به گزارش ایرنا،سازه هایی که اگرچه زخم گذر زمان بر پیکر آنان آسیب هایی را وارد کرده است، اما بازتابی از هویت ملی و پشتوانه فرهنگی اقوام ایرانی در طول چندین هزار سال هستند.
ایران به عنوان یکی از بزرگترین تمدن های بشری دارای آثار تاریخی فراوانی است که پس سال ها به حیات خود ادامه می دهند.
افزون بر اینکه بناهای تاریخی شناسنامه و هویت فرهنگی هر کشوری هستند اما بهره وری از ظرفیت این سازه های کهن برای گردشگری و جذب جهانگردان بر اهمیت آنها افزوده است.
کارشناسان با اشاره به عوامل طبیعی و انسانی که از سال های گذشته تاکنون بناهای تاریخی را در معرض تخریب قرار داده بر مشارکت ایرانیان وطن دوست برای حفظ بناهای تاریخی تاکید دارند.
18 آوریل برابر با 29 فروردین که از سوی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد به عنوان روز جهانی بناها و محوطه های تاریخی نام گذاری شده است فرصتی برای تقویت حس مسئولیت پذیری شهروندان در صیانت از آثار باستانی است.
استان کهگیلویه و بویراحمد مشهور به دیار آریوبرزن با سابقه تاریخی چندین هزار ساله و وجود بیش از 700 اثر تاریخی که در فهرست آثار ملی ثبت شده نیازمند تکاپویی جدی برای مرمت آثار باستانی است.
پیش از این 61 آسیاب، 54 خانه تاریخی،43 قلعه،40 آب انبار،23 بقعه متبرکه، 19 گورستان، 17 استودان، 13 پل، 13 بافت تاریخی، پنج حمام، پنج مسجد و سه کاروانسرای این استان در فهرست آثار ملی قرار گرفته است.
کهگیلویه و بویراحمد بخشی از تمدن عیلام بوده و در دوره بعد از اسلام و همچنین بعد از ورود آرایی‌ها جزئی از خاک تمامی حکومت‌های ایران بود.
نگاهی به بناهای تاریخی مهم کهگیلویه و بویراحمد
**پل پریم
پل بریم که به‌صورت طاق‌های کمانی به هم پیوسته است،یادگار تجارت انسان های روزگاران کهن بوده است.
این پل که 13 دهانه طاق و پایه ستون های قطور دارد یکی از مهمترین مسیرهای ایران باستان بوده که جنوب ایران را به مرکز کشور متصل می کرده است.
وجود رودخانه ای پرآب و طبیعتی زیبا بر جاذبه تاریخی پل بریم افزوده است.
** گنبد لیشتر
گنبد لیشتر به شکل پلکانی بر روی تپه‌ای مصنوعی احداث شده است.این گنبد دارای پلان مربع شکل و به وسیله فیلیپوش‌های هشت ضلعی و مخروطی پلکانی ساخته شده است.
فضای داخلی گنبد از طرح‌های زیبای هندسی و مقرنس کاری به شکل لانه زنبوری تزئین شده است.
به باور اهالی منطقه این اثر امامزاده بوده است که گاوبه نیز در کتاب ارجان و کهگیلویه از آن به نام امامزاده حبیب الله یاد برده است.
**تل «خسرو»
یکی از مکان های باستانی در پنج کیلومتری جنوب یاسوج است که بومیان آن را به «کی خسرو» فرزند «سیاوش» از پادشاهان کیانی نسبت می دهند و افسانه این تل، قرن ها سینه به سینه بین مردم روایت می شود.
بومیان می گویند: پس ازآنکه به کی خسرو سروش الهی می رسد، به دشت یاسوج می آید و به سوارانش دستور می دهد هرکدام توبره ای خاک بر روی هم بریزند تا تپه ای شکل بگیرد.
** شهر تاریخی دهدشت
شهر قدیم دهدشت در ضلع جنوبی شهر امروزی دهدشت، در محدوده ای به وسعت 35 تا 40 هکتار یادگاری از عبور شاخه های فرعی جاده ابریشم است.
این شهر با بناهایی چون مدرسه، کاروانسرا، حمام، مسجد، بازار بزرگ و هفت امامزاده، مجموعه ای بی نظیر از شاهکارهای معماری ایران ایجاد کرده است.
براساس اسناد تاریخی شهر تاریخی دهدشت به دستور مستقیم اردشیر بابکان و به نام فرزندش شاپور بنا شده است.
** پل پاتاوه
پل های پاتاوه از آثار بنا شده دوران صفویه و قدیمی ترین بخش آن تخت شاه نشین است که مربوط به دوران ساسانی است.
این مجموعه شامل پنج پل تاریخی است که بر روی برخی از آن ها علائم و نشانه های تزئینات سنگ تراشی به چشم می خورد.
**ستون‌های سنگی دوگور دوپا
این ستون‌ها که در شهرستان باشت در جنوب کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد متعلق به دوران ساسانی است و در مسیر راه باستانی بیشاپور به شوش و تیسفون بر روی تپه‌ای بلند واقع شده است.
