یکی از پدیده های نوظهوری که این روزها گریبان طبیعت را گرفته است، مساله ' فرو نشست زمین' است که این پدیده به نوعی در زیرخاک پنهان است.
اما فرونشست زمین چیست؟ و چرا کارشناسان و مهندسان مخاطرات فرونشست را حتی برابر با زلزله می دانند؟
انیستیتو زمین شناسی جهان' فرونشست زمین را شامل فروریزش یا نشست رو به پائین سطح زمین عنوان می کند که می تواند دارای بردار جابجایی افقی اندک باشد'.
حرکت از نظر شدت، وسعت و میزان مناطق درگیر محدود نمی باشد و فرونشست می تواند در اثر پدیده های طبیعی زمین شناختی مانند انحلال ، آب شدگی یخها و تراکم نهشته ها ، حرکات آرام پوسته و خروج گدازه از پوسته جامد زمین و یا فعالیتهای انسانی نظیر معدنکاری، برداشت آبهای زیرزمینی و یا نفت ایجاد شود.
یونسکو در تعریف فرونشست اعلام کرده است که 'فرونشست زمین، فروریزش و یا نشست سطح زمین است که به علت های متفاوتی در مقیاس بزرگ روی می دهد.
این تعریف پدیده هایی همچون زمین لغزش ها را بدلیل اینکه حرکت آنها دارای بردار افقی قابل توجهی است و همچنین نشست در خاکهای دستی، که مکانیسم متفاوتی دارد را در بر نمی گیرد.
کارشناسان بر این عقیده اند که ' رویدادهای فرونشست بطور معمول در دو محیط امکان پذیر است که سنگهای انحلال پذیر و نهشته های جوان تحکیم نیافته و رسوبات آواری نیمه تحکیم یافته مهمترین مکان برای رخداد فرونشست زمین است'.
«فاطمه محمدی» دانش آموخته دانشگاه تربیت مدرس می گوید: فرونشست زمین در ایران بیشتر بر اثر عواملی مانند افت سطح سیالات زیرزمینی، انحلال تشکیلات زیرسطحی و ریزش کارست به وجود می آید.
به گفته وی، تغییر کاربری زمین، احداث و یا بارگذاری سازه های مهندسی، زهکشی خاک های آلی و نفوذ آب شور در امتداد سواحل از جمله عوامل دیگر در ایجاد پدیده فرونشست است.
یک مخاطره شناس و زلزله شناس ایران می گوید: 300 دشت ایران با پدیده فرونشست زمین مواجه شده است که باید برای آن چاره اندیشی کرد.
مسعود مجرب در سفر به شهرکرد افزود: فرونشست زمین به منزله تدریجی و ناگهانی زمین است که به تراز پایین تر می رسد و گاهی علت این فرو نشست ها به دلیل برداشت بی رویه منابع آب و سفره های زیرزمینی اتفاق می افتد.
این استاد زلزله شناسی دانشگاه تهران بیان داشت: فرو ریزش های زمین نیز به دلیل فرار آب از لایه های زیرزمینی رخ می دهد که باید آن را به صورت دقیق مورد ارزیابی قرار دارد.
وی فروچاله ها را از دیگر پدیده های زمین شناختی عنوان کرد و گفت: فرو چاله ها نیز به دلیل انحنای زمین رخ می دهد که نمونه آن در همدان وجود دارد.
این محقق و پژوهشگر مخاطره شناسی ایران، دشت شهرکرد را دارای خاصیت فرونشست دانست و افزود: این فرونشست به دلیل برداشت آب سفره های زیرزمینی این منطقه پدید آمده است.
مجرب، روش مقابله با پدیده فرونشست را حفظ منابع آبی و اجرای طرح های آبخوان داری در سفره های زیرزمینی عنوان کرد و گفت: با اجرای طرحهای آبخوان داری باید بارش های جوی به سمت دشت ها هدایت شود.
