این وضعیت بحرانی متاسفانه تقریبا تمام پهنه سرزمینی ایران را در بر گرفته است و حتی در برخی از نقاط خاص که اقلیم بارش مناسبی نیز دارد به دلیل فقدان مدیریت صحیح مصرف باعث شده وضعیت آبی مناسبی نداشته باشند.
بر اساس گزارش ها در استان خراسان رضوی 37 دشت آبی موجود است که منابع آبی استان را تشکیل می دهد و باتوجه به اینکه 87 تا 90 درصد آب استحصالی در بخش کشاورزی مصرف می شود؛ متاسفانه به دلیل فقدان مدیریت درست و استفاده از روش های جدید آبیاری و کاهش بهره‌وری آب از یک سو و کاهش نزولات آسمانی از سوی دیگر با بحران فراوانی در زمینه آب روبرو شده است.
از 37 دشت خراسان رضوی 34 دشت آن در مسیر بحران قرار گرفته که افت شدید سطح آب های زیرزمینی را در این دشت ها را در پی داشته که نیازمند مدیریت بهره وری صحیح است.
در برخی شهرستان های استان که قطب کشاورزی نیز بوده اند از جمله دشت مه ولات باتوجه به فقدان تعادل مصرف و تغذیه از سال 1363 در ردیف دشت‌های ممنوعه استان قرار گرفته که هم اینک با توجه به کاهش نزولات آسمانی و افت شدید سطح آب زیرزمینی بویژه از قسمت های جنوب و شرق شهرستان با شوری آب هم روبرو شده است.
مهندس موهبتی معاون استاندار و فرماندار ویژه شهرستان به عنوان کارشناسی در حوزه کشاورزی و مدیریت در خصوص وضعیت بحران بی آبی می گوید: اگر نسبت به بحران آب بی‌توجه باشیم و با انکار آن اقدامی اساسی برای رفع آن انجام ندهیم بحران‌های متعدد دیگری ایجاد و در نهایت به فاجعه بی آب منجر می‌شود.
احمد علی موهبتی ضمن اشاره به اینکه آب پدیده‌ای است که با تمام مسائل و حوزه‌ها ارتباط و وابستگی دارد، تصریح می کند: به‌طور قطع کمبود آب انواع و اقسام مسائل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی را ایجاد می‌کند و زمانی که کمبود آب باعث ایجاد مشکل در حوزه‌های مختلف شود بحران آب ایجاد شده است.
به اعتقاد وی ، اگر بحران را مدیریت کنیم و برای حل آن برنامه بریزیم و برنامه‌ها را هم به‌طور دقیق عملیاتی کنیم، می‌توانیم از بحران خارج شویم اما اگر نسبت به آن بی‌توجه باشیم و ضمن انکار آن اقدامی اساسی برای رفع آن انجام ندهیم بحران‌های متعدد دیگری ایجاد و در نهایت به ورشکستگی آب منجر می‌شود واضح است که بحران آب مرحله پیش از ورشکستگی است و اگر بحران آب مدیریت نشود منجر به ورشکستگی آبی خواهد شد.
معاون استاندار خراسان رضوی در خصوص چگونگی رفع این نگرانی در حوزه مدیریتی خود از جمله شهرستان ویژه تربت حیدریه به عنوان زعفرانی ترین شهر دنیا می گوید : شرکت آبفای تربت حیدریه با تدوین برنامه راهبردی در تلاش است تا با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و سرمایه گذار و ارتباط منافع بخش خصوصی با شاخص های صنعت به شرکتی چابک در ارائه خدمات با کمترین بوروکراسی اداری - توانا در تأمین خدمات پایدار آب، مستعد به سرمایه پذیری در بحث فاضلاب و نهایتا با قابلیت افزایش سطح رضایتمندی ذینفعان تبدیل شود.
