در ادامه این مطلب آمده است: امروزه اهمیت صنعت گردشگری باعث شده‌است که دامنه‌ی وسیعی از تصمیم‌سازی‌های راهبردی و اجرایی در سطح کشورهای دارای جاذبه و مقاصد گردشگری، برای توسعه‌ی این صنعت به اجرا درآید، زیرا گردشگری مهم‌ترین صنعت روبه رشد در عرصه‌ی اقتصاد بین‌الملل به‌شمار می‌آید.
این صنعت به‌رغم شوک‌های مقطعی، رشد فزآینده‌ای در فواصل زمانی مشخص داشته است که نشان‌دهنده قدرت و انعطاف‌پذیری این بخش اقتصادی و صنعت سودآور است.
بنا بر آمارهای ارائه شده از سوی سازمان جهانی گردشگری شمار گردشگران بین‌المللی از 25 میلیون نفر در سال 1950 به 278 میلیون نفر در سال 1980 و 674 میلیون نفر در سال 2000 و با رشد 3/9 درصدی در سال 2016 و افزایش 46 میلیون نفری نسبت به سال قبل به 235/1 میلیون نفر رسیده‌است.
به‌طوری‌که برای هفتمین سال متوالی رشد بیش از حد متوسط پس از بحران اقتصاد جهانی سال 2009 را به خود دیده است و انتظار می‌رود با رشد سالانه 3/3 درصدی این رقم به 8/1 میلیارد نفر در سال 2030 برسد.
از طرفی، حجم اقتصادی گردشگری بین‌المللی از طریق مقاصد مختلف در سراسر جهان از 2 میلیارد دلار در سال 1950 به 104 میلیارد دلار در سال 1980 و 495 میلیارد دلار در سال 2000 و نیز 1220 میلیارد دلار در سال 2016 افزایش یافته است.
این صنعت هفت درصد از صادرات کالاها و خدمات جهان را به خود اختصاص داده، به‌طوری‌که این رقم یک درصد افزایش را نسبت به سال 2015 نشان می‌دهد و طی پنج سال گذشته سریع‌تر از تجارت جهانی رشد داشته است. هم‌چنین گردشگری یکی از مؤلفه‌های مهم اقتصادی و ایجاد اشتغال است که به بهبود معیشت میلیون‌ها نفر در سراسر جهان کمک می‌کند.
به‌طوری‌که کسب و کارهای گردشگری توانسته است در سال 2016 حدود 10 درصد از تولید ناخالص ملی را به خود اختصاص دهد و به‌طور متوسط از هر 10 شغل یک شغل متعلق به این بخش اقتصادی است.
امروزه کشورهایی که به گردشگری خود به عنوان یک امتیاز درآمدزا می‌بالند و در شمار مهم‌ترین مقاصد گردشگری جهان قرار دارند، عمدتاً کشورهایی هستند که از دو ویژگی برخوردارند: یکی پیشینه‌ی تاریخی- فرهنگی غنی و دیگری طبیعت زیبا، گوناگون و جلوه‌های طبیعی نادر.
بر پایه‌ی این دو ویژگی به عنوان مبنای توسعه گردشگری، می‌توان ادعا کرد که کشور ما از هر دو آنها به نحو احسن بهره‌مند است. به‌طوری‌که ایران جزء 10 کشور نخست جهان از لحاظ ظرفیت‌ها و تنوع جاذبه‌های گردشگری است و به لحاظ تنوع اقلیمی، توپوگرافی خاص، شرایط طبیعی و هم‌چنین گونه‌های گیاهی و جانوری اندمیک و منحصربه‌فرد، یکی از چند کشور انگشت شمار جهان به‌شمار می‌آید. از طرفی شاید به‌جرئت بتوان ادعا کرد که امروزه اصلی‌ترین وظیفه‌ی انسان، حفظ و نگه‌داری تعادل‌های محیطی است.
علّت این توجه نه فقط به خاطر گردشگری و لذّت بردن از آن، بلکه به عنوان یک راهبرد حفاظت از منابع اکولوژیک و تسریع کننده توسعه اقتصادی است.
بر این اساس اکوتوریسم به‌عنوان یکی از گونه‌های مهم و پرطرفدار صنعت گردشگری، توجه به حفظ محیط و توسعه‌ی پایدار را افزایش می‌دهد و در واقع هدف اصلی در این شاخه از گردشگری، حفاظت محیط و ایجاد مزایایی برای مردم محلی از طریق ایجاد درآمد و آموزش و لذت بخشی برای گردشگران است.
