فعالیت گروهها، احزاب، علمای صاحب‌ نام و اندیشمندان انقلابی در حوادث این سالها، به مشهد جایگاه ویژه در تاریخ معاصر ایران و انقلاب اسلامی بخشید.
حضور هسته مرکزی روحانیت مبارز و در رأس آن رهبر معظم انقلاب حضرت آیت ‌الله خامنه ‌ای در مسجد کرامت مشهد به عنوان عامل پیوند گروههای مذهبی و ملی از یکسو و عامل سازماندهی فعالیتهای انقلابی، این شهر را از سایر شهرهای ایران متمایز نمود.
علاوه بر آن وجود کانونهای فکری همچون کانون نشر حقایق، انجمن پیروان قرآن، جلسات پرسش و پاسخ شهید هاشمی‌ نژاد و مساجد کرامت و امام حسن(ع) چهره ‌ای کاملا انقلابی به شهر مشهد می ‌داد.
اسناد و خاطرات بر جا مانده از آن روزها و جمع آوری آنها زمینه ساز راه‌ اندازی مرکز اختصاصی مطالعات انقلاب اسلامی در مرکز اسناد آستان قدس رضوی و انجام تحقیقات گسترده، مستندسازی و تدوین تاریخ انقلاب اسلامی در شهر مشهد شد.

* 38 هزار سند، مصاحبه و عکس در مرکز اسناد
کارشناس واحد مطالعات انقلاب اسلامی سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی به خبرنگار ایرنا گفت: از سال 1376 تاکنون 38 هزار سند درباره وقایع انقلاب اسلامی در خراسان رضوی در این مرکز گردآوری شده است.
فاطمه خندان افزود: از این تعداد 30 هزار سند مکتوب و هشت هزار سند دیجیتال است که به آنها می توان 200 دقیقه سند تصویری و 200 ساعت سند صوتی شامل سخنرانیها را در جریان انقلاب اسلامی اضافه کرد.
وی ادامه داد: قدیمی ترین سند انقلاب اسلامی در خراسان رضوی که در مرکز اسناد آستان قدس رضوی موجود است به وقایع خرداد سال 1342 مربوط می شود که این اسناد تا پیروزی انقلاب اسلامی ادامه دارد.
کارشناس واحد مطالعات انقلاب اسلامی سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی گفت: در مورد وقایع انقلاب اسلامی در مجموع حدود 2دوهزار و 500 ساعت مصاحبه تصویری و صوتی از افرادی که در جریان وقایع انقلاب اسلامی در خراسان رضوی به ویژه مشهد بودند یا خاطراتی از آن دوران داشتند، در قالب تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی در آرشیو مرکز اسناد آستان قدس رضوی وجود دارد.
وی افزود: همچنین دو هزار و 300 قطعه عکس از دوران انقلاب اسلامی در مشهد گردآوری و در مرکز اسناد آستان قدس ثبت شده است.

* مرور وقایع انقلاب از دریچه اسناد
براساس اسناد واحد مطالعات انقلاب اسلامی آستان قدس رضوی اوج فعالیتهای انقلابی در مشهد از خرداد 1357 همزمان با سالگرد نهضت 15 خرداد 1342 حوادثی به یاد ماندنی را در تاریخ این شهر به یادگار گذاشته است.
این فعالیتها با بازگشت رهبر معظم انقلاب از تبعید در ایرانشهر در مهر ماه سال 57 موجی پرشور میان انقلابیون مشهد به راه انداخت و برجسته شدن راهپیماییها و سخنرانیها، ماموران رژیم را در مشهد به وحشت انداخت.
مبارزات مردم مشهد علیه رژیم ستمشاهی در ماه محرم و پاییز 1357 به قیام مردم رنگی عاشورایی داد که با تاسی از شهدای کربلا حاضر بودند در مقابل بی عدالتی رژیم پهلوی در راه پیروزی انقلاب از جان نیز بگذرند.
