استان کرمانشاه که روزگاری 'استان پنجم' کشور بود، در نتیجه غفلت و کم توجهی متولیان و با وجود داشتن ظرفیت های بزرگ تاریخی، اقتصادی و فرهنگی متعدد به انتهای جدول توسعه کشور سقوط کرده است.
آنچنان که مدیران و مردم استان کرمانشاه تاکید دارند، علت اصلی عقب افتادگی این استان، آسیب های وارده از جنگ تحمیلی و مهمتر از آن 'کم توجهی' بعدی مسئولان کشوری برای درمان زخم‌ها بوده است؛ غفلتی که البته همچنان ادامه دارد و به یک 'توسعه نامتوازن' منجر شده است.
اسدالله رازانی، ‌استاندار سابق کرمانشاه که اوایل مهر 96 فرمان مدیریت استان را تحویل هوشنگ بازوند داد، در آبان 95 گفته بود: استان های مرکزی مانند یزد و کرمان به دور از آسیب های زمان جنگ بودند و برنامه توسعه خود را پیش بردند در حالی که کرمانشاه هشت سال تمام درگیر یک جنگ تمام عیار بود؛ فراموش نکنیم که این جنگ طولانی ترین جنگ قرن بیستم بود و جنگ جهانی دوم که آن همه ابعاد فاجعه بارش تنها چهار سال طول کشید.
به گفته رازانی 'در آن سال هایی که کرمانشاه در یک محرومیت حاصل از جنگ گرفتار شده بود استان هایی مانند زنجان و سمنان از مزایای دوری از این فضا و نزدیکی به تهران بهره های بسیار بردند و توسعه پیدا کردند.'
به اعتقاد او 'اگر چاره ای برای از میان بردن شکاف موجود میان استان های برخوردار و کمتر برخوردار اندیشیده نشود این معضل در آینده خودش را بیشتر نشان خواهد داشت.'

**وقتی ما درگیر جنگ بودیم برخی دنبال توسعه بودند
مشابه این سخنان بارها و بارها از سوی کارشناسان اقتصادی و نمایندگان استان کرمانشاه در مجلس هم بیان شده است از جمله اظهارات حشمت الله فلاحت پیشه، نماینده مردم اسلام آباد غرب و دالاهو در مجلس شورای اسلامی که 31 مرداد 96 در نطق میان دستور مطرح شد.
فلاحت پیشه گفت: زمانی که مرزنشینان درگیر جنگ بودند برخی آقایان مشغول توسعه شهرهای خود شدند و بعد از جنگ نیز ما همواره واگن آخر قطار توسعه کشور بودیم و هنوز ریل نامتوازن توسعه اجازه همطراز شدن استان ها را نداده است بنابراین ممکلت به 2 قسمت تقسیم شد اول شهرهای برخوردار که دچار بیماری چاقی مفرط شدند در تهران و برخی استان های مرکزی توسعه نامتوازن و عجولانه محیط زیست و منابع آبی را نابود کرد و در مناطق محروم که حداقل 10 سال از میانگین زیرساخت های عمرانی عقب ماندند.
عبدالرضا مصری، نماینده مردم کرمانشاه در مجلس هم تاکید دارد که وقتی کرمانشاه درگیر جنگ بود استان های دیگر مشکلی نداشتند و در دورانی طلایی با دلارهای هفت تومانی سرمایه جذب کردند و حتی سهم استان ما را هم بردند.
آخرین نمونه این سخنان را فرهاد تجری، نماینده مردم سرپل ذهاب، قصرشیرین و گیلانغرب در مراسم معارفه هوشنگ بازوند در استانداری کرمانشاه بیان کرد و گفت: برخلاف همه پتانسیل های بالای استان کرمانشاه در حوزه های مختلف و با توجه به شرایط جنگ تحمیلی تاکنون شرایط سرمایه گذاری مناسب در این استان فراهم نشده است.
