در این مطلب آمده است: در دنیا کمپین‌های نخریدن نمونه‌های زیادی دارد، کمپین چند روز اخیر «نخریدن» آقای علی کریمی در واکنش به گران شدن اجناس و کالاها که از مردم و هموطنان خواست تا یک بار برای همیشه با یکدیگر متحد شده و تا یک ماه از بازار چیزی نخرند – نه طلا نه ماشین و نه هر کالای دیگر که گران شده، تا بازار مجبور شود قیمت اجناس را پایین بیاورد. موافقان و مخالفان زیادی دارد و هر کدام دلایل خاص خود را دارند. اما نکته مهم این است که این کمپین، ماهیت اعتراضی نسبت به سردمداران اقتصادی و سیاسی دارد، در این که مافیای خودرو و انحصارات غذایی و... در عمل نشان داده‌اند که به منافع ملی و همنوع توجهی نداشته و در این که با یک درصد گران شدن کالاها در شرایطی که درآمدها ثابت است، قدرت خرید مردم کاسته می‌شود و تردیدی نیست، در همین یک ماه اخیر مردم ایران با افزایش 30 تا 50 درصدی بهای قیمت برخی کالاها، گویی ناگهان و بدون اطلاع خودشان – 40 درصد قدرت خرید خود را از دست دادند و انحصارات دولتی و خصوصی دست در جیب مردم برده و ناگهان موجودی جیب آنها کاهش یافته است، به اعتقاد برخی کارشناسان – چنین کمپینی تنها در مواردی که گرانی بی‌دلیل و غیرمنطقی بوده ممکن است مفید و مثمر ثمر باشد ولی اگر گرانی دارای دلایل دیگر باشد نه تنها تحریم خرید اثری در کاهش قیمت ندارد بلکه باعث بدتر شدن وضعیت اقتصادی و رکود می‌شود، معمولا موفقیت کمپین‌ها و حرکت‌های اجتماعی نیازمند بالا بودن سرمایه اجتماعی در جامعه است، در صورتی که سرمایه اجتماعی اوضاع روبه‌راهی نداشته باشد وحدت در جامعه شکل نمی‌گیرد و کمپین شکست خواهد خورد، لذا با توجه به وضعیت سرمایه اجتماعی در جامعه ما موفقیت این گونه حرکت‌ها در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
در شرایطی که نرخ ارز آزاد حدود صددرصد و نرخ ارز دولتی حدود 30 درصد رشد داشته طبیعی است که به دلیل افزایش قیمت تمام شده کالاهای وارداتی و کالاهایی که مواد اولیه وارداتی دارند افزایش قیمت شدید داشته باشند. در شرایط افزایش نرخ ارز همواره انتظارات تورمی افزایش می‌یابد و مردم انتظار افزایش قیمت‌ها را دارند لذا طبیعی است که پس انداز خود را تبدیل به کالای سرمایه‌ای همچون، ارز و طلا و خودرو کنند. با بالارفتن شدید تقاضا نیز طبیعی است که قیمت‌ها افزایش پیدا کند، از سوی دیگر با خروج آمریکا از برجام نااطمینانی از آینده اقتصاد -–افزایش یافته و بازهم دلیل دیگری برای نگه داشتن پول نقد ایجاد شده است.
نرخ سود بانکی بالا در سال‌های اخیر باعث افزایش شدید نقدینگی شده است، اما با کاهش نرخ سود بانکی – بانک‌ها دیگر جذابیت لازم برای سپرده‌گذاری را ندارند و نقدینگی بالای جمع شده پشت سر بانک‌ها به حرکت در آمده و سبب ایجاد تورم در بازارهای مختلف شده است، بنابراین افزایش نرخ ارز – افزایش نااطمینانی به آینده – خروج نقدینگی از بانک‌ها و افزایش انتظارات تورمی از یک سو باعث افزایش قیمت تمام شده کالاها و از سوی دیگر سبب افزایش تقاضای آنها شده است، البته در برخی موارد سودجویی و سوءمدیریت باعث افزایش بی‌رویه قیمت‌ها شده و نمی‌توان منکر این موضوع شد، اما نباید سودجویی و مدیریت را به همه بازارها تسری داد و آن را عامل اصلی تورم قلمداد کرد – بازار مسکن افزایش 30 تا 50 درصدی را تجربه کرده است که رکودی طولانی را پشت سر می‌گذارد و خریداری در بازار وجود ندارد و به احتمال زیاد تحریم خرید در این بازار چندان اثر گذار نخواهد بود.
در طول چند هفته اخیر چشم اندازهایی برای بخشی از جامعه به وجود آمد که یکی از آنان افزایش نرخ ارز است که بر کالای وارداتی نیز تاثیر گذار بود، به همین جهت جامعه به سمتی رفت که برای هر تهدیدی خود را حفظ کند، در ابتدا برای خرید دلار و طلا اقدام کردند که این وضع برای مقابله با وخامت وضع اقتصادی به وجود آمد، اما البته در این میان نباید نقش بازار ارز را از یاد برد زیرا با سیاست گذاری‌هایی که داشتند بازار را تحت کنترل خود در آوردند و موج نگرانی را در میان مردم برانداختند : شاید برای همین است که مردم به سمت محصولاتی رفتند که محتوای ارزی داشت. وقتی شایعه تحریم‌ها می‌آید. ناگهان هجوم برای خرید ارز و سکه و کالاهای دیگر بازار را به هم می‌ریزد، این تنش‌ها به همین جا ختم نمی‌شوند و ذخیره کالا هم بر آن افزوده می‌شود و ناگهان بازار با کمبود عرضه و فزونی تقاضا مواجه می‌گردد. کمپین نخریدن از این منظر که نوعی تمرین تغییر رفتار مردم باشد در خور تحسین و تقدیر است. البته بخش بزرگی از علل گرانی‌ها روانی بوده و رفتارهای آشفته دولت نیز بسیار دیده شده است. در همه جای دنیا و باوجود فضای رقابتی، چنانچه یک تولید کننده یا فروشنده گران فروشی کند، مصرف کنندگان برای تنبیه به دنبال دیگر تولید کنندگان می‌روند که متاسفانه این امر در ایران در این شرایط حاکم نیست.
