی در کوههای این دهستان سر از خاک درآورده و مردم را از روستاهای دور و نزدیک به سمت خود کشیده تا هر یک سهمی از این محصول گرانقدر و پرخاصیت برداشت کنند.
زیره سیاه به شکل بوته های نیم متری گاهی تا 80 سانتیمتر ( بستگی به میزان ریزش باران) به صورت خودرو در این مناطق می روید و از اواخر اردیبهشت ماه خوشه های آن که شبیه گیاه ارزن است نمایان می شود و با گرم شدن آفتاب رنگ سبز و سفید این گیاه رفته رفته زرد و بوته آن برای جدا سازی زیره از خلاف گیاه، آماده برای چیدن می شود.
بذر این گیاه در مزارع به هیچ وجه قابل رویش نیست و تنها از طریق بذر پاشی خود بوته هنگام چیدن یا وزش باد در کوه و تپه و بیابان این منطقه پراکنده شده و با آغاز فصل بهار و در پی بارندگی‌های جوی می‌روید و پس از یک ماه از رویش، با برگ‌های سبز و گل‌های سپید در لابه‌لای سنگلاخ‌ها و پستی بلندی کوههای این خطه خودنمایی می‌کند.
هر قدر به ارتفاعات نزدیکتر شویم به خاطر سردی هوا و بارش بیشتر برف و باران فراوانی رویش گیاه زیره سیاه گسترده تر و کیفیت محصول از لحاظ درشتی دانه ها بهتر است از این رو جوانان که توانایی راه رفتن و پیمودن بیشتری دارند خود را به قله ها می رسانند و محصول بیشتری به دست می آورند.
بهره برداران موقع برداشت زیره سیاه روشی به کار می برند که به آن در گویش محلی قُوضه( قبضه) می گویند به طوریکه هرگاه مقدار بوته های چیده شده به اندازه فاصله بین انگشت شست و اشاره شد به آن یک قبضه می گویند و برای جلوگیری از پراکندگی دانه های زیره، آنها را با بوته داخل چادر شب یا بغچه های بلند می ریزند.
فصل برداشت زیره سیاه از نیمه دوم خرداد همراه با به دست آمدن محصول 'جُو' آغاز می شود و تا اوایل تیر ماه ادامه دارد و محلی ها ضرب المثلی دارند و می گویند'جو درو زیره برو' و اعتقاد دارند هر قدر که بوته زیره سیاه آفتاب بخورد و گیاه آن خشک تر بشود محصولش مرغوبتر خواهد شد.
بهترین زمان برداشت این محصول نیمه خرداد تا نیمه تیرماه است زیرا در این زمان بهترین قابلیت را برای چینش دارد ضمن اینکه کیفیت و مرغوبیت بیشتری در این دوره داراست.
اما قبل از این زمان، برخی از مردم که فکر می‌کنند «نرسیده به ما رسیده بهتر از رسیده به ما نرسیده است»، زودهنگام به سراغ آن رفته و زیره را زمانی می‌چینند که هنوز نارس بوده و گل‌های سپید آن تبدیل به خوشه نشده است.
دهیار روستای بشکان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: آنهایی که غیربومی بوده و از راه‌های دور می‌آیند با موتورسیکلت و وسائط نقلیه دو چرخ و چهار چرخ خود، مراتع را از بین می برند و بیابان‌زایی را موجب می‌شوند زیرا آنها مناطق رویش زیره را به درستی نمی شناسند.
علی کوشکی افزود: رویشگاه زیره سیاه که عمدتا در کوههای بشکان می روید، علاوه بر این محصول دارای پوشش گیاهی متنوع و مرتع غنی برای چرای دام است و اگر این رویه ادامه پیدا کند این پوشش به بیابان تبدیل می شود.
همیار منابع طبعی اضافه کرد: سال گذشته این موضوع به پاسگاه انتظامی محل گزارش شد و در مدت برداشت زیره سیاه و سایر گیاهان دارویی خودرو، نیروی انتظامی در رویشگاه زیره سیاه و مرتع حضور داشت تا نظم برداشت زیره رعایت شود.
***زیره نارس، فاقد ارزش غذایی است
به گفته یک عضو شورای اسلامی روستای بشکان هم ، چیدن زیره نارس از بوته خود مانند جدا کردن میوه کال از درخت است.
