شورای نگهبان از ابتدایی‌ترین نهادهای انقلابی در نظام سیاسی نوبنیاد ایران اسلامی محسوب شده و تجلی‌بخش قانون در نهانخانه دموکراسی است.
به گزارش ایسنا، منطقه زنجان، شورای نگهبان، نهاد حافظ قانون اساسی جمهوری اسلامی است و با بررسی قوانین و تطبیق آنان با قانون اساسی و شرع مبین، اجازه رخنه قوانین مغایر با میثاق ملی به نظام اسلامی را نمی‌دهد. به علاوه با نظارت بر انتخابات (مجلس خبرگان رهبری، ریاست جمهوری و مجلس شورای اسلامی) اجازه دخل و تصرف در انتخابات از سوی کانون‌های قدرت و ثروت را نداده و جلوی رخنه افراد فاقد شایستگی به سطوح بالای قدرت را می‌گیرد؛ از این‌رو به تعبیر مقام معظم رهبری، نهاد شورای نگهبان «ضامن جمهوریت و اسلامیت نظام است».
شورای نگهبان از قدیمی‌ترین نهادهای قانونی ایران
شورای نگهبان یکی از قدیمی‌ترین نهادهای قانونی در ایران است که از زمان تصویب متمم قانون اساسی در سال 1286 ه.ش در قانون اساسی ایران وجود داشته است و تغییر حکومت نیز در اصل این نهاد تغییر چندانی ایجاد نکرد.
قبل از انقلاب اسلامی و طبق اصل دوم متمم قانون اساسی مشروطه، شورای نگهبان برای جلوگیری از تصویب قانون‌های مغایر با شرع در مجلس شورای اسلامی به‌وجود آمد، هر چند طی سال‌های 1286 تا 1357، مدت بسیار کمی این اصل به اجرا درآمد ولی پس از انقلاب نیز این نهاد، همین کار ویژه اصلی را دنبال می‌کرد؛ اما علاوه بر نظارت بر قوانین مجلس، وظایف دیگری از جمله نظارت بر انتخابات و تفسیر قانون اساسی را بر عهده داشت.
شورای نگهبان از جمله نهادهای نظارتی نظام جمهوری اسلامی ایران است که همه مصوبات مجلس شورای اسلامی پیش از لازم‌الاجرا شدن، نیازمند توشیح این شورا است تا از بروز هرگونه مغایرتی با موازین شرع و قانون اساسی جلوگیری به عمل آید. تأیید صلاحیت نامزدهای تمامی انتخابات کشور به جز انتخابات شوراهای شهر و روستا نیز در حیطه وظایف این شورا قرار دارد.
این شورا از 12 عضو تشکیل شده است که شش عضو از این دوازده تن، فقهایی هستند که با حکم رهبر عزل و نصب می‌شوند و شش عضو دیگر حقوق‌دانانی هستند که با معرفی رئیس قوه قضاییه و رأی نمایندگان مجلس شورای اسلامی انتخاب می‌شوند. مطابق اصل 92 قانون اساسی، اعضای شورای نگهبان برای مدت شش سال انتخاب می‌شوند ولی در نخستین دوره پس از گذشت سه سال، نیمی از اعضای هر گروه به قید قرعه تغییر می‌یابند و اعضای تازه‌ای به جای آنها انتخاب می‌شوند.
جایگاه خطیر شورای نگهبان در جمهوری اسلامی ایران
نهاد شورای نگهبان از جایگاه بسیار خطیری در نظام جمهوری اسلامی برخوردار است. علت اهمیت آن هم در وظایفی است که برعهده این نهاد قرار داده شده است. قانون‌گذار اساسی در ایران سعی کرده برای جلوگیری از انحراف در نظام جمهوری اسلامی، هم از حیث محتوای نظام و هم از حیث کارگزارانی که در نظام اسلامی تصدی برخی از مسئولیت‌ها را برعهده می‌گیرند، با تاسیس این نهاد، تضمینی برای این موضوع قرار دهد.
در اصل 91 قانون اساسی علاوه بر اصول دیگری که مربوط به شورای نگهبان است، هدف از تاسیس این شورا و وظیفه اساسی و مهمی که برعهده آن قرار داده، بیان شده است. در این اصل به تشکیل شورای نگهبان و ترکیب آن پرداخته و در‌خصوص هدف و مسئولیت شورای نگهبان آمده است که به منظور تشخیص عدم مغایرت مصوبات مجلس یعنی قوانین و مقرراتی که بناست در کشور جمهوری اسلامی به منصه ظهور برسد.
