به گزارش ایرنا، نهادهای دولتی شرایط مطلوبی برای استخدام و جذب نیرو ندارد و بیشترین سهم اشتغالزایی با بخش خصوصی به ویژه در بخش صنعت است که ورود به آن به مهارت ویژه نیاز دارد و دانشگاه ها از ارایه این مهارت‌ها سهم کمی دارند و دانش‌آموختگان نیز شرایط لازم را برای کسب شغل ندارند.
تعداد دانشجویان کشور بین چهار تا پنج میلیون نفر تخمین زده می شود و نسبت به 30 سال گذشته حدود 20 برابر شده است در حالی که ظرفیت اشتغالزایی کشور چنین رشدی نداشته و این مساله باعث سرگردانی و معطل ماندن بسیاری از آنان برای کسب شغل و برنامه‌ریزی برای آینده می‌شود.
به گفته مسوولان امر، اکنون 40 درصد بیکاران کشور دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها هستند که باید روشن شود کدام از واحدها و موسسات آموزشی به سمت بازار کار موفق بوده اند و بیشتر بر روی آنها تمرکز شود.
کارشناسان معتقدند، واحدهای فنی و حرفه ای از دیگر مراکز دانشگاهی در ایجاد بازار کار، موفق ترند و انتظار آن است که تصویر روشنی از میزان موفقیت 180 واحد فنی و حرفه ای که متولی تربیت نیروهای کاردان هستند، داشته باشیم.
ماده 21 قانون پنجم توسعه جمهوری اسلامی به طور مفصل تکالیفی برای دولت در جهت افزایش آموزش های مهارتی تعیین کرده است، از آخرین مصوبات این بخش می‌توان به تصویب 'نظام آموزش مهارت و فناوری' مصوب سال 1390 و 'نظام صلاحیت حرفه‌ای' مصوب سال 1391 در هیات وزیران اشاره کرد.
در اسفند 1394 طرح نظام جامع آموزش و تربیت فنی، حرفه ای و مهارتی در مجلس شورای اسلامی تصویب شد اما با وجود بسیاری از زیرساخت ها و قوانین موردنیاز برای استقرار نظام آموزش های مهارتی در کشور، موضوع آموزش‌های مهارتی و فنی وحرفه‌ای آن طور که باید در جامعه رسوخ نکرده است.
بیش از یکصد و 20 هزار دانشجو در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی استان اسمنان تحصیل می کنند و براساس آمار اداره کل تعاون،کار و رفاه اجتماعی سمنان بیش از 40 درصد جمعیت بیکار سمنان از افراد دانش آموخته دانشگاه ها هستند.
نرخ بیکاری در استان سمنان از سوی سازمان مدیریت و برنامه ریزی 8.8 درصد اعلام شده که از متوسط کشوری به میزان حدود 11.5 درصد کمتر است، بر اساس آمار رسمی موجود، سهم اشتغال بخش خدمات در استان سمنان 48 درصد و بخش صنعت 33 درصد و بخش کشاورزی 19 درصد اعلام شد.
همچنین 950 نفر در بهار 97 از طریق سامانه کار و رفاه اجتماعی و 16 دفتر کاریابی جذب بازار کار سمنان شدند، بر اساس آخرین اعلام کشوری، نرخ بیکاری بهار امسال در استان 8.8 درصد و پس از استان مرکزی دارای کمترین نرخ بیکاری در بین استان‌های کشور است.
سمنان 2 هزار و 10 پروانه بهره برداری در بخش صنعت و معدن و بیش از 50 هزار بهره بردار در بخش های مختلف کشاورزی دارد، سهم اشتغال استان در بخش صنعت و معدن بیش از 38 درصد و در کشاورزی بیش از 14 درصد و تولید ناخالص سمنان در حدود 18.2 درصد مربوط به بخش کشاورزی و حدود 22 درصد مربوط به بخش صنعت و معدن است؛ طبق برنامه ریزی های انجام گرفته تا پایان سال 97 باید برای 10هزار از سوی دستگاه های اجرایی استان سمنان ایجاد شغل شود.