وی با اشاره به افتتاح و راه اندازی دو پروژه عظیم با حضور وزیر صنعت،معدن وتجارت در سطح شهرستان تاکید می کند : وضعیت چگونگی تامین آب و استفاده از ظرفیت های پساب و تصفیه خانه ها و چرخابی و روش های مدرن سیستم های اجرایی در پروژه ها برای کاهش مصرف آب قبل از راه اندازی مد نظر بوده است و بر همین اساس فولاد رخ تربت حیدریه آب خود را نه از منابع زیرمینی بلکه فقط از طریق پساب اب شهرستان تامین خواهد کرد.
موهبتی بااشاره به اینکه نمی توان توسعه و اشتغالزایی را به بهانه بی آبی تعطیل کرد بلکه باید شیوه مدیریت و اجرا را متحول کرد تصریح می کند که آغاز عملیات اجرایی فاز نخست فولاد رخ تربت حیدریه با ظرفیت سالانه 4.1 میلیون تن در زمینی به مساحت 550 هکتار که برای 12 هزار نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم اشتعال ایجاد خواهد کرد و راه اندازی پایانه صادراتی که برای اطمینان سرمایه گذاران از بازاریابی و صدور تولیدات به بازارها انجام می شود.
وی با بیان اینکه هدف ایجاد پایانه صادراتی، ساماندهی و تسهیل صادرات، کاهش مبادلات گمرکی و هزینه های حمل و نقل، توسعه ظرفیت های صادراتی، ایجاد رقابت سالم بین صادرکنندگان کالا، هم افزایی قدرت صادراتی در منطقه می باشد، خاطرنشان می کند: شهرستان تربت حیدریه با توجه به قرارگرفتن در محور مواصلاتی بسیار مهم و دارا بودن محصولات کشاورزی ارزشمندی چون زعفران، پسته و ابریشم ظرفیت های ویژه ای برای سرمایه گذاری و توسعه تولید و صادرات دارد که با کارشناسی صحیح امکان بهره برداری حداکثری از این مزیت ها ممکن است.
معاون استاندار تاکید می کند: فراهم کردن زمینه صادرات محصولات داخلی به کشورهای خارجی یکی از خواسته های مهم تولیدکنندگان شهرستان است که با راه اندازی این پایانه و برندسازی، بسته بندی مخصوص و بازاریابی در سایر کشورها این امر محقق خواهد شد.
نعمت حسنی مشاور سازمان پیشگیری و مدیربت بحران تهران که در سفر کاری در شهرستان تربت حیدریه حضور یافته نیز در خصوص وضعیت بحران بی آبی می گوید : بلایای طبیعی، حوادث فاجعه باری هستند که با صدمات و خسارات گسترده همراه می باشند، هنگام بروز فاجعه عوامل تهدید کننده جان و مال انسان چهره نمایان تری به خود می گیرند و قربانی شدن تعدادی از انسان های بی گناه، اجتناب ناپذیر است.
به اعتقاد وی در این مواقع باید تمام تمهیدات لازم را به کار گرفت تا از احتمال گسترش دامنه فاجعه و ویرانی بیشتر جلوگیری شود، بنابراین لازم است برای پیش بینی و شناسایی اثر حوادث و آسیب های مختلف و برقراری ضابطه و چارچوبی برای خنثی سازی یا حداقل کاهش این اثرات، تلاش گسترده ای به عمل آید و آنچه که به عنوان برنامه مقابله با فاجعه شامل مشکلات و نیازهای چنین اقدامی تاکنون تنظیم و تدوین شده است، صرفا پاره ای از فرآیند گسترده و همه جانبه مقابله با بحران است.
حسنی با بیان اینکه اگر با کم‌آبی به عنوان ویژگی اقلیم یک منطقه سازگاری ایجاد نشود، تبدیل به بحران آب خواهد شد، می گوید: کم‌آبی، امری طبیعی در ایران است و همه می‌دانند که ایران چه وضعیتی به لحاظ بارش دارد، واضح است که بارش سالانه دریافتی ایران کمتر از یک سوم میانگین بارش جهانی است حتی در برخی سال‌ها مثل سال زراعی جاری بارش کشور کمتر از حد نرمال است.
