بزرگ ترین جنگ تجاری جهان از روز جمعه بین دو قدرت بزرگ اقتصاد جهان آغاز شد؛ جنگی که به لحاظ وسعت تاثیرگذاری آن، از هم اینک گمانه زنی ها برای تعیین برنده آن را کلید زده است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، خبرگزاری بلومبرگ در گزارشی نوشت: تعرفه های آمریکا برای واردات کالاهای چینی که با وجود نگرانی های تجار و سرمایه گذاران از بامداد روز جمعه اجرایی شد، آغاز جنگ تجاری دونالد ترامپ با چین محسوب می شود.
چین در اقدامی مقابله جویانه، اعمال تعرفه های جدید را بر 35 میلیارد دلار کالاهای وارداتی آمریکایی از نیمه شب جمعه آغاز کرد تا جنگ تجاری میان این کشور و آمریکا وارد فاز عملیاتی شود.
مطابق اعلام گمرک چین، تعرفه وضع شده بر واردات کالاهای آمریکایی معادل 25 درصد و در مقابله به مثل با وضع تعرفه مشابه از سوی آمریکا بر واردات کالاهای چینی تعیین شده است.
این تصمیم چین در واکنش به آغاز اعمال تعرفه 25 درصدی بر 34 میلیارد دلار از کالاهای وارداتی چینی از سوی آمریکا است.
جنگ تجاری میان این دو کشور در شرایطی آغاز شد که «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا طی هفته جاری با اعزام تیمی از مشاوران ارشد اقتصادی خود به چین، تلاش کرد تا مانع از آغاز جنگ تجاری میان دو کشور شود.
با این حال چین اعلام کرد که تامین دو خواسته اصلی آمریکا مبنی بر تسهیل واردات کالاهای آمریکایی و اعطای تعهد نسبت به رعایت حقوق مالکیت معنوی تولیدات آمریکایی، برای این کشور امکان پذیر نیست.
به این ترتیب بزرگ ترین جنگ تجاری جهان از روز جمعه بین دو قدرت بزرگ اقتصاد جهان آغاز شد؛ جنگی که به لحاظ وسعت تاثیرگذاری آن از هم اینک گمانه زنی ها برای تعیین برنده آن را کلید زده است.
جنگ تجاری چیست؟
کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی متعهد هستند تا با ترویج تجارت آزاد مانع از شکل گیری تجارت غیرمنصفانه شوند. تجارت غیرمنصفانه زمانی شکل می گیرد که کشوری با اعطای یارانه های دولتی به یک محصول موجب ارزان تر شدن آن نسبت به تولید سایر اعضا و یا یک عضو رقیب شود.
در این صورت کشور متضرر از این اقدام سه گزینه پیش رو دارد: اول این که شکایتی به سازمان تجارت جهانی تقدیم کند. سازمان تجارت جهانی یا کشور خاطی را متقاعد می‌کند که اعطای یارانه دولتی را متوقف کند و یا به کشور متضرر اجازه می دهد تا به نسبت یارانه اعطایی، تعرفه ای بر واردات این محصول وضع کند.
گزینه دوم، مذاکره دو جانبه یا چند جانبه کشورها با یکدیگر است تا با دستیابی به تفاهم، اختلاف تجاری میان آنها حل شود. ممکن است گاهی برای کشاندن طرف خاطی به پای میز مذاکره، کشورها ناچار به اعمال تعرفه وارداتی موقت علیه کالاهای مشمول یارانه دولتی شوند.
اما گزینه سوم زمانی رخ می دهد که مساله از اختلاف تجاری فراتر می رود و به باور کارشناسان، حوزه تجارت بین الملل جنگ تجاری آغاز می شود. در جنگ تجاری، دو طرف با پافشاری بر مواضع و خواسته های خود راه را بر دستیابی به هر توافقی می بندند و تنش سیاسی میان آنها افزایش می یابد. در این صورت دو طرف به اعمال تعرفه های سنگین علیه کالاهای مورد تجارت مابین خود اقدام می کنند. همچنین موانع تجاری غیرتعرفه ای نیز میان دو طرف تشدید می شود.
این اقدام به دلیل سرایت کردن زیان تجاری از دامنه یک یا چند کالای خاص به محدوده تعداد بیشتری از کالاها موجب افزایش هزینه تجاری دو کشور در عرصه تجارت بین الملل می شود و نیز هزینه مبادله در بعد اقتصاد و بازارهای داخلی دو کشور را نیز افزایش می دهد.
آمریکا و چین چگونه وارد جنگ تجاری شدند؟
نخست در روز سوم آوریل دونالد ترامپ با انتشار فهرستی از حدود 1300 کالای چینی شامل تلویزیون، قطعات هواپیما و وسایل پزشکی اعلام کرد که قصد دارد با هدف برقراری عدالت تجاری میان دو کشور بر این کالاها تعرفه 25 درصدی وضع کند. پیشتر و در جریان مبارزات انتخاباتی نیز ترامپ از وضعیت موجود در تجارت میان چین و آمریکا انتقاد کرده بود.
به عقیده او، چین با اعمال محدودیت های غیرتعرفه ای مانع از رشد صادرات آمریکا به چین می شود و در عین حال چین حق مالکیت معنوی محصولات تولیدی آمریکا را رعایت نمی کند و با تولید کپی های ارزان از آنها به صنعت آمریکا ضربه می زند. حال او به عنوان رئیس جمهور آمریکا اعلام کرده بود که با وضع تعرفه های جدید، واردات 50 میلیارد دلار کالای چینی را نشانه گرفته است.