به باور کارشناسان، در بسیاری از کشورهای پیشرفته ، بیشتر جوانان یا افراد جویای کار پیش از اینکه به تحصیل در دانشگاه‌ها و اخذ مدارک رسمی دانشگاهی فکر کنند، به طی دوره‌های مهارتی و فنی و حرفه‌ای مبادرت می‌ورزند و همین مهارت‌ها برای ورود آنها به بازار کار کافیست وعلاوه بر این بسیاری از افرادی که با مدارک دانشگاهی در جایگاه های شغلی مختلف قرار می گیرند، موظفند برای به روزرسانی دانش حرفه‌ای خود یا ارتقای شغلی همه ساله به گذراندن دوره‌های مهارتی کوتاه مدت و میان مدت اقدام کنند.
نگاهی به نظام طبقه بندی مشاغل در کشورهای پیشرفته نشان می‌دهد که در فهرست دانش و مهارت مورد نیاز برای احراز بسیاری از شغل‌های تخصصی، بیش از مدرک تحصیلی، مهارت عمومی و تخصصی مورد نیاز است.

**دانشجویان از آینده شغلی خود خبری ندارند
استاد دانشگاه سمنان در گفت و گو با ایرنا افزود: صنعت و دانشگاه هر کدام رسالتی دارند که تکمیل کننده هم هستند و مهارت های آموزش داده شده در دانشگاه ها طوری است که دانش آموختگانی بتواند برای حضور در بازار کار در شاخه های مختلف یک رشته مانند کارآفرینی ،فعالیت در صنایع مختلف مرتبط با رشته موفق و دارای علم و آگاهی باشد.
سیف الله سعدالدین افزود: یک دانش آموخته در دوره دانشجویی از آینده شغلی خود خبر ندارد بنابراین دانشگاه آموزش های جامع ، عمومی و پایه برای آمادگی کار در صنایع مختلف را ارایه می دهد و زمینه آموزش تخصصی دانشجویان برای ورود به بازارکار مرتبط با رشته و انجام کار جدید را فراهم می کند.
وی اظهارداشت : تربیت دانشجو به صورت مستقیم متناسب با نیاز شرکت صنعتی خاص باید دانشجو بورس شود که در صورت تحقق این مهم بخشی از نیاز صنعت رفع و موجب ارتباط صنعت با دانشگاه می شود.
سعدالدین تصریح کرد : نداشتن آگاهی دانش آموختگان از صنعت قضاوت درست نیست و هر دانشجو بعد ازپایان چهار سال تحصیل آمادگی کار و فعالیت در صنایع مختلف را دارد و با مهارت آموزی به صورت تخصصی بعد از انتخاب شغل نیروی کار تحصیل کرده و کار بلد است.
وی اضافه کرد : هر بخش صنعت باید نیازهای خود را شناسایی و به دانشگاه معرفی کند، تا دانشگاه متناسب با نیاز آموزش ارایه دهد.
وی یکی از مشکلات فضای کسب و کار ، تولید و صنعت را وجود نیروهای غیرمرتبط با صنعت دانست و گفت :در چنین شرایطی که فرد هیچ‌دانش پایه ای از موضوع ندارد مهارت آموزی بی فایده است و اثربخشی و کارآمدی در حد انتظار نخواهد داشت.
وی گفت : حضور و پذیرش دانش آموختگان ایرانی در شرکت های خارج کشور نشان از کار آمدی آموزش ها در کشور است که کشور های خارجی با فراهم کردن بستر مهارت آموزی متناسب با شغل استعدادهای دانش آموختگان را در جهت پیشرفت و ترقی شرکت شکوفا و بهره برداری می کنند.
سعدالدین خاطرنشان کرد : صنعت نیازهای خود را اعلام نمی کند تا دانشگاه براساس نیاز آن ها طرح های پژوهشی تدوین کند.
استاد دانشگاه سمنان ایجاد مرکز کار آفرینی در قلب دانشگاه را اقدامی ارزشمند برای آموزش و افزایش مهارت به صورت رایگان به دانشجویان برای ارتباط با صنعت برشمرد و گفت: مطالب آموزشی علمی باید به صورت فشرده و در زمان اندک انجام شود.