** نقش برجسته های تنگ سولک
سنگ های منقوش تنگ سولک آثاری بی نظیر است که قرار گرفتن آن ها در منطقه ای با طبیعتی زیبا و بکر، جذابیت آن را برای بازدیدکنندگان دوچندان کرده است.
تنگه پر است از درختان سرو کهنسال که در گویش محلی این ناحیه به آن سول می گویند.
به همین دلیل است که نام این تنگ، سولک گذاشته شده است. این تنگ، از سایت های بسیار مهم باستانی کشور است.
نقش برجسته و کتیبه بر روی پنج قطعه سنگ جداگانه حجاری شده یادگار اشکانی در تنگ سولک وجود دارد.
راه سنگفرش اسب رو، چشمه گُوَردَک و سروها جلوه‌ای خاص به این اثر بخشیده است.
نقوش برجسته‌ تنگ سولک صحنه‌های گوناگونی از آیین‌های باشکوه باستانی، نمادهای دینی، رزم‌های سواره نظام و پیاده نظام، تاج گذاری و گرفتن حلقه قدرت در حضور خدایان، شکارشاهی، خوش آمد گویی و دیگر جلوه‌های زندگی اشرافی را در دل کوهستان به نمایش گذاشته است.
**چهار طاقی خیرآباد
در دوران ساسانی بخشی از تاریخ و تمدن کهن مردم این مرز و بوم، بر بلندای چهار طاقی خیر آباد نقش بسته است.
در درون این چهارطاقی که ایستاده بخشی از آسمان از درون دریچه این چهار طاقی دیده می شود.
در این مجموعه و در نزدیکی چهارطاقی خیرآباد، بقایای پلی تاریخی هم دیده می شود که عظمت تاریخ و تمدن این منطقه را به رخ بینندگان می کشد.
**پل و قلعه دختر
یکی از معروف ترین جاذبه های گردشگری کهگیلویه و بویراحمد مجموعه پل و قلعه تاریخی دختر است.
در کنار روستای قلعه دختر، باقی مانده های پل و قلعه ای تاریخی، نشان از سخت کوشی و همت مردم این سرزمین دارد.
پل قلعه دختر بر روی رودخانه مارون است که با نگاه به آن، می توان نقش بزرگی را که در دوران خود داشته احساس کرد.
قلعه دختر نیز بر روی تپه ای مرتفع تر از نقاط دیگر ساخته شده و می توان تمام مناظر اطراف را از آن مشاهده کرد.
هرچند اکنون در قلعه کسی زندگی نمی کند، اما وقتی در میانه حیاط بزرگ قلعه لحظه ای درنگ می کنی و به اتاق های اطراف آن می نگری، احساس می کنی که هنوز هم قلعه سرشار از زندگی است.
قلعه رئیسی بزرگترین قلعه منطقه است که به لحاظ هنر و معماری در نوع خود مثال زدنی است.
** مجموعه تاریخی خیرآباد
مجموعه آثار تاریخی منطقه خیرآباد یادگار 350 سال شکوه و رونق اقتصاد کشور در ایران باستان است.
این اثر تاریخی شامل پل‌ها و چهارطاقی‌هایی برای سهولت عبور کاروانیان در جاده ارتباطی گچساران به بهبهان احداث شده است.
چهارطاقی خیرآباد بنا به اقوال مشهور آتشکده بوده است.
پل‌ها نیز برای عبور آب، اسکان کاروان‌ها و تردد ساخته شده است.
این سازه‌ها در جاده ارجان که دروازه تجارت ایران از خلیج فارس به جاده ابریشم بود در دوره اردشیر بابکان احداث شده است.
چهارطاقی در معماری به کالبدی با زمینه چهارگوش و پوشش گنبدی، متشکل از چهار پایه و یک طاق گنبدی بر روی آن با چهار ورودی طاق دار گفته می‌شود.
هر چهار پایه و چهارطاق این بنا سالم هستند.
مصالح اصلی به کار رفته در ساخت این بنا، سنگ، گچ و لاشه است که در طول صدها سال گنبد بزرگ و حجیم بنا را حفظ کرده است.
چهارطاقی خیرآباد با چهار فیل گوش پوشیده و طاق روی آن احیا شده است و علاوه براین بنا، در اطراف آن تأسیسات دیگری نیز دیده می‌شود.
این بنای تاریخی در فاصله 50 کیلومتری از شهر دوگنبدان به سمت بهبهان در منطقه خیر آباد و در یک کیلومتری شمال روستای ده جلیل و در مسیر راه شاهی آن دوران در جانب چپ رودخانه خیرآباد قرار دارد.
** مرمت آثار تاریخی در انتظار اعتبار
معاون مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد می گوید: 50 بنای تاریخی این استان برای جلوگیری از تخریب نیازمند اعتبار برای بقا ست.
