بیوتروریسم ترکیب دو واژه بیو و تروریسم است و واژه تروریسم در جامعه بین المللی امروزی به معنای ایجاد وحشت، ترس و ناامنی در جامعه هدف با استفاده از روش‌های مختلف است که می توان به حذف فرد یا افراد به صورت خاموش اشاره کرد.
به گزارش ایسنا- منطقه خراسان، بیوتروریسم عموما به استفاده عمدی از هر میکروارگانیسم، ویروس، عفونت یا محصول بیولوژیکی گفته می‌شود که نتیجه بیوتکنولوژی و یا هر مولد طبیعی یا زیستی مهندسی شده از هر گونه میکروارگانیسم، ویروس، مواد عفونی یا محصولات بیولوژیکی است که علت مرگ، بیماری یا سایر سوء رفتارهای بیولوژیکی در انسان، حیوان و گیاه شده و در این روش از موجودات زنده برای تاثیر گذاشتن بر حکومت یا تهدید و یا مجبور کردن یک جمعیت غیرنظامی استفاده می‌شود. ناگفته نماند لوازم آرایشی و بهداشتی، مکمل‌های بدنسازی و هورمون‌های خوراکی نیز مواردی است که در بیوتروریسم از آنها استفاده می‌شود. زمانی که در کشورهای مختلف شرایط ترورهای مسلحانه دشوار باشد مخالفان در جست‌وجوی روش‌های بدون هزینه و تاثیرگذار برای دستیابی به اهداف خود خواهند بود و این روش به دلیل عدم شناسایی به موقع یکی از روش‌هایی است که در جوامع مختلف از گذشته تا امروز مورد استفاده قرار گرفته است.
تاریخچه بیوتروریسم
بیوتروریسم قدمتی به بلندای تاریخ دارد و از دوران باستان به صورت ابتدایی از مواد آلوده و عفونی ، اجساد و نیز لاشه جانوران به عنوان سلاح استفاده می‌شده و از اولین موارد گزارش شده در قرن ششم قبل از میلاد استفاده از قارچ rye ergot توسط آشوریان در چاه‌های آب دشمنان بوده که تشنج ایجاد می‌کرد. به برخی از موارد در ذیل اشاره می‌شود:. در سال 1346 ، طاعون در میان ارتش تاتارها در شهری در اکراین امروزی شیوع یافت. در سال 1763 کاپیتان اکایر، پتوها و دستمال‌های بیماران آبله‌ای را به بومیان امریکا اهدا کرد. در سال 1767 نیروهای انگلیسی، پتوهای آلوده به میکروب آبله را در بین سرخپوستان بومی امریکا که به فرانسویان وفادار بودند توزیع کردند. در سال 1870 میلادی، روبرت کخ دانشمند آلمانی با تزریق میکروب سیاه زخم به موش‌ها ثابت کرد که میکروب‌ها باعث ایجاد عفونت می‌شوند. در سال 1882 میلادی لویی پاستور در فرانسه اولین واکسن سیاه زخم در حیوانات را تولید کرد. در سال 1915 میلادی، اولین سلاح زیستی در قرن 20 استفاده شد و آلمانی‌ها برای آلوده کردن چهارپایان در کشورهای متفقین از میکروب سیاه زخم و P.Mallei استفاده کردند. در سال 1937 ژاپن یک برنامه تهیه جنگ‌افزارهای زیستی را در تاسیساتی با عنوان واحد 731 در منطقه منچوری آغاز کرد و بعد از جنگ جهانی دوم مشخص شد پژوهشگران ژاپنی میکروب‌های مختلفی مانند سیاه زخم، مننژیت ،وبا و طاعون را بر روی زندانیان و اقوام چینی استفاده و حدود 10 هزار زندانی از بین رفتند. در سال 1939 نیز هیتلر بر ممنوعیت تولید سلاح‌های زیستی در آلمان تاکید کرد، اما دانشمندان آلمانی تحقیق بر روی این سلاح‌ها را آغاز کردند.