سید تراب ترابی افزود: زیره زمانی دارای ارزش واقعی است که همچون جو یا گندم رسیده، زرد و خشک شود.
وی تصریح کرد: در چنین حالتی زیره سیاه هم از نظر وزن سنگین‌تر و هم از لحاظ کیفیت مرغوبتر و ارزشمندتر است.
ترابی،چیدن زیره سیاه را با گل‌های سفید، کاری ناصواب دانست و افزود: چنانچه زیره سیاه در آغوش بوته خود بالغ نشود، چیدن آنها بدون هرگونه خواص و ارزش واقعی است.
نرگس مصیبی، یکی از بانوان دهستان سبزدشت نیز به ایرنا گفت: سال گذشته با شوهرم بیش از 2 کیلوگرم زیره سیاه از کوههای منطقه سبزدشت بافق چیده و جمع آوری کرده‌ام.
وی ادامه داد: هر بار که مراجعه کردم 6 تا هفت قبضه زیره سیاه چیده‌ام.
سین عبداللهی، یکی دیگر از اهالی این منطقه نیز با اشاره به مناطق رویش این گیاه عنوان کرد: منطقه سه در، چاه عبدالله، بند زیره‌ای، جاغنستان، سه درِ میان، بند سفید، امیرقلی، خالقدادی و کوه زرد، عمده‌ترین نقاط دهستان سبزدشت است که بیشترین بوته زیره در کوههای اطراف آنها می‌روید.
وی خاطرنشان کرد: این اسامی و محل‌ها تنها برای بومیان منطقه آشنا و قابل شناسایی است.
عبداللهی ادامه داد: محلی که در طول روز از تابش بیشتر خورشید برخوردار است، زیره آن زودتر می‌رسد و دارای مرغوبیت بهتر است و مردم اگر صبر داشته باشند، گل‌های سپید و قشنگ این گیاه پس از گذشت 20 روز به خوشه زیره سیاه مرغوب و ارزشمند تبدیل خواهد شد.
وی افزود: بوته‌های زیره چیده شده پس از یک هفته نگهداری خشک می‌شود و با مالیدن آنها، زیره سیاه از بوته خود جدا می‌شود.
او خاطر نشان کرد: از گیاه خشک شده این محصول می شود عرق با کیفیت زیره گرفت و اکنون که برخی دیگ و وسیله آن را دارند علاوه بر گرفتن عرق زیره سیاه ، عرق آویشن و سایر گیاهان دارویی را هم می گیرند و به بازار عرضه می کنند.
عبداللهی همچنین در مورد قیمت این محصول گفت: سال گذشته بسته بندی کردم و هر بسته 10 گرمی را 2000 تومان فروختم.
عباس رشیدی هم در این باره گفت: چون افراد از نقاط دور و نزدیک برای برداشت این محصول به کوههای منطقه سبزدشت می‌آیند، میزان دقیق برداشت زیره سیاه این منطقه مشخص نیست.
وی یادآور شد: با توجه به بارندگی‌های زمستان گذشته و بهار امسال، برآوردهای تقریبی نشان می‌دهد در سال جاری افزون بر 400 کیلوگرم زیره سیاه از این کوهها برداشت شود.
او به نقل از بومیان منطقه، مزاج این محصول را گرم خواند و گفت: زیره سیاه علاوه بر خواص دارویی و برطرف کننده سوء هاضمه، ضد انگل و پر خاصیت و ضد روماتیسم است و به صورت ادویه، غذا را خوشمزه، مقوی و خوشبو می‌کند و زیره پلوی آن معروف است.
رشیدی ادامه داد: از عرق و جوشانده محصول این گیاه نیز استفاده مفید می‌شود و برای مادران، شیرآور است.
زیره سیاه کرمانی، مشهورترین نوع این محصول است و همه ساله مازاد مصرف داخلی، همزمان با زیره سبز به کشورهای جهان صادر می شود.
7543/ 6197 'اصغر عسکری، خبرنگار ایرنا'
انتهای پیام هنگام برداشت آن، مردم این منطقه حتی از شهرستان بهاباد و روستاهای اطراف آن و بویژه جوانان برای چیدن بوته آن و استحصال زیره سیاه به کوهها و بیایابان های دهستان سبزدشت که رویشگاه این گیاهست از یکدیگر سبقت می گیرند.
