به گزارش جماران؛ کامبیز نوروزی، حقوقدان، در کانال تلگرامی خود نوشت:

«بیانیه ۲۲ آگوست گزارشگر ویژه سازمان ملل ادریس جزایری، بیانیه‌ای مهم و قابل تامل است که به شکلی عجیب از دید رسانه‌ها و حتی مقامات ارشد کشوری پنهان ماند و چندان مطرح نشد. جزایری در بیانیة خود با نامشروع‌ دانستن تحریمهای یکجانبة اقتصادی آمریکا علیه ایران، در مورد یک جنگ اقتصادی گسترده و تمام‌عیار اقتصادی اخطار داده و از نقض حقوق بشر ملت ایران بر اثر تحریمها، ابراز نگرانی کرده است. او گفته است «این تحریم‌های ناعادلانه و زیانبار،‌ به اوضاع اقتصادی و پولی ایران آسیب وارد می‌کنند، میلیون‌ها ایرانی را به سمت فقر سوق می‌دهند، و امکان واردات کالا را از بین می‌برد» و به این ترتیب «باعث خواهد شد که به‌خاطر نبود دارو بسیاری در سکوت جان خود را در بیمارستان‌ها از دست بدهند، و رسانه‌های بین‌المللی نیز از آنها بی‌خبر خواهند بود.»

این برای اولین بار است که یک مقام رسمی بین‌المللی در حد گزارشگران ویژه سازمان ملل در مورد تحریمهای اقتصادی یکجانبه آمریکا علیه ایران اظهارنظر رسمی کرده و آن را نامشروع و ناقض حقوق بشری ملت ایران اعلام می‌کند.

دربارة بیانیه ادریس جزایری که گزارشگر ویژة سازمان ملل «دربارة» تأثیرات منفی اقدامات قهرآمیز یک‌جانبه بر بهره‌مندی از «حقوق بشر» است، نکته‌های متعددی می‌توان گفت، اما در این یادداشت مختصر بر دو مورد از آنها تأکید بیشتر می‌شود.

نخست، اینکه این بیانیه از معدود مواردی است که به درستی اقداماتی را که علیه ایران صورت گرفته است، رسماً و صریحاً نامشروع تلقی کرده و از این طریق بر حقوق قانونی دولت و ملت ایران تأکید می‌کند. همچنین این بیانیه، بر این مغالطه قلم بطلان می‌کشد که هدف تحریمهای اقتصادی آمریکا علیه ایران، دولت ایران است نه ملت ایران. مقامات آمریکایی برای کتمان مغایرت رفتارهای دولت آمریکا با موازین حقوق بشر مدعی آن بوده‌اند که هدف تحریمها مردم ایران نیستند. اما روشن است که وقتی بر اثر تحریمها، مشکلات و بحرانهای متعدد اقتصادی سربلند می‌‌کنند، زیان اصلی، متوجه مردم می‌شود. این، سخنی است که فعالان درستکار حقوق بشر بارها گفته‌اند و تأکید کرده‌اند که این قبیل تحریمهای اقتصادی اصولاً موجب نقض حقوق بشر و در نتیجه نامشروع‌اند،‌ اما این صداها در هیاهوهای سیاسی فضای مسلط رسانه‌ای در سطح جهان گم می‌شوند. اما این بار یک مقام رسمی بین‌المللی، یعنی گزارشگر ویژه رسماً تحریمها را مغایر با حقوق بشر دانسته است چون زیان آن مستقیماً به حقوق اساسی ملت ایران وارد می‌شود. آنچه این بیانیه گزارشگر ویژه را متمایز می‌کند این است که بیانیه براساس معیارهای حقوقی، نه سیاسی، بی‌طرفی و واقعیتهای عینی تنظیم شده است.

دوم اینکه؛ ایران با قبول برجام و انجام تعهدات ناشی از برجام، که مورد تائید تمام مراجع بین‌المللی است، عملاً نشان داد که برای پذیرش نظم متعارف بین‌الملل براساس منافع ملی عزم جدی دارد. قبول برجام و اجرای آن نشانه‌ای از این عزم ایران تلقی می‌شود. حرکت در مسیر نظم بین‌الملل و مراوده اصولی با مجامع بین‌الملل، که با برجام برای ایران رخ داد، این امکان را فراهم آورده است که مجامع یا مقامات بین‌المللی بتوانند با جدیت و آسودگی بیشتری از حقوق قانونی ایران بگویند و در موارد لزوم از آن حمایت کنند. اتفاقاً در موضوع خروج از برجام، این ایالات متحده آمریکاست که با خروج از برجام در واقع نه تنها ایران، بلکه تمام پرنسیپها، عرفها و قواعد روابط بین‌الملل و حقوق بین‌الملل را به چالش کشید. خویشتنداری ایران و حفظ اصول دیپلماسی در موضوع برجام، قبل و بعد از خروج آمریکا، و رفتار برپایة معیارهای حقوق بین‌الملل، کمک کرده است تا مقامات و مراجع بین‌المللی و منطقه‌ای راحت‌تر موضع بگیرند و برحقوق ایران در این موضوع پیچیده و خطیر صحه بگذارند. از جمله، این مجامع می‌توان از سازمان ملل متحد، اتحادیه اروپا و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نام برد. اینک بیانیة گزارشگر ویژه نمونه‌ای جدید است. این تجربه می‌تواند حاوی این درس باشد که اصرار و ابرام ایران برحرکت برمسیر نظم و حقوق بین‌الملل و خویشتنداری و دیپلماسی موقعیت ایران را در این چالش دشوار قوی‌تر می‌کند.

اگر چه نظم بین‌الملل معمولاً متأثر از ساختار جهانی قدرت است با این حال فراموش نباید کرد که در این ساختار، در کنار حفظ قدرت و توانایی ملی و مردمی در عرص و اجتماعی و فرهنگی و نظ، معیارهای حقوق بین‌الملل و نزاکت بین‌المللی تنها سنگرهایی است که کشورهای ضعیفتر می‌توانند با استفاده از آنها از حقوق خود دفاع کنند و نظر مجامع بین‌المللی و افکار عمومی جهانی را به سمت خود جلب نمایند.»

انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.