به مواردی نیز که در سال‌های بعد اتفاق افتاد هم می‌توان اشاره کرد از جمله آنکه:
در سال 1940هواپیماهای ژاپنی حشرات آلوده به طاعون را بر روی سرزمین چین و منچوری فرو ریختند ودر هر حمله حدود 15 میلیون کک رها شد. در سال 1942 ایالات متحده در یک برنامه بیولوژیک تهاجمی در اردوگاه دتریک، 5000بمب حاوی میکروب سیاه زخم را تولید کرد. در سال 1950 اتحاد جماهیر شوروی، چین، کره شمالی و ایالات متحده از جنگ‌افزارهای بیولوژیک علیه چین و کره شمالی استفاده کردند. در سال 1995 میلادی، نیروهای ارتش و داوطلبان غیرنظامی ایالات متحده تحت آزمایش‌های روش‌های پخش و انتشار قرار گرفتند. در سال 1968 میلادی با به‌کارگیری سم مارکبرا و سم‌های دیگر، سلاح‌هایی برای استفاده مخفیانه سازمان سیا تولید شد. در سال 1969 میلادی، ریچارد نیکلسون رئیس جمهور امریکا دستور توقف فعالیت‌های تولید و تحقیق بر روی سلاح‌های بیولوژیک را امضا کرد. در سال‌های 1971 و 1972 تمام ذخایر مواد و جنگ‌افزارهای بیولوژیک مربوط به برنامه‌های جنگی امریکا نابود و تعداد کمی از میکروب‌های بیماری‌زا برای مقاصد تحقیقاتی نگه داشته شدند. البته سازمان سیا به دلیل نگهداری غیرقانونی نمونه‌هایی از مواد سمی پس از دستور رئیس جمهور امریکا مورد بازخواست قرار گرفت. در سال 1972 ایالات متحده و سایر کشورها کنوانسیون سلاح‌های بیولوژیکی را امضا کردند و شوروری سابق و عراق نیز از امضاکنندگان این پیمان‌نامه بودند. درسال 1979 به طور تصادفی از کارخانه تولید سلاح‌های بیولوژیک در روسیه مقادیری میکروب سیاه زخم منتشر شد و آزمایشگاهی در امریکا این میکروب‌ها را شامل چهار گونه مختلف سیاه زخم اعلام کرد. در سال 1978، روسیه سم کشنده ریسین که از دانه‌های کرچک به‌دست می‌آید را در اختیار سرویس مخفی بلغارستان قرار داد.
دهه١٩٨٠ میلادی اتحاد جماهیر شوروی برنامه تهاجمی تولید جنگ افزارهای شیمیایی را با به کارگیری حداقل 6 آزمایشگاه تحقیقاتی ، پنج کارخانه تولیدی و حدود ٥٥ هزار دانشمند و تکنسین ادامه داد.
مرکز کنترل و پیشگیری بیماری در ایالات متحده این عوامل را به سه دسته A، B و C طبقه بندی کردند:
دسته A: این عوامل بسیار خطرناک و در زیرگروه امنیت ملی طبقه‌بندی می‌شوند. به راحتی منتقل شده و می‌توانند موجب مرگ‌ومیر زیادی شوند که برخی از انها عبارتند از: تولارمی ( تولارمی (Tularemia) یا تب خرگوش (Rabbit fever)، بیماری ناشایع ناشی از فرانسیلا تولارنسیس می‌باشد. باکتری فرانسیسلاتولارنسیس (Francisella tularensis) کوکوباسیل کوچک، گرم منفی و فاقد کپسول می‌باشد، این باکتری قادر به آلوده کردن بیش از ۱۰۰ گونه از جانوران مانند انسان، جوندگان، ماهیان، حشرات است)، آنتراکس( سیاه‌زخم یا آنتراکس، بیماری باکتریایی ویژه گیاهخواران اهلی (مانند گوسفند، بز و گاو) می باشد، آبله، بوتولیسم ( بوتولیسم یک بیماری نادر ولی به صورت بالقوه کشنده است. بوتولیسم یک بیماری فلج است که عامل ایجادکنندهٔ آن سمی است که توسط باکتری کلوستریدیوم بوتولینوم تولید می‌شود) ، طاعون خیارکی( متداول‌ترین حالت طاعون است که طی نیش کک یا گازگرفتگی توسط موش آلوده به باسیل به وجود می‌آید) و تب هموراژیک ویروسی (تب‌های ویروسی هموراژیک بیماری‌های عفونی هستند که توانایی خون در لخته شدن را مختل می‌کنند).
دسته B : نسبت به دسته پیشین راحت‌تر منتقل شده و میزان تلفات پایین‌تری دارد. از این عوامل می‌توان به بروسلوزیس ( بیماری تب مالت یا بروسلوز به عنوان یکی از مهمترین بیماری‌های مشترک انسان و دام محسوب می‌گردد)، توکسین اپسیلون کلستردیوم پرفرینجنس، بزورخولدریا مالئی (عامل بیماری در گذشته باکتری گرم منفی غیر متحرک، فاقد کپسول و بدون اسپور به نام سودوموناس مالئی (Pseudomonas mallei) شناخته می‌شد که اکنون بورخولدریا مالئی (Burkholderia mallei) نیز نامیده می‌شود)، آمیلوئیدوز( آمیلوئیدوز نام گروهی از بیماری‌ها است که با رسوب پروتئین‌های فیبریلی غیرطبیعی (آمیلوئید) در بافتها واعضای سراسر بدن مشخص می‌شود)، پسیتاکوز، تب Q، وهمچنین تهدیدهای ایمنی غذایی نظیر سالمونلا، اشرشیا کلی O157:H7، شیگلا، استافیلوکوکوس اورئوس، توکسین Ricin از Ricinus communis، توکسینAbrin از Abrus precatorius، انتروتوکسین B استافیلوکوک، تیفوس (ریکتزیا پرووازکی)، آنسفالیت ویروسی، ویبریو کلرا، کریپتوسپوریوم پارووم اشاره کرد.
دسته C : پاتوژن‌های در حال ظهور هستند که برای انتشار جمعی مهندسی شده‌اند. ویروس نیپا، هانیا ویروس، سارس، H1N1 وHIV از این گروه هستند.
