به گزارش ایرنا، ورزش باستانی زورخانه ای از جمله ورزش هایی است که سراسر وجود آن سرشار از محتواها و پیام های انسانی است و این پیام ها و نمادهای اخلاقی با نوای زیبا و دلنواز مرشدان در گودهای ورزش پهلوانی هر روز تکرار و به نسل ها منتقل خواهد شد.
در ورزش سنتی زورخانه ای همه چیز از اعم از گرز، کمان و سپر تا میل و ضرب و شنو، پازدن و چرخ زدن نمادهایی است که در جهان مدرن امروز، جاذبه های بسیاری برای نسل جوان دارد.
امانت داری، رعایت احترام والدین، صبر و گذشت و معرفت و متانت در رفتار و گفتار جزء لاینفک ورزش های سنتی زورخانه ای است.
در ورزش زورخانه ای سنتی سادات، پیشکسوتان و پهلوانان جایگاه منحصربه فردی دارند و فروتنی و از خود گذشتگی، مروت، مردانگی، پاکیزگی، کمک به فقرا و تنگدستان و غیره جزء صفات اصلی پهلوانی و ورزشکاران این رشته ورزشی است، بنابراین این رشته ورزشی قابلیت زیادی برای تبدیل شدن به یک صنعت توریسم و گردشگری مذهبی دارد.
ورزش زورخانه‌ای آداب و سنتی خاص دارد، آداب و سننی که با تاسی از پیشوای اول شیعیان حضرت علی(ع)، خُلق و خوی مردانگی و مروت و جوانمردی را در ورزشکاران بر می‌انگیزد و به آنها یا نیرو می‌بخشد.
این ویژگی‌های نیکو در قالب شعرها و داستان‌هایی به صورت آهنگین و به همراهی «ضرب زورخانه» که مهم‌ترین ساز این ورزش است برای برانگیختن ورزشکاران در هنگام ورزش از سوی «مرشد» خوانده می‌شود.

** اصلی‌ترین حرکات در ورزش‌های زورخانه‌ای:
*شنو رفتن و نرمش: شنوی سر نوازی، شنوی شلاقی یک، دو، سه و شنوی شلاقی، پای چپ و راست، کمان کشی، سینه زنی، خم گیری، کمر، گردن، نشست و برخاست.
*میل گرفتن: شنوی سنگین، شنوی شلاقی.
*پا زدن: پای جنگلی، پای ضربدری، پای شاطری، شاطری یک، دو، سه، پای یا فتاح، پای تبریزی شلاقی، تبریزی شلاقی یک، دو، سه، پای تبریزی لا فتی.
*سنگ گرفتن: دو تخته بزرگ معمولا هشتاد کیلویی است که به نشانه سپر جنگی محسوب می شود و ورزشکار خوابیده و همانند پرس سینه با آنها ورزش می‌کند.
*چرخ زدن: ورزشکار 2 دستان خود را کاملا باز کرده و علاوه بر جرخیدن بر دور خود یک دایره بزرگ به جهت عقربه‌های ساعت هم تشکیل می‌دهد. زمان چرخ معمولا بین یک دقیقه تا سه دقیقه است.
*میل بازی: ورزشکار 2 میل به وزن یک تا 2 کیلوگرم را بلند کرده و آن‌ها را با حرکات نمایشی به هوا پرتاب می کند و دوباره آن را می‌گیرد. ورزشکاران سبک در حین ورزش پا به وسط میدان آمده و حرکات نمایشی را انجام می‌دهند.

** رتبه‌ها در ورزش زورخانه‌ای:
*رتبه یک: ورزشکار بعد از یک سال ورزش کردن به هنگام چرخ زدن مرشد برای او منکری می‌فرستد.
*رتبه 2: ورزشکار بعد از سه سال ورزش کردن به هنگام چرخ زدن مرشد برای او صلوات می‌فرستد.
*رتبه سه: ورزشکار بعد از 6 سال ورزش کردن و داشتن حداقل 18 سال سن به هنگام بالا و پایین آمدن از گود مرشد برای او صلوات می‌فرستد.
*رتبه چهار: ورزشکار بعد از 12 سال ورزش کردن و داشتن حداقل 22 سال به هنگام آمدن و رفتن از درب زورخانه مرشد برای او صلوات می‌فرستد.
*رتبه 5: ورزشکار بعد از 15 سال ورزش کردن و داشتن حداقل 25 سال به هنگام بالا و پایین آمدن از گود مرشد برای او ضرب می‌نوازد.
*رتبه 6: ورزشکار بعد از 18 سال ورزش کردن و داشتن حداقل 28 سال به هنگام آمدن و رفتن از درب زورخانه مرشد برای او ضرب می نوزاد.
*رتبه هفت: ورزشکار بعد از 24 سال ورزش کردن وداشتن حداقل 32 سال سن به هنگام چرخ زدن مرشد برای او زنگ می‌زند.
*رتبه هشتم: ورزشکار بعد از 32 سال ورزش کردن و داشتن حداقل 42 سال به هنگام بالا و پایین آمدن از گود مرشد برای او زنگ می‌زند.
*رتبه نهم: ورزشکار بعد از 45 سال ورزش کردن و داشتن حداقل 65 سال سن به هنگام آمدن و رفتن از درب زورخانه مرشد برای او زنگ می‌زند که به این ورزشکاران زنگی می‌گویند که تعدادشان در کشور بسیار کم است.
سادات بودن و داشتن مقام در مسابقات به کسب کردن رتبه قبل از زمان موعود تاثیر دارد. ورزشکار بعد از کسب کردن رتبه جدیدی امتیازات رتبه قبل نیز برای وی به احتساب می‌آید.

