به گزارش ایرنا، مراسم علم گردانی در بعد از ظهر روز پنجم ماه محرم شروع می شود و علمی که به نام پیامبر (ص) نام دارد از منبر مولا (حسینیه ماتم قلعه) به همراه سایر علم ها منتصب به امامان اطهار(س) به طرف بلوار ساحلی و میدان ولایت میناب حرکت می کند.
این علم در بین مسیر در حوالی حسینیه صاحب الزمان (عج) (منبر لب رودخانه) علم منتصب به صاحب الزمان (عج) نیز به پیشواز آن می آید و در این مکان مردم با ارادت خاص به امام حسین (ع) و شور هر چه تمام به عزاداری و مدیحه سرایی می پردازند و گوسفند قربانی می کنند و شربت و شیرینی بین همدیگر توزیع می کنند.
مردم ابتدا پس از حضور در حسینیه ماتم قلعه و برپایی مراسم نوحه خوانی و سینه زنی سنتی، راس ساعت 15 از این حسینیه به سمت حسینیه لب رودخانه و برای ادای احترام به روح بنیانگذار این آیین (حاج عبدالصمد عبدالصمدی و شیخ حسن شیخ میرزا) حرکت و پس از توقف کوتاه و قرائت فاتحه و نیز بیرون آمدن علم صاحب الزمان (عج) و ملحق شدن به سایر علم‌ها، علم پیغمبر (ص) در جلو جمعیت و مابقی علم‌ها پشت سر آن به حرکت خود از میدان استقلال به سمت میدان شهدا و از آنجا به میدان ولایت و در نهایت به سمت بلوار ساحلی (حسینیه لب رودخانه) ادامه می‌دهند.
شرکت کنندگان با طی کردن مسیر خیابان های شهید جهانگیر امینی و آموزش و پرورش، روبروی مسجد صاحب الزمان (عج) چند لحظه متوقف می شوند و برای دیگر دست اندرکاران آیین علم پیغمبر (ص) که قبرهای آنان در همین مکان قرار گرفته و مدفون هستند، فاتحه می دهند.
عزاداران حسینی پس از رسیدن به این حسینیه به همراه سیل خروشان جمعیتی که منتظر رسیدن علم‌ها هستند، در قالب گروه‌ها و دسته های عزاداری تا پیش از فرا رسیدن نماز مغرب و عشا به سوگواری می پردازند و عشق و ارادت خود را نسبت به امامان معصوم (ع) به ویژه سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) و یاران باوفایش نشان می دهند.
مردم و بزرگان منطقه میناب بر این عقیده‌اند که چون حضرت مهدی (عج) از دیگر امامان و معصومان از لحاظ سن و سال کوچک تر است، برای سلام کردن به آنان و پیامبر(ص) پیش قدم شود و به همین شیوه علم هر امامی را که کوچک تر است به استقبال علم دیگر امامان و پیامبر(ص) می برند و سلام می دهند و سپس عزاداری در مقابل حسینیه میانی، تا غروب آفتاب ادامه پیدا می‌کند.
باور مردم این دیار بر این است که در آخرالزمان، حوادثی بدین گونه اتفاق خواهد افتاد و مردم از نقاط مختلف برای حمایت و یاری امام خود بسیج خواهند شد.
علم صاحب الزمان (عج) و علم پیامبر(ص) تنها علم هایی هستند که از حسینیه خارج نمی شود و در سطح شهر گردش نمی کنند و تنها علم پیامبر (ص) روز پنجم محرم و عاشورا در محل حسینیه به دیدار علم صاحب الزمان (عج) حرکت داده می شود.
روز عاشورا نیز به مانند روز پنجم محرم همین مراسم انجام می شود و پس از مراسم ظهر عاشورا پوشش و رخت رنگی علم ها عوض می شود و علم ها مشکی پوش می شوند و تا روز اربعین حسینی با همین پوشش در حسینیه نگهداری می شوند و بعد از آن غسل داده و تا سال بعد نگهداری می شوند.
** شفای بیماران
2 علم پیغمبر (ص) و علم صاحب الزمان (عج)، بسیار مورد توجه مردم میناب است به گونه ای که عصر روز پنجم محرم بیشتر مردم این شهر در این مراسم شرکت می کنند و در پیشاپیش علم ها گوسفند قربانی کرده و شکلات، نقل، گل، سکه و گلاب بر آنها می پاشند.