پروژه کلیماکس
در این پروژه خانه‌هایی در نیویورک و سانفرانسیسکو ساخته شد تا محل مناسبی برای آزمایش اثرات ماده روان گردان LSD بر روی افراد باشد. برای جذب افراد به این خانه‌ها از زنانی که از سیا حقوق می‌گرفتند استفاده می‌شد. به این افراد به اجبار انواع مختلف مواد روانگردان به خصوص LSD تزریق می‌شد تا متخصصان به مطالعه رفتار و اثرات این مواد در افراد بپردازند. در برخی موارد برای مشاهده حد نهایی تاثیر، مقادیر فراوان و غیر معمولی این مواد به افراد تزریق می‌شد ناگفته نماند بسیاری از این افراد جوانان بودند.
ارتباط محصولات تراریخته و بیوتروریسم
تراریخته در واقع گیاهانی هستند که DNA آنها با استفاده از روش‌های مهندسی ژنتیک تغییر می یابد. این محصولات به نظر تولیدکنندگان مقرون به صرفه است. البته در حال حاضر بسیاری از کشورها این محصولات را ممنوع و یا برچسب‌گذاری می‌کنند، اما همچنان بحث در دفاع یا مضرات این محصولات همه را گیج کرده است. با اینکه مقالات زیادی درباره تراریخته وجود دارد، اما اطلاعات آنها قابل بررسی و سنجش نیست و کشورهای اروپایی تولید کننده این محصولات هستند اما مصرف کننده نیستند.
میزان مساحت کشت مواد تراریخته جهان در سال 1996 حدود 1.7 میلیون هکتار و در سال 2017 23395 میلیون هکتار گزارش شده و بیشترین میزان مربوط به ایالات متحده، برزیل، آرژانتین، کانادا و هند و کمترین میزان مربوط به کشور چکسلواکی است. این محصولات شامل پنبه، دانه‌های سویا، ذرت و کانولا است.
برای کاهش هزینه‌ها در تولید لوازم آرایشی و بهداشتی از روغن‌های تراریخته استفاده می‌کنند و بیشتر این روغن‌ها از پاکستان وارد کشور می‌شوند. شرکت مونسانتو 20 سال قبل ژنی را از میکروب جدا و وارد پنبه و بذر آن را به پاکستان که چهارمین کشور تولیدکننده پنبه است ارسال کرد.
شخصیت‌هایی که ترور بیولوژیک شدند
نمونه‌های بسیاری وجود دارد که برخی از آنها شامل موارد ذیل است:
ترور یاسر عرفات، رتئیس خودگردان فلسطین در سال 1383 با ماده سمی ساخته شده از پلوتونیم توسط موساد اسپری کردن سم در گوش خالد مشعل رهبر سیاسی حماس سرطان مشکوک چاوز در اثر اشعه مسمومیت آلکساندر لیتویننکو که از منتقدان پوتین بود با چای آلوده به پلونیوم مسمومیت یوشچنکو رهبر مخالفان اوکراین با دیوکسی
روش‌های پیشگیری
یکی از مواردی که شخصیت‌های بزرگ را از آن منع می‌کنند دست دادن و دریافت نامه است تا از انتشار عوامل بیماری‌زا پیشگیری شود. البته برخی از این روش‌ها به صورت عمومی و جهت مقابله با هرگونه انتقال باکتری صورت می‌گیرد؛ مانند ضدعفونی کردن مرسولات توسط اشعه ایکس و اشعه گاما و یا خودرو شخصیت‌ها چنان درزبندی می‌شود تا از نفوذ هرگونه باکتری و عوامل بیماری‌زا جلوگیری شود.
در ایالات متحده و بسیاری از کشورهای اروپایی تمام محصولات پستی ابتدا قرنطینه وسپس ضدعفونی می‌شوند و بعد از آن در چرخه بررسی اداری قرار می‌گیرند.
از دیگر موارد پیشگیری، واکسن‌ها و پادزهرها هستند که در مواقع ضروری مورد استفاده قرار می گیرند و در نتیجه سرمایه‌گذاری هنگفتی در زمینه واکسن‌سازی به‌خصوص در مراکز نظامی صورت گرفته است.در این زمینه ایران نیز موفق بوده و به پیشرفت‌های موثری دست یافته هرچند که از سوی کشورهای غربی مورد تحریم یک جانبه قرار گرفته است. در ایالات متحده ذخیره سازی واکسن در مرکز ذخیره‌سازی استراتژیک ملی در صورت حمله بیولوژیک ذخیره می‌شود و در این مرکز به میزان لازم، واکسن، پادزهر، مواد ضدویروسی و امثال آن در صورت حمله احتمالی وجود دارد.
مهمترین مورد در این زمینه پایبندی کشورها به کنوانسیون سلاح‌های بیولوژیکی است. از سال 1986، طرف‌های عضو این کنوانسیون تایید کردند که ممنوعیت‌های این معاهده به پیشرفت‌های علمی و فنی جدید اعمال می‌شود.در دسامبر 2017 احزاب دولتی توافق کردند یک سری از موارد مربوط به خطرات فناوری‌های جدید را در دستور کار خود قرار دهند و این ممنوعیت‌ها نیز بدون توجه به مبدا یا روش تولید یک عامل بیولوژیکی است.