*مسئولان و پیشکسوتان این رشته ورزشی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، چگونگی استفاده از ظرفیت ورزش های سنتی در صنعت توریسم و توسعه این رشته ها در داخل و کشورهای دیگر را در قالب پیشنهادهایی ارائه دادند.
*رئیس هیات ورزشی پهلوانی و زورخانه ای قم گفت: با برنامه ریزی و اجرای طرح های مناسب می توان از ظرفیت ورزش های سنتی و باستانی در زمینه جذب توریسم و گردشگری مذهبی و ورزشی استفاده کرد.
محمد انبارداران افزود: باید برنامه ورزش های سنتی و زورخانه ای به صورت مسنجم و مداوم باشد نه این که برنامه هایی آغاز و زمان تغییر رئیس فدارسیون و یا رئیس هیات، این برنامه ها متوقف شود.
وی ادامه داد: اگر ورزش های سنتی و زورخانه ای به شکل موجود پیش برود قابلیت گردشگری و توریستی آنها پایین است و باید اقدام های اساسی در جهت توسعه و تعمیق زیرساخت ها را داشته باشیم.
انبارداران گفت: باید وضعیت به گونه ای باشد که خانواده ها بتوانند از ورزش های سنتی بازدید کنند و در این زمینه فرهنگ سازی صورت گیرد.
وی با اشاره به وضعیت ورزش زورخانه ای استان قم افزود: هم اکنون سه زور خانه شهید فهمیده، حضرت ابوالفضل(ع) و حضرت علی اکبر(ع) در شهر مقدس قم فعال است.
انبارداران خاطرنشان کرد: زورخانه شهید فهمیده هر شب برنامه دارد در هفته سه شب ویژه طلاب و فضلای حوزه های علمیه، 2 شب عمومی و 2 شب دیگر نیز در اختیار هیات های مذهبی است.
وی اظهار داشت: زورخانه حضرت ابوالفضل(ع) سه شب در هفته و زورخانه حضرت علی اکبر(ع)، 2 شب در طول هفته برنامه دارد و باید برنامه هایی داشته باشیم که خانواده ها بتوانند حضور پیدا کنند.
انبارداران خاطرنشان کرد: در ورزش زورخانه ای مانند سابق اقدام هایی مانند نرمش، حضور در گود، گرم کردن بدن به صورت سنتی، تخته شنو، نرمش دوباره، میل گیری، پا زدن، چرخ زدن و غیره اجرا می شود.
وی گفت: در ورزش زورخانه ای سادات از اهمیت و احترام خاصی قائل هستند و همیشه جایگاه خاص و ویژه ای دارند به گونه ای که بالای گود جای سادات و بزرگتران می باشد و اینها همه قابلیت ها و ظرفیت های این رشته ورزشی برای معرفی و جذب توریسم است.
وی ادامه داد: در همه مراحل کارهای زورخانه ای، مرشد خوانی صورت می گیرد و در نهایت دعا ختم کار این ورزش سنتی می باشد.

