نگاهی به مهمترین رخدادهای خاورمیانه در سال میلادی که گذشت+ تصاویر

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، سال 2018 با تمام تلخی و شیرینی آن به پایان رسید و سال 2019 آغاز شد. سال گذشته سالی پر از تحولات و رخدادهایی بود که قصد داریم در این گزارش از نظر بگذانیم:

آزادی کامل غوطه شرقی دمشق:

سال 2018 با تداوم جنگ در سوریه آغاز شد. در تاریخ 9 ژانویه، ارتش سوریه طی عملیاتی در غوطه شرقی موفق شد شماری از گروه های مسلح سوری را شکست دهد، این منطقه را آزاد کرده و حدود 400 هزار غیرنظامی را که با بحران غذا و دارو مواجه بودند، نجات دهد.

تضعیف داعش و کشف گورهای دسته جمعی در عراق و سوریه:

سال 2018 را می توان به جرات سال شکست داعش در خاورمیانه نامید. در این سال داعش که بسیاری از مناطق سوریه و عراق را پیش از آن در اختیار داشت، قدرت خود را از دست داد و مجبور شد یکی یکی مناطق تحت اشغال خود را ترک کند.پس از آزادی بسیاری از مناطقی که تحت اشغال داعش بود شمار زیادی گورهای دسته جمعی در عراق و سوریه کشف شد.

در حال حاضر معدود عناصر داعش در برخی مناطق خاورمیانه فعال هستند.

انتخابات ریاست‌ جمهوری مصر:

انتخابات ریاست‌ جمهوری مصر در 26 و 28 مارس برگزار شد. در 29 مارس اعلام شد که «عبدالفتاح السیسی» رئیس‌جمهور وقت مصر برای بار دوم با بیش از 97 درصد آرا برنده شده‌ است.

عملیات پرچم دروغین:

در 7 آوریل، آمریکا و غرب عملیات پرچم دروغین حمله شیمیایی به دوما در نزدیکی دمشق را برای محکوم کردن دولت بشار اسد رئیس‌ جمهور سوریه مطرح کردند و با همین ادعا بخش‌ هایی از سوریه را بمباران کردند.

افتتاح نخستین سینما در عربستان:

در ماه آوریل 2018 نخستین سینما در عربستان سعودی پس از 35 سال افتتاح شد.

انتخابات عراق:

انتخابات پارلمانی و سراسری این کشور  در تاریخ 12 مه، که با جناح بندی های جدید همراه بود به خوبی این واقعیت را آشکار ساخت که عراق می خواهد مستقل بوده و سیاستی متعادلی در پیش بگیرد. 

انتقال سفارت آمریکا به بیت‌ المقدس:

آمریکا روز دوشنبه 14 مه (24 اردیبهشت) به طور رسمی سفارت خود را از تل آویو به بیت المقدس منتقل کرد.

این اقدام آمریکا که یکی دیگر از وعده های انتخاباتی ترامپ بود، با انتقاد بسیاری از کشورها از جمله متحدان اروپایی واشنگتن روبرو شد.

تداوم بن بست تشکیل دولت لبنان:

«میشل عون» رئیس‌ جمهور لبنان  در 24 مه «سعد حریری» را مامور تشکیل کابینه کرد. اما او 8  ماه در تحقق این امر ناکام مانده است.

خروج آمریکا از برجام:

در ماه مه، دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا به وعده انتخاباتی خود عمل کرد و از توافق هسته ای میان ایران و غرب که در سال 2015 منعقد شده بود، خارج شد.

خروج یک جانبه آمریکا از توافق هسته ای با ایران، موجی از انتقادهای بین المللی را به همراه داشت.

«فدریکا موگرینی» مسئول ارشد سیاست خارجی اروپا، بلافاصله بعد از دقایقی از اعلام خروج آمریکا از این توافقنامه، بر پایبندی کشورهای اروپایی بر آن تاکید کرد.

مجوز رانندگی برای زنان در عربستان:

در ماه ژوئن زنان در عربستان سعودی اجازه رانندگی یافتند.