مجرب اظهار داشت : آبخوان ها تجدید پذیر نیستند و نمی توان از منابع آبخوان ها آبی برداشت کرد چرا که دیگر برگشت پذیر نیست.
این استاد دانشگاه مهمترین نمونه فروچاله را در مناطق همدان می داند و می گوید: این یک پدیده زمین شناسی و انحلالی است که به خاطره افت منابع زیر زمینی است.
به گفته وی، میزان اثرات فرونشست به تدریج هویدا می شود و در ابتدا چندان برای مردم قابل درک نیست.
رییس سازمان نقشه برداری کشور نیز میانگین فرونشست زمین در برخی نقاط کشور را 22 سانتیمتر اعلام کرده است.
«مسعود شفیعی» افزود: فرونشست که به شکل کاسه ای رخ می دهد، محدوده وسیعی را در بر می گیرد و هرچه به مرکز نزدیک باشد، میزان نشست بیشتر است.
وی ادامه داد: میزان فرونشست در کف بیشتر بوده و ممکن است در ظاهر احساس نشود و علائم ظاهری چندانی در دشت ها نداشته باشد اما چون با شیب ملایم اتفاق می‌افتد، گاهی با ظاهر شدن شکاف هایی در سطح زمین و یا تَرَکهایی در دیوار ساختمان ها به شکل تدریجی خود را بروز می دهد.
شفیعی گفت: در بیشتر نواحی کشور پدیده فرونشست را داریم اما در استان های تهران، البرز، قزوین، اصفهان، خراسان رضوی، قم، همدان، مرکزی و شمال غرب کشور بیشتر است.
وی اظهار داشت: برای بررسی فرونشست زمین 5٠ پهنه کشور مورد مطالعه قرار گرفت و از اواخر سال گذشته 6 اطلس از نقاط مختلف تهیه شد.
به گزارش ایرنا، حفظ منابع آبی زیرزمینی و توجه به مهندسی ساخت و ساز می تواند از بروز پدیده فرونشست جلوگیری کند.
2097
انتهای پیام اما فرونشست زمین چیست؟ و چرا کارشناسان و مهندسان مخاطرات فرونشست را حتی برابر با زلزله می دانند؟
انیستیتو زمین شناسی جهان' فرونشست زمین را شامل فروریزش یا نشست رو به پائین سطح زمین عنوان می کند که می تواند دارای بردار جابجایی افقی اندک باشد'.
حرکت از نظر شدت، وسعت و میزان مناطق درگیر محدود نمی باشد و فرونشست می تواند در اثر پدیده های طبیعی زمین شناختی مانند انحلال ، آب شدگی یخها و تراکم نهشته ها ، حرکات آرام پوسته و خروج گدازه از پوسته جامد زمین و یا فعالیتهای انسانی نظیر معدنکاری، برداشت آبهای زیرزمینی و یا نفت ایجاد شود.
یونسکو در تعریف فرونشست اعلام کرده است که 'فرونشست زمین، فروریزش و یا نشست سطح زمین است که به علت های متفاوتی در مقیاس بزرگ روی می دهد.
این تعریف پدیده هایی همچون زمین لغزش ها را بدلیل اینکه حرکت آنها دارای بردار افقی قابل توجهی است و همچنین نشست در خاکهای دستی، که مکانیسم متفاوتی دارد را در بر نمی گیرد.
کارشناسان بر این عقیده اند که ' رویدادهای فرونشست بطور معمول در دو محیط امکان پذیر است که سنگهای انحلال پذیر و نهشته های جوان تحکیم نیافته و رسوبات آواری نیمه تحکیم یافته مهمترین مکان برای رخداد فرونشست زمین است'.
«فاطمه محمدی» دانش آموخته دانشگاه تربیت مدرس می گوید: فرونشست زمین در ایران بیشتر بر اثر عواملی مانند افت سطح سیالات زیرزمینی، انحلال تشکیلات زیرسطحی و ریزش کارست به وجود می آید.
