در شمالی ترین نقطه مجموعه بناهای پاسارگاد تپه ای طبیعی با استحکامات خشتی وجود دارد که حدود پنجاه متر از سطح دشت بلندتر است، این محوطه به نام تل تخت معروف است و در سالهای گذشته کاوش شده، اما به دلیل نبود حفاظت مستمر در حال از بین رفتن است.
از خردادماه امسال پروژه های حفاظت و احیای تل تخت آغاز شده و همچنان ادامه دارد با این هدف که این محوطه مکانی برای بازدید گردشگران به حساب آید.
یک فصل آواربرداری برای این منطقه درنظر گرفته شده که با کمک تیم باستانشناسی انجام شد.
کارگاه تولید خشت راه اندازی شد تا این ساختارها احیا و پلن معماری این بنا خواناتر شود.
بنا بر این گزارش تل تخت یا دژ داریوش، معروف به تخت مادر سلیمان، یکی از بناهای محوطه پاسارگاد است که در زمان ایران باستان به عنوان بنایی تشریفاتی و مذهبی مورد استفاده قرار میگرفت.باستان شناسان تاریخ گذاری های متفاوتی برای ساختارهای معماری این مجموعه تعریف کرده اند و قدمت آن به دوران حکومت کوروش (546 تا 530 قبل از میلاد مسیح) مربوط می شود.
در این رابطه حمید فدایی مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد به خبرنگار ما گفت: تل در واقع همان تپه است و تخت در گویش محلی به مفهوم صفه و تختگاهی می باشد اما به طور حتم نام این مجموعه تل تخت نبوده و در سده های اخیر به این نام نامیده می شود.
به گفته وی، طبق شواهد موجود، این بنای تاریخی در دورههای قبل از هخامنشیان در محل وجود داشته است.
فدایی ادامه داد: با توجه به اینکه در ساخت بنا از سنگ های بزرگ و یک تکه و بست های آهنی استفاده شده و در قسمت بالایی بنای سنگی نیز بقایایی از تاسیسات متعدد شامل دیوارها، برج و... دیده می شود احتمال اینکه تل تخت، دژ و یا قلعه ای نظامی بوده، وجود دارد.
وی با بیان اینکه برای اطمینان از کاربری اصلی بنا باید کاوشها و مطالعات گسترده تری صورت گیرد، افزود: در تل تخت استحکاماتی دیده می شود که نشان می دهد این مجموعه، قصرهای اقامتی بوده که در دوره های بعد به واسطه جنگی که رخ داده دچار آسیب های جدی شده و کم کم کاربری خود را از دست داده است.
مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد در ادامه گفت: آثار متعددی از 3 تا 4 دوره تاریخی قبل از هخامنشیان در این محل دیده شده، اما هنوز به درستی کاربری بقایای آثار مشخص نیست و ابهامات زیادی در این مورد وجود دارد.
فدایی در ادامه اضافه کرد: با توجه به قدمت تل تخت و نحوه جایگیری آن برروی صفه سنگی (صفه ای که از جنس سنگ بر بلندای یک تپه ساخته شده است) می توان به طور حتم این مجموعه را الگوی ساخت تخت جمشید دانست.
وی در ادامه این گفت وگو به آزمایش ها و مطالعات گسترده ای که بر روی مصالح گلی و خاک های محوطه صورت گرفته، اشاره کرد و گفت: به تازگی آزمایشگاه سنگ مجموعه جهانی پاسارگاد علاوه بر مطالعات بر روی سنگ های تاریخی، خاک های محوطه های کاوش شده چون تل تخت را نیز مورد مطالعات گسترده قرار داده، چرا که برخی از تاسیسات موجود در این محوطه، خشتی است.
فدایی افزود: خاک هایی که مورد مطالعه قرار گرفته مربوط به آوار سازه های خشتی تل تخت بوده که طی 4 دهه اخیر بر اثر کاوش های باستان شناسی منطقه انجام شده و مشخص گردیده بخشی از مصالح گلی و خشتی به کار رفته در این بنا (تل تخت) از خاک های محوطه اطراف (پاسارگاد) می باشد.وی در ادامه تاکید کرد: خوشبختانه طی ماه های اخیر، آزمایشگاه تخصصی مجموعه جهانی پاسارگاد تجهیز شده است.
46