کشورها باید توانایی خود را برای تشخیص و پاسخ به حملات بیولوژیکی تقویت کنند و چون ژن ویرایش با پاتوژن‌های سرعت انتشار سریع‌تری دارند و در نتیجه کشورها نیز باید اقدامات ضد آن را تسریع کنند.
به طور مثال، برخی سیاستمداران جهان در سفر به دیگر کشورها وسایل شخصی خود را همراه دارند و از آب و غذای آنجا استفاده نمی‌کنند، حتی سرویس بهداشتی مخصوص دارند و آن را با خود به کشورشان باز می‌گردانند، چون با آزمایش آن، مخالفان به راحتی بیماری و یا سیستم بدن آنان را شناسایی می‌کنند. آنان با آزمایش مدفوع، می‌توانند به تمام مشکلات سیستم امنیتی بدن شخص هدف پی برده و با ساخت ویروس متناسب در سریع‌ترین زمان ممکن او را به کام مرگ بفرستند به نحوی که هیچکس متوجه نشود آن آلودگی چگونه وارد بدن فرد هدف شده است.
بیوتروریسم در آینده
رهبران نظامی و سیاسی بیش از یک قرن در مورد جنگ‌های بزرگ بیولوژیکی نگران بوده و هستند و هرچند دستوراتی مبنی بر عدم استفاده از آنها صادر شده اما با وجود پتانسیل مرگبار سلاح های زیستی، جنگ های زراعی برای از بین بردن محصولات زراعی، زراعت و اصلاح نباتات همچنان ادامه دارد.
پیشرفت‌های اخیر در ویرایش ژن‌ها نیز نگرانی‌های زیادی در مورد پاتوژن‌ها به عنوان سلاح ایجاد کرده است. با استفاده از ابزارهای ویرایش ژن، از جمله سیستمی به نام CRISPR دانشمندان موفق به ویرایش DNA به صورت کارآمد شدند. دانشمندان با این روش تغییرات در نحوه عملکرد ارگانیسم ها را ایجاد می‌کنند. با توجه به پیشرفت‌های مختلف در زمینه فناوری، محققان در حال بررسی استفاده از روش‌های نوین ژنی برای اصلاح جهش‌های ژنتیکی مرگبار، ایجاد محصولات مقاوم در برابر بیماری و درمان سرطان هستند. البته این تحقیقات اگر صحیح هدایت نشوند ممکن است عواقب خطرناک جهانی به همراه داشته باشند.
امروزه یکی از نگران‌کننده‌ترین مسائل این است که آیا پیشرفت‌های فناوری در بیوتکنولوژی می تواند ایالات متحده را تحریک کند تا برنامه‌های سلاح های زیستی قدیمی خود را احیا کند؟ احیای برنامه‌های سلاح‌های زیستی ایالات متحده می‌تواند منازعات جدید و بی‌نظمی در نظام بین المللی ایجاد کند. روش ویرایش ژن CRISPR سلاح‌های بیولوژیک را کشنده‌تر از گذشته خواهد کرد.این روش در انتشار سریع‌تر و گسترده‌تر موثر خواهد بود.
از دیگر موارد در این زمینه ویرایش یک ویروس مرگبار برای تاثیرگذاری بر روی ژن‌های خاص است البته هنوز این قابلیت وجود ندارد، اما در آینده با تلاش محققان امکان‌پذیر خواهد بود و با این روش قدرت‌ها و سیاست‌های مختلف قادر به توسعه سلاح‌های بیولوژیکی و تاثیر بر اساس هدف آنان بر روی نژاد، قوم و یا گروه‌های مختلف خواهد بود که می‌توان به نمونه‌های آزمایش شده در این زمینه به پروژه ساحل و آزمایش واکسن ضدالتهابی بر روی زنان سیاه‌پوست اشاره کرد.
از دیگر مزیت‌های این روش دستیابی به نتایج در مدت زمان کوتاه و با هزینه اندک است. در سال 2014 یک دانشمند در دانشگاه واندربیلت اظهار کرد: فعالیتی که 18 ماه طول کشید و حدود 20هزار دلار هزینه داشت تنها در سه هفته و با هزینه حدود 3000 دلار انجام شد. در نتیجه ساخت سلاح‌های زیستی، ارزان‌تر از گزینه‌هایی مانند سلاح‌های هسته‌ای است.
ممنوعیت استفاده از سلاح‌های بیولوژیک نباید مخصوص ابرقدرت‌‌ها باشد، بلکه باید تمامی کشورها از معاهده‌ها و کنوانسیون 1972 پیروی کنند. استفاده غیراصولی از چنین فناوری مانع به‌کارگیری برنامه‌های کاربردی جدید و سودمند در این زمینه می‌شود.
در برخی کشورها شماره تلفن‌هایی برای گزارش اختصاصی از حادثه‌های بیوتروریستی وجود دارد.