*محمد عرب رئیس سابق هیات ورزشی پهلوانی و زورخانه ای قم و از پیشکسوتان این رشته ورزشی گفت: باید سعی کنیم با برنامه های مدون و همکاری و همفکری، ورزش سنتی و باستانی خود را برای همه دنیا بویژه کشورهای اسلامی که از نظر سنت و سبک زندگی اجتماعی بیشتر شبیه ما هستند، معرفی و ترویج دهیم.
وی ادامه داد: در ورزش زورخانه ای، مهمترین نمادهای اسلامی و پیام های دینی و مذهبی منتقل می شود و نباید خدای ناکرده این ورزش تنها در اختیار چند نفر پیشکسوت و افراد سالخورده باشد بلکه باید نسل جوان را وارد این رشته ها کنیم.
عرب با بیان این که توسعه ورزش های باستانی نیازمند سرمایه گذاری است، گفت: همه سرمایه گذاری، پول نیست بلکه در بیشتر جاهای کشور، ورزش باستانی مخصوص افراد سالمند و پیشکوست شده است و روی جوانان کمتر کار می شود.
وی گفت: باید از دوران مدرسه این رشته ورزشی و سنتی گسترش داده شود تا روح پهلوانی در نسل جوان ما بدمد، در زمانی که این جوانان به اوج برسند می توانند این ورزش های سنتی را به محل بازید افراد دیگر تبدیل و حتی آن را به خارج از کشور نشر داد.
وی گفت: متاسفانه امروز گرایش جوانان بیشتر به سمت ورزش هایی مانند فوتبال و ورزش های رزمی است، این ورزش ها خوب است ولی نباید ورزش های سنتی فراموش شود.
عرب خاطرنشان کرد: وزارتخانه های فرهنگ وارشاد اسلامی، آموزش و پرورش و ورزش وجوانان در ابعاد مختلف فرهنگ سازی، آموزش و حمایت باید برای ترویج ورزش های سنتی همکاری کنند.
وی گفت: متاسفانه امروز تعداد زورخانه ها در سراسر کشور از جمله شهر مقدس قم بسیار کم است و در منطقه پردیسان زورخانه ای نداریم و برای جمعیت یک میلیون و 200 هزار نفری قم تنها سه زورخانه فعال است.
وی، ورود خیران به بخش ورزش های سنتی را بسیار مهم دانست و گفت: خیران همانگونه که در مساله مدرسه سازی و ساختمان سازی ورود پیدا کرده، در حوزه ورزش های سنتی و باستانی نیز وارد شوند و ما با برنامه ریزی مناسب می توانیم افراد زیادی را به سمت ورزش های سنتی سوق دهیم.
عرب ادامه داد: مساله مهم دیگر در ورزش های باستانی، مرشد خوانی است و باید برای تربیت مرشد از افراد خوش صدا استفاده کرد و ورزش سنتی باید همیشه با صدا و اشعار مذهبی خود همراه باشد و در واقع از اهداف این ورزش جا انداختن سنت های مذهبی و پهلوان پروری است که مرشد نقش بسیار مهمی در این زمینه دارد.
وی، از دیگر جاذبه های ورزش باستانی، احترام به بزرگتران و پیشکسوتان یاد کرد و گفت: در این ورزش، سادات و پیشکسوت نقش بسیار بزرگی دارند و این ارزش ها در سایه این ورزش به جامعه منتقل خواهد شد.

* سید محمدعلی اسحاقی از مرشدان زورخانه های قم نیز گفت: گام نخست در شناساندن و معرفی ورزش های سنتی، معرفی و تبلیغ این رشته در داخل کشور است.
وی ادامه داد: این هیات نیازمند افراد زبان دان و کاردانی است که بتوانند مردم و حتی توریست های خارجی را دعوت و آنها را وارد ورزش های سنتی و باستانی کنند.
وی ادامه داد: هر گردشگر بعد از ورود به زورخانه و مشاهده رسوم و آداب اجتماعی و اخلاقی، حرکات ورزشی و ابزارهای ورزشی و آشنایی با نمادهایی مانند میل، گرز و کمان، تخته شنا، مرشد و غیره لذت می برد و می تواند پیام های بسیار خوبی را نیز منتقل و حتی سرمایه گذاری کند.
وی ادامه داد: در رسانه ها باید به ورزش های سنتی و پهلوانی اهمیت بیشتری داده شود، از سوی دیگر تدبیری اتخاذ شود که گروه های خارجی را در قالب برنامه هایی به بازدید از این زورخانه ها تشویق کنیم.
اسحاقی گفت: هر چیزی مسلتزم تبلیغ است و رسانه ها کمتر به مساله ورزش های سنتی می پردازند و گویا شناختی از این ورزش ندارند، در حالی که از همه قشرها از طلبه گرفته تا کارگر، معلم و غیره دراین مکان های سنتی ورزش می کنند و قدمت 400و 500 ساله دارد.
هم اکنون420 تن از قشرهای مختلف مردم این استان اعم از طلبه ها، استادان، اصناف، نظامیان و سایر مردم در هیات پهلوانی و زورخانه ای در قم فعالیت دارند. 20 مرشد نیز در قم فعال هستند.
7401 / 1175 گزارش از بهمن اطمینان ** انتشاردهنده: رضا علیمحمدی
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.