احمد اسدی در یادداشتی در هفته نامه شهاب زنجان نوشت: قصه کار و بیکاری در کشور ما قصه تکراری هر روز خانواده ها است، غصه ای که امروز با افزایش حجم مشکلات اقتصادی کشور پررنگ تر و بعضا به دلیل بروز برخی بحران ها شاید به اولویت حاشیه ای تبدیل شده باشد!
امروز که شاهد تجربه های شگفت انگیر در رکوردزنی قیمت دلار و سکه و طلا در اقتصاد کشور هستیم، شاید بسیاری از افراد فراموش کرده باشند که وضعیت بیکاری در جامعه در چه شرایطی قرار دارد. اما شاخص نیروی کار کشور همواره در بین مهم ترین شاخص های اقتصاد کشور بوده و بخشی حائز اهمیت برای سنجش وضعیت اقتصادی و نمره کسب و کار دولت ها است.
با نگاهی به وضعیت شاخص نیروی کار در استان زنجان، واقعیت های مهمی در ساختار اقتصادی و همچنین وضعیت اشتغال گروه های مختلف و نرخ مشارکت اقتصادی مشخص می شوند. مطابق با اطلاعات و آمار سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان زنجان که از اطلاعات مرکز آمار ایران منتج شده است، نرخ بیکاری در استان زنجان طی بهار سال جاری به میزان 8.2 درصد بوده است.
تصویری که عدد 8.2 درصد به مخاطبان زنجانی می دهد به ظاهر تصویر مثبت اما باور و اطمینان شهروندان زنجانی با تطابق واقعیت های زندگی خود با و این عدد به نظر می رسد همخواخی نداشته باشد! بهتر است قبل از هر قضاوتی تاکید شود که نرخ بیکاری جوانان 15 تا 24 سال در استان زنجان طی بهار سال جاری 20.2 برآورد شده است.
شاید جوانان با شنیدن این عدد بیش از 20 درصدی کمی به این اطلاعات آماری اعتماد بیشتری کنند. واقعیت اطلاعات آماری نیز در بخش شاخص نیروی کار همین است که نباید به میانگین کل گروه های سنی در نرخ بیکاری تکیه کرد بلکه باید به نرخ بیکاری در این گروه های سنی نیز توجه شود.
هرچند برخی کارشناسان معتقدند آمارهای فصلی جامعیت مناسبی برای سنجش وضعیت نرخ بیکاری جامعه را ندارند، اما این آمار می تواند وضعیت کسب و کار در فصول مختلف سال را برای اقتصاد هر استان و کشوری مشخص کند. نرخ بیکاری در بهار سال 93 برای استان زنجان 12.1 درصد بوده، این نرخ در بهار 94 به میزان 8.5 درصد، برای سال 95 به میزان8.4 درصد و برای بهار 96 به میزان 11.1 درصد بوده است.
اشتغال بخش کشاورزی در بهار سال جاری برای استان زنجان 32.4 درصد، اشتغال حوزه صنعت 32.3 درصد و بخش خدمات 35.3 درصد بوده است. هرچند با تکیه صرف اعداد می توان گفت بخش خدمات بیشترین سهم اشتغال استان زنجان را بر دوش می کشد اما با یک رویکرد مقایسه ای با میانگین کشور این واقعیت مشخص می شود که اقتصاد استان اقتصادی کشاورزی با رشد ناقص در بخش خدمات است.
مصداق این سخن سهم 18.7 درصد بخش کشاورزی از سهم اشتغال اقتصاد کشور، سهم 31.2 درصد صنعت از اشتغال کشور و سهم 50.1 درصدی خدمات از سهم اشتغال کشور است. این نقیصه در زمان جمشید انصاری، به عنوان استاندار زنجان مطرح شد و برنامه ریزی مدیران اقتصادی برای توسعه بخش خدمات و افزایش سهم اشتغال این بخش به نسبت سهم ارزش افزوده اقتصادی آن بود.