بنابراین می‌توان گفت از میان انواع گردشگری، اکوتوریسم با توسعه‌ی پایدار هم‌خوانی و سازگاری بیش‌تری دارد. اکوتوریسم گونه‌ای از گردشگری است که به شیوه‌ای خاص انجام می‌شود و به دنبال مجموعه‌ای از اصول پایدار اجتماعی، زیست‌محیطی و اقتصادی است و هنگامی که به‌درستی براساس این اصول به اجرا درآید، مزایای توسعه و مدیریت گردشگری را در پی خواهد داشت.
انجمن بین‌المللی گردشگری، اکوتوریسم را «سفر مسئولانه به مناطق طبیعی که محیط‌زیست را حفظ می‌کند و سلامت مردم محلی را بهبود می‌بخشد» تعریف نموده است.
اکوتوریسم از دیدگاه سازمان جهانی گردشگری دارای مشخصات چهارگانه زیر است:
• وابسته به طبیعت باشد.
• از لحاظ اکولوژیک پایدار باشد و به عبارتی کم‌ترین آسیب و اثرات سوء را برای طبیعت نداشته باشد.
• آموزش و ارائه‌ی ارزش‌های منطقه مورد بازدید، عنصر اصلی آن بازدید باشد.
• جوامع محلی و میزبان در آن مشارکت داشته باشند.
از سویی ملاحظات زیر به‌عنوان ارکان اصلی اکوتوریسم مورد توجه قرار گرفته‌اند:
• استفاده پایدار از تنوع زیستی و منابع طبیعی.
• به حداقل رساندن تأثیرگذاری بر محیط‌زیست طبیعی و فضای اجتماعی- فرهنگی، به‌خصوص به لحاظ تغییرات آب و هوایی، مصرف انرژی و فرهنگ‌های سنتی؛
• اطمینان از آستانه‌ی تحمل محیط و برنامه‌ریزی متناسب با ظرفیت برد؛
• مشارکت موثر و کامل کلیهً طرف های ذینفع، به‌خصوص اجتماعات محلی و اهالی بومی؛
• افزایش آگاهی و آموزش زیست‌محیطی کلیه طرف‌های ذینفع، به‌خصوص گردشگران و میزبانان آنها؛
• منافع اقتصادی پایدار برای همه‌ی فعالان این عرصه.
این چارچوب کلی، گویای اهمیت فرهنگ و فرهنگ‌سازی و ترویج در این رشته است. اهمیتی که چنان‌چه نادیده گرفته شود، نه تنها سودی در بر نخواهد داشت، بلکه میراث‌های جذاب طبیعی و فرهنگی بازمانده‌ی طی قرون و اعصار را نیز دچار آسیب‌های برگشت‌ناپذیر خواهد کرد. علاوه بر موارد فوق، اکوتوریسم مشتمل بر یکسری شاخصه‌ی معمول می‌باشد که صرف برخورداری از آن می‌توان نیم‌رخ بازار آن‌را ترسیم و با برنامه‌ریزی‌های راهبردی به توسعه آن امیدوار بود.
در زیر به چند مورد از شاخصه‌های آن اشاره می‌گردد:
•توسعه‌ی اکوتوریسم نیازمند سرمایه‌گذاری‌های گسترده برای ایجاد امکانات زیربنایی نیست. اکوتوریست‌ها نه تنها نیازی به هتل‌های پنج ستاره و مراکز گران‌قیمت رفاهی ندارد، بلکه از آنها گریزان هستند. هم‌چنین آنها اغلب سفر با وسایل نقلیه‌ی زمینی اسپورت که ضرورت استفاده از امکانات جاده‌ای پرهزینه را منتفی می‌کند، ترجیح می‌دهند.
• اکوتوریسم به منابع انسانی نیازمندتر از تأسیسات رفاهی و اقامتی است. به همین رو توسعه ی اکوتوریسم اگر چه ممکن است همپای دیگر بازارهای غالب گردشگری جذب سرمایه‌گذاری‌های سنگین زیربنایی را به دنبال نداشته باشد، اما حجم انبوه‌تری از فرصت‌های شغلی ایجاد کرده و منابع آن به طور مستقیم مردم بومی جوامع محلی و اقشار تهی دست جامعه را در بر می‌گیرد.
• اکوتوریست‌ها هم‌چون گردشگران فرهنگی، اغلب از جمله گردشگران مقید به هنجارهای اجتماعی و مذهبی کشور میزان به شمار می‌آیند.
• اکوتوریسم راهی برای حفظ چشم‌اندازها و ذخایر طبیعی است. با گسترش اکوتوریسم امکان ایجاد کاربری اقتصادی برای چشم‌اندازهای طبیعی و فرهنگی و در نتیجه تأمین اعتبارات لازم در جهت حفظ آنها فراهم می‌شود.
