اقتصاد امروز جهان تا حدود زیادی بر پایه شرکت های خصوصی می چرخد که نقش اصلی را در تولید ثروت و سرمایه بر عهده دارند؛ فعالیت شرکت ها تاثیر مستقیمی بر محیط پیرامون دارند و زمینه ساز معضلات زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی در منطقه تحت فعالیت خود می شوند.
با در نظر گرفتن چالش ها و معضلات ناشی از فعالیت شرکت ها، امروزه مفهومی به نام مسئولیت اجتماعی شرکت ها مطرح شده است که در آن بر وظایف و مسئولیت های اجتماعی شرکت در قبال جامعه تاکید می شود.
این مفهوم در تقابل با نگاه های صرف اقتصادی و سود محوری قرار دارد که هدف شرکت ها را تنها در اقتصاد و انباشت سرمایه می داند و موفقیت شرکت را در گرو ایفای چنین مسئولیتی می داند، چرا که هر گونه بی توجهی به مسئولیتی در قبال جامعه، در نهایت باعث بی اعتمادی و لطمه به حیثیت و وجهه شرکت ها می شود.
مسئولیت اجتماعی شرکت ها نسبت وثیقی با مفهوم توسعه پایدار دارد، توسعه پایدار با رد تک بعدی بودن توسعه و پیشرفت، بر رشد همه جانبه بخش های مختلف جامعه و به ویژه بر حفظ تعادل محیط زیست تاکید می کند، بر این اساس شرکت ها باید پیگیری اهداف خود را با توجه به نیازها و وضعیت محیط پیرامون تطبیق نموده و پاسخگویی به جامعه را از وظایف خود بدانند.
امروزه مسئولیت اجتماعی بنگاه ها در بر گیرنده چهار بعد اقتصادی، قانونی، اخلاقی و شهروند خوب می شود که در مصادیقی هم چون تامین نیازهای اقتصادی، تضمین کیفیت محصول، بهداشت و ایمنی کارکنان، عدم آلودگی محیط زیست، عدم تبعیض ها در زمینه ها مختلف، تدوین اصول اخلاقی، مبارزه با رانت و قانون گریزی، انجام فعالیت های خیرخواهانه، فعالیت های فرهنگی و ورزشی، خود را نشان می دهد.
یکی از مفاهیم مهم در این ارتباط، مفهوم شهروند شرکتی می باشد. همان گونه که شهروندان در کنار حقوق شهروندی، وظایفی نیز در برابر جامعه برخوردارند، شهروند شرکتی، شرکت ها را سازمان هایی تاثیر گذار و قدرتمند در جامعه می داند که به دلیل برخوداری از مزایای مختلف، باید مسئولیت ها و وظایف خود در قبال جامعه عمل نماید.
مسئولیت اجتماعی شرکت ها شاید در هیچ جای کشور به اندازه خوزستان مهم نباشد. چرا که صنایع متعدد موجود در استان-به ویژه نفت و پتروشیمی-نقش اصلی را در تولید ثروت ملی بر عهده دارند. نگاهی به وضعیت اجتماعی و اقتصادی استان نشان گر آن است که شرکت های عظیم صنعتی در خوزستان، نقش ناچیزی در توسعه استان و بهبود معیشت و کیفیت زندگی مردم دارند.
در حقیقت بیش از آن که از مزایا و منافع این شرکت ها به استان تزریق شود، پیامدهای زیست محیطی و اقتصادی آن ها نصیب مردم استان می شود. کافی است به وضعیت محیط زیستی توجه کنیم. به گفته برخی از مسئولان، 65 درصد آلودگی موجود در استان ناشی از شرکت های صنعتی است و یا تالاب هورالعظیم که بخشی از آن برای احداث میدان نفتی خشک شد و ظرفیت های پیشین خود را از دست داد.
از سوی دیگر این صنایع با وجود تولید ثروت و انباشت سرمایه به دلیل عدم بازتوزیع عادلانه این ثروت، زمینه ساز تورم، نابرابری فضایی و در نهایت موجب بسط و گسترش بی عدالتی در استان می شوند. نکته قابل توجه این است که پیرامون برخی از این شرکت های بزرگ صنعتی، مناطق حاشیه ای وجود دارند که فاقد هر گونه امکانات اولیه بوده و از محرومیت اساسی رنج می برند.
بر این اساس متولیان استان برای بهبود شرایط استان و کیفیت زندگی مردم باید تمرکز بیش تری بر مسئولیت اجتماعی شرکت ها و بنگاه ها داشته و در قالب یک برنامه مشخص، مسئولیت های اجتماعی شرکت ها را تعریف، و با توجه به دولتی بودن این شرکت ها، الزام قانونی برای فعالیت آن ها تعیین کنند.
اگر چه در برخی مناطق استان مدارس، درمانگاه ها، سالن های ورزشی و … توسط شرکت های صنعتی جهت محرومیت زدایی در قالب مسئولیت اجتماعی آن ها احداث گردیده است، اما باید توجه داشت که این گونه اقدامات تنها بخشی از مسئولیت شرکت ها بوده و ایفای نقش در این زمینه ابعاد و گسترده بسیار وسیع تری دارد. برای تعیین اولویت مسئولیت اجتماعی شرکت ها، باید آسیب ها و معضلات اجتماعی اصلی در خوزستان را مدنظر داشت و براساس آن ها اقدام به سیاست گذاری نمود. در ادامه به برخی از اولویت ها در این زمینه اشاره می کنیم:
1-محیط زیست از ابر چالش های استان می باشد. آلودگی های زیست محیطی معضلات متعددی در سطوح خرد و کلان و در زمینه های گوناگون به بار می آورند و زمینه ساز بازتولید توسعه نیافتگی خوزستان می شود. با توجه به نقش شرکت ها در ایجاد آلودگی های زیست محیطی و هم چنین پیامدهای زیان بار آن بر استان، مسئولیت اجتماعی شرکت ها باید بر محیط زیست متمرکز بوده و تمام فعالیت های خود را براساس حفظ محیط زیست و اصول توسعه پایدار انجام دهند.
2-جمعیت قابل توجهی از استان خوزستان در مناطق حاشیه ای زندگی می کنند که فاقد هر گونه امکانات و زیر ساخت های اولیه زندگی شهری می باشد. حاشیه نشینی پدیده ای است که با مجموعه ای از آسیب های اجتماعی همراه است. بر همین اساس با سیاست گذاری مناسب پیرامون این مناطق می توان بخش قابل توجهی از معضلات شهرنشینی در استان را حل و فصل نمود. از آن جایی که برخی از این مناطق، در کنار شرکت های استان قرار داشته و به نوعی نتیجه مستقیم و غیر مستقیم چنین شرکت های می باشد، پس باید شرکت ها را جهت ایفای مسئولیت در جهت کاهش پدیده حاشیه نشینی ترغیب نمود.
3-در مناطق پیرامون شرکت های استان، میزان زیادی از جوانان در بیکاری به سر می برند و چشم انداز مثبتی هم برای آن ها وجود ندارد. بسیار مشاهده می شود که افرادی از مناطق مختلف ایران در این گونه شرکت ها به فعالیت مشغول می باشند، در حالی که مردم بومی از چنین فرصتی محروم هستند. باید با تاکید بر بعد قانونی مسئولیت اجتماعی شرکت ها و رفع هر گونه تبعیض و رانت، زمینه را برای بکارگیری بخشی از جوانان جویای کار همان منطقه اختصاص داد.
7158/6002
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.