منابع:
historyofvaccines.org
medicalnewstoday.com
medlineplus.gov
isaaa.org
انتهای پیام
انتهای پیام به گزارش ایسنا- منطقه خراسان، بیوتروریسم عموما به استفاده عمدی از هر میکروارگانیسم، ویروس، عفونت یا محصول بیولوژیکی گفته می‌شود که نتیجه بیوتکنولوژی و یا هر مولد طبیعی یا زیستی مهندسی شده از هر گونه میکروارگانیسم، ویروس، مواد عفونی یا محصولات بیولوژیکی است که علت مرگ، بیماری یا سایر سوء رفتارهای بیولوژیکی در انسان، حیوان و گیاه شده و در این روش از موجودات زنده برای تاثیر گذاشتن بر حکومت یا تهدید و یا مجبور کردن یک جمعیت غیرنظامی استفاده می‌شود. ناگفته نماند لوازم آرایشی و بهداشتی، مکمل‌های بدنسازی و هورمون‌های خوراکی نیز مواردی است که در بیوتروریسم از آنها استفاده می‌شود. زمانی که در کشورهای مختلف شرایط ترورهای مسلحانه دشوار باشد مخالفان در جست‌وجوی روش‌های بدون هزینه و تاثیرگذار برای دستیابی به اهداف خود خواهند بود و این روش به دلیل عدم شناسایی به موقع یکی از روش‌هایی است که در جوامع مختلف از گذشته تا امروز مورد استفاده قرار گرفته است.
تاریخچه بیوتروریسم
بیوتروریسم قدمتی به بلندای تاریخ دارد و از دوران باستان به صورت ابتدایی از مواد آلوده و عفونی ، اجساد و نیز لاشه جانوران به عنوان سلاح استفاده می‌شده و از اولین موارد گزارش شده در قرن ششم قبل از میلاد استفاده از قارچ rye ergot توسط آشوریان در چاه‌های آب دشمنان بوده که تشنج ایجاد می‌کرد. به برخی از موارد در ذیل اشاره می‌شود:. در سال 1346 ، طاعون در میان ارتش تاتارها در شهری در اکراین امروزی شیوع یافت. در سال 1763 کاپیتان اکایر، پتوها و دستمال‌های بیماران آبله‌ای را به بومیان امریکا اهدا کرد. در سال 1767 نیروهای انگلیسی، پتوهای آلوده به میکروب آبله را در بین سرخپوستان بومی امریکا که به فرانسویان وفادار بودند توزیع کردند. در سال 1870 میلادی، روبرت کخ دانشمند آلمانی با تزریق میکروب سیاه زخم به موش‌ها ثابت کرد که میکروب‌ها باعث ایجاد عفونت می‌شوند. در سال 1882 میلادی لویی پاستور در فرانسه اولین واکسن سیاه زخم در حیوانات را تولید کرد. در سال 1915 میلادی، اولین سلاح زیستی در قرن 20 استفاده شد و آلمانی‌ها برای آلوده کردن چهارپایان در کشورهای متفقین از میکروب سیاه زخم و P.Mallei استفاده کردند. در سال 1937 ژاپن یک برنامه تهیه جنگ‌افزارهای زیستی را در تاسیساتی با عنوان واحد 731 در منطقه منچوری آغاز کرد و بعد از جنگ جهانی دوم مشخص شد پژوهشگران ژاپنی میکروب‌های مختلفی مانند سیاه زخم، مننژیت ،وبا و طاعون را بر روی زندانیان و اقوام چینی استفاده و حدود 10 هزار زندانی از بین رفتند. در سال 1939 نیز هیتلر بر ممنوعیت تولید سلاح‌های زیستی در آلمان تاکید کرد، اما دانشمندان آلمانی تحقیق بر روی این سلاح‌ها را آغاز کردند.
به مواردی نیز که در سال‌های بعد اتفاق افتاد هم می‌توان اشاره کرد از جمله آنکه:
در سال 1940هواپیماهای ژاپنی حشرات آلوده به طاعون را بر روی سرزمین چین و منچوری فرو ریختند ودر هر حمله حدود 15 میلیون کک رها شد. در سال 1942 ایالات متحده در یک برنامه بیولوژیک تهاجمی در اردوگاه دتریک، 5000بمب حاوی میکروب سیاه زخم را تولید کرد. در سال 1950 اتحاد جماهیر شوروی، چین، کره شمالی و ایالات متحده از جنگ‌افزارهای بیولوژیک علیه چین و کره شمالی استفاده کردند. در سال 1995 میلادی، نیروهای ارتش و داوطلبان غیرنظامی ایالات متحده تحت آزمایش‌های روش‌های پخش و انتشار قرار گرفتند. در سال 1968 میلادی با به‌کارگیری سم مارکبرا و سم‌های دیگر، سلاح‌هایی برای استفاده مخفیانه سازمان سیا تولید شد. در سال 1969 میلادی، ریچارد نیکلسون رئیس جمهور امریکا دستور توقف فعالیت‌های تولید و تحقیق بر روی سلاح‌های بیولوژیک را امضا کرد. در سال‌های 1971 و 1972 تمام ذخایر مواد و جنگ‌افزارهای بیولوژیک مربوط به برنامه‌های جنگی امریکا نابود و تعداد کمی از میکروب‌های بیماری‌زا برای مقاصد تحقیقاتی نگه داشته شدند. البته سازمان سیا به دلیل نگهداری غیرقانونی نمونه‌هایی از مواد سمی پس از دستور رئیس جمهور امریکا مورد بازخواست قرار گرفت. در سال 1972 ایالات متحده و سایر کشورها کنوانسیون سلاح‌های بیولوژیکی را امضا کردند و شوروری سابق و عراق نیز از امضاکنندگان این پیمان‌نامه بودند. درسال 1979 به طور تصادفی از کارخانه تولید سلاح‌های بیولوژیک در روسیه مقادیری میکروب سیاه زخم منتشر شد و آزمایشگاهی در امریکا این میکروب‌ها را شامل چهار گونه مختلف سیاه زخم اعلام کرد. در سال 1978، روسیه سم کشنده ریسین که از دانه‌های کرچک به‌دست می‌آید را در اختیار سرویس مخفی بلغارستان قرار داد.