آنچه که مشخص است شاهد تغییر قابل قبولی در سهم بخش خدمات در اقتصاد استان نیستیم و عملا سیاست های برنامه ریزی شده در این بخش حداقل در آمار سهم اشتغال بهار سال جاری محقق نشده و صرفا بر روی کاغذ باقی مانده است. فاصله سهم بخش خدمات از میانگین کشور در استان زنجان نزدیک به 15 درصد است!
سوال مهم اینکه چرا برنامه های مدیران اجرایی برای افزایش سهم اشتغال بخش خدمات در استان محقق نشد و آیا کار مطالعاتی و کارشناسی دقیقی برای این منظور در استان تدوین شده است؟ فارغ از پاسخ این پرسش اینکه اقتصاد استان مطابق با آمار ارائه شده غالب کشاورزی دارد و این یعنی ضرورت توجه به منابع آبی، ضرورت توجه به نسبت تولید و ارزش افزوده این بخش، ضرورت توسعه صنایع تبدیلی، ضرورت توجه به مکانیزاسیون کشاورزی با رویکرد علمی و راندمان آب با بهره وری بالا و نهایتا ضرورت توجه به نسبت معکوس سهم اشتغال و توسعه مکانیزاسیون کشاورزی که تاثیر خود را در وضعیت نیروی کار استان خواهد گذاشت.
اما نکات مهم در توسعه بخش خدمات اینکه هیچ کار خدماتی صرفا و مطلق به وضعیت فعالیت آن دارای ارزش افزوده ذاتی نیست و ایجاد هرگونه ارزش افزوده جدید در بخش خدمات در گرو گره خوردن آن به یک فعالیت مهم در بخش کشاورزی و صنعتی است. آیا این مهم در سیاست های توسعه ای این بخش لحاظ شده است؟ به نظر می رسد توسعه بخش خدمات در استان نیازمند تحلیل های محتوایی و مستقل بیشتری است که شهاب زنجان تلاش می کند در شماره های آتی به آن بپردازد.
* هفته نامه شهاب زنجان، شماره 86.
3088/8068
انتهای پیام امروز که شاهد تجربه های شگفت انگیر در رکوردزنی قیمت دلار و سکه و طلا در اقتصاد کشور هستیم، شاید بسیاری از افراد فراموش کرده باشند که وضعیت بیکاری در جامعه در چه شرایطی قرار دارد. اما شاخص نیروی کار کشور همواره در بین مهم ترین شاخص های اقتصاد کشور بوده و بخشی حائز اهمیت برای سنجش وضعیت اقتصادی و نمره کسب و کار دولت ها است.
با نگاهی به وضعیت شاخص نیروی کار در استان زنجان، واقعیت های مهمی در ساختار اقتصادی و همچنین وضعیت اشتغال گروه های مختلف و نرخ مشارکت اقتصادی مشخص می شوند. مطابق با اطلاعات و آمار سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان زنجان که از اطلاعات مرکز آمار ایران منتج شده است، نرخ بیکاری در استان زنجان طی بهار سال جاری به میزان 8.2 درصد بوده است.
تصویری که عدد 8.2 درصد به مخاطبان زنجانی می دهد به ظاهر تصویر مثبت اما باور و اطمینان شهروندان زنجانی با تطابق واقعیت های زندگی خود با و این عدد به نظر می رسد همخواخی نداشته باشد! بهتر است قبل از هر قضاوتی تاکید شود که نرخ بیکاری جوانان 15 تا 24 سال در استان زنجان طی بهار سال جاری 20.2 برآورد شده است.
شاید جوانان با شنیدن این عدد بیش از 20 درصدی کمی به این اطلاعات آماری اعتماد بیشتری کنند. واقعیت اطلاعات آماری نیز در بخش شاخص نیروی کار همین است که نباید به میانگین کل گروه های سنی در نرخ بیکاری تکیه کرد بلکه باید به نرخ بیکاری در این گروه های سنی نیز توجه شود.