وی تصریح می کند : کم‌آبی می‌تواند تبدیل به بحران آب شود البته اگر کم‌آبی تنها محدود به کمبود بارش دریافتی باشد، مشکلی پیش نمی‌آید اما زمانی که این کمبود بارش بر ابعاد مختلف اجتماع و اقتصاد اثربگذارد و علت بسیاری از مسائل در آب و کمبود آب نهفته باشد تبدیل به بحران می‌شود.
مشاور سازمان پیشگیری و مدیریت بحران تهران در مورد تاثیر منفی کمبود آب بر مسائل اقتصادی و اجتماعی کشور تاکید می کند: در شرایطی که کمبود آب منجربه بیکاری کشاورز شود ممکن است این فرد برای گذران زندگی دست به کاری خلاف مثل فروش مواد مخدر بزند، این ساده‌ترین تصویر از تاثیر کمبود آب در حوزه اقتصادی و اجتماعی است که در نهایت منجر به گسترش بزهکاری می‌شود.
وی همچنین با اشاره به شکل‌گیری اعتراضات مردمی در نتیجه کمبود آب در برخی از نقاط کشور معتقد است: زمانی بحران آب لمس می‌شود که شهروندان یک سرزمین به دلیل تنگناهای اقتصادی از جمله بیکاری دست به اعتراض می‌زنند و به طور قطع مطالبه این اعتراضات آب نیست اما ریشه آن در آب و کمبود آن نهفته است.
مشاور اجتماعی ، اقتصادی آب منطقه ای استان خراسان رضوی نیز معتقد است به دلیل کاهش سطح آب و افزایش EC ما شاهد کاهش میزان تولید محصول کشاورزی و در نتیجه کاهش درآمد و همچنین به دلیل کاهش کیفیت محصولات کشاورزی شاهد کاهش قیمت این محصولات خواهیم بود که موجب ایجاد نگرانی برای کشاورزان می شود.
به گفته وی ، بر اساس آمار در دشت شهرستان مه ولات خراسان رضوی 504 حلقه منبع آبی در حال استحصال سالانه بالغ بر 230 میلیون متر مکعب آب از منابع آبی منطقه وجود دارد که نزدیک به 90 درصد آن در بخش کشاورزی مصرف می شود و از جهت شوری، 60 درصد آب استحصال شده به دلیل بحران های آبی دشت مه ولات متمایل به شوری شده ، EC آب در این دشت بین 5000 تا 15000 است که نشان دهنده برداشت بی رویه و وجود چاه های غیرمجاز در این دشت است.
وی تصریح می کند : برای برون رفت از این بحران که اکنون هم از خط قرمز رد شده باید از همین امروز اقدام شود، استفاده از سیستم های آبیاری زیرسطحی و استفاده از تصفیه خانه ها برای باز چرخانی فاضلاب های شهری و حتی شرکت های شهرک های صنعتی برای استفاده مجدد در بخش های مختلف و از منابع زیرزمینی برای تقویت آبخانها از جمله راهکارهای مقابله با بحران بی آبی است.
در هفته های اخیر که افزایش شدت گرما در ایران باعث شد بحران بی آبی ، حوزه تامین انرژی برق را در کشور دچار مشکلات اساسی کند گرچه با همراهی و همدلی مردمان با وجود تنگناها و مدیریت مصرف حتی با توزیع قطعی برق در سراسر کشور قابل کنترل شود اما واقعیت این است که این خود زنگ خطری جدی برای کشور است که چنانکه عزم ملی و فرابخشی و آینده نگر بوجود نیاید ، تکرار رویدادهای مشابه و تغییر اقلیم حتی به صورت موقتی می تواند دامنه بحران ها را به سطوح مختلف اجتماعی ، اقتصادی ، سیاسی افزایش دهد.
قابل ذکر است وقتی شاهد هستیم با وجود همه هشدارها و توصیه های وزارت نیرو و مسوولان در خصوص بحران برق، برق بیش از 145 دستگاه که الزامات ابلاغی را رعایت نکردند، قطع شد ، پر واضح است که در صورت تکرار و شدت یافتن بحران بی آبی و ورشکستگی آب کنترل شرایط تقریبا غیرممکن خواهد بود.