انتخابات سراسری پاکستان: 

انتخابات سراسری پاکستان در 25 ژوئیه برگزار شد. در این انتخابات، حزب تحریک انصاف به‌ رهبری «عمران خان» توانست اکثریت آرا را به خود اختصاص دهد و با کسب 116 کرسی توانست پیروز انتخابات باشد. عمران خان نیز در 18 اوت به عنوان نخست وزیر سوگند یاد کرد.

بازگشت تحریم‌ های آمریکا علیه ایران:

در ماه اوت آمریکا تحریم ها علیه ایران را که در دوره «باراک اوباما» رئیس جمهور پیشین آمریکا لغو شده بود، بازگرداند.

جنگ اقتصادی ترکیه و آمریکا:

روابط ترکیه و آمریکا بعد از آن رو به تیرگی گذاشت که کاخ سفید خواستار آزادی بی قید و شرط «اندرو برانسون» کشیش آمریکایی شد.

بر اساس تصمیم ترامپ تعرفه واردات فولاد ترکیه به آمریکا 50 درصد و تعرفه آلومینیم 20 درصد شد. ترکیه نیز در پاسخ به این اقدام آمریکا تعرفه‌ های جدیدی برای خودروهای سواری، الکل، سیگار برگ، لوازم آرایشی، برنج و زغال سنگ اعمال کرد.

ترکیه در ارتباط با دو برابر شدن تعرفه‌ها توسط آمریکا از این کشور به سازمان تجارت جهانی شکایت کرد.

جنگ اقتصادی میان دو کشور باعث سقوط ارزش لیر ترکیه شد.

در نهایت ترکیه با تمهیداتی ارزش لیر را بهبود بخشید و برانسون هم در 12 اوت آزاد شد.

کنفرانس پالرمو:

در تاریخ 13 نوامبر دو رهبر و رقیب سیاسی لیبی بعد از بیش از 5 ماه در حاشیه نشستی که در شهر پالرمو ایتالیا درباره آینده لیبی برگزار شد، با هم دیدار کردند.

در عکسی که از دیدار دو رهبر منتشر شده، «جوزپه کنته» نخست وزیر ایتالیا و میزبان نشست پالرمو نیز حضور دارد.

نشست لیبی با حمایت سازمان ملل متحد و با هدف مذاکره برای رسیدن به راه حل سیاسی در این کشور و همین طور برگزاری انتخابات برگزار شد.

جنگ غزه و استعفای جنجالی وزیر جنگ رژیم صهیونیستی:

13 و 14 نوامبر، نوار غزه شاهد جنگ کوتاه مدت شد که منجر به شکست اسرائیل شد.شماری از نیروهای ویژه ارتش رژیم صهیونیستی روز یکشنبه 11 نوامبر با یک خودروی غیرنظامی به نوار غزه نفوذ کردند. این نیروها بعد از اینکه مسیر 3 کیلومتری را طی کردند، مورد توجه گردان های عزالدین القسام شاخه نظامی جنبش حماس قرار گرفتند و در کمین نیروهای مقاومت گرفتار شدند. در جریان درگیری میان نیروهای ویژه اشغالگر و گردان های عزالدین القسام 7 فلسطینی شهید و یک فرمانده صهیونیستی به هلاک رسید و شماری دیگر زخمی شدند. رژیم صهیونیستی برای نجات نظامیان خود به شدت محل درگیری را بمباران کردند و بالگردهای این رژیم نیز دخالت کردند.اگر این دخالت هوایی رخ نمی داد همه نظامیان صهیونیست به هلاکت می رسیدند.

در پی این تجاوز مقاومت فلسطین بیش از چهارصد موشک به سمت شهرک های یهودی نشین شلیک کرد و تلفات سنگینی به صهونیست ها وارد کرد. شماری از صهونیست ها در این حملات موشکی به هلاکت رسیده و نزدیک به 60 صهونیست زخمی شدند. همچنین یک اتوبوس نظامیان صهیونیست با موشک کورنیت هدف قرار گرفت و منهدم شد و شماری صهونیست به هلاکت رسیده و شماری زخمی شدند.