جلسات هماهنگی راهپیماییها و سخنرانیها با حضور هسته مرکزی رهبران انقلاب در مشهد شامل رهبر معظم انقلاب، آیت الله واعظ طبسی و شهید هاشمی نژاد و نیز مردم در مدرسه نواب، مسجد کرامت و بیوت مراجع عظام از ابتدای ماه محرم در مشهد به صورت یک برنامه روزانه درآمده بود.
یکپارچگی مردم مشهد با هدایت روحانیون، درگیری های شدید با رژیم پهلوی را در 23 آذر ماه، 9 و 10 دی ماه، ششم بهمن ماه و تا پیروزی انقلاب در 22 بهمن سال 1357 رقم زد تا مبارزات این شهر در تاریخ انقلاب اسلامی ماندگار شود.

* مشهد آبان 1357
20 آبان ماه، همزمان با عید فطر، مردم مشهد در زیر بارش برف، راهپیمایی شورانگیزی داشتند و این راهپیمایی در مقابل میدان حضرت امام رضا (ع) به پایان رسید.
26 آبان ماه روزنامه های مشهد در همبستگی با روزنامه های تهران در اعتراض به سانسور تعطیل شدند.
28 آبان ماه تظاهرات بدون درگیری با ماموران انجام شد و قطعنامه آن در میدان حضرت امام رضا (ع) توسط آیت الله واعظ طبسی قرائت شد.
29 آبان ماه شاهد حمله و تیراندازی ماموران ساواک به مردم در توحیدخانه و کفشداری حرم مطهر رضوی بودیم که به عذرخواهی استاندار و قول مجازات مرتکبین این جنایت ختم شد.

* مشهد آذر 1357
پنجم آذر ماه مردم مشهد به دلیل تیراندازی که به حرم مطهر رضوی شده بود، عزا و تعطیل عمومی در شهر اعلام کردند و شعار می دادند که 'همه شیعیان شام غریبان شده / قبر امام هشتم گلوله باران شده'
19 آذر ماه مردم مشهد تظاهرات یک میلیون نفری با شعار 'مرگ بر شاه' و 'این شاه آمریکایی اعدام باید گردد' به راه انداختند. این تظاهرات در میدان حضرت امام رضا (ع)، خیابان های بهار و امام خمینی (ره) و خسروی انجام شد. در بین تظاهرات نان و خرما نیز بین مردم توزیع شد و در پایان قطعنامه تاریخی تاسوعا توسط آیت الله واعظ طبسی پس از سخنرانی رهبر معظم انقلاب و آیت الله شهید هاشمی نژاد قرائت گردید.
در روز تاسوعا، عکس های شاه در صحن پهلوی حرم مطهر رضوی پاره شد، سپس خطبه شب عاشورا توسط آیت الله خامنه ای در حرم مطهر قرائت گردید و به موازات آن اسم شاه هم از روی کاشی ها و ستون های یادبود حرم مطهر پاک شد.
در آن روز مردم به سوی میدان شاه و میدان تقی آباد و بیمارستان 'شهرضا' رفتند و مجسمه های شاه را پایین کشیدند.
20 آذر ماه نیز حرکت دسته عزاداران عاشورا به سوی مدرسه نواب، حرکت هیات ها به سوی حرم مطهر رضوی، سخنرانی آیت الله خامنه ای و قرائت قطعنامه توسط شهید هاشمی نژاد، اعلام سخنرانی های کانون نشر حقایق در مسجد گوهرشاد انجام شد.

*مشهد دی 1357
اول دی ماه مصادف با روز جمعه بود و گروهی به منزل یکی از مراجع تقلید در مشهد رفته و از آنجا عازم بیمارستان شدند. همزمان با حرکت این گروه در خیابان های شهر، جنازه یکی از شهدا هم تا بهشت رضا تشییع شد.
آیت الله خامنه ای بین مردم سخنرانی کردند و پیام امام راحل را به مناسبت کریسمس قرائت نمودند.