چنین تصور می‌شود آقای علی کریمی و سایر سلبریتی‌ها در این شرایط پر التهاب اقتصاد می‌خواهند با همراهی شان با مردم گوشه‌ای از کم کاری‌های برخی از مسئولان را جبران کنند، اما واقعیت این است که این گونه کمپین‌های نخریدن ممکن است در کوتاه مدت تا اندازه‌ای پاسخ دهد اما برای تاثیرگذاری در بلندمدت نیاز به جراحی‌های اساسی و عمیق اقتصاد بیمار است.
6026/س.خ
انتهای پیام در شرایطی که نرخ ارز آزاد حدود صددرصد و نرخ ارز دولتی حدود 30 درصد رشد داشته طبیعی است که به دلیل افزایش قیمت تمام شده کالاهای وارداتی و کالاهایی که مواد اولیه وارداتی دارند افزایش قیمت شدید داشته باشند. در شرایط افزایش نرخ ارز همواره انتظارات تورمی افزایش می‌یابد و مردم انتظار افزایش قیمت‌ها را دارند لذا طبیعی است که پس انداز خود را تبدیل به کالای سرمایه‌ای همچون، ارز و طلا و خودرو کنند. با بالارفتن شدید تقاضا نیز طبیعی است که قیمت‌ها افزایش پیدا کند، از سوی دیگر با خروج آمریکا از برجام نااطمینانی از آینده اقتصاد -–افزایش یافته و بازهم دلیل دیگری برای نگه داشتن پول نقد ایجاد شده است.
نرخ سود بانکی بالا در سال‌های اخیر باعث افزایش شدید نقدینگی شده است، اما با کاهش نرخ سود بانکی – بانک‌ها دیگر جذابیت لازم برای سپرده‌گذاری را ندارند و نقدینگی بالای جمع شده پشت سر بانک‌ها به حرکت در آمده و سبب ایجاد تورم در بازارهای مختلف شده است، بنابراین افزایش نرخ ارز – افزایش نااطمینانی به آینده – خروج نقدینگی از بانک‌ها و افزایش انتظارات تورمی از یک سو باعث افزایش قیمت تمام شده کالاها و از سوی دیگر سبب افزایش تقاضای آنها شده است، البته در برخی موارد سودجویی و سوءمدیریت باعث افزایش بی‌رویه قیمت‌ها شده و نمی‌توان منکر این موضوع شد، اما نباید سودجویی و مدیریت را به همه بازارها تسری داد و آن را عامل اصلی تورم قلمداد کرد – بازار مسکن افزایش 30 تا 50 درصدی را تجربه کرده است که رکودی طولانی را پشت سر می‌گذارد و خریداری در بازار وجود ندارد و به احتمال زیاد تحریم خرید در این بازار چندان اثر گذار نخواهد بود.
در طول چند هفته اخیر چشم اندازهایی برای بخشی از جامعه به وجود آمد که یکی از آنان افزایش نرخ ارز است که بر کالای وارداتی نیز تاثیر گذار بود، به همین جهت جامعه به سمتی رفت که برای هر تهدیدی خود را حفظ کند، در ابتدا برای خرید دلار و طلا اقدام کردند که این وضع برای مقابله با وخامت وضع اقتصادی به وجود آمد، اما البته در این میان نباید نقش بازار ارز را از یاد برد زیرا با سیاست گذاری‌هایی که داشتند بازار را تحت کنترل خود در آوردند و موج نگرانی را در میان مردم برانداختند : شاید برای همین است که مردم به سمت محصولاتی رفتند که محتوای ارزی داشت. وقتی شایعه تحریم‌ها می‌آید. ناگهان هجوم برای خرید ارز و سکه و کالاهای دیگر بازار را به هم می‌ریزد، این تنش‌ها به همین جا ختم نمی‌شوند و ذخیره کالا هم بر آن افزوده می‌شود و ناگهان بازار با کمبود عرضه و فزونی تقاضا مواجه می‌گردد. کمپین نخریدن از این منظر که نوعی تمرین تغییر رفتار مردم باشد در خور تحسین و تقدیر است. البته بخش بزرگی از علل گرانی‌ها روانی بوده و رفتارهای آشفته دولت نیز بسیار دیده شده است. در همه جای دنیا و باوجود فضای رقابتی، چنانچه یک تولید کننده یا فروشنده گران فروشی کند، مصرف کنندگان برای تنبیه به دنبال دیگر تولید کنندگان می‌روند که متاسفانه این امر در ایران در این شرایط حاکم نیست.
چنین تصور می‌شود آقای علی کریمی و سایر سلبریتی‌ها در این شرایط پر التهاب اقتصاد می‌خواهند با همراهی شان با مردم گوشه‌ای از کم کاری‌های برخی از مسئولان را جبران کنند، اما واقعیت این است که این گونه کمپین‌های نخریدن ممکن است در کوتاه مدت تا اندازه‌ای پاسخ دهد اما برای تاثیرگذاری در بلندمدت نیاز به جراحی‌های اساسی و عمیق اقتصاد بیمار است.
6026/س.خ
کپی شد