**مهارت آموزی نیاز امروز جامعه ایران
مدیرکل آموزش و پرورش سمنان در گفت وگو با ایرنا گفت: یکی از راهکارهای اصولی برای کاهش یارفع معضل بیکاری روی آوردن دانش آموزان و متقاضیان کار به مهارت آموزی است که استان سمنان در تحقق این امر مهم در کشور، پیشرو است.
محمد دستورانی افزود: تلاش برای ‌گسترش شعاع آموزش‌های فنی و حرفه‌ای در بدنه جامعه و همچنین استقرار این نظام آموزشی، امری است که باید بیش از گذشته به آن پرداخت.
وی اظهارداشت: براساس آمار 40 درصد بیکاران کشور و استان سمنان دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها هستند که مهارت آموزی از راهبردهای اصلی نجات جامعه در شرایط کنونی برای خروج از بیکاری و ایجاد اشتغال است.
دستورانی ، مهارت آموزی و خلاقیت در بخش علمی و آموزشی را جزو اولویت این نهاد آموزشی برشمرد و گفت : همزمان با سمنان پنج استان دیگر در کشور در بخش مهارت آموزی آغاز به کار کرده‌اند که سمنان در این امر پیشرو است.
وی با بیان این که در سال جاری 6 هزار نفر به عنوان طرح ایران مهارت، از ظرفیت سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای و آموزشکده فنی آزاد بهره مند می شوند.
وی اظهارداشت : بهره‌مندی از ظرفیت آموزشکده فنی و دانشگاه آزاد و کارگاه‌ها و امکانات آن در قالب قرارداد از جمله برنامه‌های اولویت ‌دار آموزش و پرورش برای ترویج مهارت آموزی است.
وی تجهیز کارگاه ‌ها و آزمایشگاه ‌ها در هنرستان‌ها و دبیرستان‌ها که مراکز مهارت آموزی به شمار می روند را ضروری دانست گفت : ساماندهی دبیرستان‌های کار و دانش که از امکانات کارگاهی و آزمایشگاه مستهلک برخوردارند برای ترویج فرهنگ مهارت آموزی در استان ضروری است.
دستورانی تصریح کرد : مهارت‌آموزی فرصت شغلی ارزشمند برای دانش آموختگان آینده است و این طرح پاسخگوی بخش بزرگی از نیازهای امروز جامعه در بحث بیکاری است.
مدیرکل آموزش و پرورش سمنان گفت : دانش‌آموزانی که در شاخه های نظری مانند علوم تجربی، ریاضی و علوم انسانی تحصیل می‌کنند مکلف به گذراندن دوره مهارت آموزی زندگی و حرفه‌ای خواهند شد و طبق بررسی‌های میدانی تعداد دانش آموختگان فاقد مهارت در استان قابل توجه است.

** فرهنگ مهارت آموزی در کشور نهادینه نشد
نماینده مردم دامغان در مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با ایرنا گفت: ریشه کنی معضل بیکاری با وجود شمار زیادی از جوانان به ویژه دانش‌آموختگان فاقد مهارت در گرو تغییر فرهنگ اشتغال و ترویج آموزش های مهارتی به عنوان راهگشای افزایش اشتغالزایی در سمنان است.
ابوالفضل حسن بیگی افزود: جایگاه آموزش فنی و حرفه‌ای از ضروریات و نیاز امروز جامعه ماست که باید تقویت شود.
وی اظهارداشت: آموزشگاه های فنی و حرفه‌ای استان سمنان دارای امکانات مناسبی است که باید از این ظرفیت به‌خوبی بهره گرفت و جوانان جویای کار را برای کسب مهارت و وارد شدن به بازار کار به این مراکز سوق داد.
وی با تاکید بر این که توسعه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و مهارت آموزی برای شتاب‌دهی به تولید ملی امری حیاتی و مهم است، گفت : تولید ملی در جامعه یک سرمایه است و باید با برنامه‌ریزی درست و صحیح از آن استفاده کرد تا زمینه حمایت و ورود آن به جامعه فراهم شود.
حسن بیگی ادامه داد : مهارت‌های فنی و حرفه‌ای نمونه‌ای از اقتصاد مقاومتی است که امیدواریم طرح‌ها و برنامه‌های سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای با هدف رشد و تربیت نیروی انسانی کارآمد برای کار محقق شود.