برخی از کارشناسان نیز معتقدند که جنگ تحمیلی در عقب ماندگی استان کرمانشاه تاثیر داشته ولی این مساله را نیز نباید نادیده بگیریم که حدود سه دهه بعد از جنگ تحمیلی هم فرصت خوبی برای جبران عقب افتادگی های استان بوده که متاسفانه این کار صورت نگرفته است.
میزان سرمایه گذاری خارجی در استان در سال 1390 کمتر از 550 هزار دلار بود که این رقم اندک هم طی چهار سال دود شد و در سال 94 به صفر رسید.
این در حالی است که میزان سرمایه گذاری بخش خصوصی برای توسعه کشاورزی و کارگاه های صنعتی استان در سال 94 به 300 میلیارد تومان هم نرسید.

** این آمار را قبول ندارم
طبق آمار استاندار سابق کرمانشاه رتبه توسعه کرمانشاه در بین 20 استان اول کشور نیست اما رئیس سازمان برنامه و بودجه استان دیدگاه دیگری دارد.
طهمورث الیاسی بختیاری به خبرنگار ایرنا گفت که ارائه رتبه استان به صورت میانگین را قبول ندارد زیرا وضعیت کرمانشاه در شاخص های اقتصادی زیادی مطلوب است.
به گفته او، استان کرمانشاه در بسیاری از شاخص ها از جمله برق، آب، راه، زیرساخت ها و قابلیت های کشاوزی و صنعت بین رتبه های دوم تا یازدهم کشور است و تنها در بخش اشتغال و بیکاری در رتبه های آخر قرار دارد.
این مسئول به عنوان نمونه مثال زد که 'نرخ رشد کشور برای شاخص نسبت طول راه روستایی آسفالته به کل راه‌های روستایی استان طی سال‌های برنامه چهارم معادل 7.4 درصد و در برنامه پنجم 7.3 درصد بوده که از رقم شاخص کشوری در سال 1394، 12.28 درصد بیشتر است.'
آنچنان که الیاسی گفت، کرمانشاه در شاخص های 'نسبت جمعیت روستایی برخوردار از سیستم فاضلاب به کل جمعیت روستایی و نسبت واحدهای مسکونی روستایی مقاوم به کل واحدهای مسکونی روستایی' از میانگین کشوری وضعیت بهتری دارد.
رتبه کرمانشاه در تولیدات زارعی شاخص در سال 95 هم دیگر موردی است که الیاسی به آن اشاره کرد و گفت: استان در تولید نخود، گندم و چغندر قند در رتبه های اول، پنجم و چهارم کشور است.
مدیرعامل شرکت گاز استان کرمانشاه گفت: در دولت تدبیر و امید 574 روستای بالای 20 خانوار استان از نعمت گاز بهره مند شده اند این در حالی است که تا قبل از دولت یازدهم فقط به 213 روستای استان گازرسانی شده بود.
سیروس شهبازی به خبرنگار ایرنا گفت که در مجموع 787 روستای بالای 20 خانوار استان با جمعیتی بالغ بر 38 هزار خانوار به شبکه سراسری گاز متصل هستند که این رقم نشان دهنده نفوذ 54 درصدی گازرسانی در بخش روستایی استان است؛ گرچه سرعت گازرسانی به خوبی افزایش یافته اما کرمانشاه هنوز 16 درصد از میانگین کشور عقب است.
به گفته او ضریب نفوذ گازرسانی در بخش شهری استان 99 درصد و یک درصد از میانگین کشوری بیشتر است.
یکی دیگر از اقدام های مهم دولت تدبیر و امید برای توسعه استان کرمانشاه اجرای پروژه راه آهن غرب کشور بوده که به گفته رازانی استاندار سابق کرمانشاه، این پروژه آنقدر برای توسعه استان مهم است که در 50 سال اخیر هیچ پروژه ای با این اهمیت در استان اجرا نشده است.
اجرای پروژه های مهمی همچون ساخت چند سد بزرگ برای توسعه کشاورزی و ایجاد صنایع آب بر، احداث کارخانه خودروسازی کرمانشاه و سامانه بزرگ گرمسیری را نیز می توان از دیگر اقدام های مهم دولت تدبیر و امید در استان کرمانشاه دانست.

