باید ببینیم در شرایط فعلی که خشکسالی، نفس مردمان مناطق کویری جنوب کرمان را بریده و برخی از روستاها در حال خالی شدن بوده و اهالی آنها مُهر نامبارک حاشیه نشینی را بر پیشانی خود حک کرده اند، آبخیزداری چه نقشی می تواند در بهبود این شرایط ایفا کند.
خبرگزاری جمهوری اسلامی به منظور بررسی کارشناسی این موضوع در جنوب کرمان، میزگردی تخصصی تحت عنوان 'اثرگذاری آبخیزداری بر حیات جنوب کرمان' با حضور محمدرضا شاهرخی معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی جنوب کرمان، غلامرضا برخوری رئیس اداره آبخوانداری اداره کل منابع طبیعی و فرود رفعتی فعال محیط زیست برگزار کرده است .
*طرح های آبخیزداری با هدف نجات روستاها اجرا می شوند
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی جنوب کرمان با تاکید بر اینکه طرح های آبخیزداری با هدف نجات روستاها اجرا می شوند ،گفت: هم اکنون حوزه آبخیزداری جنوب کرمان 36 هزار کیلومتر مربع از مساحت استان را تحت پوشش خود دارد.
محمدرضا شاهرخی افزود: اجرای عملیات آبخیزداری با هدف تامین آب سفره های زیرزمینی، کنترل آب ورودی به سد، توانمند سازی جوامع محلی و کنترل سیلاب انجام می شود.
وی اظهار داشت: عمده اهداف اجرای فعالیت‌های آبخیزداری، مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز، کاهش فرسایش خاک و رسوب دهی و کنترل هرز آب‌ها است.
شاهرخی اضافه کرد: تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی، کاهش سیل خیزی و بهره‌وری بهینه از نزولات آسمانی، ارتقای آگاهی های عمومی و توسعه مشارکت مردم نیز از دیگر اهداف آبخیزداری است.
وی با تاکید بر اینکه این طرح ها با هدف مقابله با کم آبی و نجات روستاها اجرا می شوند ادامه داد: همچنین توسعه فعالیت‌های مطالعاتی، تعیین ضوابط و استانداردها و ارزیابی اثرات اقدامات، تهیه برنامه جامع اصلاح کاربری و بهره‌برداری بهینه از اراضی هم در ردیف اهداف آبخیزداری قرار گرفته است.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی جنوب کرمان به احیای برخی قنوات در جنوب کرمان اشاره کرد و گفت: قنات اسفندقه و گِوِر چندین سال پی در پی با خشکسالی مواجه بودند که با انجام فعالیت های آبخیزداری احیا شدند و امروز مردم از آب آن قنات ها استفاده می کنند.
وی افزود: در بخش ساردوییه جیرفت نیز با ایجاد بند محمدآباد روز پیکر از خشک شدن بسیاری از باغ ها جلوگیری شد و خوب است بدانید که این طرح از سال 82 تا 86 انجام و مشکلات آب این روستا برطرف شد.
**افزایش 250 درصدی اعتبار طرح های آبخیزداری
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی جنوب کرمان گفت: امسال اعتبار اختصاص یافته به طرح های آبخیزداری شهرستانهای جنوبی این استان نسبت به مدت مشابه سال قبل 250 درصد افزایش یافته است.
وی افزود: اعتبار طرح های آبخیزداری و آبخوانداری از محل صندوق توسعه ملی و استانی، پنج شهرستان جنوب کرمان در سال جاری 190 میلیارد ریال بوده که نسبت به سال گذشته این میزان رشد داشته است.
شاهرخی تصریح کرد: کنترل فرسایش خاک و سیلاب، تغذیه سفره های آب‌ زیر زمینی، آبدهی چاه ها و قنوات و ایجاد اشتغال از جمله اهداف مهم اجرای طرح ‌های آبخیزداری و آبخوانداری است.
وی ادامه داد: اجرای عملیات های آبخیزداری و آبخوانداری موجب تقویت منابع آبی، جلوگیری از مهاجرت مردم به شهرها و به تبع آن رونق کسب و کار روستایی و کشاورزی و همچنین احیای عرصه های منابع طبیعی نظیر جنگل ها و مراتع خواهد شد.
شاهرخی به ضرورت افزایش میزان مشارکت مردم در اجرای طرح های منابع طبیعی و آبخیزداری تاکید کرد و گفت: حیات جوامع انسانی همواره مستلزم بهره برداری اصولی از آب و خاک بوده لذا این موضوع به شدت نیازمند مشارکت مردم است.