رژیم صهیونیستی به شکل وحشیانه ای مناطق مسکونی  در نوار غزه را بمباران و گلوله باران کرد که مقاومت نیز به این حملات پاسخ داده و شهرک های یهودی نشین را به شدت موشک باران کرد.

مقابله مقاومت با تجاوز اسرائیل به نوار غزه نخست وزیر این رژیم را وادار کرد که دست به دامان مصر شود تا آتش بس برقرار شود.

این تجاوزها در نهایت با برقراری آتش‌ بس پایان یافت به‌ طوری که مقاومت فلسطین موفق شدند شهرک‌ نشینان صهیونیست اطراف غزه و شهر «عسقلان» را به فرار از این مناطق و رفتن به پناهگاه‌ ها وادار کند. 

در همین گیر و دار خبر استعفای «آویگدور لیبرمن»، وزیر جنگ رژیم صهیونیستی منتشر شد. تصمیم لیبرمن برای استعفا در پی تصمیم کابینه امنیتی رژیم صهیونیستی مبنی بر آرامش در جبهه غزه و نیز در پی کاهش محبوبیت لیبرمن به‌ سبب حوادث غزه و ناتوانی‌ اش در کسب دستاورد (در برابر مقاومت فلسطین) صورت گرفت.​

قتل خاشقچی و بی آبرویی بن سلمان:

«جمال خاشقجی» روزنامه نگار منتقد عربستانی 2 اکتبر (10 مهر ماه) بعد از ورود به کنسولگری عربستان در استانبول به قتل رسید و هرگز از این ساختمان خارج نشد.

این اقدام که گفته می شود مقامات بلندپایه سعوی در پشت پرده آن حضور دارند، موجی از انتقادهای بین المللی را علیه رژیم آل سعود به همراه داشته است. این اتفاق نوک پیکان انتقاد را به سمت بن سلمان نشانه رفت و منجر به انتقادت گسترده بین المللی از ولیعهد عربستان شد.

تحریم عربستان:

درپی قتل خاشقجی بسیاری از کشورها مقامات سعودی را تحریم کرده اند.

تاکنون کشورهای آمریکا، آلمان، فرانسه، کانادا و لیتوانی 17 تا 18 مقام سعودی را در لیست تحریم های خود قرار داده اند.

ادامه جنگ یمن؛ شیوع قحطی و مرگ کودکان:

بحران یمن که در اثر حمله ائتلاف عربی به رهبری عربستان سعودی که از سال 2015 به این کشور آغاز شد، به وجود آمد بی شک می توان آن را یکی از غم انگیز ترین وقایع سال 2018 خواند.

کشته شدن ده ها کودک یمنی در حمله هوایی ائتلاف عربی به سرکردگی عربستان سعودی که موجی از انتقادهای جهانی را به همراه داشت، در سال 2018 روی داد.

مذاکرات صلح افغانستان و خروج نیروهای آمریکایی:

افغانستان سال هاست که با جنگ و درگیری های خونین مواجه است. با توجه به مذاکراتی که میان نمایندگان طالبان با روس ها و آمریکایی ها و افغان ها آغاز کرده، این امیدواری به وجود آمده که در سال جدید میلادی شاهد بروز تحولاتی در افغانستان باشیم.

در همین شرایط ترامپ اعلام کرد که بخشی از نیروهای نظامی کشورش را از افغانستان خارج می کند که همین مساله هم مخالفت هایی را در افغانستان همچنین در داخل دولت ترامپ و آمریکا در پی داشته است.

انتخاب رئیس جمهور و نخست وزیر جدید عراق:

در تاریخ 2 اکتبر «برهم احمد صالح» کاندیدای اتحادیه میهنی کردستان پس از اعلام انصراف «فواد حسین» کاندیدای حزب دموکرات، رئیس جمهور جدید عراق شد.

«عادل عبدالمهدی» نیز 25 اکتبر به‌ عنوان نخست وزیر جدید عراق در پارلمان این کشور سوگند یاد کرد.همزمان نمایندگان پارلمان عراق در جلسه رای اعتماد به اعضای کابینه جدید این کشور، به 14 وزیر از مجموعه وزیران پیشنهادی عبدالمهدی رای اعتماد دادند.