** آماری از بحران اقتصادی و اجتماعی
گرچه به گفته الیاسی کرمانشاه در بخشی از شاخص های اقتصادی جایگاه مطلوبی دارد اما اهمیت و وزن برخی شاخص ها مانند نرخ بیکاری و وضعیت کسب و کار، رتبه کل استان را بشدت پایین کشیده است.
طبق آمارگیری سال 95 استان یک میلیون و 950 هزار نفری کرمانشاه بیش از 155 هزار بیکار دارد؛ چیزی حدود یک سوم شاغلان استان یعنی به ازای هر سه فرد شاغل یک بیکار در استان وجود دارد.
آنچنان که اسدالله رازانی،‌ استاندار سابق کرمانشاه عنوان کرد، این استان در 18 سال گذشته 15 بار رکورددار بیکاری کشور بوده است.
به گفته رازانی، از نظر فضای کسب و کار، کرمانشاه رتبه آخر ایران است.
محمدابراهیم اعلمی آل آقا، رییس دانشگاه رازی کرمانشاه هم گفته که سالانه حدود '30 هزار بیکار' جدید به جمعیت بیکاران استان اضافه می شود.
آمارهای بانک مرکزی هم می گوید که هر متوسط درآمد یک خانوار کرمانشاهی حدود دو سوم درآمد متوسط کشوری است؛ همچنین متوسط هزینه یک خانوار در سطح استان برابر 62 درصد متوسط کشوری می باشد.
وضعیت نامطلوب اقتصادی کرمانشاه تاثیر ملموس و مستقیمی بر رشد آسیب های اجتماعی گذاشته و در این زمینه هم استان را رکورددار کرده است.
یکی از مهمترین آسیب های اجتماعی که گریبان استان را به سختی گرفته آمار بالای معتادان است.
این در حالی است که طبق آمار شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر کرمانشاه '65 درصد بزهکاری ها، 55 درصد طلاق ها، 30 درصد کودک آزاری ها، 35 درصد قتل های عمد، 23 درصد نزاع ها، 20 درصد جرائم منکرانی و 10 درصد جرائم مالی استان ناشی از اعتیاد است.'
آنچنان که علی اشرف کرمی، معاون دادستان مرکز کرمانشاه مرداد 96 اعلام کرد 'استان کرمانشاه در بیکاری، بیماری ایدز، حاشیه نشینی، خودکشی، اعتیاد و طلاق جز هفت استان اول کشور است.'

** ظرفیت های شگرف و البته مغفول کرمانشاه
این شرایط نامطلوب اقتصادی و اجتماعی در حالی یکدیگر را تشدید می کنند که زمینه های توسعه اقتصادی و اجتماعی به وفور در کرمانشاه وجود دارد.
وجود بیش از 2 هزار اثر تاریخی ثبت ملی شده و یک اثر جهانی، 950 هزار هکتار زمین زراعی و باغ، ظرفیت بالای تولید فرآورده های دامی و صنایع تبدیلی، معادن متعدد سنگ و قیر طبیعی فراوان، فرودگاه بین المللی با ظرفیت تبدیل به شهر فرودگاهی و مرکز منطقه،‌ دسترسی به راه آهن سراسری، قرار داشتن در مسیر تردد زائران عتبات و توریسم درمانی تنها بخشی از ظرفیت های اقتصادی کرمانشاه هستند که شکوفایی هر کدام می تواند یک تحول اقتصادی را رقم بزند.
کرمانشاه همچنین‌ 2 مرز رسمی و چهار بازارچه مرزی با کشور عراق دارد و نزدیکترین مسیر به 2 بخش کردنشین و عرب این کشور محسوب می شود طوری که به حدود 18 میلیون نفر از جمعیت عراق طی 2.5 ساعت دسترسی دارد.