وی اظهار داشت: در شرایط فعلی اجرای حجم بسیار قابل توجهی از عملیات های مکانیکی و بیومکانیکی و بیولوژیکی آبخیزداری و آبخوانداری بدون جذب میزان قابل توجهی از اعتبارات ملی و استانی ممکن نبود که این مهم با پیگیری های نمایندگان مردم جنوب کرمان در خانه ملت، محقق شد.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی جنوب کرمان به میزان بارش ها در جنوب کرمان اشاره کرد و گفت: طی روزهای اخیر 250 بند سنگ ملاتی، خاکی و گاویانی آبخیز داری در هفت شهرستان جنوبی استان کرمان آبگیری شد.
وی افزود: با توجه به بارش های امسال افزون بر ١٠ میلیون مترمکعب آب در این طرح ها ذخیره و سبب کنترل سیلاب نیز شده است.
شاهرخی ادامه داد: طرح های آبخیزداری و آبخوانداری جنوب کرمان پتانسیل آبگیری تا حجم ٥٠ میلیون متر مکعب را دارند.
وی با بیان اینکه 700 بند سنگ ملاتی، خاکی و گاویانی در جنوب کرمان وجود دارد، تصریح کرد: ٣٥ درصد این طرح ها بین ٧٠ تا ١٠٠ درصد آبگیری شده است.
معاون اداره کل منابع طبیعی جنوب کرمان بیان کرد: طرح های آبخیزداری این منطقه به خوبی توانسته رواناب های حاصل از بارندگی ها را کنترل، ذخیره و از هدر رفت آنها جلوگیری کنند تا با نفوذ آب نسبت به تغذیه سفره های زیر زمینی کمک شایانی انجام داده باشد.
شاهرخی تصریح کرد: طرح های آبخیزداری با هدف کنترل سیلاب ها و مهار آب های سطحی، تاثیر قابل توجهی در کاهش اثرات خشکسالی بر جای می گذارد.
او گفت: بارندگی ها همواره در مدت زمان کوتاه و با شدت زیاد به صورت رواناب از دسترس خارج و خساراتی را به مناطق مسکونی و زمین های زراعی و باغی وارد می کند که در این راستا یکی از مناسب ترین روش های جلوگیری از این مشکلات اجرای طرح های آبخیزداری و آبخوانداری به شمار می رود.
معاون اداره کل منابع طبیعی جنوب کرمان اظهار داشت: از سال 79 تاکنون 250 بند و سیل بند در هفت شهرستان جنوبی استان کرمان اجرا شده است.
** بهره برداری از طرح های آبخوانداری جنوب کرمان تا پایان سال جاری
رئیس اداره آبخوانداری اداره کل منابع طبیعی جنوب کرمان نیز به پیشرفت فیزیکی طرح های اداره کل منابع طبیعی اشاره کرد و گفت: میانگین طرح های آبخوان داری 75 درصد است که تا پایان دی ماه سال جاری این پیشرفت به 90 درصد می رسد و تا پایان سال جاری بهره برداری از آنها آغاز می شود.
غلامرضا برخوری تصریح کرد: آبخوانداری، مجموعه ای از اقدامات مکانیکی است که با مهار و نفوذ سیلاب بر روی عرصه های آبخوان موجب احیای کمی و کیفی منابع آب و خاک، تقلیل و حتی حذف خسارت های مستقیم و غیرمستقیم و در نتیجه بهینه سازی محیط زیست می شود.
وی ادامه داد: آبخوان ها موجب مهار شنزارها و تثبیت ریگ های روان می شوند و این اراضی پس از چند سال با کشت درختان مقاوم به خشکی و با اجرای عملیات قرق، به جنگل و مرتع تبدیل خواهند شد.
برخوری تصریح کرد: این امر موجب تغییر میکروکلیمای منطقه شده و شرایط مناسبی را برای بهبود محیط زیست و جلب پرندگان و وحوش، فراهم می کند.
رئیس اداره آبخوانداری اداره کل منابع طبیعی جنوب کرمان، آموزش را یکی از ابعاد مهم کاری این اداره کل برشمرد و گفت: همیشه قبل از انجام فعالیت های منابع طبیعی، آموزش های لازم به مردم محل مورد نظر ارایه می شود.
برخوری تصریح کرد: از ابتدای امسال تاکنون 22 کارگاه آموزشی در جنوب کرمان برگزار شده است.
رئیس اداره آبخوان داری اداره کل منابع طبیعی جنوب کرمان بیان کرد: در چند سال اخیر اعتبارات بسیار خوبی برای حوزه منابع طبیعی این منطقه برنامه ریزی شده است.