سفر پنهانی نتانیاهو به عمان:

در تاریخ 26 اکتبر در اقدامی کم سابقه، «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر رژیم صهیونیستی به مسقط پایتخت عمان سفر، و با سلطان قابوس دیدار و گفت و گو کرد.

این دیدار کم‌ سابقه، اولین سفر یک نخست وزیر رژیم صهیونیستی به عمان از سال 1996 است. این دو کشور روابط دیپلماتیک ندارند و خبر این دیدار، پس از بازگشت نتانیاهو از عمان اعلام شد. برخی کارشناسان احتمال می‌ دهند این سفر احتمالا به طرح صلح جدید برای حل مناقشه خاورمیانه ارتباط دارد اما شماری دیگر آن را به ایران و سوریه مرتبط دانسته‌ اند.

انتخابات نمایشی بحرین:

دور دوم انتخابات پارلمانی بحرین برای تعیین سرنوشت 31 کرسی از مجموع 40 کرسی برگزار شد.

انتخابات پارلمانی و شورای شهر بحرین در حالی برگزار شد که معارضان این کشور آن را تحریم کرده و این انتخابات را «کُمدی» خوانده و تاکید کردند که نتایج آن از قبل مشخص است.

نشست دوحه:

نشست بین المللی دوحه با نام «سیاست گذاری در دنیای درگیر» به مدت دو روز (15 و 16 دسامبر) در چهار محور اساسی امنیت، صلح، میانجیگری، پیشرفت اقتصادی و تحولات منطقه برگزار شد.

وزیر امور خارجه ایران هم در این نشست حضور داشت.

سفر عمر البشیر به سوریه:

دیدار «عمر البشیر» رئیس جمهور سودان از سوریه در تاریخ 16 دسامبر، نخستین دیدار رهبر یک کشور عضو اتحادیه عرب از این کشور جنگ‌ زده در 7 سال گذشته و از زمان آغاز ناآرامی‌ ها به شمار می‌ رود.

برخی تحلیلگران مسائل منطقه‌ ای این دیدار را به مثابه یک دگرگونی در روابط جهان عرب گزارش کرده اند.

خروج نیروهای آمریکایی از سوریه:

ترامپ روز 19 دسامبر خبر خروج نیروهای آمریکایی از سوریه را اعلام کرد و گفت داعش مغلوب شده است.

بر همین اساس نخستین گروه نظامیان آمریکایی سوریه را ترک کردند. به گزارش آناتولی، دستکم 50 نظامی آمریکا انبار تسلیحاتی خود را در شهر «الحسکه» تخلیه و در خودروهای زرهی به سمت عراق حرکت کردند.

اتهامات مالی نتانیاهو و انتخابات زودهنگام:

در پی تداوم بحران در کابینه ائتلافی بنیامین نتانیاهو نخست‌ وزیر رژیم صهیونیستی، همچنین بالا گرفتن اتهامات مالی علیه رئیس کابینه، دفتر نخست‌ وزیر رژیم صهیونیستی از تصمیم به انحلال کنست و برگزاری انتخابات زودهنگام در روز 9 آوریل در اراضی اشغالی فلسطین خبر داد. 

رودررویی مبارک و مرسی در دادگاه: 

در تاریخ 26 دسامبر برای اولین بار در تاریخ مصر  و در اقدامی بی سابقه دو رئیس‌ جمهور برکنارشده رودرروی هم در دادگاه قرار گرفتند. در دادگاهی که در مرکز آکادمی پلیس بطره برگزار شد، حسنی مبارک رو در روی محمد مرسی، رئیس‌ جمهوری مخلوع مصر قرار گرفت تا علیه وی در پرونده معروف به «زندان‌ ها» شهادت بدهد.

تغییرات گسترده در کابینه عربستان:

کابینه عربستان سعودی روز 27 دسامبر شاهد تغییراتی در راس برخی از وزارتخانه‌های کلیدی و هیئت‌ های دولتی بود که می‌ توان گفت وزارت خارجه مهمترین نهاد شاهد تغییر در این کابینه است.