خبرنگار ایرنا
1744
انتهای پیام بر اساس گزارش ها در استان خراسان رضوی 37 دشت آبی موجود است که منابع آبی استان را تشکیل می دهد و باتوجه به اینکه 87 تا 90 درصد آب استحصالی در بخش کشاورزی مصرف می شود؛ متاسفانه به دلیل فقدان مدیریت درست و استفاده از روش های جدید آبیاری و کاهش بهره‌وری آب از یک سو و کاهش نزولات آسمانی از سوی دیگر با بحران فراوانی در زمینه آب روبرو شده است.
از 37 دشت خراسان رضوی 34 دشت آن در مسیر بحران قرار گرفته که افت شدید سطح آب های زیرزمینی را در این دشت ها را در پی داشته که نیازمند مدیریت بهره وری صحیح است.
در برخی شهرستان های استان که قطب کشاورزی نیز بوده اند از جمله دشت مه ولات باتوجه به فقدان تعادل مصرف و تغذیه از سال 1363 در ردیف دشت‌های ممنوعه استان قرار گرفته که هم اینک با توجه به کاهش نزولات آسمانی و افت شدید سطح آب زیرزمینی بویژه از قسمت های جنوب و شرق شهرستان با شوری آب هم روبرو شده است.
مهندس موهبتی معاون استاندار و فرماندار ویژه شهرستان به عنوان کارشناسی در حوزه کشاورزی و مدیریت در خصوص وضعیت بحران بی آبی می گوید: اگر نسبت به بحران آب بی‌توجه باشیم و با انکار آن اقدامی اساسی برای رفع آن انجام ندهیم بحران‌های متعدد دیگری ایجاد و در نهایت به فاجعه بی آب منجر می‌شود.
احمد علی موهبتی ضمن اشاره به اینکه آب پدیده‌ای است که با تمام مسائل و حوزه‌ها ارتباط و وابستگی دارد، تصریح می کند: به‌طور قطع کمبود آب انواع و اقسام مسائل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی را ایجاد می‌کند و زمانی که کمبود آب باعث ایجاد مشکل در حوزه‌های مختلف شود بحران آب ایجاد شده است.
به اعتقاد وی ، اگر بحران را مدیریت کنیم و برای حل آن برنامه بریزیم و برنامه‌ها را هم به‌طور دقیق عملیاتی کنیم، می‌توانیم از بحران خارج شویم اما اگر نسبت به آن بی‌توجه باشیم و ضمن انکار آن اقدامی اساسی برای رفع آن انجام ندهیم بحران‌های متعدد دیگری ایجاد و در نهایت به ورشکستگی آب منجر می‌شود واضح است که بحران آب مرحله پیش از ورشکستگی است و اگر بحران آب مدیریت نشود منجر به ورشکستگی آبی خواهد شد.
معاون استاندار خراسان رضوی در خصوص چگونگی رفع این نگرانی در حوزه مدیریتی خود از جمله شهرستان ویژه تربت حیدریه به عنوان زعفرانی ترین شهر دنیا می گوید : شرکت آبفای تربت حیدریه با تدوین برنامه راهبردی در تلاش است تا با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و سرمایه گذار و ارتباط منافع بخش خصوصی با شاخص های صنعت به شرکتی چابک در ارائه خدمات با کمترین بوروکراسی اداری - توانا در تأمین خدمات پایدار آب، مستعد به سرمایه پذیری در بحث فاضلاب و نهایتا با قابلیت افزایش سطح رضایتمندی ذینفعان تبدیل شود.
وی با اشاره به افتتاح و راه اندازی دو پروژه عظیم با حضور وزیر صنعت،معدن وتجارت در سطح شهرستان تاکید می کند : وضعیت چگونگی تامین آب و استفاده از ظرفیت های پساب و تصفیه خانه ها و چرخابی و روش های مدرن سیستم های اجرایی در پروژه ها برای کاهش مصرف آب قبل از راه اندازی مد نظر بوده است و بر همین اساس فولاد رخ تربت حیدریه آب خود را نه از منابع زیرمینی بلکه فقط از طریق پساب اب شهرستان تامین خواهد کرد.