مسعود شفیعی توضیح داد: این بناهای تاریخی به دلایل انسانی و طبیعی در معرض تخریب هستند که نیازمند مرمت یا تملک زمین‌های حریم برای حفاظت هستند.
شفیعی اضافه کرد: تعدادی از بناهای تاریخی کهگیلویه و بویراحمد به دلیل انجام عملیات کشت و کار در معرض تخریب هستند.
معاون مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد ابراز داشت: این مواریث ارزشمند به دلیل عواملی چون باد، باران و گذشت زمان برای بقا نیازمند صیانت هستند.
وی گفت: اثر تاریخی بلاد شاپور دهدشت مهم‌ترین اثر تاریخی در معرض تخریب نیازمند توجه ویژه است.
وی بیان کرد: این بنای تاریخی سال گذشته برای حفاظت و ساماندهی به عنوان پایگاه تاریخی معرفی و برای آن مسئول ویژه تعیین شد.
معاون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد گفت: 600 اثر میراث فرهنگی شامل بناها و محوطه های تاریخی این استان نیازمند تامین اعتبار برای تعیین حریم است.
مسعود شفیعی افزود: این آثار مهم فرهنگی به دلیل نزدیکی به روستاها و شهرها باید تعیین عرصه و حریم در آنها انجام شود تا ضمن حفاظت فیزیکی ، از سوء استفاده سودجویان در امان باشند.
معاون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد گفت: طرح‌های تعیین حریم برای بیش از 50 اثر میراث فرهنگی این استان از سال 1387 تاکنون اجرا شده است.
**تخصیص اعتبار برای مهمترین اثر تاریخی کهگیلویه و بویراحمد
نماینده مردم شهرستانهای کهگیلویه، بهمئی، چرام و لنده در مجلس شورای اسلامی گفت: 150 میلیارد ریال اعتبار برای مرمت و بازسازی بافت تاریخی دهدشت (بلاد شاپور) اختصاص یافت.
عدل هاشمی پور اظهار داشت: پس از تخریب بافت تاریخی دهدشت با رایزنی با معاونت رئیس جمهور، رئیس سازمان میراث فرهنگی کشور و همکاری تاجگردون، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس موضوع، مطرح و این اعتبار تخصیص داده شد.
وی بیان کرد: هر گونه مرمت و بازسازی بافت تاریخی تا انجام کار مطالعاتی باید متوقف شود.
وی گفت: با توجه به اهمیت بافت تاریخی دهدشت، و نقش آن در توسعه شهرستان مطالعات دقیق و کارشناسی شده برای مرمت و بازسازی این آثار به جای مانده از دوران صفوی، ضروری است.
هاشمی پور افزود: برای جلوگیری از دوباره کاری در بافت تاریخی دهدشت باید با مسئولیت مشاور، کار مرمت،بهسازی و سبک سازی کاروانسرا بصورت کارشناسی اجرا شود‌.
** اقدامات انجام شده برای بقای بناهای تاریخی
معاون مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد گفت: 12 طرح مرمت و ساماندهی بناهای تاریخی این استان با پنج میلیارد و 900 میلیون ریال اعتبار در سال 1397 انجام شده است.
مسعود شفیعی اظهار داشت:مرمت هشت خانه تاریخی، 2 پل، یک قلعه و ایجاد جاده دسترسی به بافت فرسوده دهدشت از جمله طرح های حوزه میراث فرهنگی کهگیلویه و بویراحمد در سال جاری است.
شفیعی مرمت 14 مجموعه تاریخی کهگیلویه و بویراحمد را از دیگر خدمات پس از پیروزی انقلاب اسلامی در حوزه میراث فرهنگی این استان عنوان کرد.
وی اظهار داشت: نصب تابلو و نشانه گذاری قوانین حاکم بر میراث فرهنگی در 12 سایت مهمی تاریخی و پیشنهاد 2 اثر تاریخی میراث فرهنگی شامل تنگ سولک و بافت تاریخی دهدشت برای ثبت در آثار جهانی از دیگر تلاش های انجام شده در دوران نظام جمهوری در چهار دهه اخیر بوده است.
وی مرمت 20 تک بنای تاریخی و چهار خانه تاریخی این استان را از دیگر خدمات 40 ساله انقلاب اسلامی حوزه میراث فرهنگی در کهگیلویه و بویراحمد ذکر کرد.
شفیعی گفت:گنبد لیشتر، پل پریم،پل ساسانی و مسجد مورک از جمله تک بناهای تاریخی مرمت شده و خانه چراغ چشم، خانه اسفندار و خانه فرهمندیان از جمله بناهای تاریخی مرمت شده پس از پیروزی انقلاب اسلامی در این استان است.
وی ابراز داشت: تاکنون 758 اثر تاریخی، فرهنگی و طبیعی این استان در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
کهگیلویه و بویراحمد با 720 هزار نفر جمعیت در جنوب غربی ایران قرار دارد و این استان بیش از 16 هزار کیلومتر مربع مساحت دارد.
8143/6110
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.