به گفته وی، تغییر کاربری زمین، احداث و یا بارگذاری سازه های مهندسی، زهکشی خاک های آلی و نفوذ آب شور در امتداد سواحل از جمله عوامل دیگر در ایجاد پدیده فرونشست است.
یک مخاطره شناس و زلزله شناس ایران می گوید: 300 دشت ایران با پدیده فرونشست زمین مواجه شده است که باید برای آن چاره اندیشی کرد.
مسعود مجرب در سفر به شهرکرد افزود: فرونشست زمین به منزله تدریجی و ناگهانی زمین است که به تراز پایین تر می رسد و گاهی علت این فرو نشست ها به دلیل برداشت بی رویه منابع آب و سفره های زیرزمینی اتفاق می افتد.
این استاد زلزله شناسی دانشگاه تهران بیان داشت: فرو ریزش های زمین نیز به دلیل فرار آب از لایه های زیرزمینی رخ می دهد که باید آن را به صورت دقیق مورد ارزیابی قرار دارد.
وی فروچاله ها را از دیگر پدیده های زمین شناختی عنوان کرد و گفت: فرو چاله ها نیز به دلیل انحنای زمین رخ می دهد که نمونه آن در همدان وجود دارد.
این محقق و پژوهشگر مخاطره شناسی ایران، دشت شهرکرد را دارای خاصیت فرونشست دانست و افزود: این فرونشست به دلیل برداشت آب سفره های زیرزمینی این منطقه پدید آمده است.
مجرب، روش مقابله با پدیده فرونشست را حفظ منابع آبی و اجرای طرح های آبخوان داری در سفره های زیرزمینی عنوان کرد و گفت: با اجرای طرحهای آبخوان داری باید بارش های جوی به سمت دشت ها هدایت شود.
مجرب اظهار داشت : آبخوان ها تجدید پذیر نیستند و نمی توان از منابع آبخوان ها آبی برداشت کرد چرا که دیگر برگشت پذیر نیست.
این استاد دانشگاه مهمترین نمونه فروچاله را در مناطق همدان می داند و می گوید: این یک پدیده زمین شناسی و انحلالی است که به خاطره افت منابع زیر زمینی است.
به گفته وی، میزان اثرات فرونشست به تدریج هویدا می شود و در ابتدا چندان برای مردم قابل درک نیست.
رییس سازمان نقشه برداری کشور نیز میانگین فرونشست زمین در برخی نقاط کشور را 22 سانتیمتر اعلام کرده است.
«مسعود شفیعی» افزود: فرونشست که به شکل کاسه ای رخ می دهد، محدوده وسیعی را در بر می گیرد و هرچه به مرکز نزدیک باشد، میزان نشست بیشتر است.
وی ادامه داد: میزان فرونشست در کف بیشتر بوده و ممکن است در ظاهر احساس نشود و علائم ظاهری چندانی در دشت ها نداشته باشد اما چون با شیب ملایم اتفاق می‌افتد، گاهی با ظاهر شدن شکاف هایی در سطح زمین و یا تَرَکهایی در دیوار ساختمان ها به شکل تدریجی خود را بروز می دهد.
شفیعی گفت: در بیشتر نواحی کشور پدیده فرونشست را داریم اما در استان های تهران، البرز، قزوین، اصفهان، خراسان رضوی، قم، همدان، مرکزی و شمال غرب کشور بیشتر است.
وی اظهار داشت: برای بررسی فرونشست زمین 5٠ پهنه کشور مورد مطالعه قرار گرفت و از اواخر سال گذشته 6 اطلس از نقاط مختلف تهیه شد.
به گزارش ایرنا، حفظ منابع آبی زیرزمینی و توجه به مهندسی ساخت و ساز می تواند از بروز پدیده فرونشست جلوگیری کند.
2097
کپی شد