یکی از جلوه های که در این روز برای بیشتر مردم حایز اهمیت بوده، حضور بیماران و افراد معلول است که برای گرفتن حاجت و شفا از سیدالشهدا (ع) در حالتی که حضور آن ها در این جمعیت سخت است، حاضر می شوند و علاوه بر شرکت در مراسم سینه زنی، طلب حاجت می‌کنند. طبق اعتقادهای دیرینه مردم میناب، در این روز حاجت های زیادی روا می شود.
مردم دیگر شهرهای هرمزگان و حتی استان های همجوار و مناطق حاشیه خلیج فارس از جمله قطر، بحرین و امارات نیز برای شرکت در مراسم علم کشی و عزاداری سالار شهیدان در این روز به شهرستان میناب می آیند.
** سابقه دیرینه علم پیامبر (ص) و صاحب الزمان (عج) در میناب
سابقه آیین سنتی و تاریخی علم پیغمبر(ص) و صاحب الزمان (عج)، طبق تفکرات و باورهای دینی و مذهبی مردم میناب به 350 تا 400 سال قبل بر می گردد.
شنیده ها نیز حاکی از این است که در زمان رضا شاه نیز، رژیم آن زمان افرادی را که به عزاداری می پرداختند، دستگیر و در پاسگاهی که در نزدیکی همین محل قرار داشت، بازداشت می کند و مردم برای اعتراض، علم ها را به سوی پاسگاه برده و در آن محل تحصن و خواستار رهایی عزاداران می شوند که این اتفاق در روز پنجم محرم رخ داده است.
بعد از ظهر همان روز پنجم محرم علمی که بنام پیامبر(ص) نام دارد همراه با دیگر علم های میناب از منبر مولا یا منبر ماتم قلعه به سوی حسینیه صاحب الزمان (عج) (یا منبر لب رودخانه) حرکت می کنند و علم صاحب الزمان (عج) به استقبال آن علم ها برده می شود.
**غسل و بستن علم ها
برای برگزاری این مراسم سنتی در صبح روز پنجم محرم ابتدا علم پیغمبر (ص) وعلم صاحب الزمان (عج) توسط تعدادی از مومنان و افرادی که دارای حسن شهرت و اعتبار مذهبی هستند با آب رودخانه وعطر و گلاب و سلام و صلوات شست و شو داده و علم ها با پارچه های رنگین نذری به رنگ سرخ، سبز و زرد و یا خریداری شده توسط هیات به سبک خاصی آراسته می شوند.
بعد از آن پنجه (سرشده) در بالای علم قرار داده می شود و به اصطلاح مینابی ها علم بسته می شود، در این هنگام مداحانی که از صدای زیبا و دلنشینی برخوردار هستند، چاوشی خوانی می کنند.
قدمت پنجه علم پیغمر(ص) به یبش از 50 سال می رسد که اهدایی از کربلا و تبرک شده به ضریح امام حسین (ع) است.
کار بستن علم ها تقریبا از ساعت 8 صبح تا 12 ظهر طول می کشد و در این مدت خیل مشتاقان و مردمی که از اقصی نقاط هرمزگان و حتی دیگر جاهای کشور و مناطق حاشیه خلیج فارس به میناب آمده‌اند در ماتم قلعه (حسینیه رسول الله (ص) اجتماع کرده و مشغول تسبیح، ذکر و یا مرثیه هستند.
چوب علم ها نیز از شاخه‌های درخت لور (انجیر معابد) که در میناب به وفور یافت میشود، تهیه شده و پس از پوشاندن علم با پارچه، آحاد مختلف مردم برای زیارت علم ها و تبرک جستن به آن ها، وارد حسینیه حضرت رسول (ص) و صاحب الزمان (عج) میناب می شوند.
** روی علم های میناب نام ائمه اطهار(ع) حک شده است
روزگاری فردی تمام بزرگان شهر را صدا زده و اعلام می کند که چوب هایی به شکل علم از کرانه دریای هند به سمت ساحل بندرعباس می آید، اهالی این چوب ها را که از جنس صندل است، از آب گرفته و خشک می کنند و به نزدیک ترین محل یعنی مسجد 12 امام می برند و مشاهده می کنند که بر روی هرکدام از این چوب ها اسم یک امام کنده کاری شده و تاکنون معلوم نیست که این چوب ها از کجا آمده‌اند و چگونه این اسمای متبرک بر روی آنها نقش بسته است.
بزرگان قدیم بر این باورند که این چوب‌ها به اذن خدا برای مردم این شهر فرستاده شده و به همین دلیل برایشان قداستی خاص دارد.