موهبتی بااشاره به اینکه نمی توان توسعه و اشتغالزایی را به بهانه بی آبی تعطیل کرد بلکه باید شیوه مدیریت و اجرا را متحول کرد تصریح می کند که آغاز عملیات اجرایی فاز نخست فولاد رخ تربت حیدریه با ظرفیت سالانه 4.1 میلیون تن در زمینی به مساحت 550 هکتار که برای 12 هزار نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم اشتعال ایجاد خواهد کرد و راه اندازی پایانه صادراتی که برای اطمینان سرمایه گذاران از بازاریابی و صدور تولیدات به بازارها انجام می شود.
وی با بیان اینکه هدف ایجاد پایانه صادراتی، ساماندهی و تسهیل صادرات، کاهش مبادلات گمرکی و هزینه های حمل و نقل، توسعه ظرفیت های صادراتی، ایجاد رقابت سالم بین صادرکنندگان کالا، هم افزایی قدرت صادراتی در منطقه می باشد، خاطرنشان می کند: شهرستان تربت حیدریه با توجه به قرارگرفتن در محور مواصلاتی بسیار مهم و دارا بودن محصولات کشاورزی ارزشمندی چون زعفران، پسته و ابریشم ظرفیت های ویژه ای برای سرمایه گذاری و توسعه تولید و صادرات دارد که با کارشناسی صحیح امکان بهره برداری حداکثری از این مزیت ها ممکن است.
معاون استاندار تاکید می کند: فراهم کردن زمینه صادرات محصولات داخلی به کشورهای خارجی یکی از خواسته های مهم تولیدکنندگان شهرستان است که با راه اندازی این پایانه و برندسازی، بسته بندی مخصوص و بازاریابی در سایر کشورها این امر محقق خواهد شد.
نعمت حسنی مشاور سازمان پیشگیری و مدیربت بحران تهران که در سفر کاری در شهرستان تربت حیدریه حضور یافته نیز در خصوص وضعیت بحران بی آبی می گوید : بلایای طبیعی، حوادث فاجعه باری هستند که با صدمات و خسارات گسترده همراه می باشند، هنگام بروز فاجعه عوامل تهدید کننده جان و مال انسان چهره نمایان تری به خود می گیرند و قربانی شدن تعدادی از انسان های بی گناه، اجتناب ناپذیر است.
به اعتقاد وی در این مواقع باید تمام تمهیدات لازم را به کار گرفت تا از احتمال گسترش دامنه فاجعه و ویرانی بیشتر جلوگیری شود، بنابراین لازم است برای پیش بینی و شناسایی اثر حوادث و آسیب های مختلف و برقراری ضابطه و چارچوبی برای خنثی سازی یا حداقل کاهش این اثرات، تلاش گسترده ای به عمل آید و آنچه که به عنوان برنامه مقابله با فاجعه شامل مشکلات و نیازهای چنین اقدامی تاکنون تنظیم و تدوین شده است، صرفا پاره ای از فرآیند گسترده و همه جانبه مقابله با بحران است.
حسنی با بیان اینکه اگر با کم‌آبی به عنوان ویژگی اقلیم یک منطقه سازگاری ایجاد نشود، تبدیل به بحران آب خواهد شد، می گوید: کم‌آبی، امری طبیعی در ایران است و همه می‌دانند که ایران چه وضعیتی به لحاظ بارش دارد، واضح است که بارش سالانه دریافتی ایران کمتر از یک سوم میانگین بارش جهانی است حتی در برخی سال‌ها مثل سال زراعی جاری بارش کشور کمتر از حد نرمال است.
وی تصریح می کند : کم‌آبی می‌تواند تبدیل به بحران آب شود البته اگر کم‌آبی تنها محدود به کمبود بارش دریافتی باشد، مشکلی پیش نمی‌آید اما زمانی که این کمبود بارش بر ابعاد مختلف اجتماع و اقتصاد اثربگذارد و علت بسیاری از مسائل در آب و کمبود آب نهفته باشد تبدیل به بحران می‌شود.
