به گزارش ایرنا، شایعات و اخبار کذب بویژه در مواقع بحرانی همچون بروز بلایای طبیعی، جریان اطلاع رسانی را گل آلود کرده و با ایجاد اختلال در این حوزه خود توانایی تبدیل شدن به بحرانی جدید را دارند.
مهار سیلاب شایعات در این مواقع نیازمند توجه و درک کارکرد و جایگاه رسانه های رسمی و معتبر برای اطلاع رسانی صحیح به جامعه از سوی دست اندرکاران و همچنین اعتمادسازی برای مخاطبان از سوی این دسته از رسانه ها و منابع خبری است.
کارشناسان حوزه ارتباطات، رسانه و مدیریت بحران معتقدند با سهل انگاری و یا کوتاهی رسانه های رسمی فضا برای رشد شایعات و انعکاس اخبار غیرواقعی فراهم می شوند و بالعکس با اطلاع رسانی به موقع، شفاف و مستمر این دسته رسانه ها، شایعات و اخبار کذب فرصت چندانی برای بروز و ظهور و پیشروی پیدا نمی کنند که این موارد در جریان سیلاب های اخیر مصداق پیدا کرد.
به بهانه این موضوع، جمعی از کارشناسان حوزه رسانه، ارتباطات و مدیریت بحران در گفت و گو با ایرنا به نقش اطلاع رسانی مناسب و کارکرد رسانه های رسمی در مواقع بحرانی برای از بین بردن شایعات و اخبار بی پایه و اساس که منجر به تشویش اذهان عمومی، ایجاد جو روانی مخرب در جامعه و اختلال در کمک رسانی به حادثه دیدگان می شود، پرداختند.

** تکثر رسانه ها و سردرگمی مردم برای کسب اخبار از منابع معتبر
محسن بهاروند کارشناس رسانه و رئیس خبرگزاری جمهوری اسلامی خوزستان در خصوص ظهور شایعات در حوادث و بحران ها به ایرنا گفت: در این مواقع به دلیل تعدد و تکثر رسانه های مجاز و همچنین غیرمجاز مردم سردرگم می شوند و نمی دانند که کدام خبر واقعیت دارد.
وی با بیان اینکه چون نظارت خاصی بر فضای مجازی وجود ندارد، حین مواقع بحرانی کانال ها و گروه های خبری موجود در این فضا گوی سبقت را در اطلاع رسانی از رسانه های رسمی و معتبر می ربایند،اظهار داشت: شاهد فعالیت هزاران کانال خبری در فضای مجازی هستیم که البته خیلی از آنها اخبار صحیح و واقعی منتشر می کنند اما در مواقع بحرانی برای جذب مخاطب دست به شایعه پردازی و انتشار اخبار غیرواقعی می زنند.
بهاروند ادامه داد: این کانال های خبری در شرایط بحرانی جریان افکار عمومی را در دست می گیرند و از آنجا که افراد جامعه دسترسی بهتری نسبت به رسانه های رسمی به آنها ، اخبار و مطالبشان مورد توجه قرار گرفته و بازتاب وسیعی پیدا می کنند.
وی اظهار داشت: البته سیاست رسانه های رسمی و معتبر، نگرش های حزبی و سیاسی حاکم بر آنها و محدودیت های احتمالی آنها در اطلاع رسانی که موجب می شود در شرایط بحرانی دست به عصا راه بروند نیز در بروز چنین وضعیتی و بروز شایعات موثر است.
این کارشناس رسانه با اشاره به اهمیت سرعت انتشار اخبار و اطلاع رسانی به جامعه در مواقع بحرانی،گفت: اگر از سوی رسانه های رسمی مانند صداوسیما در این خصوص خللی شاهد باشیم و یا اطلاع رسانی به شکل ناقص و غیرشفاف صورت بگیرد، شاهد داغ شدن بازار شایعات خواهیم بود چرا که در این مواقع جامعه بیشتر از هر زمان ظرفیت و آمادگی دریافت اخبار را دارند و اگر این ظرفیت توسط رسانه های رسمی تکمیل نشوند، رسانه های غیررسمی و شایعه پراکنان آنرا تکمیل و پر می کنند.