دهه١٩٨٠ میلادی اتحاد جماهیر شوروی برنامه تهاجمی تولید جنگ افزارهای شیمیایی را با به کارگیری حداقل 6 آزمایشگاه تحقیقاتی ، پنج کارخانه تولیدی و حدود ٥٥ هزار دانشمند و تکنسین ادامه داد.
مرکز کنترل و پیشگیری بیماری در ایالات متحده این عوامل را به سه دسته A، B و C طبقه بندی کردند:
دسته A: این عوامل بسیار خطرناک و در زیرگروه امنیت ملی طبقه‌بندی می‌شوند. به راحتی منتقل شده و می‌توانند موجب مرگ‌ومیر زیادی شوند که برخی از انها عبارتند از: تولارمی ( تولارمی (Tularemia) یا تب خرگوش (Rabbit fever)، بیماری ناشایع ناشی از فرانسیلا تولارنسیس می‌باشد. باکتری فرانسیسلاتولارنسیس (Francisella tularensis) کوکوباسیل کوچک، گرم منفی و فاقد کپسول می‌باشد، این باکتری قادر به آلوده کردن بیش از ۱۰۰ گونه از جانوران مانند انسان، جوندگان، ماهیان، حشرات است)، آنتراکس( سیاه‌زخم یا آنتراکس، بیماری باکتریایی ویژه گیاهخواران اهلی (مانند گوسفند، بز و گاو) می باشد، آبله، بوتولیسم ( بوتولیسم یک بیماری نادر ولی به صورت بالقوه کشنده است. بوتولیسم یک بیماری فلج است که عامل ایجادکنندهٔ آن سمی است که توسط باکتری کلوستریدیوم بوتولینوم تولید می‌شود) ، طاعون خیارکی( متداول‌ترین حالت طاعون است که طی نیش کک یا گازگرفتگی توسط موش آلوده به باسیل به وجود می‌آید) و تب هموراژیک ویروسی (تب‌های ویروسی هموراژیک بیماری‌های عفونی هستند که توانایی خون در لخته شدن را مختل می‌کنند).
دسته B : نسبت به دسته پیشین راحت‌تر منتقل شده و میزان تلفات پایین‌تری دارد. از این عوامل می‌توان به بروسلوزیس ( بیماری تب مالت یا بروسلوز به عنوان یکی از مهمترین بیماری‌های مشترک انسان و دام محسوب می‌گردد)، توکسین اپسیلون کلستردیوم پرفرینجنس، بزورخولدریا مالئی (عامل بیماری در گذشته باکتری گرم منفی غیر متحرک، فاقد کپسول و بدون اسپور به نام سودوموناس مالئی (Pseudomonas mallei) شناخته می‌شد که اکنون بورخولدریا مالئی (Burkholderia mallei) نیز نامیده می‌شود)، آمیلوئیدوز( آمیلوئیدوز نام گروهی از بیماری‌ها است که با رسوب پروتئین‌های فیبریلی غیرطبیعی (آمیلوئید) در بافتها واعضای سراسر بدن مشخص می‌شود)، پسیتاکوز، تب Q، وهمچنین تهدیدهای ایمنی غذایی نظیر سالمونلا، اشرشیا کلی O157:H7، شیگلا، استافیلوکوکوس اورئوس، توکسین Ricin از Ricinus communis، توکسینAbrin از Abrus precatorius، انتروتوکسین B استافیلوکوک، تیفوس (ریکتزیا پرووازکی)، آنسفالیت ویروسی، ویبریو کلرا، کریپتوسپوریوم پارووم اشاره کرد.
دسته C : پاتوژن‌های در حال ظهور هستند که برای انتشار جمعی مهندسی شده‌اند. ویروس نیپا، هانیا ویروس، سارس، H1N1 وHIV از این گروه هستند.
