استاد دانشگاه تهران: انقلاب علیه فساد رخ داد/ با عقلانیت امام(س) یک همگرایی بین جریان های مختلف ایجاد شد/ متاسفانه برای رسیدن به برخی آرمان ها معکوس عمل کرده ایم

گروه اقتصاد و درآمد جی پلاس: مجتبی امیری استاد مدیریت دانشگاه تهران دیگر سخنران  نشست «اقتصاد سیاسی فسادستیزی و فسادگستری؛ مقایسه تطبیقی دوران قبل و بعد از انقلاب اسلامی» در ابتدای سخنان خود گفت: آن چیزی که عامل پدید آمدن انقلاب بود، فساد بود. به تعبیری انقلاب دو رهبر داشت که یکی محمدرضا و یکی حضرت امام خمینی(س) بود. شاه با غرور و تکبری که داشت فکر می کرد فقط او می تواند خیر و شر را تشخیص دهد لذا انقلاب علیه فساد رخ داد اما این فساد اندک اندک برگشت و باید بپرسیم چه چیزی باعث شده آن عاملی که ما بر علیه آن قیام کردیم، دوباره برگردد. به گمان من افول عقلانیت باعث شد ما مجددا شاهد فساد باشیم. اگر عقل، حاکمیت داشته باشد، می شود به طور کامل برای عبور از مشکلات به صاحبان قدرت اعتماد کرد. وقتی انقلاب مشروطیت صورت گرفت، آن قانونی گرایی مبتنی بر عقلانیت که در غرب مطرح شد به عنوان عامل اصلی قیام در برابر لجام گسیختگی دولت مطلقه شناخته شد. برای همین است که اندیشمندانی نظیر وبر، دورکهایم و ... هم ریشه رنسانس را در عقلانیت دانسته اند. 

وی افزود: ما یک جامعه کج مدرن هستیم چون همه چیز را از خارج آورده ایم و با ذوق و سلیقه خود بی معنایش کردیم ازجمله مفاهیمی مانند دولت، مدیریت دولتی نوین و عقل مدرن. در کشور ما نه لیبرال ها و نه نئولیبرال به معنای واقعی نه لیبرال هستند و نه نئولیبرال! چون ما دچار کج مدرنی شده ایم. ما به جای عقل عملی با نگاه کلاسیک و فلسفی با اداره جامعه مواجه شده ایم. خود انقلاب با عقلانیتی که حضرت امام(س) داشتند یک همگرایی بین جریان های مختلف ایجاد کرد که درنهایت توانستند متناسب با شرایط آن روز از هر کدام از این جریانات استفاده ببرند تا یک ثبات نسبی حاکم شود.

امیری در پایان گفت: در نظام سابق جهت گیری ها اثربخشی نداشت چون جهت گیری ها استعماری بود. به تعبیر حضرت امام(س) نفت را می فروختند تا از منافع آمریکا در برابر شوروی دفاع کنند. امروزه اما متاسفانه کارایی خود را از دست داده ایم و در رسیدن به برخی آرمان ها هم معکوس عمل کرده ایم. اخیرا می بینیم برخی برای توجیه فساد جامعه می گویند در زمان حضرت علی(ع) هم فساد بوده است غافل از اینکه مولا علی(ع) چهارسال و  نیم حکومت کرد و علت کوتاه بودن حکومت او این بود که ایشان می فرمودند « أَطْلُبَ النَّصْرَ بِالْجَوْرِ؟». ما نزدیک به 45 سال است که حکومت می کنیم و این طور مایه گذاشتن از مبانی دینی با آرمان های انقلاب سازگاری ندارد. یکی از اندیشمندان تعبیر زیبایی داشتند مبنی بر اینگه اگر نظام و امام مقدس بودند به این خاطر بود که از دل مردم جوشیدند لذا این مردم هستند که قداست دارند. اگر دنبال ریشه های افول عقلانیت می گردیم باید بدانیم دولت رانتی همچنان باقی است برای همین است دین ستیزی به دین گریزی در جامعه افزوده شده است. ما وقتی حلقه قدرت را تنگ تر می کنیم، وابستگی و فساد اجتناب ناپذیر میشود. اگر بخواهیم از این شرایط خارج شویم باید به همان عاملی برگردیم که منجر به پیروزی انقلاب شد و آن عقلانیتی است که مردم را به صحنه بیاورد و نظارت عمومی را در کانون توجه قرار دهد.