یک استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین الملل گفت:
علی بیگدلی در گفت و گو با خبرنگار جماران، در خصوص اظهارات اخیر ترامپ گفت: در شرایط فعلی به نظر می رسد آقای ترامپ قصدی علیه برجام و نقض آن ندارد، چرا که تایید یا رد را به کنگره سپرده است. کنگره نیز دچار نوعی چندپارگی شده و هم در میان نمایندگان اختلاف نظر وجود دارد و هم در رابطه میان کنگره و رئیس جمهور مشکلاتی به چشم می خورد. در حال حاضر تصمیم گیری کنگره چندان قابل پیش بینی نیست، اما به زعم من، کنگره تصمیم خاصی نخواهد گرفت و به این حدّ نخواهد رسید که تحریم های گذشته را علیه ایران احیاء کند و همه ارتباطات ایران را قطع کند. همچنین با توجه به حمایت های اتحادیه اروپا و مقام های اروپایی، به نظر نمی رسد کنگره بخواهد خود را درگیر اروپاییان کند.
بیگدلی افزود: می توان پیش بینی کرد همانطور که آقای ترامپ تصمیم گیری در مورد برجام را از سر خود باز کرده است، کنگره نیز تلاش می کند به گونه ای عمل کند که مورد مؤاخذه مقامات اروپایی قرار نگیرد. چرا که روابط کنگره با ترامپ نیز چندان خوب نیست و به نظر نمی رسد که بخواهند از دو سو مورد فشار قرار گیرند. آنچه تا به اکنون می توان گفت این است که اظهارات ترامپ به ضرر ما تمام نشده است.
وی ادامه داد: اگر ترامپ برجام را نقض می کرد شرایط برای ما سخت می شد، چرا که ممکن بود اروپاییان نیز تحت تاثیر قرار گیرند. به هر شکل مقاومت اروپاییان در دفاع از برجام تا کنون موجب شده است که تصمیم ترامپ درمورد خروج از برجام متوقف شود.
بیگدلی همچنین در پاسخ به اینکه در صورت عقب نشینی آمریکا، اتحادیه اروپا چه تصمیمی خواهد گرفت؟ گفت: تا کنون که نشانه هایی از همراهی اتحادیه اروپا با آمریکا دیده نشده است. تا پیش از اینکه مسئله برجام به این شکل در آید، به دلیل رفتار های ناصحیحی که ترامپ از خود نشان داد، اروپاییان تا حدی از وی دلگیر شده بودند. به طور مثال رفتار وی با خانم مرکل، انتظاراتی که انگلیس از آمریکا داشت و برآورده نشد؛ یا اظهارات ترامپ در اجلاس جی 20، موجب شد که اروپا انتقاداتی به ترامپ داشته باشد. در حال حاضر، همه اروپا در طرف ما قرار دارد و روزنه ای باز نشده است که بتوان پیش بینی کرد آنها به سمت ترامپ گرایش پیدا می کنند، چرا که ترامپ قابل اعتماد به نظر نمی رسد. اما اگر روزی، میزان اختلافات به حدی برسد که آمریکا شرکت های اروپایی را تحریم کند، مشخص نیست چه اتفاقی رخ خواهد داد.
وی در پاسخ به اینکه با توجه به منافع مشترک آمریکا و اتحادیه اروپا، آیا ممکن است چنین امری تحقق یابد؟ گفت: در حال حاضر نیز آمریکا با اروپا منافع مشترک دارد. اما فاصله هایی میان اتحادیه اروپا و آمریکا دیده می شود. اتحادیه اروپا در حال حرکت به سمت چین است و به دنبال بازار های جدیدی می گردد تا بتواند استقلالی به دست آورد که در تصمیمات غیر متعارف آمریکا شریک نشود. این مسائل مطرح است و در شرایط فعلی نمی توانیم بگوییم که اتحادیه اروپا از ما جدا می شود و به سمت آمریکا می رود.
بیگدلی همچنین در خصوص امکان اصلاح برخی از مواد برجام گفت: ایران که صراحتا امکان مذاکرات مجدد را رد کرده است. درست است که ترامپ ایراداتی از متن برجام گرفته است، اما پیش بینی اینکه چه خواهد شد بسیار سخت است. در حال حاضر همه چیز به کنگره بستگی دارد. آنچه شرایط را برای ما سخت خواهد کرد این است که تحریم های گذشته علیه ما احیاء شود. در چنین حالتی است که ما می توانیم از اتحادیه اروپا نا امید شویم. چرا که در آن صورت پای تحریم شرکت های اروپایی به میان خواهد آمد. حدود 28 درصد از سرمایه گذاری های حساس آمریکا در صنایع انگلیس، فرانسه و آلمان است و از این جهت نگرانی هایی ایجاد خواهد شد.
وی در ادامه با اشاره به ارتباط تحریم های صورت گرفته علیه سپاه با برجام گفت: آمریکایی ها ابزار های دیگری برای تحت فشار قرار دادن ما دارند. به طور مثال مسئله موشکی، حقوق بشر و یا دخالت ایران در منطقه، بهانه هایی است که آمریکا برای وضع تحریم علیه ایران دارد. بنابر این لزومی ندارد که بخواهند برجام را زیر سوال ببرند و آن را از حیّز انتفاع بیندازند. راه های آزار دیگری برای آمریکا باقی مانده است و اگر با وجود آن آمریکا بخواهد به سراغ اصلاح برجام برود، عملا آمریکا از برجام بیرون رفته است و در آن صورت باید دید اتحادیه اروپا چه خواهد کرد.
بیگدلی در خصوص اینکه آیا آمریکا به دنبال اجرای سناریویی است که با فشار بر ایران، دولت روحانی گام نخست را برای خروج از برجام بردارد؟ گفت: ما باید همیشه به سیاست بد بینی نگاه کنیم. آنچه در این شرایط به چشم می خورد این است که آمریکا به دنبال بی ثبات کردن ایران است. به طور مثال با یک جمله از جانب رئیس جمهور آمریکا، اقتصاد ما به لرزش می افتد. آنها اطلاعات دقیقی از بازار ایران دارند و می دانند که موضع گیری هایشان چه تاثیری در ایران خواهد داشت.
وی در پایان گفت: در واقع آنها به دنبال این هستند که با عملکردشان هم جامعه ما را دچار بی ثباتی اقتصادی کنند و هم اجازه ندهند که سرمایه گذار خارجی به ایران وارد شود. در این شرایط سرمایه گذار داخلی هم با توجه به غیر قابل پیش بینی بودن فضا تمایلی برای کار نمیبیند. آنها با آگاهی می خواهند ایران را دچار اضطرابی کنند که به این طریق امنیت سیاسی و اقتصادی ما دچار مشکل شود و بعید نیست که به دنبال ایجاد شورش و نا آرامی به این طریق باشند. به طور کلی این ها همه احتمالات است و برای پیش بینی دقیق باید زمان بیشتری بگذرد.
