تاریخ پر فراز و نشیب ایران، جنگ، استثمار و استعمار به خود بسیار دیده است اما از آخرین آن ها تاکنون چهار دهه می گذرد چنانچه نقطه سلطه بیگانگان بر کشور در سال ۱۳۵۷ از حرکت ایستاد. برای قطع دست دشمنان از ایران گروه های بسیاری تلاش کردند؛ از پیر و جوان گرفته تا بازاری و کارمند، از سلطنت طلب تا طلبه و روحانی، از کارگر تا سرمایه دار، از دانشجو تا دانش آموزان، همگی تلاش کردند تا رژیم پهلوی را که تا آن زمان جز عقب ماندگی، فقر و وابستگی، ارمغانی دیگر برجای نگذاشته بود از کشور بیرون رانده و زمامداری را به دست ملتی انقلابی بسپارند.
این در حالی است که سند تحقق برخی از این برگه های روایت تاریخ و سیاست ایران به نام دانش آموزان حک شده است؛ تسخیر لانه جاسوسی در ۱۳ آبان ۱۳۵۷، ثبت نام برای حضور در جبهه های جنگ، شهادت و اسارت رزمنده های دانش آموز، بمباران مدرسه فیاض‌بخش بروجرد در تاریخ ۲۰ دی ۱۳۶۵، بمباران مدرسه بینش زنجان در ۲ بهمن ۱۳۶۵.
دانش آموز دهه ۵۰ و ۶۰ برایش تفاوتی نداشت دشمن آمریکا است یا بعث عراق، باید سفارت دشمن را تسخیر کند یا شناسنامه اش را دستکاری کند تا به پشت خاک ریز برسد و با بعثی ها سینه به سینه بجنگد؛ هر زمان که بود در میدان حاضر می شد و به دعوت امام خود لبیک می گفت. برجای ماندن یاد ۳۶ هزار شهید دانش آموز در طول هشت سال جنگ تحمیلی گواه روشنی بر این حضور است.
اکنون اما بار دیگر ۱۳ آبانی فرا رسید؛ روزی که نماد شجاعت دانش آموزانی است که برای تظلم خواهی دیوار لانه ای را بالا رفتند که مامن استکبار بود. از آن روز چهل سال گذشته است، میلیون ها دانش آموز نیز پشت همان صندلی هایی نشسته اند که دانش آموزان دهه ۵۰ و ۶۰ درس شجاعت و انقلابی گری آموختند. به گونه ای که پس از نقش آفرینی دانش آموزان در واقعه تسخیر لانه جاسوسی آمریکا، در سال ۱۳۵۹ ستادهای امور تربیتی در مدارس با هدف حراست از ارزش های انقلاب اسلامی و ترغیب دانش آموزان به باورهای دینی و انقلابی شکل گرفت.
بدون شک بقای هر چیز در استمرار و تکرار آن است؛ در هر جامعه نیز دانش آموزان به مثابه ادامه دهنده نسل، فرهنگ، ارزش، باورها، سنت، دانش و مهارت به شمار می روند. پس از خانواده، مدرسه مهمترین نهاد برای انتقال این مولفه ها به نسل های بعدی به شمار می روند. مدرسه و آموزش و پرورش وظیفه سنگینی چون تربیت نسل های آینده نظام، حفظ ارزش های انقلابی، تعلیم و تربیت و علم آموزی بر عهده دارد. از این رو، گسترش فرهنگ اسلامی، دینی و انقلابی از اصلی ترین اهداف نظام آموزش و پرورش ایران به شمار می رود. همچنان که در چهل سال گذشته اهداف انقلاب اسلامی ایران در کنار روایت رشادت های رزمندگان جبهه های هشت سال جنگ تحمیلی سینه به سینه به چهار نسل منتقل شده است.