مشاور سازمان پیشگیری و مدیریت بحران تهران در مورد تاثیر منفی کمبود آب بر مسائل اقتصادی و اجتماعی کشور تاکید می کند: در شرایطی که کمبود آب منجربه بیکاری کشاورز شود ممکن است این فرد برای گذران زندگی دست به کاری خلاف مثل فروش مواد مخدر بزند، این ساده‌ترین تصویر از تاثیر کمبود آب در حوزه اقتصادی و اجتماعی است که در نهایت منجر به گسترش بزهکاری می‌شود.
وی همچنین با اشاره به شکل‌گیری اعتراضات مردمی در نتیجه کمبود آب در برخی از نقاط کشور معتقد است: زمانی بحران آب لمس می‌شود که شهروندان یک سرزمین به دلیل تنگناهای اقتصادی از جمله بیکاری دست به اعتراض می‌زنند و به طور قطع مطالبه این اعتراضات آب نیست اما ریشه آن در آب و کمبود آن نهفته است.
مشاور اجتماعی ، اقتصادی آب منطقه ای استان خراسان رضوی نیز معتقد است به دلیل کاهش سطح آب و افزایش EC ما شاهد کاهش میزان تولید محصول کشاورزی و در نتیجه کاهش درآمد و همچنین به دلیل کاهش کیفیت محصولات کشاورزی شاهد کاهش قیمت این محصولات خواهیم بود که موجب ایجاد نگرانی برای کشاورزان می شود.
به گفته وی ، بر اساس آمار در دشت شهرستان مه ولات خراسان رضوی 504 حلقه منبع آبی در حال استحصال سالانه بالغ بر 230 میلیون متر مکعب آب از منابع آبی منطقه وجود دارد که نزدیک به 90 درصد آن در بخش کشاورزی مصرف می شود و از جهت شوری، 60 درصد آب استحصال شده به دلیل بحران های آبی دشت مه ولات متمایل به شوری شده ، EC آب در این دشت بین 5000 تا 15000 است که نشان دهنده برداشت بی رویه و وجود چاه های غیرمجاز در این دشت است.
وی تصریح می کند : برای برون رفت از این بحران که اکنون هم از خط قرمز رد شده باید از همین امروز اقدام شود، استفاده از سیستم های آبیاری زیرسطحی و استفاده از تصفیه خانه ها برای باز چرخانی فاضلاب های شهری و حتی شرکت های شهرک های صنعتی برای استفاده مجدد در بخش های مختلف و از منابع زیرزمینی برای تقویت آبخانها از جمله راهکارهای مقابله با بحران بی آبی است.
در هفته های اخیر که افزایش شدت گرما در ایران باعث شد بحران بی آبی ، حوزه تامین انرژی برق را در کشور دچار مشکلات اساسی کند گرچه با همراهی و همدلی مردمان با وجود تنگناها و مدیریت مصرف حتی با توزیع قطعی برق در سراسر کشور قابل کنترل شود اما واقعیت این است که این خود زنگ خطری جدی برای کشور است که چنانکه عزم ملی و فرابخشی و آینده نگر بوجود نیاید ، تکرار رویدادهای مشابه و تغییر اقلیم حتی به صورت موقتی می تواند دامنه بحران ها را به سطوح مختلف اجتماعی ، اقتصادی ، سیاسی افزایش دهد.
قابل ذکر است وقتی شاهد هستیم با وجود همه هشدارها و توصیه های وزارت نیرو و مسوولان در خصوص بحران برق، برق بیش از 145 دستگاه که الزامات ابلاغی را رعایت نکردند، قطع شد ، پر واضح است که در صورت تکرار و شدت یافتن بحران بی آبی و ورشکستگی آب کنترل شرایط تقریبا غیرممکن خواهد بود.
خبرنگار ایرنا
1744
کپی شد
