میلیاردها دلار برای بازسازی زیرساخت های ویران شده موصل صرف می شود، اما هزاران کودکی که با آسیب های روحی روانی مواجه شده و یا یتیم شده اند، چه می شوند؟
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، گاردین در گزارشی نوشت: یک سال پس از بازپس گیری مناطق اشغالی از چنگال تروریست های داعش، عراق با معضل دیگری دست و پنجه نرم می کند. آمارها از وجود هزاران کودک بی سرپرست با هویت نامشخص و یا کودکانی که به بیماری های روحی روانی مبتلا شده اند، در این مناطق خبر می دهند.
جنگ با داعش علاوه بر هزینه های زیاد نظامی و اقتصادی پیامد سنگینی برای کودکانی داشت که در مناطق تحت کنترل داعش زندگی می کرده اند.
«رهف» 10 ساله از غرب موصل نمی تواند به شما بگوید که جنگ چگونه او را یتیم کرده، دوستانش را از او گرفته، و به طور کلی کودکی اش را تباه کرده است. اما او می تواند به شما دیدگاه کودکانه ای از درد و غم و فراق کودکانی در این شهر بدهد. او می گوید: «من بیدار می شدم و هر روز شاهد جنگ بودم. من دیگر نمی خواهم هیچ جنگ دیگری را شاهد باشم.»
یک سال پس از بازپس گیری موصل از چنگال داعش، کار برای بازسازی آغاز شده است. برای کودکانی که تلاش می کنند زندگی خود را بازسازی کنند، با خسارت های وارده کنار بیایند و زنده بمانند، و به آینده امیدوار باشند، تا کنون واکنش های مناسبی ارائه نشده است.
در حالی که یک سال از باز پس گیری این مناطق از تروریست های داعش می گذرد، برخی از این کودکان به افراد خانواده یا بستگانی که زنده مانده بودند، تحویل داده شدند، اما صدها نفر از آنها، تنها و بی سرپرست مانده اند و در وضعیت معیشتی و روحی و روانی سختی قرار دارند.
از تعداد کودکان بی سرپرست به جا مانده از نبرد با داعش، آمار دقیقی در دست نیست ولی طبق اطلاعاتی که از نهادهای مدنی و بین المللی به‌دست آمده است تنها 3 هزار کودک بی سرپرست در موصل که دومین شهر بزرگ کشور است، به جا مانده اند. حدس زده می شود که آمار این کودکان در سراسر عراق بیش از 4 هزار نفر باشد.
این همه کودک بی سرپرست باری است که روی دوش دولت عراق سنگینی می کند و برای حل آن حتی دست به دامن جامعه بین المللی شده است که برای فرزند خواندگی کودکان غیرعراقی داوطلب شوند.
طبق قوانین عراق، کودکانی که حاصل ازدواج رسمی باشند، شهروندی عراق را دریافت می کنند. سخن از این در میان است که در بین کودکان بی سرپرست، کودکانی وجود دارند که از ازدواج داعشی ها و همسرانشان متولد شده اند و همین طور کودکانی هم هستند که توسط اعضای داعش از خانواده های ایزدی ربوده شده بودند و به خانواده های بدون فرزند در مناطقی که تحت فرماندهی داعش بود برای فرزند‌خواندگی سپرده شده بودند.
وب سایت المانیتور به نقل از «یحیی رسول» سخنگوی عملیات مشترک، از وجود بیش از 800 کودک و نوجوان باقی مانده از داعش با ملیت های مختلف در عراق خبر داده است.
یک خبرنگار در موصل می گوید: «بسیاری از این کودکان عراقی هستند و پدر و مادر خود را از دست داده اند. من شخصا مادربزرگی را در موصل می شناسم که 4 پسر خود و 2 عروسش را در این حملات از دست داده است و مجموعا از آنها 24 یتیم برایش مانده است.»
بسیاری از فعالان اجتماعی معتقدند فراهم آوردن یک بانک اطلاعاتی در مورد چنین کودکانی ضروری به نظر می رسد و می تواند برای عمکرد نهادهای مختلف دولت، کمک باشد.
«حیدر منصور هادی» سفیر عراق در مسکو می گوید با ایجاد چنین بانک اطلاعاتی آشکار خواهد شد که چه تعداد کودک بی سرپرست وجود دارد و همین طور مشخص می کند بغداد چه تعدادی از این کودکان را می تواند از راه های دیپلماتیک و قانونی به سلامت به کشورهای مبدا تحویل دهد.»
سفیر عراق می افزاید تا کنون 6 کودک روس زبان از راه های قانونی به روسیه تحویل داده شدند.
کودکان ایزدی بی سرپرست زیادی هم در عراق وجود دارند. خانواده های عراقی ای که از این کودکان نگهداری می کردند، برای اینکه ظن همکاری با داعش متوجه آنها نشود، این کودکان را رها کرده و از مناطق گریخته اند.
واقعیت دیگر این است که مراکز زیادی برای نگهداری کودکان بی سرپرست در عراق وجود ندارد چون پیش از این عراق با چنین مسئله ای روبرو نشده بود. مراکز موجود هم ظرفیت پذیرایی از این همه کودک را ندارند.
بنابراین چه باید کرد؟ آژانس های حقوق بشری - از جمله گروه «کودکان را نجات دهید» - باید با یکدیگر همکاری کنند تا در مناطقی مانند موصل ارزیابی های ساختاری روانشناختی انجام دهند. ارزیابی مشکل، نخستین گام برای برنامه ریزی نهادی و مالی برای مقابله با آن است و آژانس هایی چون یونیسف و بانک جهانی نیز می توانند این برنامه را رهبری کنند و با وزارتخانه های دولتی عراق همکاری نمایند.
داستان زندگی «رهف» یک روایت غم انگیز از آن چیزی است که کودکان در عراق و سوریه، یمن و میانمار شاهد آن هستند. ما نمی توانیم زخم های روانشناختی این کودکان را برای بقیه عمرشان از بین ببریم، اما می توانیم درک کنیم که بازسازی پس از جنگ تنها به بازسازی پل ها، جاده ها و ساختمان ها محدود نمی شود.
