به نوشته فرخ نژاد، برگ برگ تاریخ کهن بیرجند را می توان در کوچه کوچه این محلات ورق زد و نظاره گر همسایگی بناهایی بود که در کوچه های تنگ و باریک جا گرفته اند تا از پیوند آن دوران بین همسایه ها بگویند.
باران که بر صورت شهر می بارید بوی عطر کاهگل در کوچه پس کوچه های خیرآباد، ته ده، بهارستان، کوشه ای، پاقلعه، کشمون، محله عنابستان و... می پیچید. این عطر وقتی همراه صدای باران از ناودان ها می شد دیگر به هیچ وجه قابل توصیف با کوچه های عریض و طویلی که این روزها پینه هویت اصلی شهر شده است ، نبود.
گذر زمان سبب شده تا هویت و شناسنامه شهر بیرجند رنگ کهنگی، از رو رفتگی و خمودگی به خود بگیرد و هر روز گوشه بامی، دیوار خانه ای یا طاقچه ای ترک بردارد و هر لحظه بیم آن باشد که بر سر ساکنان این محله ها فرو بریزد.
وقتی در این محله های قدیمی قدم می گذاری و دفتر عمرشان را ورق می زنی حکایت های ناگفته زیادی دارند و ساکنان هم درد دل هایی از بی مهری ها .
به اذعان آنان در سال هایی که وزارت راه و شهرسازی در قالب بازآفرینی محدوده های هدف شهر بیرجند مانند دیگر نقاط کشور پا به میدان گذاشته است آن طور که باید و شاید نتوانسته از پس آن بر آید.
بیشتر ساکنان از وضعیت به وجود آمده به ویژه تخریب هایی که هیچ گاه روی درجا سازی و بازسازی به خود ندیده است گلایه دارند و می گویند: تعداد زیادی از بناها و خانه های ساکنان محله فرزان را تخریب کردند و رفتند و از بازسازی و احداث بناهای جدید هم خبری نیست.
تعداد زیادی از ساکنان محله فرزان واحدهای فرسوده و قدیمی را به شرکت توسعه و عمران فروختند و ساکن دیگر محله های شهر مثل توحید، غفاری و معلم و... شدند.

**سکونت زیرسقف لرزان
آن هایی هم که تعدادشان کم نیست چون از تمکن و توان مالی برخوردار نبودند زیر همین سقف های لرزان پر از خوف و خطر شب را به صبح می رسانند.
ساکنان این محله از این که شرکت عمران و مسکن سازان فقط بناهای قدیمی خریداری شده را تخریب کرده و از آن زمان تاکنون اقدامی دیگر انجام نداده است ابراز گلایه دارند و می گویند: تنها کاری که شرکت متولی انجام داد این بوده که یک ساختمان 5 طبقه در 16 واحد احداث کرد اما در آن بسته است و هیچ کس هم حاضر نیست در آن ساکن شود زیرا برخی می گویند نشست کرده و عده ای هم حرف های دیگری به میان می آورند.
به گفته آن ها این ساختمان 16 واحدی بدون سکنه معمایی است که اهالی به دنبال پاسخی از سوی مسئولان برای آن هستند.
به علاوه خالی از سکنه شدن محله فرزان سبب شده تا محل رفت و آمد افراد معتاد و نابهنجار زیادی باشد طوری که برای ساکنان فعلی نگرانی ایجاد کرده است و با ترس و دلهره پا از خانه بیرون می گذارند.
آن ها می گویند: برای احداث بنای مقاوم در این محله 30 میلیون تومان وام می دهند که به هیچ وجه تکافوی نیاز احداث یک واحد مسکونی را نمی کند به عبارتی با این تسهیلات از پس هزینه تامین آهن ساختمان هم برنمی آیند چه برسد که بخواهند بنایی مقاوم ایجاد کنند.
همچنین ساکنان قدیمی این محله از پرسه گاه و بیگاه سگ های ولگرد و جولان حیوانات موذی مانند موش که با تخریب خانه های قدیمی جمعیت آن ها هر روز رو به افزایش است و امان ساکنان را بریده اند گلایه دارند.