این گیاه با ارزش، بیشتر در نقاطی رشد می کند که بومیان منطقه، محل رویش آن را به خوبی می‌دانند.
زیره سیاه، پس از سال‌ها خشکسالی در کوههای این دهستان سر از خاک درآورده و مردم را از روستاهای دور و نزدیک به سمت خود کشیده تا هر یک سهمی از این محصول گرانقدر و پرخاصیت برداشت کنند.
زیره سیاه به شکل بوته های نیم متری گاهی تا 80 سانتیمتر ( بستگی به میزان ریزش باران) به صورت خودرو در این مناطق می روید و از اواخر اردیبهشت ماه خوشه های آن که شبیه گیاه ارزن است نمایان می شود و با گرم شدن آفتاب رنگ سبز و سفید این گیاه رفته رفته زرد و بوته آن برای جدا سازی زیره از خلاف گیاه، آماده برای چیدن می شود.
بذر این گیاه در مزارع به هیچ وجه قابل رویش نیست و تنها از طریق بذر پاشی خود بوته هنگام چیدن یا وزش باد در کوه و تپه و بیابان این منطقه پراکنده شده و با آغاز فصل بهار و در پی بارندگی‌های جوی می‌روید و پس از یک ماه از رویش، با برگ‌های سبز و گل‌های سپید در لابه‌لای سنگلاخ‌ها و پستی بلندی کوههای این خطه خودنمایی می‌کند.
هر قدر به ارتفاعات نزدیکتر شویم به خاطر سردی هوا و بارش بیشتر برف و باران فراوانی رویش گیاه زیره سیاه گسترده تر و کیفیت محصول از لحاظ درشتی دانه ها بهتر است از این رو جوانان که توانایی راه رفتن و پیمودن بیشتری دارند خود را به قله ها می رسانند و محصول بیشتری به دست می آورند.
بهره برداران موقع برداشت زیره سیاه روشی به کار می برند که به آن در گویش محلی قُوضه( قبضه) می گویند به طوریکه هرگاه مقدار بوته های چیده شده به اندازه فاصله بین انگشت شست و اشاره شد به آن یک قبضه می گویند و برای جلوگیری از پراکندگی دانه های زیره، آنها را با بوته داخل چادر شب یا بغچه های بلند می ریزند.
فصل برداشت زیره سیاه از نیمه دوم خرداد همراه با به دست آمدن محصول 'جُو' آغاز می شود و تا اوایل تیر ماه ادامه دارد و محلی ها ضرب المثلی دارند و می گویند'جو درو زیره برو' و اعتقاد دارند هر قدر که بوته زیره سیاه آفتاب بخورد و گیاه آن خشک تر بشود محصولش مرغوبتر خواهد شد.
بهترین زمان برداشت این محصول نیمه خرداد تا نیمه تیرماه است زیرا در این زمان بهترین قابلیت را برای چینش دارد ضمن اینکه کیفیت و مرغوبیت بیشتری در این دوره داراست.
اما قبل از این زمان، برخی از مردم که فکر می‌کنند «نرسیده به ما رسیده بهتر از رسیده به ما نرسیده است»، زودهنگام به سراغ آن رفته و زیره را زمانی می‌چینند که هنوز نارس بوده و گل‌های سپید آن تبدیل به خوشه نشده است.
دهیار روستای بشکان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: آنهایی که غیربومی بوده و از راه‌های دور می‌آیند با موتورسیکلت و وسائط نقلیه دو چرخ و چهار چرخ خود، مراتع را از بین می برند و بیابان‌زایی را موجب می‌شوند زیرا آنها مناطق رویش زیره را به درستی نمی شناسند.
علی کوشکی افزود: رویشگاه زیره سیاه که عمدتا در کوههای بشکان می روید، علاوه بر این محصول دارای پوشش گیاهی متنوع و مرتع غنی برای چرای دام است و اگر این رویه ادامه پیدا کند این پوشش به بیابان تبدیل می شود.
همیار منابع طبعی اضافه کرد: سال گذشته این موضوع به پاسگاه انتظامی محل گزارش شد و در مدت برداشت زیره سیاه و سایر گیاهان دارویی خودرو، نیروی انتظامی در رویشگاه زیره سیاه و مرتع حضور داشت تا نظم برداشت زیره رعایت شود.