نماینده مردم دامغان در مجلس شورای اسلامی با بیان این که خانواده ها نگاه مثبتی به آموزش فنی و حرفه ای ندارند، خاطرنشان کرد : در سال گذشته برای معرفی حرفه های مهارتی در برنامه ای رسمی از تمام خانواده های دانش آموختگان کار و دانش دعوت کردیم تا بخشی از یک روز آموزشی را در کنار فرزندانشان باشند اما با استقبال کمی از سوی خانواده ها مواجه شدیم و این بدان معناست که هنوز هویت مهارت های فنی حرفه ای برای خانواده ها و دانش آموزان معنا سازی نشده است.
وی نبود مهارت های لازم در بین جوانان را عامل مهمی در بیکاری آن ها دانست و افزود : باید در توانمندسازی آنان اقدامات بیشتری صورت گیرد تا بازار کار، جوانان دارای مهارت را به خوبی جذب کند.
حسن بیگی ادامه داد: توانمندی های فردی در اولویت است و جوانان برای یافتن شغل، چاره ای جز مهارت‌ آموزی ندارند و این امر مهم در دنیا مرسوم شده و درجه های مهارت از مدارک دانشگاهی معتبرتر است.

** دانشجویان مفهوم مهارت آموزی را درک نمی کنند
استاد دانشگاه آزاد سمنان در گفت وگو با ایرنا با بیان این که، مدرک گرایی وضع دردناکی برای اقتصاد کشور رقم زده است، افزود: در ایران 2 هزار 640 دانشگاه وجود دارد که از این تعداد سهم وزارت علوم از جمعیت دانشجویی 68 درصد و سهم دانشگاه آزاد 32 درصد است.
علی جهان اظهارداشت : این تعداد دانشگاه حدود 50 هزار میلیارد ریال از بودجه کل کشور را می بلعد و این در حالی است که نتیجه این سرمایه گذاری تولید 50 درصد جمعیت بیکار کشور است.
وی ادامه داد : براساس آمار بیشتر علت خروج نخبگان در سال های گذشته از کشور صورت گرفته که خود موجب از بین رفتن سرمایه ملی است.
به گفته جهان، وضعیت کسب و کار کشور در مقایسه با جهان در رتبه 118 و از لحاظ نوآوری رتبه 120 و از لحاظ صنعتی رتبه 97 است.
استاد دانشگاه آزاد اسلامی سمنان خاطرنشان کرد : آمارها نشان دهنده رشد نامتوازن و شکاف بین صنعت و تولیدات علمی است که چالش بزرگی را برای کشور ایجاد کرده است.
وی گفت: خرید یک نوع دانش فنی برای چندین بار و تکراری به صورت مستقیم به وسیله صنعت نشاندهنده شکاف بین صنعت و دانشگاه است که هدر رفت سرمایه از پیامدهای ان است.
وی ادامه داد: ورود دانش فنی از راه دانشگاه به عنوان مسوول توسعه،مطالعه و تحقیق به صنعت موجب خودکفایی کشور در بخش دانش فنی می شود .
جهان با بیان این که، مهارت آموزی نیاز اشتغال در کشور است گفت: باید بررسی شود در زمان حاضر مشکل صنعت کمبود نیروی انسانی است یا مولفه های دیگر دچار ضعف هستند.
استاد دانشگاه آزاد سمنان خاطر نشان کرد: بیکاری در قشر تحصیل کرده گویای آن است که مشکل صنعت کمبود نیروی انسانی نیست و باید چالش های صنعت بررسی شود.
وی دانشگاه، صنعت ، دولت و فنی و حرفه ای در کنار هم را یک زنجیره ارتباطی برشمرد و اضافه کرد: برای ارتباط هرچه بهتر دانشگاه با صنعت دولت به عنوان حلقه ارتباط بین زنجیره ها باید سیاست گذاری کند.

**طرح مهارت آموزی در سمنان اجرا شود
نماینده مردم گرمسار و آرادان در مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با ایرنا گفت : طرح توانمندسازی و مهارت آموزی برای کاهش آمار بیکاری و مهاجرت در استان سمنان اجرا شود.