یک روز بعد چین، آمریکا را به مقابله به مثل تهدید کرد. دولت چین نیز با انتشار فهرستی حاوی حدود 100 کالای آمریکایی از جمله خودرو، هواپیما و مجموعه وسیعی از محصولات کشاورزی آمریکا به ارزش تقریبی 50 میلیارد دلار اعلام کرد که زیان اقدام آمریکا را با اعمال تعرفه 25 درصدی بر این محصولات آمریکا جبران خواهد کرد.
اما ماجرا به همین جا ختم نشد و ترامپ بلافاصله به تیم بازرگانی دولت آمریکا دستور داد که وضع تعرفه 25 درصدی را این بار برای مجموعه ای از کالاهای چینی با ارزش 100 میلیارد دلار برنامه ریزی کنند. از این به بعد بود که اختلاف تجاری دو کشور وارد مرحله تدارک جنگ تجاری شد؛ چرا که حتی برخی کارشناسان اقتصادی آمریکایی نیز اذعان کردند که فهرست اولیه اعلام شده توسط ترامپ با منطق جبران زیان آمریکا از رعایت نشدن حق مالکیت معنوی محصولاتش در چین تهیه شده بود ولی جهش 100 درصدی آن تنها با انگیزه آغاز جنگ تجاری با چین صورت گرفت. تا حدی که ترامپ نیز در اظهارات خود با ذکر اصطلاح جنگ تجاری تاکید کرد که آمریکا پیروز جنگ تجاری با هر کشوری از جمله چین خواهد بود.
این بار نیز چین کوتاه نیامد و وزارت بازرگانی این کشور از اقدامات متقابل این کشور در برابر اقدامات ترامپ خبر داد.
کدام کشور بازنده می شود؟
در حال حاضر کسری تجاری آمریکا با چین، 375 میلیارد دلار است. ترامپ نیز برای کاهش این کسری تلاش کرده تا حدود هزار کالای چینی از جمله تجهیزات پزشکی، ماشین آلات صنعتی، قطعات هواپیما و تلویزیون های صفحه تخت را که تولید آنها به تکنولوژی بالایی نیازمند است، محدود کند.
این اقدام با افزایش هزینه صادرات محصولات چینی می تواند بسیاری از تولیدکنندگان این کشور را با توجه به بزرگی بازار آمریکا دچار زیان کند؛ زیانی که ترامپ امیدوار است فشار آن دولت چین را به مصالحه با آمریکا وادار کند.
اما با کاهش واردات تجهیزات صنعتی و اقلام واسطه ای از چین، هزینه تولید بسیاری از تولیدکنندگان آمریکایی نیز افزایش خواهد یافت.
چین شاید انتخاب زیادی در میان کالاهای آمریکایی برای اعمال تعرفه 25 درصدی نداشته باشد ولی تنها در محدوده محصولات کشاورزی می تواند مواردی را هدف قرار دهد که تاثیر قابل توجهی بر اقتصاد و سیاست آمریکا خواهد گذاشت. به عنوان مثال، چین وارد کننده یک سوم سویای تولید شده در آمریکاست. بیشترین سطح زیر کشت سویا در آمریکا در ایالت های اوهایو، آیووا، میسوری و ایندیانا قرار دارد؛ ایالت هایی در قلب آمریکا که نه ترامپ و نه جمهوری خواهان حاضر نیستند که شاهد بروز بحران اقتصادی در آنها شوند.
بسیاری دیگر از گزینه های مدنظر چین همانند سویا، علاوه بر دارا بودن زمینه اقتصادی واجد انگیزه های سیاسی است. به عنوان مثال وضع تعرفه بر آب پرتقال بیشترین خسارت اقتصادی را به ایالت فلوریدا وارد می کند.
بنابراین ترامپ و جمهوری خواهان از هم اینک باید نگران کاهش وزن خود در این ایالت ها باشند.
در همین حال برخی از کارشناسان یادآور می شوند که زنجیره تولید آمریکا به محصولات چینی وابسته شده است. به عنوان نمونه بسیاری از قطعات شرکت اپل در چین تولید می شود و اقدام های بسیاری از سوی چین می تواند قیمت تمام شده محصولات اپل را افزایش دهد و موجب سقوط قیمت سهام این شرکت شود.
بنابراین به عقیده برخی کارشناسان اقتصادی، اجرای تصمیم ترامپ در وضع تعرفه 25 درصدی بر واردات 100 میلیارد دلار کالای چینی، گذشته از این که می تواند هزینه زندگی شهروندان آمریکایی را افزایش دهد، می تواند منجر به کاهش رشد اقتصادی و افزایش بیکاری در اقتصاد آمریکا شود.
البته جنگ تجاری میان دو قدرت برتر اقتصاد جهان فراتر از این دو بر اقتصاد سایر کشورهای جهان نیز تاثیر خواهد گذاشت و از این حیث مصرف کنندگان در سراسر جهان باید تبعات کاهش رشد اقتصادی این دو کشور و افزایش قیمت محصولات آنها را تحمل کنند.
ترامپ بر این باور بود که هرگاه بر روی واردات کالاهای ساخت اروپا یا چین عوارض گمرکی وضع کند، بهای این محصولات در بازارهای داخلی بیشتر شده و از این طریق می تواند از محصولات ساخت آمریکا حمایت و پشتیبانی کند. محاسبه ای ساده که از نظر کارشناسان با واقعیت های ناظر بر تجارت جهانی سازگار نیست. این قاعده ساده تنها زمانی عمل می کند که طرف مقابل دست به اقدام مشابهی نزند.