**نمای دیگر
خانه هایی انبوه از درختان تنومند با موسیقی دلنواز گنجشکان که از این شاخه به آن شاخه می پریدند در این محله وجود داشت.
کودکانی هم که ساکن این خانه ها بودند آن قدر از ته دل می خندیدند که با صدای خنده های آن ها همسایه ها هم شاد بودند.
اهالی این محله ها هم همگی با صفا و اهل دل بودند. عصر هم که خورشید می خواست به خانه برگردد بیشتر همسایه ها دم در یکی از خانه پاتوق می کردند و دیدار روزانه داشتند.
گذر زمان سبب شد تا لرزه بر اندام بناها بیفتد و هر گوشه ای از خانه های محله های قدیمی شهر ترک بردارد، این ترک ها هم که هر روز عمق شکاف آن ها افزوده می شود حکایت از نوشدارویی دارد که مسئولان بعد از به شماره افتادن نفس های این بناها برای آن نسخه کرده اند.

**دل پر از غم ساکنان
باید در کوچه های غریب محله های قدیمی شهر قدم بزنی تا با درد ساکنان خانه های آن آشنا شوی. سال هاست که دل ساکنان این محله ها غم دارد زیرا از هم گسستگی محله ها را از سوی مسئولان تدبیری نیست یا اگر هم هست چندان قابل احساس نیست تا ساکنان آن را لمس و حس کنند.
سال 84 مرهم گذاری بر برخی از زخم های بافت فرسوده بیرجند شروع شد اما آن طور که ساکنان این محله ها می گویند: نه تنها مشکلی برداشته نشد بلکه دردهای دیگری هم به دردهای آن ها اضافه شد.
رئیس اداره عمران و بهسازی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان می گوید: مطالعات باز آفرینی در محلات هدف شهر بیرجند با هماهنگی تمام دستگاه های مرتبط در این زمینه انجام شده است که از جمله آن می توان به فعالیت هایی که برای بازآفرینی در محدوده محله بهارستان به منظور اجرای مراحل اول و دوم در دست اقدام است اشاره کرد.
مهندس«جلالیان پور» اقدامات انجام شده در این محله را شامل بدنه و کف سازی و تبدیل شبکه برق هوایی آن به زمینی و... با همکاری دستگاه هایی مانند شهرداری، میراث فرهنگی، شرکت آب و برق و... عنوان می کند.
به گفته وی در فاز یک محله بهارستان حدود 700 متر و در فاز دوم هم حدود 6 هزار و 500 متر در محدوده حسینیه امام رضا(ع) تا خیابان مطهری اقداماتی برای بهسازی و نوسازی آن انجام شد.
به علاوه احداث یک باب خانه معلم در بولوار شعبانیه، یک باب مدرسه در محله موسی بن جعفر و... نیز در محلات هدف از دیگر اقدامات انجام شده با همکاری دستگاه های اجرایی مرتبط است.
همچنین آموزش هایی هم برای کارآفرینی با همکاری فنی و حرفه ای و... در این محلات در دستور کار است.

**یارانه تسهیلات تامین نشد
رئیس اداره عمران و بهسازی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان ادامه می دهد: برای نوسازی واحدهای مسکونی در محدوده بافت های فرسوده قرار بود تسهیلاتی پرداخت شود اما چون سازمان مدیریت و برنامه ریزی نتوانست یارانه آن را تامین کند پرداخت تسهیلات با سود کم به ساکنان متقاضی محقق نشد.
مهندس«جلالیان پور» می افزاید: براساس برنامه ریزی انجام شده قرار است بهسازی و نوسازی چند محله شهر بیرجند از جمله 17 شهریور و کوی کارگران به عنوان پایلوت مصوب شود.
همچنین ایجاد فضاهای ورزشی، خانه هلال، ایجاد اشتغال با برگزاری دوره های کارآفرینی و... نیز در دستور کار است.
وی این موضوع را هم متذکر می شود که فعالیت های بازآفرینی در محلات قدیمی بیرجند اقداماتی نیست که در کوتاه مدت شاهد نتایج آن باشیم و این فعالیت ها در درازمدت با همکاری تمام دستگاه های مرتبط جواب می دهد.
مسئله دیگری که او در مورد هزینه های صرف شده در این محلات بیان می کند این است که به عنوان مثال در محور بهارستان تاکنون 2 میلیارد تومان هزینه شده که حدود 700 میلیون تومان را اداره کل راه و شهرسازی، 300 میلیون تومان را شرکت برق و... پرداخته اند.
رئیس اداره عمران و بهسازی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان محلات هدفی که در طرح بازآفرینی شهری قرار دارند را شامل محله های تاریخی، محدوده های ناکارآمد شهری، روستاهای حاشیه شهر و سکونتگاه های غیر رسمی می داند و می گوید: کل محدوده های قرار گرفته در طرح بازآفرینی شهر بیرجند 800 هکتار است که 44 هکتار از این محدوده ها مصوب است.

