شهرستان ابرکوه به عنوان یکی از قطب‌های مهم کشاورزی استان یزد مانند دیگر مناطق استان و کشور چند سالی است که با خشکسالی شدید و کمبود منابع آبی مواجه شده‌است و افت سطح ایستابی سفره‌های زیرزمینی در این شهرستان باعث نشست زمین و ایجاد فروچاله‌های متعددی شده است .
کاهش نزولات جوی و پایین رفتن سطح سفره‌های آب زیرزمینی مهمترین عامل در به هم خوردن بیلان آب در این شهرستان بوده که در کنار این عوامل، استفاده غیرمجاز از منابع آب زیرزمینی در برخی مناطق شمال استان فارس که تامین کننده آب سفرهای ابرکوه است، در تشدید شرایط بحرانی آب در این شهرستان تاثیر مستقیم دارد.
سیر نزولی میزان بارش‌های استان یزد در سال‌های اخیر باعث کاهش تغذیه آبخوان‌ها شده و در نتیجه عمق دسترسی به منابع آب زیرزمینی را افزایش داده که کاهش هرچه بیشتر آبدهی قنات‌های منطقه در پی داشته‌است.
جریان آب ۱۳ قنات از یکصد قنات ابرکوه
برخی از کشاورزان و فعالان حوزه آب شهرستان ابرکوه می گویند در یک قرن اخیر یکصد رشته قنات در این شهرستان جریان داشته که بر اثر پدیده خشکسالی هم اکنون ۱۳ رشته آن آبدهی دارد و برخی از این قنات‌ها به شدت نیازمند احیاء و مرمت هستند.
مدیر جهاد کشاورزی ابرکوه گفت: امسال برای حفظ منابع آب ۱۳ رشته قنات دارای آب این شهرستان پنج میلیارد ریال کمک بلاعوض از سوی دولت برای لایروبی، مرمت و کف کشی اختصاص یافته است.
مهدی غیب‌الهی در گفت و گو با گزارشگر ایرنا با بیان اینکه کشاورزان ابرکوهی نیز با پرداخت یک میلیارد ریال در طرح لایروبی و مرمت قنات‌های شهرستان مشارکت کرده‌اند افزود: طول قنات‌های این شهرستان ۱۲۶ کیلومتر و دبی آب استحصالی از ۱۳ رشته قنات موجود حدود ۲۰۰ لیتر بر ثانیه است که منابع آب یک هزار هکتار اراضی زراعی و باغی را تامین می‌کند.
وی بیان کرد: در سال ۱۳۶۱ این شهرستان ۸۷ رشته قنات داشت که براثر تبعات ناشی از خشکسالی و افت سطح آب‌های زیرزمینی این تعداد در اواخر سال ۱۳۷۸ به ۴۲ رشته کاهش یافت و تداوم ۲ دهه خشکسالی قنات‌های دارای آب را ۱۳ رشته کاهش داده است.
اولویت بخش کشاورزی ابرکوه کاشت گیاهان کم آبخواه است
غیب‌الهی اضافه کرد: با توجه به وضعیت منابع آب بخش کشاورزی ابرکوه اولویت این شهرستان اجرای روش‌های آبیاری نوین و ترویج کاشت گیاهان کم آبخواه و گلخانه ای است .
اجرای چهار هزار هکتار طرح آبیاری نوین
مسئول امور آب و خاک جهاد کشاورزی ابرکوه نیز گفت: برای استفاده بهینه از منابع آب در بخش کشاورزی تاکنون در چهار هزار هکتار از اراضی کشاورزی و باغ‌های این شهرستان تجهیزات آبیاری نوین (قطره‌ای ، زیرسطحی و تیپ) اجرا شده‌است.
احمدرضا زرنگار افزود: کشاورزان این شهرستان در ۲ دهه گذشته با تبعات ناشی از خشکسالی دست به گریبان بوده اند و تلاش دارند با حفظ آب‌های موجود، بیشترین بهره‌وری را از منابع خود داشته باشند.
وی افزود: در ۲ دهه گذشته جهاد کشاورزی با کمک‌های بلاعوض برای استفاده بهینه و بهره‌وری از آب، علاوه بر اجرای طرح‌های آبیاری نوین، طرح‌های توسعه کشت محصولات کم آبخواه را در دستور کار قرار داده است.
زرنگار اظهار داشت: کشاورزان ابرکوهی با تغییر الگوی کشت به محصولات کم آبخواه مانند توسعه کشت زعفران، پسته ومحصول گلخانه‌ای در زمینه مدیریت مصرف آب گام‌های موثری برداشته‌اند.
بهره‌وری از منابع محدود آب الزام است، نه انتخاب
فرماندار و رییس شورای کشاورزی ابرکوه هم در خصوص وضعیت منابع آب و مسیر مقابل روی کشاورزی این شهرستان گفت: وضعیت بارندگی‌ها و شرایط بحرانی منابع آب موجود که باعث افت شدید سطح آب سفره‌های زیرزمینی شده و به نشست زمین و ایجاد فروچاله‌هایی در این شهرستان منجر شده است، بهره‌وری هرچه بیشتر از منابع محدود آب را به یک الزام تبدیل کرده و در این زمینه انتخاب دیگری وجود ندارد.
محمد کاظمی نسب افزود: در این شهرستان چهار هزار و ۵۰۰ لیتر آب در بخش کشاورزی استحصال می شود و لذا کشاورزان باید با روش‌های نوین آبیاری بیشترین بهره وری را از آن حاصل کنند.
وی بابیان اینکه از حدود ۱۵ هزار هکتار اراضی کشاورزی، چهار هزار هکتار آن به سامانه‌های آبیاری نوین تجهیز شده، تاکید کرد: کشاورزان از کاشت محصولات پرآبخواه باید خودداری کنند و به کشت گلخانه ای و محصولات کم آبخواه نظیر زعفران و پسته روی آورند.
کاظمی نسب تصریح کرد: با توجه به تداوم ۲ دهه خشکسالی، بایستی کشاورزان با سیاست‌های وزارت جهاد کشاورزی همراه شوند تا راندمان آب با آبیاری نوین و کشت‌های کم آبخواه افزایش یابد.
اراضی قابل کشاورزی شهرستان ابرکوه ۲۰ هزار هکتار است که به علت کم آبی و تداوم ۲ دهه پدیده خشکسالی ۱۵ هزار هکتار آن به کشت محصول کشاورزی اختصاص دارد که از این میزان هشت هزار هکتار به باغ‌های میوه و هفت هزار هکتار آن هم به اراضی زراعی اختصاص دارد.
۳۵ درصد اشتغال شهرستان ابرکوه وابسته به فعالیت‌های کشاورزی، دامداری و دامپروری است و هشت هزار خانوار از این طریق امرار معاش می‌کنند.
۱۴۰ میلیون مترمکعب آب مورد نیاز حوزه کشاورزی ابرکوه به مدت ۱۰ ماه از ۶۶۲ حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق و ۱۳ رشته قنات تأمین می‌شود و سالانه ۲۰۰ هزار تن محصول کشاورزی و دامی در این شهرستان تولید و بخشی از آن در بازار استان‌های همجوار و کشورهای حوزه خلیج فارس عرضه می شود.
مرکز شهرستان ۵۵ هزار نفری ابرکوه در ۱۴۰ کیلومتری جنوب غربی شهر یزد قرار دارد.
۷۵۴۰/ ۶۰۱۴/
