برای روز آتش‌نشان ماموران این سازمان مستقر در شهر عشق آباد طبس در استان خراسان جنوبی بدون هماهنگی با میراث فرهنگی این استان محلی از قلعه تاریخی «بادام تک» در شهرستان طبس را برای برگزاری مانور انتخاب کردند. این در حالی است که مسئولان میراث استان می گویند: «آنها هیچ گونه مجوزی برای برگزاری مانور آتش‌نشانی در این قلعه تاریخی نگرفته و تنها این اتفاق را می توان به بدسلیقگی این افراد برای انتخاب محل مانور نسبت داد».
هرچند این مانور آتش نشانان این استان ممکن بود مشکلات تخریب و ایجاد آسیب های جدی را همراه داشته باشد اما با اقدامات به موقع خطری جدی از یک قدمی این اثر باستانی در استان خراسان جنوبی گذشت.
علاقه ای برای ورود به مباحث حقوقی با آتش نشانان را نداریم
مدیرکل دفتر حفظ و احیای بافت‌ها و بناهای تاریخی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در گفتگو با خبرنگار فرهنگی و هنری ایرنا با تاکید بر این که برای این مانور مجوزی گرفه نشده، است، گفت: علاقه به ورود به مباحث حقوقی با آتش‌نشانان نداریم ولی آنها باید مسئولان را میراث فرهنگی را در جریان می‌گذاشتند.
سیدهادی احمدی رویینی، افزود: بهتر بود این افراد با اخذ مجوز، این مانور را انجام می‌دانند و حتما کارشناسان حوزه میراث فرهنگی حضور پیدا می‌کردند و شاید مکان بهتری برای انجام مانور معرفی می‌شد.
مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان خراسان جنوبی هم در گفتگو با خبرنگار فرهنگی و هنری ایرنا، با بیان اینکه قلعه قاجاری «بادام تک» در خارج از محدوده شهری قرار دارد، ادامه می‌دهد: یک لاستیک را کنار بنا سوزانده‌اند و لاستیک دیگر را در کنار دیوار قلعه در اتاقی که اصلا سقف ندارد آتش زده‌اند و بعد هم خاموش کرده‌اند، در نقطه‌ای که نه تزئینات دارد و نه چیزِ دیگری.
حسن رمضانی، با اشاره به اینکه بیش از ۶۰ درصد قلعه قبلا تخریب شده است، بیان می‌کند: بعد از رسیدن گزارش‌ها از این مانور، به آن جا رفتم، هیچ آسیبی به بنای قلعه وارد نشده است. هر چند کارشان اشتباه بوده و بد سلیقگی کرده‌اند، اما آسیبی به بنا وارد نکرده‌اند. از سوی دیگر آنها از قبل با ما هماهنگ نکرده‌اند، بنابراین ناظری نیز برای این کار نداشتیم. اگر به ما اطلاع می‌دادند اصلا اجازه انجام آن را در این منطقه نمی‌دادیم.
لزوم عنایت و توجه به میراث فرهنگی و تاریخی
آنچه مهم و حائز اهمیت است اینکه بناهایی با هویت فرهنگی کهن که از دل تاریخ گذشته اند و زخم گذر زمان بر پیکر خود دارند، اکنون فقط با احساس مسوولیت شهروندی می توانند از آسیب ها و مسائل و مشکلات جدی تخریب در امان بمانند.
سراسر میهن اسلامی ما مملو از میراث فرهنگی و بناهای تاریخی است که از دوره های مختلف و از برگ برگ کتاب پردرد تاریخ برای ما به یادگار مانده است از این رو حفاظت از میراث فرهنگی و بناهای تاریخی که هویت این سرزمین است، در کنار استفاده از ابزارهای نظارتی، یگانی و هوشمند، نیازمند احساس مسوولیت تک تک شهروندان و همچنین همه دستگاههای مسئول و اجرایی اعم از بخش دولتی و خصوصی در قبال امانتداری شایسته از آنهاست.
بقایای بناهای باستانی، به ویژه بناهای خشتی، همواره مورد تهدید عوامل تخریب کننده قرار می‌گیرند. جلوگیری از ویرانی آنها تقریباً غیر ممکن است، اما دولت‌ها با تصمیم گیری‌های درست با حضور و نظر متخصصان و کارشناسان امر، صرف بودجه و البته حس دلسوزی برای سرنوشت آنها می‌توانند این روند را به کندترین حد ممکن برسانند و زیبایی بناهای باقی مانده از روزگار گذشته را برای نسل‌های آینده حفظ کنند.
انسان‌ها خواسته یا ناخواسته به بناهای باستانی آسیب وارد می‌کنند. حفاری‌های غیر مجاز غارتگرها که برای به یغما بردن ثروت زیرخاکی یک کشور انجام می‌شود عاملی عمدی به شمار می‌رود. به این ترتیب چاله‌هایی بر جا می‌ماند و لایه‌های بنا مخدوش می‌شوند. در مورد عوامل غیر عمدی در وارد آمدن آسیب‌ها به بناهای تاریخی و باستانی می‌توان به حضور بی رویه و بی برنامه بازدیدکننده‌ها اشاره کرد.
شیوه‌های نادرست نگهداری و مرمت این بناها نیز عامل دیگر تخریب به حساب می‌آید که گاهی به دلیل آگاهی کم و گاهی به دلیل کمبود بودجه است.
حال نیز موضوعی جدید به موارد فوق الذکر افزوده شده که افرادی از جنس امداد و نجات و مرمت این بار با تصمیم و حضور کاملا اشتباه چیزی نمانده بود که خواسته و ناخواسته خود عاملی برای آسیب جدی و تخریب یکی از بناهای تاریخی با دست خود شوند.
امروزه لزوم توجه بیشتر به حفاظت و حراست از بناهای تاریخی به عنوان آثار باستانی چشم انداز میراث فرهنگی افزایش یافته است ازاین رو درصورت بی توجهی به این موضوع، آسیب های جبران ناپذیر به میراث فرهنگی و این آثار که جزو اصلی تاریخ این مرزو و بوم است وارد خواهد شد.
باید دست در دست هم با عزم و اراده جدی در جهت حفاظت و حراست از این بناهای تاریخی حرکت و اقدام کرده و این میراث گران بهاء را حفظ و به نسل های آینده تحویل داد تا آنها نیز با همین روش و شیوه این مهم را به نسل های بعدی خود منتقل و تحویل دهند.
از هشتم مهرماه جاری فیلمی در فضای مجازی دست به دست می‌شد که سبب نگرانی برخی از افراد حساس به میراث فرهنگی شد، در این فیلم اداره آتش‌نشانی و شهرداری طبس به‌مناسبت روز آتش‌نشانی در یک قلعه مانور برگزار کردند. در این فیلم لاستیک‌هایی در محوطه بیرونی و یکی در داخل قلعه ( بدون سقف) به آتش کشیده شد و بللافاصله خاموش شد.
استان مرزی خراسان جنوبی ۱۱ شهرستان دارد و طبس در ۲۷۰ کیلومتری غرب بیرجند است و قلعه تاریخی « بادام تک» در شهر عشق آباد طبس در استان خراسان جنوبی واقع شده است.