1920/6060
منبع: نشریه تخصصی گردشگری تاف
انتهای پیام این صنعت به‌رغم شوک‌های مقطعی، رشد فزآینده‌ای در فواصل زمانی مشخص داشته است که نشان‌دهنده قدرت و انعطاف‌پذیری این بخش اقتصادی و صنعت سودآور است.
بنا بر آمارهای ارائه شده از سوی سازمان جهانی گردشگری شمار گردشگران بین‌المللی از 25 میلیون نفر در سال 1950 به 278 میلیون نفر در سال 1980 و 674 میلیون نفر در سال 2000 و با رشد 3/9 درصدی در سال 2016 و افزایش 46 میلیون نفری نسبت به سال قبل به 235/1 میلیون نفر رسیده‌است.
به‌طوری‌که برای هفتمین سال متوالی رشد بیش از حد متوسط پس از بحران اقتصاد جهانی سال 2009 را به خود دیده است و انتظار می‌رود با رشد سالانه 3/3 درصدی این رقم به 8/1 میلیارد نفر در سال 2030 برسد.
از طرفی، حجم اقتصادی گردشگری بین‌المللی از طریق مقاصد مختلف در سراسر جهان از 2 میلیارد دلار در سال 1950 به 104 میلیارد دلار در سال 1980 و 495 میلیارد دلار در سال 2000 و نیز 1220 میلیارد دلار در سال 2016 افزایش یافته است.
این صنعت هفت درصد از صادرات کالاها و خدمات جهان را به خود اختصاص داده، به‌طوری‌که این رقم یک درصد افزایش را نسبت به سال 2015 نشان می‌دهد و طی پنج سال گذشته سریع‌تر از تجارت جهانی رشد داشته است. هم‌چنین گردشگری یکی از مؤلفه‌های مهم اقتصادی و ایجاد اشتغال است که به بهبود معیشت میلیون‌ها نفر در سراسر جهان کمک می‌کند.
به‌طوری‌که کسب و کارهای گردشگری توانسته است در سال 2016 حدود 10 درصد از تولید ناخالص ملی را به خود اختصاص دهد و به‌طور متوسط از هر 10 شغل یک شغل متعلق به این بخش اقتصادی است.
امروزه کشورهایی که به گردشگری خود به عنوان یک امتیاز درآمدزا می‌بالند و در شمار مهم‌ترین مقاصد گردشگری جهان قرار دارند، عمدتاً کشورهایی هستند که از دو ویژگی برخوردارند: یکی پیشینه‌ی تاریخی- فرهنگی غنی و دیگری طبیعت زیبا، گوناگون و جلوه‌های طبیعی نادر.
بر پایه‌ی این دو ویژگی به عنوان مبنای توسعه گردشگری، می‌توان ادعا کرد که کشور ما از هر دو آنها به نحو احسن بهره‌مند است. به‌طوری‌که ایران جزء 10 کشور نخست جهان از لحاظ ظرفیت‌ها و تنوع جاذبه‌های گردشگری است و به لحاظ تنوع اقلیمی، توپوگرافی خاص، شرایط طبیعی و هم‌چنین گونه‌های گیاهی و جانوری اندمیک و منحصربه‌فرد، یکی از چند کشور انگشت شمار جهان به‌شمار می‌آید. از طرفی شاید به‌جرئت بتوان ادعا کرد که امروزه اصلی‌ترین وظیفه‌ی انسان، حفظ و نگه‌داری تعادل‌های محیطی است.
علّت این توجه نه فقط به خاطر گردشگری و لذّت بردن از آن، بلکه به عنوان یک راهبرد حفاظت از منابع اکولوژیک و تسریع کننده توسعه اقتصادی است.
بر این اساس اکوتوریسم به‌عنوان یکی از گونه‌های مهم و پرطرفدار صنعت گردشگری، توجه به حفظ محیط و توسعه‌ی پایدار را افزایش می‌دهد و در واقع هدف اصلی در این شاخه از گردشگری، حفاظت محیط و ایجاد مزایایی برای مردم محلی از طریق ایجاد درآمد و آموزش و لذت بخشی برای گردشگران است.
بنابراین می‌توان گفت از میان انواع گردشگری، اکوتوریسم با توسعه‌ی پایدار هم‌خوانی و سازگاری بیش‌تری دارد. اکوتوریسم گونه‌ای از گردشگری است که به شیوه‌ای خاص انجام می‌شود و به دنبال مجموعه‌ای از اصول پایدار اجتماعی، زیست‌محیطی و اقتصادی است و هنگامی که به‌درستی براساس این اصول به اجرا درآید، مزایای توسعه و مدیریت گردشگری را در پی خواهد داشت.