پروژه کلیماکس
در این پروژه خانه‌هایی در نیویورک و سانفرانسیسکو ساخته شد تا محل مناسبی برای آزمایش اثرات ماده روان گردان LSD بر روی افراد باشد. برای جذب افراد به این خانه‌ها از زنانی که از سیا حقوق می‌گرفتند استفاده می‌شد. به این افراد به اجبار انواع مختلف مواد روانگردان به خصوص LSD تزریق می‌شد تا متخصصان به مطالعه رفتار و اثرات این مواد در افراد بپردازند. در برخی موارد برای مشاهده حد نهایی تاثیر، مقادیر فراوان و غیر معمولی این مواد به افراد تزریق می‌شد ناگفته نماند بسیاری از این افراد جوانان بودند.
ارتباط محصولات تراریخته و بیوتروریسم
تراریخته در واقع گیاهانی هستند که DNA آنها با استفاده از روش‌های مهندسی ژنتیک تغییر می یابد. این محصولات به نظر تولیدکنندگان مقرون به صرفه است. البته در حال حاضر بسیاری از کشورها این محصولات را ممنوع و یا برچسب‌گذاری می‌کنند، اما همچنان بحث در دفاع یا مضرات این محصولات همه را گیج کرده است. با اینکه مقالات زیادی درباره تراریخته وجود دارد، اما اطلاعات آنها قابل بررسی و سنجش نیست و کشورهای اروپایی تولید کننده این محصولات هستند اما مصرف کننده نیستند.
میزان مساحت کشت مواد تراریخته جهان در سال 1996 حدود 1.7 میلیون هکتار و در سال 2017 23395 میلیون هکتار گزارش شده و بیشترین میزان مربوط به ایالات متحده، برزیل، آرژانتین، کانادا و هند و کمترین میزان مربوط به کشور چکسلواکی است. این محصولات شامل پنبه، دانه‌های سویا، ذرت و کانولا است.
برای کاهش هزینه‌ها در تولید لوازم آرایشی و بهداشتی از روغن‌های تراریخته استفاده می‌کنند و بیشتر این روغن‌ها از پاکستان وارد کشور می‌شوند. شرکت مونسانتو 20 سال قبل ژنی را از میکروب جدا و وارد پنبه و بذر آن را به پاکستان که چهارمین کشور تولیدکننده پنبه است ارسال کرد.
شخصیت‌هایی که ترور بیولوژیک شدند
نمونه‌های بسیاری وجود دارد که برخی از آنها شامل موارد ذیل است:
ترور یاسر عرفات، رتئیس خودگردان فلسطین در سال 1383 با ماده سمی ساخته شده از پلوتونیم توسط موساد اسپری کردن سم در گوش خالد مشعل رهبر سیاسی حماس سرطان مشکوک چاوز در اثر اشعه مسمومیت آلکساندر لیتویننکو که از منتقدان پوتین بود با چای آلوده به پلونیوم مسمومیت یوشچنکو رهبر مخالفان اوکراین با دیوکسی
روش‌های پیشگیری
یکی از مواردی که شخصیت‌های بزرگ را از آن منع می‌کنند دست دادن و دریافت نامه است تا از انتشار عوامل بیماری‌زا پیشگیری شود. البته برخی از این روش‌ها به صورت عمومی و جهت مقابله با هرگونه انتقال باکتری صورت می‌گیرد؛ مانند ضدعفونی کردن مرسولات توسط اشعه ایکس و اشعه گاما و یا خودرو شخصیت‌ها چنان درزبندی می‌شود تا از نفوذ هرگونه باکتری و عوامل بیماری‌زا جلوگیری شود.
در ایالات متحده و بسیاری از کشورهای اروپایی تمام محصولات پستی ابتدا قرنطینه وسپس ضدعفونی می‌شوند و بعد از آن در چرخه بررسی اداری قرار می‌گیرند.
از دیگر موارد پیشگیری، واکسن‌ها و پادزهرها هستند که در مواقع ضروری مورد استفاده قرار می گیرند و در نتیجه سرمایه‌گذاری هنگفتی در زمینه واکسن‌سازی به‌خصوص در مراکز نظامی صورت گرفته است.در این زمینه ایران نیز موفق بوده و به پیشرفت‌های موثری دست یافته هرچند که از سوی کشورهای غربی مورد تحریم یک جانبه قرار گرفته است. در ایالات متحده ذخیره سازی واکسن در مرکز ذخیره‌سازی استراتژیک ملی در صورت حمله بیولوژیک ذخیره می‌شود و در این مرکز به میزان لازم، واکسن، پادزهر، مواد ضدویروسی و امثال آن در صورت حمله احتمالی وجود دارد.
مهمترین مورد در این زمینه پایبندی کشورها به کنوانسیون سلاح‌های بیولوژیکی است. از سال 1986، طرف‌های عضو این کنوانسیون تایید کردند که ممنوعیت‌های این معاهده به پیشرفت‌های علمی و فنی جدید اعمال می‌شود.در دسامبر 2017 احزاب دولتی توافق کردند یک سری از موارد مربوط به خطرات فناوری‌های جدید را در دستور کار خود قرار دهند و این ممنوعیت‌ها نیز بدون توجه به مبدا یا روش تولید یک عامل بیولوژیکی است.