در فرمانی که ملک سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان صادر کرد «عادل الجبیر» وزیر خارجه جنجالی عربستان برکنار شد و «ابراهیم العساف» به سمت وزیر خارجه جدید این کشور منصوب شد.

عادل الجبیر وزیر خارجه پیشین، به سمت وزیر مشاور در امور خارجه منصوب شد.

در تغییرات کابینه عربستان، «ترکی بن عبدالله الشبانه» به عنوان وزیر اطلاع رسانی، شاهزاده «عبدالله بن بندر بن عبدالعزیز» به سمت وزیر گارد ملی، «حمد بن محمد آل الشیخ» به وزارت آموزش منصوب شد. 

برپایه فرمان صادره از سوی ملک سلمان، روسای برخی هیئت‌ های دولتی از جمله هیئت ورزش و هیئت تفریح هم تغییر کردند. روسای برخی از استان‌ ها نیز تغییر کردند.

این احتمال وجود دارد که بحران‌ های روی داده به ویژه پس از ماجرای قتل خاشقجی از دلایل این تغییرات باشد.

حمله به اتوبوس گردشگران در مصر:

در تاریخ 28 دسامبر یک اتوبوس گردشگری در نزدیکی اهرام باستانی در مصر منفجر شد. در این انفجار دست‌ کم 4 نفر از جمله 3 گردشگر ویتنامی و یک راهنمای مصری کشته شده و چند نفر هم زخمی شدند. 

انتخابات پارلمانی الجزایر:

حزب حاکم «جبهه آزادی‌ بخش ملی» الجزایر اکثریت کرسی‌ های انتخابات میان دوره‌ ای مجلس امت را که روز 30 دسامبر در این کشور برگزار شد، به دست آورد.

راهپیمایی بزرگ بازگشت:

​

یکی از ماندگارترین و محبوب‌ترین جنبش‌ های سال 2018، راهپیمایی بازگشت بزرگ در نوار غزه بود. از 30 مارس، هزاران فلسطینی در سرزمین ساحلی کوچک در امتداد مرز‌های غزه با فلسطین اشغالی راهپیمایی در روز‌های جمعه را با هدف بازگشت پناهجویان فلسطینی به سرزمین شان و پایان دادن به محاصره غزه که 11 سال از آغازش می‌ گذرد، ترتیب دادند.

312 شهید فلسطینی:

بنا بر اعلام انجمن ملی خانواده های اسرای فلسطینی، 312 فلسطینی در سال 2018 به دست نظامیان صهیونیست در نوارغزه و کرانه باختری رود اردن به شهادت رسیدند.

306 تن از شهدای فلسطینی در سال 2018 مرد، و 6 نفر زن و 57 نفر کودک (کمتر از 18 سال) هستند.

صلح در الحدیده:

در واپسین روزهای سال 2018 و پس از صلح در «الحدیده»، مرحله نخست توافق سوئد و تغییر آرایش نیروهای یمنی در بندر الحدیده آغاز شد.

اعتراضات تونس:

به دنبال خودسوزی یک روزنامه نگار تونسی در اعتراض به اوضاع اقتصادی نابسامان کشور، تظاهرات مردمی و درگیری‌ ها میان معترضان و نیروهای امنیتی برای چند روز متوالی ادامه داشت.

بازگشایی مرزهای اردن با سوریه و درخواست بازگشایی سفارتخانه:

نمایندگان پارلمان اردن ازسرگیری روابط دیپلماتیک با سوریه و بازگشت سفیر اردن به دمشق را خواستار شدند.

گذرگاه مرزی «نصیب - جابر» میان سوریه و اردن که سال‌ ها به سبب بحران سوریه بسته بود، چندین ماهی است که بازگشایی شده است.

بازگشایی سفارت امارات در دمشق

پیش از این هم امارات 27 دسامبر سفارت خود را در دمشق، پایتخت سوریه بازگشایی کرد.

