حضرت امام خمینی در6 آبان 1363 درسخنرانی خود درجمع مسئولین وزارت امور خارجه سخنان مهمی را درباره سیاست خارجی و رابطه با کشورها مطرح کردند. ایشان درسخنان خود یادآور شدند"از قرارى که من شنیدم شیطنت دیگرى مىکنند و آن این که؛ ما چرا با دولتها رابطه داشته باشیم؟ ما مىرویم به سراغ ملتها و با دولتها هیچ کارى نداریم! که این هم نقشهاى است که اخیراً تعقیب مىشود."ایشان درادامه افزودند"نمىتوانیم بنشینیم و بگوییم که با دولتها چکار داریم. این بر خلاف عقل و بر خلاف شرع است، و ما باید با همه رابطه داشته باشیم، منتها چند تا استثنا مىشود که الآن هم با آنها رابطه نداریم."مشروح این سخنان که در جمع وزیر خارجه وقت - علی اکبر ولایتی -ومعاونان، سفرا و کارداران جمهورى اسلامى ایران در قاره اروپا و امریکابیان شد بدین شرح است :
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
لزوم بیدارى در مقابل توطئهها و القائات شیاطین
من از همه آقایان تشکر مىکنم که زحمت کشیده و به این جا تشریف آوردهاید.ان شاء اللَّه خداوند به همه آقایان توفیق دهد که به اسلام و به ملتى که زیر فشار اجانب و دولتهاى طاغوتى مقاومت مىکنند، خدمت کنید. ما باید به شیطنتهایى که از طرف ابرقدرتها و وابستگان آنها انجام مىشود توجه کنیم و تحت تأثیر واقع نشویم. و ملت ما بیدار باشد، چون براى کشورى که از اول بنایش بر این بوده است که مستقل باشد و تحت سلطه دیگران نباشد و مستشار از خارج نیاورد و خودش حکومت کند، این مسائل بوده است.
ما وقتى که در پاریس بودیم، یک نفر از امریکا به عنوان یک تاجر آمد که بعداً معلوم شد تاجر نیست، فاجر است و گفت: صلاح نیست که به ایران بروید. یا دسته دیگرى که بعض از آنها مردمى صالح و بعضشان فضول بودند آمدند و گفتند که: سلطنت و قانون اساسى را حفظ کنید، شاه سلطنت کند، نه حکومت، و از این حرفها مىزدند، که آنها هم اشتباه مىکردند. بعد هم که شاه رفت، راجع به بختیار همین مسأله را پیش آوردند؛ که بگذارید بختیار و شوراى سلطنت باشد. بعد دیدند که نشد، راجع به تأخیر آمدن ما شروع به فعالیت کردند که حالا صلاح نیست و ممکن است چه بشود. بعد هم که به ایران آمدیم و مسائل اشتداد پیدا کرد؛ مثلًا، یکى از توطئههاى آنان این بود که، این ارتش طاغوتى باید منحل شود و خودمان یک ارتش على حده درست کنیم و معلوم بود که مىخواهند شیطنت بکنند که این نقشه هم از بین رفت. و حالا شما مىبینید که ارتش متحول شده و به جز اشخاصى که فاسد بوده و فرار کردند و یا معدوم شدند، دیگران خدمت مىکنند، که اگر خداى نخواسته، در آن وقت چنین مسئلهاى پیش مىآمد، ما مواجه با شکست مىشدیم.
لزوم رابطه با ملتها و دولتها
و الآن از قرارى که من شنیدم شیطنت دیگرى مىکنند و آن این که؛ ما چرا با دولتها رابطه داشته باشیم؟ ما مىرویم به سراغ ملتها و با دولتها هیچ کارى نداریم! که این هم نقشهاى است که اخیراً تعقیب مىشود. ابرقدرتها و امریکا خیال مىکردند که ایران به واسطه انقلابى که کرده است و مىخواهد استقلال و آزادى را که یک مسئله تازه و بر خلاف رویّه همه حکومتهاست به دست بیاورد، به ناچار منزوى خواهد شد، وقتى که منزوى شد زندگى نمىتواند بکند، که دیدند نشد و ایران روابطش با خارجىها زیادتر گردید. حالا به این مطلب افتادند که؛ ما چکار داریم به دولتها، اینها همه ظالم و کذا هستند و ما باید با ملتها روابط داشته باشیم. که این هم نقشه تازه و مسئله بسیار خطرناک و شیطنت دقیقى است. ما باید همان گونه که در زمان صدر اسلام، پیامبر سفیر به این طرف و آن طرف مىفرستاد که روابط درست کند عمل کنیم، و نمىتوانیم بنشینیم و بگوییم که با دولتها چکار داریم. این بر خلاف عقل و بر خلاف شرع است، و ما باید همه با همه رابطه داشته باشیم، منتها چند تا استثنا مىشود که الآن هم با آنها رابطه نداریم.
اما این که با هیچ دولتى نباید رابطه داشته باشیم، هیچ عقل و هیچ انسانى آن را نمىپذیرد، چون معنایش شکست خوردن و فنا و مدفون شدن است تا آخر. و ما باید با ملتها و دولتها رابطه پیدا کنیم؛ آنها را که مىتوانیم ارشاد کنیم، با همین روابط ارشاد کنیم، و از آنهایى که نمىتوانیم ارشاد کنیم، سیلى نخوریم. بنا بر این، من به شما سفارش مىکنم که در هر جا و در هر کشورى که هستید رابطهتان را محکم کنید و رفت و آمد داشته باشید چون وقتى که رئیس جمهور به چند مملکت مىرود و نخست وزیر و آقاى دکتر ولایتى هم مىروند- و حق ایشان است- مىفهمند که ایران با دنیا رابطه دارد.