هرچند برخی کارشناسان معتقدند آمارهای فصلی جامعیت مناسبی برای سنجش وضعیت نرخ بیکاری جامعه را ندارند، اما این آمار می تواند وضعیت کسب و کار در فصول مختلف سال را برای اقتصاد هر استان و کشوری مشخص کند. نرخ بیکاری در بهار سال 93 برای استان زنجان 12.1 درصد بوده، این نرخ در بهار 94 به میزان 8.5 درصد، برای سال 95 به میزان8.4 درصد و برای بهار 96 به میزان 11.1 درصد بوده است.
اشتغال بخش کشاورزی در بهار سال جاری برای استان زنجان 32.4 درصد، اشتغال حوزه صنعت 32.3 درصد و بخش خدمات 35.3 درصد بوده است. هرچند با تکیه صرف اعداد می توان گفت بخش خدمات بیشترین سهم اشتغال استان زنجان را بر دوش می کشد اما با یک رویکرد مقایسه ای با میانگین کشور این واقعیت مشخص می شود که اقتصاد استان اقتصادی کشاورزی با رشد ناقص در بخش خدمات است.
مصداق این سخن سهم 18.7 درصد بخش کشاورزی از سهم اشتغال اقتصاد کشور، سهم 31.2 درصد صنعت از اشتغال کشور و سهم 50.1 درصدی خدمات از سهم اشتغال کشور است. این نقیصه در زمان جمشید انصاری، به عنوان استاندار زنجان مطرح شد و برنامه ریزی مدیران اقتصادی برای توسعه بخش خدمات و افزایش سهم اشتغال این بخش به نسبت سهم ارزش افزوده اقتصادی آن بود.
آنچه که مشخص است شاهد تغییر قابل قبولی در سهم بخش خدمات در اقتصاد استان نیستیم و عملا سیاست های برنامه ریزی شده در این بخش حداقل در آمار سهم اشتغال بهار سال جاری محقق نشده و صرفا بر روی کاغذ باقی مانده است. فاصله سهم بخش خدمات از میانگین کشور در استان زنجان نزدیک به 15 درصد است!
سوال مهم اینکه چرا برنامه های مدیران اجرایی برای افزایش سهم اشتغال بخش خدمات در استان محقق نشد و آیا کار مطالعاتی و کارشناسی دقیقی برای این منظور در استان تدوین شده است؟ فارغ از پاسخ این پرسش اینکه اقتصاد استان مطابق با آمار ارائه شده غالب کشاورزی دارد و این یعنی ضرورت توجه به منابع آبی، ضرورت توجه به نسبت تولید و ارزش افزوده این بخش، ضرورت توسعه صنایع تبدیلی، ضرورت توجه به مکانیزاسیون کشاورزی با رویکرد علمی و راندمان آب با بهره وری بالا و نهایتا ضرورت توجه به نسبت معکوس سهم اشتغال و توسعه مکانیزاسیون کشاورزی که تاثیر خود را در وضعیت نیروی کار استان خواهد گذاشت.
اما نکات مهم در توسعه بخش خدمات اینکه هیچ کار خدماتی صرفا و مطلق به وضعیت فعالیت آن دارای ارزش افزوده ذاتی نیست و ایجاد هرگونه ارزش افزوده جدید در بخش خدمات در گرو گره خوردن آن به یک فعالیت مهم در بخش کشاورزی و صنعتی است. آیا این مهم در سیاست های توسعه ای این بخش لحاظ شده است؟ به نظر می رسد توسعه بخش خدمات در استان نیازمند تحلیل های محتوایی و مستقل بیشتری است که شهاب زنجان تلاش می کند در شماره های آتی به آن بپردازد.
* هفته نامه شهاب زنجان، شماره 86.
3088/8068
کپی شد