غلامرضا کاتب افزود : یکی از رویکردهای نهادهای اجرایی سمنان برای افزایش اشتغال، اجرای طرح توانمندسازی و مهارت آموزی با هدف آموزش رشته های فنی، خدمات کشاورزی و صنایع دستی براساس ظرفیت ها است.
وی اظهارداشت : مرکز آموزش فنی حرفه ای استان سمنان با توجه به آماده شدن طرح های تدوین شده توسط دستگاه مجری باید آماده افزایش خدمات رسانی به روستاییان باشد.
وی ادامه داد : سمنان در کشور به عنوان قطب اجرای برنامه های اینترنتی و الکترونیکی است و از سال گذشته تاکنون بیش از 90 درصد مناطق روستایی استان به سامانه ارتباطی به روز مجهز شدند.
کاتب خاطرنشان کرد : با توجه به تأکید رهبر انقلاب در خصوص توسعه مناطق روستایی، زیرساخت لازم برای افزایش اشتغال و مهارت آموزی در تمامی مناطق استان به خصوص در روستاها فراهم است.
نماینده مردم شهرستان های گرمسار و آرادان در مجلس شورای اسلامی با بیان این که هر آنچه اشتغالزایی بیشتری در بخش روستایی حاصل شود، به همان میزان مهاجرت از این مناطق کاهش می یابد ،گفت: تقویت و ارتقا زیرساخت ها و امکانات در مناطق روستایی، نقش بسزایی در پیشگیری از مهاجرت های بی رویه از روستاها به مناطق شهری ایفا می کند.
کاتب افزود: مهارت آموزی و توسعه مشاغل خانگی و صنایع دستی 2 دستورکار اصلی در عرصه روستایی به شمار می رود و به نظر می رسد در صورت حصول اهداف مورد نظر در بخش های مورد اشاره، رونق و توسعه هر چه بیشتری در روستاهای استان حاصل می شود

**دانشگاه های ایران مدرک محورند
مدیرکل فنی و حرفه ای استان سمنان در گفت وگو با ایرنا گفت : برای رفع معضل بیکاری باید فرهنگ پشت میزنشینی به فرهنگ مهارت آموزی از دوران مدرسه تغییر یابد.
فاطمه منصوری نبود ارتباط بین رشته های دانشگاهی با صنعت را بزرگترین چالش و علت بیکاری برشمرد و اظهار داشت: یکی از راهکارهای برقراری ارتباط بین صنعت و دانشگاه ایجاد رشته های دانشگاهی مرتبط با صنعت است.
وی مهارت آموزی و آموزش عملی به صورت تکمیلی را لازمه وروددانش آموختگان پس از تحصیل به صنعت دانست.
وی ادامه داد : به منظور آموزش هر چه بهتر افراد و تربیت نیروی مهارت دیده و تامین نیاز صنعت ، توسعه مهارت آموزی در دستور کار اداره کل فنی و حرفه ای قرار دارد.
منصوری خاطرنشان کرد : اداره فنی و حرفه ای با هدف افزایش شایستگی نیروی تحصیل کرده از طریق آموزش مهارت تکمیلی و تسهیل زمینه ورود دانشجویان به بازارکار بعد از دانش آموختگی در دانشگاه مراکز مهارت آموزی را ایجاد کرده است.
مدیرکل فنی و حرفه ای سمنان، افزایش سطح توقع قشر تحصیل کرده به واسطه داشتن مدرک تحصیلی را دلیل افزایش آمار بیکاری اشتغال دانست و اضافه کرد: در برخی رشته ها بازار کار وجود دارد ولی متاسفانه افراد به دنبال کارهای پشت میز نشینی هستند.
وی تلاش دستگاه های اجرایی و رسانه ها را در ترویج فرهنگ کارآموزی و مهارت آموزی یک ضرورت دانست و تصریح کرد:توسعه و پیشرفت کشور در گرو مهارت آموزی است.
منصوری بیان داشت : راه اندازی سامانه و بانک اطلاعاتی با هدف برنامه ریزی و برگزاری دوره های مهارت آموزی تخصصی و اعلام گزارش صنعت از نیازها ، توقعات، نیروی کار و نوع مهارت راهکاری برای تربیت نیروهای مهارت آموخته و تخصصی متناسب با نیاز بازار کار و کاهش آمار بیکاری قشر تحصیل کرده است.
