هیچ سندی در مورد اخراج یهودیان از فلسطین وجود ندارد

معرفی و نقد کتاب «اختراع قوم یهود» نوشته «شلومو ساند» و ترجمه «احمد علیقلیان» عصر روز سه شنبه در ششمین نشست «در قلمرو کتاب» برگزار شد.

به گزارش خبرنگار جماران، علیرضا سلطانشاهی در ابتدای این نشست  گفت: این اثر در سال 2009 منتشر و به 32 زبان ترجمه شده و  در برخی کشورها از جمله فلسطین اشغالی پرفروش ترین کتاب بوده است. مهمترین کتاب «شلومو ساند»، «اختراع قوم یهود» است.  از دیگر کتاب های وی «چطور از یهودی بودن خودم عقب نشینی کردم»، «پایان روشنفکری فرانسوی» و «کلمات و سرزمین» و آخرین کتابش «اختراع سرزمین اسرائیل» است.

«سید هادی برهانی» نیز در این نشست گفت: زمانی که در دانشگاه «اگزتر» انگلیس بودم شلومو ساند به دانشگاه ما آمد، و به من گفت که من به دنبال راه حل یک دولتی نیستم و در پی راه حل دو دولتی هستم. وی معقتد است راه حل یک دولت ممکن است اخلاقی باشد ولی واقع گرایانه نیست و از نظر او هر راه حلی که منجر به درگیری باشد مردود است.

استاد دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران افزود: بین اسرائیل و دیگران جدالی با ابعاد مختلفی وجود دارد، یکی از درگیری های طرفین جدال علمی است و  نویسندگان صهیونیست آثاری تولید می کنند و نویسندگان مخالف هم آثاری تولید می کنند و جدالی میان آنها به ویژه در حوزه تاریخ وجود دارد. مهمترین دعوایی که بین طرفین وجود دارد مسأله تاریخ اسرائیل است. اسرائیلی ها برای توجیه اشغال فلسطین هیچ دستاویزی بهتر از تاریخ ندارند تا بگویند در این سرزمین محق هستند و وجود خود را براین اساس توجیه می کنند.

وی ادامه داد: زمانی که این درگیری وجود داشته باشد، دو طرف باید برای اثبات حقانیت خود استدلال ارائه دهند. اما در این مسأله مهمترین استدلال اسرائیلی ها استدلال و توجیهات تاریخی است. در اینجا باید گفت که همه یهودیان متعلق به سرزمین های دیگر بوده اند که اصلا ربطی به فلسطین نداشته است و آنها باید ارتباطی میان خود و این سرزمین پیدا می کردند،  در همین جا تاریخ نویسان صهیونیست وارد عمل شدند و شروع به داستان نویسی کردند که ما مثلا در اینجا بودیم، حکومت داشتیم اما حکومت ما را ساقط کردند و ما همواره برای بازگشت تلاش می کردیم که نتوانستیم و در نهایت در سال 1948 توانستیم موفق شویم.

برهانی اظهار داشت: به اعتقاد من شلومو ساند با نوشتن همین کتاب اختراع قوم یهود بزرگترین ضربه را به تاریخ سازی جعلی صهیونیست ها وارد کرده است. ساند اشاره می کند که تاریخ نویسان صهیونیست از ناسیونالیسم استفاده کردند. در واقع عشق رمانتیک خیالی نسبت به خود و ارزش های خود و نفرت بی دلیل از دیگران در این نگاه دیده می شود. وی که با این مسائل در فرانسه آشنا می شود به داستان سرایی صهیونیست ها مشکوک می شود و وارد تحقیق و پژوهش جدی 10 ساله می شود و می گوید که با مطالعه و غور در کل کتاب های دانشگاه تل آویو به هیچ سندی دست نیافته که بتوان از طریق آن اخراج اسرائیلی ها را توجیه کند.

وی تأکید کرد: در نگاه صهیونیست ها  چند نکته مهم وجود دارد که مهمترین آنها اخراج یهودیان از سرزمین شان و بحث ریشه یهودیان است. ساند می گوید این مساله که اخراج رخ داده است، واقعیت ندارد و هیچ منبع قابل وثوقی درباره این اخراج وجود ندارد. وی می گوید البته ظلم و جور به یهود و جمعیت بزرگ یهودی در فلسطین وجود داشته است اما اخراجی رخ نداده است. حالا این سؤال را مطرح کرده که جمعیت یهودیان کجا رفته است، در پاسخ به آن می گوید این یهودیان با آمدن اسلام مسلمان شدند و حتی در جایی می گوید فرمانده حماس در غزه از من هم یهودی تر است!!!

استاد دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران یادآور شد: مسأله دیگر که تاریخ صهیونیست ها به آن می پردازد، بحث ریشه یهودیان است؛ آنها تأکید می کنند یهودیانی که از اسرائیل به کشورهای دیگر رفته اند همان جا مانده اند و افزایش جمعیت نداده اند، بر همین اساس آنها حق بازگشت به اسرائیل را دارند. ساند این مسأله را نیز زیر سؤال می برد  و می گوید که یهودیان از ترس اینکه جمعیت آنها کم نشود اقوام دیگر را یهودی کردند؛ پس افزایش جمعیت داشته اند. بحث امپراتوری خزر را مطرح می کند که آنها یهودی شده اند و هیچ ربطی به قوم بنی اسرائیل ندارند.