اما هم مطالعات اقتصادی کارشناسان و هم دیدگاه عموم مردم استان این است که اگر رسیدگی اقتصادی و توجه مسئولان به این استان از شرایط عادی و محدود کنونی فراتر نرود، نه تنها هیچ امیدی به بهبود اوضاع اقتصادی و اجتماعی کرمانشاه نیست که باید منتظر بحران های بزرگتری بود.
یکی از راهکارهای موثر در این زمینه برقراری توسعه متوازن و توازن منطقه ای در باره استان کرمانشاه باشد؛ راهی که کیوان کاشفی، رئیس اتاق بازرگانی کرمانشاه 17 مهر 96 در دیدار کمیسیون صنایع و معادن مجلس مطرح کرد.
او از اعضای کمیسیون تقاضا کرد که کرمانشاه را ویژه ببینند تا خلائی که در این استان به دلیل عدم توازن منطقه ای در گذشته ایجاد شده، پر شود.
به عبارت دیگر علاوه بر اختصاص امتیازات مشابه استان های برخوردار کشور، باید گام های عملی موثری هم برای جبران عقب ماندگی بزرگ کرمانشاه برداشته شود.
سرمایه گذاری و اصلاح قوانین هم از دیگر اقدام های موثری است که زمینه ساز افتادن کرمانشاه روی ریل توسعه خواهد بود البته نباید از اهمیت چشمگیر حذف قوانین دست و پاگیر کسب و کار و خودداری از سختگیری های مالیاتی چشم پوشی کرد.

** قوانین راهگشای موجود در انتظار اجرا
البته شاید مهمتر از قوانینی که مجلس و دولت باید برای جبران عقب ماندگی و توسعه کرمانشاه وضع و اجرا کنند، عمل به قوانینی است که مصوب شده اما همچنان خاک می خورند.
فلاحت پیشه، نماینده اسلام آباد غرب در مجلس در این باره گفت: در زمینه اعتبارات ماده 180 توازن، دولت به محرومان کشور مدیون است؛ این اعتبارات خاص مناطق محروم کشور بوده و عدم تخصیص سالانه آن به منزله تعطیلی سیاست های محرومیت زدایی دولت است؛ انتظار می رود با تخصیص صددرصدی ردیف ماده 180 سال 96 و پیش بینی دو برابری در بودجه آینده این بدهکاری دولت به محرومان جبران شود.
به گفته او 'همچنین ماده 112 قانون برنامه ششم و بودجه 96 ردیفی با عنوان کمک به توسعه استان های جنگ زده دارد که طبق قانون دولت موظف است سالانه 10 درصد شاخص های توسعه و عمران این مناطق را ارتقا دهد طوری که در پایان برنامه، شاخص های توسعه این استان ها به مرز استان های برخوردار برسد؛ البته بودجه امسال کفاف این اهداف را نمی دهد اما انتظار می رود در تهیه پیش نویس بودجه 98 توجه لازم صورت گیرد.'
این نماینده مجلس اضافه کرد: کشور در تکاپوی جذب 200 میلیارد دلار سرمایه خارجی است اما متاسفانه به روال ناعادلانه گذشته میهمانان خارجی فقط به چند شهر رهنمون می شوند در حالی که باید سرمایه گذاری های آینده به صورت عادلانه در کشور توزیع شود تا بنیان ناعدالتی تازه ای گذاشته نشود.
بی شک توسعه کرمانشاه و جبران فاصله آن با استان های برخوردار نیازمند اتخاذ سیاست های عملیاتی مناسب، سرمایه گذاری های گسترده و اجرای طرح های اقتصادی و عمرانی بزرگ و موثر در توسعه استان است.
استان کرمانشاه با وسعت حدود 25 هزار کیلومتر مربع، 1.5 درصد از مساحت کل کشور (هفدهمین استان) را به خود اختصاص داده و شامل 14 شهرستان، 31 بخش، 32 شهر، 86 دهستان است.
از جمعیت یک میلیون و 950 هزار نفری کرمانشاه 75.2 درصد در شهرها و 24.8 درصد در مناطق روستایی و عشایری زندگی می کنند.
7444/8066 خبرنگار:عبدالله الماسی ** انتشاردهنده:علی مولوی
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.