وی با بیان اینکه بعضی طرح های آبخوان داری برای مردم نا آشنا هستند، اظهار داشت: قبل از اجرای هر طرح، کارشناسان در منطقه حاضر می شوند و برای مردم توضیح می دهند تا آنها معارض نشوند و همه دیدند که در منطقه گور بخش ساردوییه سبب ایجاد جاذبه گردشگری آب گرم شدیم.
وی همچنین به احداث سیل بند در زهکلوت رودبار جنوب اشاره کرد و گفت: ایجاد این سیل بند سبب نجات این شهر شده است چون آب را از سمت شهر و زمین های مردم به سمت دیگر هدایت می کند.
برخوری بیان کرد: تغذیه سفره های زیرزمینی از دیگر امور مهم در دستور کار است که به صورت ویژه برنامه ریزی می شود.
وی تصریح کرد: سال 83 در منطقه طَبق نِمداد، دو طرح بند سنگ محلاتی و منطقه چاه ابراهیم نیز چند طرح آبخوان داری انجام شده است و همچنین 200 بند در بالای سد جیرفت ایجاد شده که به صورت گاویانی بوده و آب را نگه نمی دارند و صرفا برای جلوگیری از ایجاد رسوب است.
رئیس اداره آبخوانداری اداره کل منابع طبیعی جنوب کرمان به تعامل با دانشگاه و مراکز تحقیقی اشاره کرد و گفت: در این زمینه چندین تفاهم نامه فعالیت های آبخیز و آبخوانداری بسته شده است.
برخوری با بیان اینکه افزایش کیفیت طرح های برنامه ریزی شده مد نظر است عنوان کرد: بر اساس برنامه ششم توسعه، 30 هزار هکتار امسال و تا سال 1400 نیز باید 75 هزار هکتار طرح آبخیزداری و آبخوان داری در جنوب کرمان اجرا شود.
* سد جیرفت هیچ بهره وری ندارد
فعال محیط زیست هم با انتقاد از نوع مدیریت آب سد جیرفت گفت: سد جیرفت هیچ بهره وری ندارد و امروز حقابه را به اشخاصی که حقی نداشتند، اهدا کرده اند.
فرود رفعتی ادامه داد: این سد هیچ برقی تولید نمی کند و مانند سد تنظیمی بهادرآباد درست شده و بی فایده است چون آبی از آن رها نمی شود تا از این طریق زمین های شهرستان رودبارجنوب آبیاری شوند.
این فعال محیط زیستی تصریح کرد: 24 سد سیمانی در بالای دست سد جیرفت احداث شده که این سدها سبب کم آب شدن آب ورودی به سد جیرفت شده اند.
وی اظهار داشت: بعد از هر بارندگی، گزهای کوچک سبز می شوند لذا اگر آب سد رها باشد این گزها کمک زیادی به پوشش گیاهی منطقه می کند ولی به دلیل رها نشدن حقابه زیست محیطی، این مهم محقق نمی شود.
رفعتی به آبگرم بهادرآباد در مسیر جیرفت به رودبار جنوب اشاره کرد و افزود: هم اکنون این آبگرم خشک شده است و نیاز به بررسی دارد اما این مساله به دلیل خشک شدن آب رودخانه هلیل بود و چنین مساله ای سبب از بین رفتن رونق گردشگری این منطقه شده است.
وی طرح طوبی را برای پوشش گیاهی بسیار خوب برشمرد و گفت: این طرح سبب درخت کاری در تپه ها شده است.
رفعتی اظهار داشت: آموزش استفاده از آب باید در منطقه جنوب کرمان انجام شود چرا که آب سرمایه بزرگی برای مردم این منطقه است.
وی با بیان اینکه 25 درصد ریزگردهای کشور ناشی از جازموریان است، اظهار داشت: همه سدها حقابه خود را باید رها سازی کنند تا تاثیر مهمی در پوشش گیاهی و محیط زیست داشته باشند.
رفعتی گفت: حقابه زیست محیطی جازموریان رها نمی شود اگر رها شود تاثیر زیادی در زمینه پوشش گیاهی دارد.
مسعود افشاری پور مدیر امور سد جیرفت، در گفت و گوی تلفنی با خبرنگار ایرنا عنوان کرد: طبق بخشنامه ابلاغی، مقرر شده بود که از سال 89 تاکنون حدود 161 میلیون متر مکعب آب به عنوان حقابه زیست محیطی، رها شود و این درحالی است که ما طی این مدت بیش از 760 میلیون متر مکعب حقابه زیست محیطی رها کرده ایم و به واسطه اینکه نفوذ پذیری سطح رودخانه هلیل، چندین برابر افزایش پیدا کرده، حقابه های رها سازی شده به چشم نیامده است.
7450/7429/ 5054
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.