امارات نخستین کشور عربی حوزه خلیج فارس است که سفارت خود را در دمشق بار دیگر بازگشایی کرد.

زمزمه بازگشت سیف الاسلام به صحنه سیاست:

این روزها در لیبی زمزمه هایی مبنی بر بازگشت «سیف الاسلام قذافی» فرزند دوم و 44 ساله معمر قذافی رهبر سابق این کشور به صحنه های سیاسی لیبی بر سر زبان ها افتاده است که پرسش ها و ابهامات بسیاری را در میان افکار عمومی و بسیاری از ناظران و تحلیلگران مطرح کرده است.

اعتراضات مراکش:

اعتراضات جلیقه زردها پس از کشورهای اروپایی به شمال آفریقا در مراکش رسیده است.

کارگران مراکشی از هر دو بخش خصوصی و دولتی این کشور با پوشیدن جلیقه‌ های زرد نسبت به تعویق حقوق و دستمزد خود تظاهرات اعتراضی برگزار می کنند.

مسئول برگزاری تظاهرات جلیقه زردها در مراکش تهدید کرده که در صورت عدم پاسخگویی دولت و برآورده نشدن خواسته‌های آنان، اعتصاب سراسری را در این کشور اعلام خواهد کرد.

انقلاب نان در سودان:

اعتراضات در سودان که با اعتراض به افزایش قیمت نان آغاز شده بود، همچنان ادامه داد.

در آخرین روز سال 2018، معترضان به سمت کاخ ریاست جمهوری در خارطوم حرکت کرده و خواستار برکناری رئیس جمهور شدند. گفته می‌ شود البشیر با تعدادی از افسران ارشد در خارطوم دیدار کرده و دستور داده با معترضان به افزایش قیمت نان برخورد شدیدی نداشته باشند.

ادامه بازداشت فعالان بحرینی:

در آخرین روز دسامبر دادگاه عالی بحرین حکم 5 سال حبس «نبیل رجب» فعال حقوق بشر را تایید کرد. رجب در ژانویه سال 2015 به اتهام انتقاد از بمباران‌ یمن از سوی عربستان و متهم کردن مسئولان زندان‌ ها در بحرین به شکنجه زندانی‌ ها به 5 سال حبس محکوم شده بود.

در عین حال چند روز پیش تیم درمان رهبر معنوی شیعیان بحرین اعلام کرد که وی لندن را به قصد عراق ترک کرده و وارد نجف شده است. شیخ عیسی قاسم از ماه ژوئیه گذشته در انگلیس تحت درمان بوده و در حال حاضر این کشور را به قصد زیارت عتبات مقدس پس از گذشت 50 سال از آخرین زیارتش ترک کرده است.

حبس شیخ «علی سلمان» از رهبران شیعه بحرین هم ادامه دارد. وی در سال 2014 بازداشت و در ژوئیه 2015 به 4 سال زندان محکوم شد اما دادگاه تجدید نظر وی را به اتهام ترویج برای تغییر نظام محاکمه کرد و مدت حبس وی را به 9 سال افزایش داد.

جنگ غزه و استعفای وزیر جنگ رژیم صهیونیستی:

13 و 14 نوامبر، نوار غزه شاهد دور جدیدی از تجاوزات رژیم صهیونیستی بود.

این تجاوزها در نهایت با برقراری آتش‌ بس پایان یافت به‌ طوری که مقاومت فلسطین موفق شدند شهرک‌ نشینان صهیونیست اطراف غزه و شهر «عسقلان» را به فرار از این مناطق و رفتن به پناهگاه‌ ها وادار کند. 

در همین گیر و دار خبر استعفای «آویگدور لیبرمن»، وزیر جنگ رژیم صهیونیستی منتشر شد. تصمیم لیبرمن برای استعفا در پی تصمیم کابینه امنیتی رژیم صهیونیستی مبنی بر آرامش در جبهه غزه و نیز در پی کاهش محبوبیت لیبرمن به‌ سبب حوادث غزه و ناتوانی‌ اش در کسب دستاورد (در برابر مقاومت فلسطین) صورت گرفت.

​