بهاروند با بیان اینکه در واقع اگر ما نتوانیم به موقع و به سرعت و به شکل صحیح در مواقع بحرانی به اطلاع رسانی بپردازیم راه را برای شایعه پردازان باز کرده ایم، اظهار داشت: رسانه های رسمی و معتبر در چنین مواقعی باید بکوشند تا دست بالا را داشته باشند و با اطلاع رسانی کامل و صحیح خود فرصت شایعه پراکنی در فضای مجازی توسط سودجویان را از بین ببرند.

** ضعف دستگاه ها در اطلاع رسانی مناسب
وی در بخش دیگری از صحبت های خود گفت: متاسفانه به دلیل اتخاذ برخی سیاست های غلط و عدم درک و شناخت لازم نسبت به جایگاه و اهمیت اطلاع رسانی، بسیاری از دستگاه های ما فاقد سخنگو بوده و اخبار خود را دیر و بد اطلاع رسانی می کنند و یا با ایجاد محدودیت در اطلاع رسانی بهانه و فرصت را به دست شایعه پردازان می دهند تا از آب گل آلود ماهی بگیرند.
رئیس خبرگزاری جمهوری اسلامی خوزستان با بیان اینکه نباید فراموش کنیم که نظام و کشور ما کم دشمن ندارد و رسانه های آنان سالهاست که روی افکار عمومی جامعه ایران کار می کنند،اظهار داشت: در جریان سیل خوزستان کانال های خبری معاند مانند آمدنیوز و رسانه های بیگانه مانند بی بی سی بیشتر به دنبال حواشی و شایعه سازی و موج سواری بودند و اگر خط خبری آنها را نگاه و بررسی کنیم، هیچ کدام اخبار و مطالب مثبت را مطرح و بولد نکردند و متاسفانه برخی رسانه های داخلی نیز دانسته و یا ندانسته همین خط را دنبال و با بازنشر خبرهای آنها در رسانه خود در زمین دشمن بازی کردند.
بهاروند گفت: یکی از عوامل دیگر بروز و ظهور شایعات در مواقع بحرانی ورود افراد کم آگاه و نابلد و غیرمتخصص به حوزه رسانه است که از دانش رسانه ای برخوردار نیستند و بدون شک این افراد نمی توانند اخبار درست و غلط و شایعه از واقعیت را تشخیص بدهند.
رئیس خبرگزاری جمهوری اسلامی خوزستان اظهار داشت: در چنین شرایطی، فضا برای ایجاد و اشاعه شایعه فراهم می شود و کنترل آن نیز دشوار خواهد بود.
وی خاطرنشان کرد: باید مسئولان و دست اندرکاران، صنف رسانه ها را به شکل کارشناسی شده و علمی ساماندهی کنند و اجازه ندهند هر کس دلش خواست خود را به عنوان خبرنگار و اهل رسانه مطرح و معرفی کند ضمن آنکه به رسانه های رسمی نیز در چارچوب های قانونی اجازه فعالیت در فضای مجازی داده شود تا مردم در این فضا اخبار را از مبادی رسمی، معتبر و قابل اطمینان کسب کنند.

** تقویت رسانه های بومی راهکاری برای مهار شایعات
حمید ساوه،کارشناس ارشد علوم ارتباطات و مدیر روابط دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین نیز به ایرنا گفت: برای ارزیابی کارکرد رسانه ها در مواقع بحرانی و جلوگیری از بروز شایعات ابتدا باید به تشریح و موشکافی ساختار رسانه ها پرداخت.