**اقدامات بازآفرینی
مدیرعامل شرکت عمران و مسکن سازان خراسان جنوبی هم اقدامات انجام شده در حوزه بازآفرینی محدوده های هدف شهر بیرجند در قالب فعالیت های اجرایی و مطالعاتی انجام شده را شامل اجرای فاز یک و دو پروژه مرمت و احیای محور بهارستان – چهاردرخت با هدف کف سازی و جداره محور تاریخی شهر بیرجند، احداث خانه محله کوی کارگران با هدف ایجاد مرکزی برای فعالیت های فرهنگی، اجتماعی، آموزشی، فنی و حرفه ای، محلی و مذهبی برای ساکنان محل ،راه اندازی دفاتر تسهیل گری در محلات هفده شهریور و انقلاب با هدف تسهیل در انجام امور عمرانی و فعالیت های محیطی ساکنان محله، ایجاد پروژه مرکز بهداشتی و درمانی محله کارگران و احداث دبستان ده کلاسه در محله موسی بن جعفر ( ع ) عنوان می کند.
مشارکت در احداث سالن ورزشی کاظمیه در محله موسی بن جعفر(ع)،طرح مطالعاتی بهسازی و نوسازی محدوده های هدف بازآفرینی شهر بیرجند، احداث مجتمع مسکونی 15 واحدی یاس به منظور احیای بافت فرسوده و تهیه الگوی ساخت برای ساکنان و بازگرداندن ارزش املاک به محلات بافت فرسوده، تملک حدود 130 ملک در بافت فرزان به ارزش حدود 100 میلیارد ریال، طراحی و تصویب طرح فرزان و انجام بازنگری آن، اجرای طرح مطالعاتی توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی شهر بیرجند وراه اندازی ستاد بازآفرینی استان و تمام شهرستان های استان و کمیته های زیرمجموعه آن از دیگر اقدامات انجام شده است.

**فعالیت های اجرایی در حال انجام
مهندس «کمیلی دوست» فعالیت های اجرایی و مطالعاتی در حال انجام را نیز شامل فاز دو پروژه مرمت و احیای محور بهارستان –چهاردرخت، راه اندازی دفتر نهاد توسعه محله در محله خیرآباد عنوان می کند و می افزاید: فعالیت های بسترسازی و ترویجی نیز شامل برگزاری نمایشگاه عکس و کاریکاتور مرتبط با خطرات بافت های فرسوده، مسابقه عکاسی،نقاشی و پیام کوتاه در مدارس محلات هدف ،برگزاری نشست های تخصصی با مسئولان شهری تمام شهرهای استان،دایرکردن غرفه تخصصی در نمایشگاه صنعت ساختمان برای آشنایی با بافت های فرسوده و سکونتگاه های غیررسمی شهر بیرجند و تهیه و تالیف بروشور،تراکت و کتابچه برای آشنایی هرچه بیشتر مردم و مسئولان با اقدامات محدوده های هدف است.
به علاوه تسهیلات تشویقی (سقف تسهیلات ساخت مسکن در کلان شهرها 500 میلیون ریال ،مراکز استان ها و شهرهای بالای 200 هزار نفر جمعیت 400 میلیون ریال و دیگر شهرها 300 میلیون ریال و حداکثر تا 80 درصد هزینه ساخت مسکن است) اعطا می شود که حداکثر دوران مشارکت مدنی آن 2 سال و حداکثر مجموع دوران مشارکت مدنی و فروش اقساطی نیز 12 سال است.
به گفته وی پیگیری و اخذ مصوبه بسته تشویقی برای ساکنان محلات بافت های ناکارآمد و سکونتگاه های غیر رسمی از شورای اسلامی و شهرداری بیرجند مبنی بر تخفیف 100 درصد عوارض صدور پروانه ساختمانی و پیگیری اجرای تفاهم نامه سازمان نظام مهندسی استان مبنی بر تخفیف 40 درصد هزینه های نظام مهندسی برای ساخت و سازهای واقع در محلات ناکارآمد و اخذ مصوبه و تعیین محدوده محلات هدف بازآفرینی از ستاد بازآفرینی شهرستان های استان از دیگر اقدامات انجام شده است.
2047* دریافت و انتشار- عباسقلی اشکورجیری
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند
نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.