بیشتر حسینیه های میناب با آغاز ماه محرم و ایام سوگواری حضرت اباعبدالله الحسین (ع)، به نام یکی از امامان معصوم (ع) علم می بندند و آن را در کوچه ها و محله های شهر همراه با دسته های سینه زنی که اغلب از بزرگان و معتمدان هر محل تشکیل میشود، می گردانند و به این گردش علم 'پرسه' گفته میشود.
علم حضرت ابوالفضل (ع)، دو علمان (علم حضرت رسول الله (ص) و علم صاحب الزمان (عج)، امام رضا (ع)، زین العابدین (ع) و امام حسن (ع) از علم های مشهور شهر میناب به شمار می روند.
همه ساله در ایام محرم این علم ها را به دریا یا رودخانه می برند و طی یک مراسم خاص آنها را با عطر و گلاب شست و شو می دهند.
در این روز علم گردان ها برای صبحانه و ناهار به خانه افرادی که نیت دارند، دعوت می‌شوند که پس از پایان سفره به خواندن دعایی کوتاه و طلب سلامتی برای اهل آن خانه می‌پردازند.
رفتن بر در خانه‌ها با علم و جمع کردن پول برای گرداندن مراسم دهه محرم تا روز عاشورا ادامه دارد و مردم شهر هر کدام به نیت خود پولی را به علم گردان‌ها می‌دهند.
در ظهر روز عاشورا نیز بعد از شهادت امام حسین (ع) علم‌ها زمین گذاشته و سیاه پوش می شوند و این سیاه پوش بودن تا پایان ماه صفر ادامه دارد.
اعتقادات مذهبی و عشق وارادت به ائمه اظهار دربین همه مردم هرمزگان موج می زند و مردم شهرها و روستاهای استان در شرق شامل میناب، رودان، جاسک، سیریک و بشاگرد تا حاجی آباد در شمال و بستک، بندرلنگه ، بندرخمیر و پارسیان درغرب وهرمز، کیش و قشم در جنوب در مناسبت های مذهبی بویژه در آیین های ماه محرم حضور فعال و وصف ناپذیر دارند.
شهرستان میناب با 300هزار نفر جمعیت در 90 کیلومتری شرق بندرعباس مرکز استان هرمزگان واقع است و دومین شهر بزرگ استان محسوب می شود.
7195/ 6048 گزارش از رقیه غلامی زاده
انتهای پیام این علم در بین مسیر در حوالی حسینیه صاحب الزمان (عج) (منبر لب رودخانه) علم منتصب به صاحب الزمان (عج) نیز به پیشواز آن می آید و در این مکان مردم با ارادت خاص به امام حسین (ع) و شور هر چه تمام به عزاداری و مدیحه سرایی می پردازند و گوسفند قربانی می کنند و شربت و شیرینی بین همدیگر توزیع می کنند.
مردم ابتدا پس از حضور در حسینیه ماتم قلعه و برپایی مراسم نوحه خوانی و سینه زنی سنتی، راس ساعت 15 از این حسینیه به سمت حسینیه لب رودخانه و برای ادای احترام به روح بنیانگذار این آیین (حاج عبدالصمد عبدالصمدی و شیخ حسن شیخ میرزا) حرکت و پس از توقف کوتاه و قرائت فاتحه و نیز بیرون آمدن علم صاحب الزمان (عج) و ملحق شدن به سایر علم‌ها، علم پیغمبر (ص) در جلو جمعیت و مابقی علم‌ها پشت سر آن به حرکت خود از میدان استقلال به سمت میدان شهدا و از آنجا به میدان ولایت و در نهایت به سمت بلوار ساحلی (حسینیه لب رودخانه) ادامه می‌دهند.
شرکت کنندگان با طی کردن مسیر خیابان های شهید جهانگیر امینی و آموزش و پرورش، روبروی مسجد صاحب الزمان (عج) چند لحظه متوقف می شوند و برای دیگر دست اندرکاران آیین علم پیغمبر (ص) که قبرهای آنان در همین مکان قرار گرفته و مدفون هستند، فاتحه می دهند.
عزاداران حسینی پس از رسیدن به این حسینیه به همراه سیل خروشان جمعیتی که منتظر رسیدن علم‌ها هستند، در قالب گروه‌ها و دسته های عزاداری تا پیش از فرا رسیدن نماز مغرب و عشا به سوگواری می پردازند و عشق و ارادت خود را نسبت به امامان معصوم (ع) به ویژه سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) و یاران باوفایش نشان می دهند.