6 دی ماه شهید هاشمی نژاد در مسجد گوهرشاد به مناسبت آخرین روز اعتصاب فرهنگیان سخنرانی کرد.
در این روز در مراسم یادبود یکی از استادان دانشگاه، قبض های حمایت از کارگران شرکت نفت به میزان 17 میلیون تومان فروش رفت.
همچنین این روز شاهد حمله ماموران رژیم به راهپیمایان در مقابل استانداری خراسان رضوی بودیم.
در این روز فروشگاه لشکر، سینما شهر فرنگ، کارخانه پپسی، انجمن ایران و آمریکا، خانه دو مستشار آمریکایی، انجمن ایران و انگلیس، اداره آگاهی و زندان زنان به آتش کشیده شد.
10 دی ماه، جنازه های شهدا در مراسم صبحگاه ارتش به نمایش درآمد و سربازان نسبت به کشتن مردم و انقلابی ها تحریک شدند و به آنان گفته شد، 'اگر فرار کنید شما را تیرباران می کنیم و اگر تیراندازی نکنید آنها شما را خواهند کشت، پس بکشید تا کشته نشوید'.
11دی ماه مراسم بزرگداشتی برای شهدای 10 دی در مسجد گوهرشاد مشهد به دعوت روحانیت مبارز در مشهد برگزار شد.
12دی ماه، شهید هاشمی نژاد در مسجد گوهرشاد سخنرانی کرد و طرح عدم رسمیت نخست وزیری بختیار و اعلام نخست وزیری بازرگان از سوی امام راحل مطرح شد.
17 دی ماه، تظاهرات زنان در مشهد تا مسجد گوهرشاد انجام شد.
26 دی ماه بازاریان مشهد در حرم مطهر رضوی دست به تحصن زدند.
29 دی ماه حدود 500 هزار نفر از مردم مشهد همزمان با اربعین حسینی حرکت اعتراض آمیز خود را آغاز کردند و پس از خواندن نماز در خیابان تهران، قطعنامه این تظاهرات قرائت شد.

*مشهد بهمن 1357
اول بهمن ماه اقشار مختلف مردم مشهد تظاهرات گسترده ای در سطح شهر انجام دادند و کارمندان ادارات شهر با مردم در این تظاهرات همراه شده و همبستگی خود را اعلام کردند.
2 بهمن ماه پیکر 2 تن از شهیدان شهرستان قوچان همزمان با راهپیمایی مردم از میدان فردوسی تا حرم مطهر رضوی تشییع شد.
3 بهمن ماه وکلا و اصناف و کارمندان مشهد استعفای حبیب الله بهار، علی اکبر توتونچیان، محمد شهرستانی، احمد صبوری، محمود ضیایی، مسعود یغمایی و مهین افشار، نمایندگان مشهد و نیز عماد تربتی و جمال گنجی سناتورهای مشهد را درخواست کردند.
در این روز همچنین کمک رسانی به زلزله زدگان قاین ادامه یافت.
4 بهمن ماه بیانیه 'حسین شاه عالمی نژاد' در پیوستن نیم میلیون خاوری به انقلاب قرائت شد.
در این روز سخنرانی افراد تاثیرگذار انقلابی در دادگستری و اداره مرکزی دانشگاه ادامه یافت. همچنین 10 هزار نفر از مردم مشهد به منظور حضور در مراسم استقبال از امام راحل به عنوان نمایندگان مراجع و اصناف مشهد به تهران عزیمت کردند.
5 بهمن ماه جلسه سخنرانی شهید هاشمی نژاد با حضور 10 هزار نفر در سالن ورزشی تربیت بدنی مشهد برگزار شد.
6 بهمن ماه اعتصاب غذای 48 ساعته ارتشیان، همبستگی آنان با مردم و عدم اجرای حکم تیر از سوی ماموران انجام گرفت.