کشورها باید توانایی خود را برای تشخیص و پاسخ به حملات بیولوژیکی تقویت کنند و چون ژن ویرایش با پاتوژن‌های سرعت انتشار سریع‌تری دارند و در نتیجه کشورها نیز باید اقدامات ضد آن را تسریع کنند.
به طور مثال، برخی سیاستمداران جهان در سفر به دیگر کشورها وسایل شخصی خود را همراه دارند و از آب و غذای آنجا استفاده نمی‌کنند، حتی سرویس بهداشتی مخصوص دارند و آن را با خود به کشورشان باز می‌گردانند، چون با آزمایش آن، مخالفان به راحتی بیماری و یا سیستم بدن آنان را شناسایی می‌کنند. آنان با آزمایش مدفوع، می‌توانند به تمام مشکلات سیستم امنیتی بدن شخص هدف پی برده و با ساخت ویروس متناسب در سریع‌ترین زمان ممکن او را به کام مرگ بفرستند به نحوی که هیچکس متوجه نشود آن آلودگی چگونه وارد بدن فرد هدف شده است.
بیوتروریسم در آینده
رهبران نظامی و سیاسی بیش از یک قرن در مورد جنگ‌های بزرگ بیولوژیکی نگران بوده و هستند و هرچند دستوراتی مبنی بر عدم استفاده از آنها صادر شده اما با وجود پتانسیل مرگبار سلاح های زیستی، جنگ های زراعی برای از بین بردن محصولات زراعی، زراعت و اصلاح نباتات همچنان ادامه دارد.
پیشرفت‌های اخیر در ویرایش ژن‌ها نیز نگرانی‌های زیادی در مورد پاتوژن‌ها به عنوان سلاح ایجاد کرده است. با استفاده از ابزارهای ویرایش ژن، از جمله سیستمی به نام CRISPR دانشمندان موفق به ویرایش DNA به صورت کارآمد شدند. دانشمندان با این روش تغییرات در نحوه عملکرد ارگانیسم ها را ایجاد می‌کنند. با توجه به پیشرفت‌های مختلف در زمینه فناوری، محققان در حال بررسی استفاده از روش‌های نوین ژنی برای اصلاح جهش‌های ژنتیکی مرگبار، ایجاد محصولات مقاوم در برابر بیماری و درمان سرطان هستند. البته این تحقیقات اگر صحیح هدایت نشوند ممکن است عواقب خطرناک جهانی به همراه داشته باشند.
امروزه یکی از نگران‌کننده‌ترین مسائل این است که آیا پیشرفت‌های فناوری در بیوتکنولوژی می تواند ایالات متحده را تحریک کند تا برنامه‌های سلاح های زیستی قدیمی خود را احیا کند؟ احیای برنامه‌های سلاح‌های زیستی ایالات متحده می‌تواند منازعات جدید و بی‌نظمی در نظام بین المللی ایجاد کند. روش ویرایش ژن CRISPR سلاح‌های بیولوژیک را کشنده‌تر از گذشته خواهد کرد.این روش در انتشار سریع‌تر و گسترده‌تر موثر خواهد بود.
از دیگر موارد در این زمینه ویرایش یک ویروس مرگبار برای تاثیرگذاری بر روی ژن‌های خاص است البته هنوز این قابلیت وجود ندارد، اما در آینده با تلاش محققان امکان‌پذیر خواهد بود و با این روش قدرت‌ها و سیاست‌های مختلف قادر به توسعه سلاح‌های بیولوژیکی و تاثیر بر اساس هدف آنان بر روی نژاد، قوم و یا گروه‌های مختلف خواهد بود که می‌توان به نمونه‌های آزمایش شده در این زمینه به پروژه ساحل و آزمایش واکسن ضدالتهابی بر روی زنان سیاه‌پوست اشاره کرد.
از دیگر مزیت‌های این روش دستیابی به نتایج در مدت زمان کوتاه و با هزینه اندک است. در سال 2014 یک دانشمند در دانشگاه واندربیلت اظهار کرد: فعالیتی که 18 ماه طول کشید و حدود 20هزار دلار هزینه داشت تنها در سه هفته و با هزینه حدود 3000 دلار انجام شد. در نتیجه ساخت سلاح‌های زیستی، ارزان‌تر از گزینه‌هایی مانند سلاح‌های هسته‌ای است.
ممنوعیت استفاده از سلاح‌های بیولوژیک نباید مخصوص ابرقدرت‌‌ها باشد، بلکه باید تمامی کشورها از معاهده‌ها و کنوانسیون 1972 پیروی کنند. استفاده غیراصولی از چنین فناوری مانع به‌کارگیری برنامه‌های کاربردی جدید و سودمند در این زمینه می‌شود.
در برخی کشورها شماره تلفن‌هایی برای گزارش اختصاصی از حادثه‌های بیوتروریستی وجود دارد.
منابع:
historyofvaccines.org
medicalnewstoday.com
medlineplus.gov
isaaa.org
انتهای پیام
کپی شد