روابط با کشورها با حفظ استقلال
البته ما طرفدار همه مظلومین در همه جا هستیم، و میل داریم که مظلومین بر همه ستمگران غلبه کنند. و آقایان توجه کنند که روابط زمان سابق نباشد که در زمان سابق روابط یک طرفه بود؛ آقایى و نوکرى، چه در زمان قاجار و چه زمان رضا خان و تا آخر. و شما دیدید که از اول این طور بود که وقتى سفیرى از انگلستان یا امریکا مىآمد، کسى جرأت نمىکرد حتى یک کلمهاى بر خلاف مصالح آنها بگوید. ولى ایران، امروز این طور نیست، و ما هیچ کشورى مثل ایران سراغ نداریم که این طور، دنیا و شرق و غرب به آن نظر داشته باشند، و مستقل بوده و بگوید ما نه با امریکا کار داریم و نه با شوروى و ما خودمان هستیم. و این که با همه دولتها رابطه داشته باشیم یعنى، رابطه دوستانه، نه روابط بین ارباب و رعیت، و ما این روابط را نمىخواهیم مادامى که این طور هست. و ما استقلال خودمان را مىخواهیم حفظ کنیم و در دنیا زندگى کنیم و اسلام را به پیش ببریم.
این روابط باید هر روز محکمتر بشود، و شما از اول باید به آنها بفهمانید این معنا را که ما نمىخواهیم روابطمان مثل روابط زمان شاه باشد، بلکه ما روابط خاص اسلامى داریم که اسلام نه ظالم بود و نه زیر بار ظلم مىرفت، و ما هم مىخواهیم این طور باشیم که نه ظلم کنیم، نه زیر بار ظلم برویم.
مشروط بودن رابطه با امریکا
و شما این نکته را توجه داشته باشید که؛ آن قدرتى که شما را به استقلال و آزادى رساند، قدرت خداى تعالى بود، و تا وقتى که این عنایات الهى محفوظ باشد، هیچ قدرتى نمىتواند کارى بکند. همان طور که در این جنگى که علیه ما به راه انداخته و از همه جا به دشمن ما کمک مىکنند، مع ذلک همه ملت ما و جوانان ما و تمام کشور ما ایستادهاند، و ما براى دفاع تا آخر ایستادهایم، و دامنه تبلیغات هم علیه ما مىدانید از کجا تا کجاست. آن وقتى که فرانسه آن هواپیماها را به عراق فرستاد، چقدر تبلیغ کردند که کار تمام شد و صدام خارک را با خاک یکسان مىکند. آن مسأله تمام شد، حال مسئله دیگرى شروع کردهاند که؛ هلیکوپترها و هواپیماهاى تازهاى آمده و همه جا را مىزند، و فاصله بین خاک عراق تا خارک سیصد کیلومتر است و اینها پانصد کیلومتر را مىزنند. ما مىدانیم، اگر صدام یک روز هم قدرت این را داشته باشد که ایران و منافع ایران را به هم بزند، این کار را مىکند، و اگر نمىزند نمىتواند. در عین حال، رادیوها مرتب مىگویند که آنها مىتوانند همه جا را بزنند. اینها مىخواهند یک هیاهو راه بیندازند تا با امریکا روابط داشته باشیم و ما دست از صدام برداریم. و ما تا آخر ایستادهایم و با امریکا روابط ایجاد نخواهیم کرد، مگر این که آدم بشود و از ظلم کردن دست بردارد و از آن طرف دنیا نیاید در لبنان، و نخواهد دستش را به طرف خلیج فارس دراز کند. مادامى که امریکا این طور است و آفریقاى جنوبى آن طور عمل مىکند و اسرائیل هست، ما با آنها نمىتوانیم زندگى بکنیم. اسرائیل آدم شدنى نیست. مع ذلک مىبینید شیاطین، با این که ما از بیست سال قبل و در زمان شاه فریاد زدیم و مسلمین را به ادراک خطر اسرائیل دعوت کردیم، مىگویند: ایران با اسرائیل و امریکا رابطه دارد! ما باید فکر کنیم که یک کشورى هستیم که مىخواهیم خودمان زندگى کنیم و نمىخواهیم دیگران در کار ما دخالت داشته باشند. و مادامى که روابط ما با خداى تبارک و تعالى محکم است، کسى نمىتواند به ما آسیب برساند. و شما این مطلب را حفظ کنید. و سفارتخانهها صورت اسلامى داشته باشد که هر کس آن را مىبیند، یک سفارتخانه ممتاز باشد و مثل سابق نباشد. قلبهایتان را با خداى تبارک و تعالى آشنا کنید. خدا پشتیبان شماست؛ انْ تَنْصُرُوا اللَّهَ یَنْصُرْکُمْ وَ یُثَبِّتْ اقْدامَکُمْ «». ان شاء اللَّه خداوند به همه شما توفیق دهد که به اسلام و انقلاب خدمت کنید.
و السلام علیکم و رحمة اللَّه
صحیفه امام، ج19، ص: 92