مردم و بزرگان منطقه میناب بر این عقیده‌اند که چون حضرت مهدی (عج) از دیگر امامان و معصومان از لحاظ سن و سال کوچک تر است، برای سلام کردن به آنان و پیامبر(ص) پیش قدم شود و به همین شیوه علم هر امامی را که کوچک تر است به استقبال علم دیگر امامان و پیامبر(ص) می برند و سلام می دهند و سپس عزاداری در مقابل حسینیه میانی، تا غروب آفتاب ادامه پیدا می‌کند.
باور مردم این دیار بر این است که در آخرالزمان، حوادثی بدین گونه اتفاق خواهد افتاد و مردم از نقاط مختلف برای حمایت و یاری امام خود بسیج خواهند شد.
علم صاحب الزمان (عج) و علم پیامبر(ص) تنها علم هایی هستند که از حسینیه خارج نمی شود و در سطح شهر گردش نمی کنند و تنها علم پیامبر (ص) روز پنجم محرم و عاشورا در محل حسینیه به دیدار علم صاحب الزمان (عج) حرکت داده می شود.
روز عاشورا نیز به مانند روز پنجم محرم همین مراسم انجام می شود و پس از مراسم ظهر عاشورا پوشش و رخت رنگی علم ها عوض می شود و علم ها مشکی پوش می شوند و تا روز اربعین حسینی با همین پوشش در حسینیه نگهداری می شوند و بعد از آن غسل داده و تا سال بعد نگهداری می شوند.
** شفای بیماران
2 علم پیغمبر (ص) و علم صاحب الزمان (عج)، بسیار مورد توجه مردم میناب است به گونه ای که عصر روز پنجم محرم بیشتر مردم این شهر در این مراسم شرکت می کنند و در پیشاپیش علم ها گوسفند قربانی کرده و شکلات، نقل، گل، سکه و گلاب بر آنها می پاشند.
یکی از جلوه های که در این روز برای بیشتر مردم حایز اهمیت بوده، حضور بیماران و افراد معلول است که برای گرفتن حاجت و شفا از سیدالشهدا (ع) در حالتی که حضور آن ها در این جمعیت سخت است، حاضر می شوند و علاوه بر شرکت در مراسم سینه زنی، طلب حاجت می‌کنند. طبق اعتقادهای دیرینه مردم میناب، در این روز حاجت های زیادی روا می شود.
مردم دیگر شهرهای هرمزگان و حتی استان های همجوار و مناطق حاشیه خلیج فارس از جمله قطر، بحرین و امارات نیز برای شرکت در مراسم علم کشی و عزاداری سالار شهیدان در این روز به شهرستان میناب می آیند.
** سابقه دیرینه علم پیامبر (ص) و صاحب الزمان (عج) در میناب
سابقه آیین سنتی و تاریخی علم پیغمبر(ص) و صاحب الزمان (عج)، طبق تفکرات و باورهای دینی و مذهبی مردم میناب به 350 تا 400 سال قبل بر می گردد.
شنیده ها نیز حاکی از این است که در زمان رضا شاه نیز، رژیم آن زمان افرادی را که به عزاداری می پرداختند، دستگیر و در پاسگاهی که در نزدیکی همین محل قرار داشت، بازداشت می کند و مردم برای اعتراض، علم ها را به سوی پاسگاه برده و در آن محل تحصن و خواستار رهایی عزاداران می شوند که این اتفاق در روز پنجم محرم رخ داده است.
بعد از ظهر همان روز پنجم محرم علمی که بنام پیامبر(ص) نام دارد همراه با دیگر علم های میناب از منبر مولا یا منبر ماتم قلعه به سوی حسینیه صاحب الزمان (عج) (یا منبر لب رودخانه) حرکت می کنند و علم صاحب الزمان (عج) به استقبال آن علم ها برده می شود.
**غسل و بستن علم ها
برای برگزاری این مراسم سنتی در صبح روز پنجم محرم ابتدا علم پیغمبر (ص) وعلم صاحب الزمان (عج) توسط تعدادی از مومنان و افرادی که دارای حسن شهرت و اعتبار مذهبی هستند با آب رودخانه وعطر و گلاب و سلام و صلوات شست و شو داده و علم ها با پارچه های رنگین نذری به رنگ سرخ، سبز و زرد و یا خریداری شده توسط هیات به سبک خاصی آراسته می شوند.