اینک نسل پنجم انقلاب در حال رشد و تعلیم و تربیت است؛ نسلی که از بسیاری جنبه ها با نسل های پیشین تفاوت دارد. نسلی که از ظرفیت آموزش پذیری بالایی برخوردار است و خانواده ای با آگاهی بیشتر آن را حمایت می کند. علم و پژوهش از ارکان اصلی رشد و توسعه کشور به شمار می روند. در چنین شرایطی اگرچه در ماهیت اهداف انقلاب و نظام جمهوری اسلامی تغییر ایجاد نشده است اما این اهداف در قالب و شکلی تازه تر و به شیوه ای نوین تر کشور را در مسیر رشد و خوداتکایی قرار می دهند.
مبارزه با دشمنان از قالب جنگ در جبهه های نبرد به مبارزه علیه تهاجم فرهنگی، ایران هراسی، تلاش برای خوداتکایی و خنثی سازی تاثیر تحریم ها تبدیل شده است. تقویت هرچه بیشتر علم و توسعه در کشور مانع دست درازی دشمنان به خاک و منابع سرزمین ایران می شود و آن را در مسیر اتکای به تولید داخلی و نیروی انسانی قرار می دهد. از این رو، انتقال مفاهیم انقلابی و دینی به نسل پنجم نیازمند قالبی تازه است. آنجا که مدرسه و دانشگاه باید از حالت سکون خارج شده و با خودباوری انقلابی و باور به توانمندی های خود پیش روی چالش ها و مشکلات جامعه قرار گرفته و با شیوه های علمی نوین در تکاپوی حل آن برآیند.
اهمیت علم و پژوهش در شرایط کنونی کشور تا جایی است که رهبر معظم انقلاب اسلامی آن را به عنوان نخستین گام در بیانیه گام دوم انقلاب برشمردند و عنوان کردند: «ما هنوز از قلّه‌های دانش جهان بسیار عقبیم؛ باید به قلّه‌ها دست یابیم. باید از مرزهای کنونی دانش در مهمترین رشته‌ها عبور کنیم. ما از این مرحله هنوز بسیار عقبیم؛ ما از صفر شروع کرده‌ایم. عقب‌ماندگی شرم‌آور علمی در دوران پهلوی‌ها و قاجارها در هنگامی که مسابقه علمی دنیا تازه شروع شده بود، ضربه سختی بر ما وارد کرده و ما را از این کاروان شتابان، فرسنگ ها عقب نگه داشته بود. ما اکنون حرکت را آغاز کرده و با شتاب پیش می رویم ولی این شتاب باید سال ها با شدت بالا ادامه یابد تا آن عقب‌افتادگی جبران شود. اینجانب همواره به دانشگاه‌ها و دانشگاهیان و مراکز پژوهش و پژوهندگان، گرم و قاطع و جدّی دراین‌باره تذکّر و هشدار و فراخوان داده‌ام، ولی اینک مطالبه عمومی من از شما جوانان آن است که این راه را با احساس مسئولیّت بیشتر و همچون یک جهاد در پیش گیرید. سنگ بنای یک انقلاب علمی در کشور گذاشته شده و این انقلاب، شهیدانی از قبیل شهدای هسته‌ای نیز داده است. به‌پاخیزید و دشمن بدخواه و کینه‌توز را که از جهاد علمی شما به شدّت بیمناک است ناکام سازید.»
از این رو به کارگیری مضامین انقلابی در قالبی تازه با مضامینی عمیق تر در تربیت انقلابی دانش آموزان در دهه پنجم از عمر انقلاب در کنار تقویت علم و پژوهش در نظام آموزش و پرورش به عنوان سنگ بنای توسعه کشور ضروری به نظر می رسد. چراکه در غیر این صورت اصل بقا که همان تکرار است از بین می رود. در این مسیر نیز تلاش تمامی ارکان آموزش و پرورش شامل معلمان، کتاب های درسی، نظام ارزشیابی، خانواده و دانش آموز باید در مسیر تحقق این هدف از بیانیه گام دوم انقلاب تلاش کنند.