وی با بیان اینکه رسانه ها در دنیای امروز به خصوصی و دولتی، ملی و محلی و دیداری و شنیداری و مکتوب تقسیم می شوند،افزود: رسانه های بومی و محلی امروزه از اهمیت خاصی برای اطلاع رسانی برخوردار هستند و در مواقع بحرانی مانند بروز سیل و زلزله یک نقطه از کشور را هدف قرار می دهد، نقش اولیه در اطلاع رسانی به عهده این رسانه هاست بنابراین باید این رسانه ها را توسعه بخشید و آنها را تقویت کرد تا به شکل درست به مردم اطلاع رسانی کنند.
ساوه با بیان اینکه ضریب نفوذ فضای مجازی در جامعه ما بالاست،اظهار داشت: در چنین شرایطی باید اخبار توسط رسانه های رسمی به شکل مستمر و شفاف اطلاع رسانی و با مخاطب ارتباط برقرار شود تا اطمینان مخاطبان جذب شود تا آنان اخبار و اطلاعات خود را در مواقع بحرانی از منابع غیررسمی جست وجو نکنند.
این کارشناس ارشد علوم ارتباطات با بیان اینکه رسانه های رسمی باید به دنبال اعتمادسازی باشند، خاطرنشان کرد: عنصر ناآگاهی و یا شکاف آگاهی مردم از اطلاعات درست موجب رشد شایعه و مطالب و خبرهای ضد و نقیض و توجه جامعه به این دست اخبار می شود که رسانه های رسمی باید این خلاء را پر کنند.
وی در ادامه با اشاره به نظریه مارپیچ سکوت در علم رسانه و ارتباطات، گفت: براساس این نظریه وقتی اتفاق و یا رخدادی در یک منطقه و کشور رخ می دهد اما رسانه ملی و اصلی نسبت به آن سکوت اختیار می کند و هیچ گونه بازتاب و خبری از آن منعکس نمی کند، خبرهای این واقعه توسط افراد محلی به دلخواه و با زاویه دید شخصی منتشر و دامنه شایعات گسترش می یابد و دامنه وسیعی به خود می گیرد.
وی ادامه داد: در چنین شرایطی فضا برای فعالیت رسانه های غیر رسمی و شایعه پراکن باز می شود در صورتی که رسانه های اصلی باید در این مواقع دست به اطلاع رسانی بزنند و جریان افکار عمومی را در دست بگیرند.
ساوه با بیان اینکه رسانه های رسمی بویژه در مواقع بحرانی باید شکاف آگاهی جامعه را پر کنند، اظهار داشت: در غیر این صورت بازار شایعات گرم شده و حتی این وضع می تواند کنترل اوضاع را از دست مسئولان و دست اندرکاران خارج کرده و موجب هرج و مرج شود.

**رسانه های رسمی باید پرچمدار اطلاع رسانی مدیریت بحران شوند
قدرت الله مهدیخانی، مدیرکل مدیریت بحران استانداری قزوین نیز به ایرنا گفت: مردم باید در حین وقوع بحران ها، اخبار معتبر و واقعی را از رسانه های رسمی مانند صداوسیما دنبال کنند.
وی افزود: رسانه های رسمی نیز باید اخبار را به شکل مستمر، دقیق و شفاف در اختیار مردم بگذارند تا حادثه دیدگان و دیگر افراد جامعه برای کسب خبر دنبال منابع غیررسمی نبوده و به شایعات توجه نکنند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری قزوین گفت: در جریان سیل اخیر در استان قزوین همه دستگاه ها پای کار بودند و از وقوع خسارات قابل توجه به استان جلوگیری کردند و بازتاب خوب اخبار و فعالیت های مدیریت بحران در رسانه های رسمی از جمله صداوسیما و خبرگزاری ها نیز موجب شد تا اخبار غیرواقعی و شایعات نتوانند فرصت بروز و ظهور پیدا کنند.