وی تصریح کرد : اداره کل فنی و حرفه ای سمنان تدوین سند راهبردی مهارت با هدف شناسایی ظرفیت های این استان و نیازهای صنعت در بخش مهارت آموزی در دستور کار قرار داده است.
وی استفاده از مراکز جوار کارگاهی برای مهارت آموزی به دانشجویان در کنار افراد شاغل را گامی مثبت در جهت ایجاد ارتباط بین صنعت و دانشگاه و رفع خلا قانونی و منع دوره کارآموزی برای دانشجویان برشمرد.
وی اظهار داشت : براساس بررسی انجام شده بین 130 کشور جهان از لحاظ ارتباط دانشگاه با صنعت ایران رتبه 130 دارد که این نشاندهنده شکافی بزرگ است که باید برای شناسایی ورفع چالش ها تدابیری اندیشیده شود.

**65 درصد بیکاران سمنان فاقد مهارت هستند
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی سمنان در گفت وگو با ایرنا با بیان این که در طرح کارورزی سهم استان 2 هزار نفر و تعداد ثبت نام کنندگان واجد شرایط 600 تَن است، افزود: سهم شهرستان سمنان 700 نفر است که تاکنون 130 کارورز واجد شرایط یعنی حدود 19 درصد از سهمیه درنظر گرفته شده و سهم شهرستان شاهرود 590 تن است که تاکنون 270 تن حدود 27 درصد ازسهمیه لحاظ شده در سامانه طرح کارورزی ثبت نام کردند.
اسماعیل غنیان با بیان این که 65 درصد بیکاران استان را افراد فاقد مهارت و 35 درصد را افراد دارای مهارت تشکیل می دهند، خاطرنشان کرد: در بهار 97 ، 950 نفر در استان به کارگمارده شده اند.
وی ادامه داد: تحقق 25 درصد از تعهد اشتغال دستگاه‌های اجرایی استان برای سال 97 به تعداد 2 هزار و 250 نفر در فصل بهار در سامانه ملی رصد ثبت شد.
وی اظهارداشت: اقدامات، سرمایه‌گذاری و ظرفیت اشتغال 40 دستگاه اجرایی استان سمنان از دبیرخانه ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی جمع‌آوری شده و با نظرات کارشناسی برای امسال ایجاد 11 هزار و 47 شغل در نهاد‌های اجرایی پیش‌بینی شده است.
غنیان با اشاره به نامگذاری سال 97 به نام حمایت از کالای ایرانی و مصوبه ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی سمنان بیان داشت: در برنامه ششم توسعه، ایجاد سالانه 950 هزار شغل در کشور در دستور کار قرار دارد و با توجه به سهم یک درصدی استان، سالانه باید 9 هزار 500 شغل در سمنان ایجاد شود که امسال دستگاه های اجرایی رقمی بالاتر از تعهد برنامه ششم متعهد شده اند.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی سمنان با بیان این که این میزان اشتغال تعهد شده با نظرات کارشناسی و با توجه به طرح های دستگاه‌ها و سرمایه گذاری این میزان هدف‌گذاری شده است، گفت: تاکنون سه هزار و 119 دانش‌آموخته استان و 85 واحد تولیدی و بنگاه اقتصادی برای مشارکت در طرح کارورزی اعلام آمادگی کرده‌اند.
وی با اشاره به این که افراد برای شرکت در طرح کارورزی نباید حداکثر بیشتر از سه ماه سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد، گفت: برای شرکت در این طرح، آقایان باید دارای کارت پایان خدمت و یا معافیت از وظیفه عمومی باشند و سابقه شرکت در طرح های کارورزی نداشته باشند.
غنیان با اشاره به شرایط سنی برای دانش‌آموختگان حاضر در طرح کارورزی، گفت: حداکثر سن برای دارندگان فوق دیپلم 25 سال، دارندگان مدرک کارشناسی 28 سال و کارشناسی ارشد و دکتری 29 سال است، کسانی که دوره خدمت سربازی را انجام داده باشند 2 سال دوران وظیفه عمومی به سن‌شان اضافه می شود.
استان سمنان بیش از 700 هزار نفر جمعیت دارد.
6026/7339
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.