نهاد شورای نگهبان با ترکیب شش فقیه به‌علاوه شش حقوقدان تشکیل میشود؛ علت این ترکیب شش به‌علاوه شش به این خاطر است که در شورای نگهبان، هم به مباحث مختلف حقوقی و نظام‌های مختلف حقوقی در ایران و کشورهای دیگر شناخت وجود داشته باشد و هم نسبت به فقه و معارف اسلامی، تا مصوبات مجلس شورای اسلامی با شرع مقدس اسلام و قانون اساسی مغایرت نداشته باشد.
شباهت شورای نگهبان با برخی از نهادهای حافظ قانون اساسی در سایر کشورها
شورای نگهبان شباهت زیادی با بعضی از نهادهای حافظ قانون اساسی در تعدادی از کشورها دارد. در قوانین اساسی برخی کشورها نیز نهادهایی به نام «دادگاه قانون اساسی»، «شورای قانون اساسی»، «دیوان قانون اساسی» و نظایر آن پیشبینی شده است که با وجود برخی تفاوت‌ها، از حیث ساختار و نوع مسئولیت‌ها با یکدیگر شباهت‌های فراوانی دارند.
شورای نگهبان در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران دارای جایگاه ویژه‌ای است، به گونه‌ای که نبودن آن در کنار مجلس قانون‌گذاری، موجب عدم اعتبار مجلس میشود. شورای نگهبان وظیفه دارد تمام مصوبات مجلس را از حیث عدم مغایرت با موازین اسلامی و قانون اساسی بررسی کرده تا در صورت عدم مغایرت، مصوبه مجلس، صورت قانونی به خود گیرد.
علاوه بر این نقش برجسته، شورای نگهبان مأموریت نظارت بر انتخابات را داشته و مرجع رسمی تفسیر قانون اساسی نیز به‌شمار میآید و از قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران استفاده میشود که علت اصلی پیشبینی نهاد شورای نگهبان، دو مسئله حراست و نگهبانی از «احکام اسلام» و صیانت از «قانون اساسی» بوده است؛ به همین دلیل از این نهاد به شورای «نگهبان» تعبیر شده است.
شورای نگهبان تامین‌کننده امنیت سیاسی کشور
در همین رابطه، امام جمعه ابهر در گفت‌وگو با ایسنا، منطقه زنجان، می‌گوید: شورای نگهبان نقطه تضمین و سلامت نظام و تامین‌کننده امنیت سیاسی کشور است، چرا که با وجود ساختاری به این محکمی و وجود افرادی که اصلی‌ترین شاخصه آنها علم، تقوا و عدالت است. نه تنها اجازه ورود برخی افراد مغرض را به مرکز تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی را نمی‌دهد بلکه از هرگونه سو استفاده و تضییع حق مردم، ولو در قالب تقلب نیز جلوگیری می‌کنند.
حجت‌الاسلام جعفر رحیمی با تاکید بر اینکه شوراى نگهبان یکى از ارکان اصیل نظام اسلامى و ضامن جمهوریت نظام و اسلامیت قوانین در جمهورى اسلامى و حافظ قانون اساسى است، ادامه می‌دهد: این نهاد بارها در معرض هجمه تبلیغاتى بدخواهان جمهورى اسلامى قرار گرفته است.
رحیمی تصریح می‌کند: حملات به شوراى نگهبان گاه از سوى دشمنانى است که با اسلامیت نظام مخالفت دارند و سعى دارند که این نهاد مؤثر نظام را تضعیف کنند تا از این طریق راه ورود احکام و قوانین غیر‌اسلامى در کشور باز شود و گاه از سوى کسانى است که به هر دلیل مورد تأیید شوراى نگهبان براى ورود به انتخابات‌ها قرار نگرفته‌اند.
امام‌جمعه ابهر با تاکید بر اینکه یکى از شیوه‌هاى دشمن براى مقابله با شوراى نگهبان حمله و اهانت به این شورا و منتسب کردن آنها به استبداد و دیکتاتورى بوده است، بیان می‌کند: در برابر همین حملات و اهانت‌ها بود که امام راحل از شوراى نگهبان حمایت کردند و متذکر شدند که حمله به شوراى نگهبان به خاطر حمایت از اسلام بوده و توهین‌ها در واقع به خاطر آن است که شوراى نگهبان در برابر مقاصد غرب و ابرقدرت‌ها ایستاده است.
زهرا فتحی ـ خبرنگار ایسنا (منطقه زنجان)
انتهای پیام