7 بهمن ماه راهپیمایی 28 صفر توسط مردم مشهد که از قبل توسط بیت مراجع اعلام شده بود در زیر برف با سر دادن شعارهایی علیه بختیار و شاه و در حمایت از امام راحل از چهار راه شهدا و از مسیرهای متفاوت برای محکومیت 'کشتار 6 بهمن ماه مردم در مقابل دانشگاه تهران' انجام شد.
9 بهمن ماه راهپیمایی مردم به مناسب 30 صفر و سالروز شهادت حضرت امام رضا (ع) از چهار راه شهدا و خیابان خسروی تا میدان موزه با حضور نیروهای نظامی و شهربانی و فرمانداری و سخنرانی شهید هاشمی نژاد علیه بختیار و کارشکنی وی در آمدن امام راحل به میهن اسلامی برگزار شد.
10 بهمن ماه، شهید هاشمی نژاد در دانشکده ادبیات مشهد سخنرانی کرد و عزای عمومی به منظور کشته شدن 78 نفر و زخمی شدن 400 نفر در تهران اعلام گردید.
در این روز مراجع و روحانیت و نیز مردم در صحن امام خمینی (ره) حرم مطهر رضوی در اعتراض به کارشکنی دولت بختیار در بازگشت امام راحل تحصن کردند، همچنین گروه های مختلف به محل تحصن علما آمدند. پزشکان، فرهنگیان، وکلا، کارمندان ادارات، دانشگاهیان و اصناف مبارز با تحصن کنندگان اعلام همبستگی کردند.
12 بهمن ماه مردم مشهد از بازگشت امام راحل به میهن اسلامی ابراز شادمانی کردند و از مقابل مدرسه نواب تا صحن امام خمینی (ره) حرم مطهر رضوی نقل و شیرینی بین مردم توزیع شد.
در این روز تحصن علما با شعار 'صل علی محمد، رهبر ماخوش آمد' و ارسال تلگراف تبریک به تهران برای امام راحل پایان یافت.
15 بهمن ماه تظاهرات گسترده ای با حضور زنان به همراه تشییع پیکر یک شهید انجام گرفت. شعارهایی در مورد برکناری بختیار و استقرار حکومت اسلامی توسط مردم سر داده شد.
16 بهمن ماه در تظاهرات مردم مشهد برای برکناری دولت بختیار شعارهایی داده شد و خبرهایی در مورد راهپیمایی های همافران همدان و دزفول و بندر عباس و شیراز به گوش مردم مشهد رسید.
18 بهمن ماه تظاهرات مردم مشهد در حمایت حکومت اسلامی از مقابل مسجد کرامت و چهارراه شهدا به سوی خیابان امام خمینی (ره) انجام گرفت و به موازات آن بانوان در مسجد گوهرشاد و صحن موزه حرم مطهر رضوی تجمع کردند.
19 بهمن ماه تظاهرات مردم از مسجد کرامت آغاز شد و در حالی که عکس هایی از امام راحل در دست داشتند، در مسیرهای منتهی به حرم مطهر رضوی به حرکت درآمدند و در میدان امام رضا (ع) قطعنامه این تظاهرات توسط آیت الله واعظ طبسی قرائت شد.
20 بهمن ماه مجلس یادبود 40 تن از شهدای واقعه 9 و 10 دی ماه سال 1357 در مسجد گوهرشاد حرم مطهر رضوی با حضور پرشور مردم برگزار شد.
21 بهمن ماه نمایشگاه عکس شهدا در باشگاه دانشگاه مشهد گشایش یافت. همچنین راهپیمایی مردم از مسجد کرامت تا چهارراه شهدا و میدان شهدا، از خیابان امام خمینی (ره) تا خیابان خسروی و خیابان تهران در حمایت از حرکت همافران تهران انجام شد.
22 بهمن ماه خبر پیروزی انقلاب اسلامی توسط مردم ایران و سقوط رژیم شاهنشاهی از رادیوی ملی پخش شد و به موازات آن مردم مشهد به خیابانها آمدند و غریو شادی سردادند.
7489/6053
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.