انجمن بین‌المللی گردشگری، اکوتوریسم را «سفر مسئولانه به مناطق طبیعی که محیط‌زیست را حفظ می‌کند و سلامت مردم محلی را بهبود می‌بخشد» تعریف نموده است.
اکوتوریسم از دیدگاه سازمان جهانی گردشگری دارای مشخصات چهارگانه زیر است:
• وابسته به طبیعت باشد.
• از لحاظ اکولوژیک پایدار باشد و به عبارتی کم‌ترین آسیب و اثرات سوء را برای طبیعت نداشته باشد.
• آموزش و ارائه‌ی ارزش‌های منطقه مورد بازدید، عنصر اصلی آن بازدید باشد.
• جوامع محلی و میزبان در آن مشارکت داشته باشند.
از سویی ملاحظات زیر به‌عنوان ارکان اصلی اکوتوریسم مورد توجه قرار گرفته‌اند:
• استفاده پایدار از تنوع زیستی و منابع طبیعی.
• به حداقل رساندن تأثیرگذاری بر محیط‌زیست طبیعی و فضای اجتماعی- فرهنگی، به‌خصوص به لحاظ تغییرات آب و هوایی، مصرف انرژی و فرهنگ‌های سنتی؛
• اطمینان از آستانه‌ی تحمل محیط و برنامه‌ریزی متناسب با ظرفیت برد؛
• مشارکت موثر و کامل کلیهً طرف های ذینفع، به‌خصوص اجتماعات محلی و اهالی بومی؛
• افزایش آگاهی و آموزش زیست‌محیطی کلیه طرف‌های ذینفع، به‌خصوص گردشگران و میزبانان آنها؛
• منافع اقتصادی پایدار برای همه‌ی فعالان این عرصه.
این چارچوب کلی، گویای اهمیت فرهنگ و فرهنگ‌سازی و ترویج در این رشته است. اهمیتی که چنان‌چه نادیده گرفته شود، نه تنها سودی در بر نخواهد داشت، بلکه میراث‌های جذاب طبیعی و فرهنگی بازمانده‌ی طی قرون و اعصار را نیز دچار آسیب‌های برگشت‌ناپذیر خواهد کرد. علاوه بر موارد فوق، اکوتوریسم مشتمل بر یکسری شاخصه‌ی معمول می‌باشد که صرف برخورداری از آن می‌توان نیم‌رخ بازار آن‌را ترسیم و با برنامه‌ریزی‌های راهبردی به توسعه آن امیدوار بود.
در زیر به چند مورد از شاخصه‌های آن اشاره می‌گردد:
•توسعه‌ی اکوتوریسم نیازمند سرمایه‌گذاری‌های گسترده برای ایجاد امکانات زیربنایی نیست. اکوتوریست‌ها نه تنها نیازی به هتل‌های پنج ستاره و مراکز گران‌قیمت رفاهی ندارد، بلکه از آنها گریزان هستند. هم‌چنین آنها اغلب سفر با وسایل نقلیه‌ی زمینی اسپورت که ضرورت استفاده از امکانات جاده‌ای پرهزینه را منتفی می‌کند، ترجیح می‌دهند.
• اکوتوریسم به منابع انسانی نیازمندتر از تأسیسات رفاهی و اقامتی است. به همین رو توسعه ی اکوتوریسم اگر چه ممکن است همپای دیگر بازارهای غالب گردشگری جذب سرمایه‌گذاری‌های سنگین زیربنایی را به دنبال نداشته باشد، اما حجم انبوه‌تری از فرصت‌های شغلی ایجاد کرده و منابع آن به طور مستقیم مردم بومی جوامع محلی و اقشار تهی دست جامعه را در بر می‌گیرد.
• اکوتوریست‌ها هم‌چون گردشگران فرهنگی، اغلب از جمله گردشگران مقید به هنجارهای اجتماعی و مذهبی کشور میزان به شمار می‌آیند.
• اکوتوریسم راهی برای حفظ چشم‌اندازها و ذخایر طبیعی است. با گسترش اکوتوریسم امکان ایجاد کاربری اقتصادی برای چشم‌اندازهای طبیعی و فرهنگی و در نتیجه تأمین اعتبارات لازم در جهت حفظ آنها فراهم می‌شود.
1920/6060
منبع: نشریه تخصصی گردشگری تاف
کپی شد