***زیره نارس، فاقد ارزش غذایی است
به گفته یک عضو شورای اسلامی روستای بشکان هم ، چیدن زیره نارس از بوته خود مانند جدا کردن میوه کال از درخت است.
سید تراب ترابی افزود: زیره زمانی دارای ارزش واقعی است که همچون جو یا گندم رسیده، زرد و خشک شود.
وی تصریح کرد: در چنین حالتی زیره سیاه هم از نظر وزن سنگین‌تر و هم از لحاظ کیفیت مرغوبتر و ارزشمندتر است.
ترابی،چیدن زیره سیاه را با گل‌های سفید، کاری ناصواب دانست و افزود: چنانچه زیره سیاه در آغوش بوته خود بالغ نشود، چیدن آنها بدون هرگونه خواص و ارزش واقعی است.
نرگس مصیبی، یکی از بانوان دهستان سبزدشت نیز به ایرنا گفت: سال گذشته با شوهرم بیش از 2 کیلوگرم زیره سیاه از کوههای منطقه سبزدشت بافق چیده و جمع آوری کرده‌ام.
وی ادامه داد: هر بار که مراجعه کردم 6 تا هفت قبضه زیره سیاه چیده‌ام.
سین عبداللهی، یکی دیگر از اهالی این منطقه نیز با اشاره به مناطق رویش این گیاه عنوان کرد: منطقه سه در، چاه عبدالله، بند زیره‌ای، جاغنستان، سه درِ میان، بند سفید، امیرقلی، خالقدادی و کوه زرد، عمده‌ترین نقاط دهستان سبزدشت است که بیشترین بوته زیره در کوههای اطراف آنها می‌روید.
وی خاطرنشان کرد: این اسامی و محل‌ها تنها برای بومیان منطقه آشنا و قابل شناسایی است.
عبداللهی ادامه داد: محلی که در طول روز از تابش بیشتر خورشید برخوردار است، زیره آن زودتر می‌رسد و دارای مرغوبیت بهتر است و مردم اگر صبر داشته باشند، گل‌های سپید و قشنگ این گیاه پس از گذشت 20 روز به خوشه زیره سیاه مرغوب و ارزشمند تبدیل خواهد شد.
وی افزود: بوته‌های زیره چیده شده پس از یک هفته نگهداری خشک می‌شود و با مالیدن آنها، زیره سیاه از بوته خود جدا می‌شود.
او خاطر نشان کرد: از گیاه خشک شده این محصول می شود عرق با کیفیت زیره گرفت و اکنون که برخی دیگ و وسیله آن را دارند علاوه بر گرفتن عرق زیره سیاه ، عرق آویشن و سایر گیاهان دارویی را هم می گیرند و به بازار عرضه می کنند.
عبداللهی همچنین در مورد قیمت این محصول گفت: سال گذشته بسته بندی کردم و هر بسته 10 گرمی را 2000 تومان فروختم.
عباس رشیدی هم در این باره گفت: چون افراد از نقاط دور و نزدیک برای برداشت این محصول به کوههای منطقه سبزدشت می‌آیند، میزان دقیق برداشت زیره سیاه این منطقه مشخص نیست.
وی یادآور شد: با توجه به بارندگی‌های زمستان گذشته و بهار امسال، برآوردهای تقریبی نشان می‌دهد در سال جاری افزون بر 400 کیلوگرم زیره سیاه از این کوهها برداشت شود.
او به نقل از بومیان منطقه، مزاج این محصول را گرم خواند و گفت: زیره سیاه علاوه بر خواص دارویی و برطرف کننده سوء هاضمه، ضد انگل و پر خاصیت و ضد روماتیسم است و به صورت ادویه، غذا را خوشمزه، مقوی و خوشبو می‌کند و زیره پلوی آن معروف است.
رشیدی ادامه داد: از عرق و جوشانده محصول این گیاه نیز استفاده مفید می‌شود و برای مادران، شیرآور است.
زیره سیاه کرمانی، مشهورترین نوع این محصول است و همه ساله مازاد مصرف داخلی، همزمان با زیره سبز به کشورهای جهان صادر می شود.
7543/ 6197 'اصغر عسکری، خبرنگار ایرنا'
کپی شد