مهدیخانی اظهار داشت: براساس مصوبه شورای مدیریت بحران استان قزوین به منظور هماهنگی در اطلاع رسانی و ارایه اخبار دقیق و با صحت، مقرر شده اخبار مرتبط با حوادث مرتبط با حوزه کاری این شورا تنها از طریق استاندار، معاون عمرانی استاندار به عنوان جانشین شورای مدیریت بحران و یا مدیرکل مدیریت بحران ارایه شود و رسانه ها باید مطالب و اخبار رسمی مربوط به این حوزه ها را از این مسئولان منتشر کنند.

** کمرنگ شدن شایعات با اعتمادسازی توسط رسانه ها و مسئولان
حکمت الله هاشمی، معاون امداد و نجات جمعیت هلال احمر قزوین نیز به ایرنا گفت: متاسفانه بی اعتمادی در فضای جامعه ما نهادینه شده و و این مساله که فضا را برای ظهور و بروز شایعات داغ می کند، مربوط به یک روز و یک سال نیست و به مرور پدیده آمده است.
وی با اشاره به نقش مخرب شایعات و حواشی در امدادرسانی حین مواقع بحرانی،اظهار داشت: شایعات انرژی، توان و انگیزه و سرعت کار نیروهای امدادی را به شکل قابل توجهی کاهش می دهد.
هاشمی با بیان اینکه با وجود بسیج همه جانبه نیروهای امدادی و سیل کمک های مردمی به شهرهای لرستان، شایعات و عدم اعتماد عمومی موجب نارضایتی مردم حادثه دیده نقاط شده بود،افزود: عدم اعتمادسازی موجب می شود تا در مواقع بحرانی به چنین مشکلاتی بربخوریم.
معاون امداد و نجات جمعیت هلال احمر قزوین با اشاره به فضاسازی برخی رسانه های معاند و بازنشر اخبار غیرواقعی در فضای مجازی مانند فروش چادرهای هلال احمر به سیل زدگان با مبالغ قابل توجه،گفت: اگر قرار است شاهد رفع شایعات در چنین مواقعی باشیم باید چهار محور مدیریت بحران شامل 'پیشگیری، آمادگی، پاسخگویی و بازتوانی' را جدی بگیریم و چارچوب های آنرا رعایت کنیم.
وی اظهار داشت: وقتی جامعه را برای برخورد با مخاطرات آماده نکنیم و در رسانه های رسمی مانند صداوسیما بحث های جدی و تحلیل محور از مدیریت بحران و اطلاع رسانی مربوط به آن نداشته باشیم، بدون شک در مواقع بحران با مشکلات زیادی از جمله اقبال مردم به شایعات نیز مواجه خواهیم شد.
هاشمی اظهار داشت: اعتمادسازی مقوله بسیار مهمی است که بیشتر اوقات از آن غافل هستیم و این مساله در مورد رسانه ها و دستگاه های ما صدق می کند و مشکلات خود را در مواقع بحرانی مانند جریان سیل های اخیر نشان می دهد.
وی ادامه داد: اگر مسئولی در شرایط بحرانی رفتار نامناسبی از خود نشان دهد و از مردم عذرخواهی کند فایده چندانی نخواهد داشت چرا که بازتاب حرکت اول آن هم در قالب حرف و حدیث و شایعات بسیار وسیع و غیرقابل کنترل خواهد بود.
معاون امداد و نجات جمعیت هلال احمر قزوین گفت: باید رسانه های ما به شکل علمی و آکادمیک مباحث مدیریت بحران را فرا بگیرند تا در زمان وقوع بحران ها و حوادث به شکل درست عمل کنند و اعتماد مخاطبان را به خود جذب کرده و با این کار شایعات اجازه خودنمایی پیدا نکنند.
وی ادامه داد: در چنین شرایطی رسانه های رسمی می توانند به سرعت از انتشار شایعات و اخبار غیرواقعی جلوگیری کنند.
3013
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.