بعد از آن پنجه (سرشده) در بالای علم قرار داده می شود و به اصطلاح مینابی ها علم بسته می شود، در این هنگام مداحانی که از صدای زیبا و دلنشینی برخوردار هستند، چاوشی خوانی می کنند.
قدمت پنجه علم پیغمر(ص) به یبش از 50 سال می رسد که اهدایی از کربلا و تبرک شده به ضریح امام حسین (ع) است.
کار بستن علم ها تقریبا از ساعت 8 صبح تا 12 ظهر طول می کشد و در این مدت خیل مشتاقان و مردمی که از اقصی نقاط هرمزگان و حتی دیگر جاهای کشور و مناطق حاشیه خلیج فارس به میناب آمده‌اند در ماتم قلعه (حسینیه رسول الله (ص) اجتماع کرده و مشغول تسبیح، ذکر و یا مرثیه هستند.
چوب علم ها نیز از شاخه‌های درخت لور (انجیر معابد) که در میناب به وفور یافت میشود، تهیه شده و پس از پوشاندن علم با پارچه، آحاد مختلف مردم برای زیارت علم ها و تبرک جستن به آن ها، وارد حسینیه حضرت رسول (ص) و صاحب الزمان (عج) میناب می شوند.
** روی علم های میناب نام ائمه اطهار(ع) حک شده است
روزگاری فردی تمام بزرگان شهر را صدا زده و اعلام می کند که چوب هایی به شکل علم از کرانه دریای هند به سمت ساحل بندرعباس می آید، اهالی این چوب ها را که از جنس صندل است، از آب گرفته و خشک می کنند و به نزدیک ترین محل یعنی مسجد 12 امام می برند و مشاهده می کنند که بر روی هرکدام از این چوب ها اسم یک امام کنده کاری شده و تاکنون معلوم نیست که این چوب ها از کجا آمده‌اند و چگونه این اسمای متبرک بر روی آنها نقش بسته است.
بزرگان قدیم بر این باورند که این چوب‌ها به اذن خدا برای مردم این شهر فرستاده شده و به همین دلیل برایشان قداستی خاص دارد.
بیشتر حسینیه های میناب با آغاز ماه محرم و ایام سوگواری حضرت اباعبدالله الحسین (ع)، به نام یکی از امامان معصوم (ع) علم می بندند و آن را در کوچه ها و محله های شهر همراه با دسته های سینه زنی که اغلب از بزرگان و معتمدان هر محل تشکیل میشود، می گردانند و به این گردش علم 'پرسه' گفته میشود.
علم حضرت ابوالفضل (ع)، دو علمان (علم حضرت رسول الله (ص) و علم صاحب الزمان (عج)، امام رضا (ع)، زین العابدین (ع) و امام حسن (ع) از علم های مشهور شهر میناب به شمار می روند.
همه ساله در ایام محرم این علم ها را به دریا یا رودخانه می برند و طی یک مراسم خاص آنها را با عطر و گلاب شست و شو می دهند.
در این روز علم گردان ها برای صبحانه و ناهار به خانه افرادی که نیت دارند، دعوت می‌شوند که پس از پایان سفره به خواندن دعایی کوتاه و طلب سلامتی برای اهل آن خانه می‌پردازند.
رفتن بر در خانه‌ها با علم و جمع کردن پول برای گرداندن مراسم دهه محرم تا روز عاشورا ادامه دارد و مردم شهر هر کدام به نیت خود پولی را به علم گردان‌ها می‌دهند.
در ظهر روز عاشورا نیز بعد از شهادت امام حسین (ع) علم‌ها زمین گذاشته و سیاه پوش می شوند و این سیاه پوش بودن تا پایان ماه صفر ادامه دارد.
اعتقادات مذهبی و عشق وارادت به ائمه اظهار دربین همه مردم هرمزگان موج می زند و مردم شهرها و روستاهای استان در شرق شامل میناب، رودان، جاسک، سیریک و بشاگرد تا حاجی آباد در شمال و بستک، بندرلنگه ، بندرخمیر و پارسیان درغرب وهرمز، کیش و قشم در جنوب در مناسبت های مذهبی بویژه در آیین های ماه محرم حضور فعال و وصف ناپذیر دارند.
شهرستان میناب با 300هزار نفر جمعیت در 90 کیلومتری شرق بندرعباس مرکز استان هرمزگان واقع است و دومین شهر بزرگ استان محسوب می شود.
7195/ 6048 گزارش از رقیه غلامی زاده
کپی شد