وی با بیان اینکه ساند کمر قصه های صهیونیستی را شکسته است، تصریح کرد: کتاب اختراع قوم یهود بیشترین کتاب یهودی بوده که به زبان های خارجی ترجمه شده است. شلومو ساند یک شخصیت مهم در این عرصه محسوب می شود.

«علیرضا سلطانشاهی» نیز در بخش بعدی سخنان خود گفت: شلومو ساند یک صهیونیست است و در اسرائیل زندگی می کند. وی راه حل دو دولت را می پذیرد، هولوکاست را تأیید می کند و خود را از بازماندگان هولوکاست می داند و تأکید می کند که یهودیان هیچ وقت بالاجبار از این سرزمین بیرون رانده نشده اند. وی  پست‌صهیونیست هست ولی محکمترین آسیب شناسی ها از وضعیت فعلی رژیم صهیونیستی را ارائه کرده است. یعنی صهیونیست ها باید بسیار هزینه کنند تا بتوانند بفهمند چه مسائلی از لحاظ مختلف فکری و اخلاقی اسرائیل را زیر سؤال می برد. ساند در زمانی این کار را کرده که همه متوجه شده اند که یک بحران هویت در اسرائیل ایجاد شده است و اگر نتوان این مسأله را حل کرد عقبه فکری اسرائیل دچار مشکل می شود.

این پژوهشگر حوزه فلسطین ادامه داد: اشتباهی که در کتاب رخ داده  یا در ترجمه بوده است، به کار بردن عبارت کتاب مقدس تا تقریبا آخر کتاب است، که در انگلیسی به آن «بایبل» می گویند، در حالی که کتاب مقدس ادغام دو کتاب عهد عتیق و عهد جدید است این در حالی است که یهودیان فقط عهد عتیق را قبول دارند و عهد جدید را قبول ندارند. یک مورد دیگر که در حوزه شناخت معرفتی نسبت به تاریخ اندیشه و اعتقاد یهود باید به آن توجه کنیم این است که هم اکنون یهودیت بر اساس نژاد تعریف شده و تأکید بر قومیت دارد.

برهانی نیز در بخش دوم سخنان خود گفت: در فصل دوم ساند می گوید که تاریخی که هم اکنون از یهودیان داریم یک قصه کاملا جدید و ساختگی است. در واقع اشاره می کند تا سال 1850 این تاریخ در جهان وجود نداشت. می گوید چون آنها نیاز به قصه ای  داشتند که ادعای آنها را درباره مسأله فلسطین تأیید کند دست به ساختن این تاریخ بر همین اساس زدند. در فصل سوم به بحث اخراج اشاره می کند و می گوید که اخراج از لحاظ مذهبی وجود داشته ولی به عنوان واقعیت تاریخی مطرح نبوده است. او می گوید که آنها آمدند یک مسائل دینی و اعتقادی را با هم جمع و مسائلی را به عنوان تاریخ ایجاد کردند. البته آنها در تمام سرزمین فلسطین نمی توانند حتی یک اثر پیدا کنند که تاریخ نویسان متعدد از کشورهای مختلف جهان درباره یهودی بودن آن توافق نظر داشتند.

وی در پاسخ به سؤالی گفت: حتی اگر ما داستان سرایی یهودیان را قبول کنیم این مسأله حقی برای آنها در فلسطین ایجاد نمی کند، تنها مسأله این است که این داستان ها برای اقدامات و ایدئولوژی های آنها مشروعیت سازی می کند، در واقع مورخین صهیونیست با ساختن این قصه توانستند اکثریت یهودیان را به این مسأله قانع کنند که ما در این سرزمین دارای حق هستیم و باید به سرزمین خود بازگردیم.

سلطانشاهی با اشاره به برخی نقاط ضعف این کتاب گفت: نقدی که به ساند وارد است این است که این همه آمده درباره یهودیان صحبت کرده ولی هرگز و  هیچ وقت حق را به فلسطینی ها نداده است که در این سرزمین باشند و زندگی کنند، سوال این است که چرا وی با وجود همه این اسناد و مدارک نمی آید به حق و حقوق فلسطینی ها اذعان کند و این از بی انصافی های ساند است. در آخر می آید و می گوید راه حل نهایی ما راه حل دو دولت است. پس این همه اطلاعاتی که شما دادید چه می شود؟ من اعتقاد دارم که وی بزرگترین خدمت را به پروژه صهیونیسم کرده است.

برهانی در پاسخ اظهارات سلطانشاهی گفت: من در این باره با شما اختلاف نظر دارم، به ساند انتقاداتی در زمینه سیاسی وارد است اما وی بزرگترین ضربه را به تاریخ نویسان یهودی زده است. حرف ساند این است که ما حالا ملت اسرائیلی داریم، زبان اسرائیلی داریم، فرهنگ اسرائیلی داریم و باید این مسائل را حفظ کنیم. وی با فلسطینی ها سمپاتی خوبی دارد و می گوید آنها قربانی شده اند، اینکه سرزمین فلسطین اشغال شده است و آنها مظلوم هستند و اسرائیلی ها هیچ حقی برای اشغال این سرزمین نداشته اند. به اعتقاد من این بزرگترین خدمت وی محسوب می شود.

وی افزود: ساند در درجه اول، دوم و سوم یک مورخ است، وی در نهایت  درباره مسائلی صحبت می کند که تاریخی هستند و می گوید تاریخ اسرائیل  غلط است، در مقابل مواضع سیاسی وی در حاشیه قرار دارد، اصل ادعاهایی که دارد در زمینه تاریخ است.