ایران چطور با تحریم‌های نفتی مقابله می‌کند؟

به گزارش جماران؛ نفت ایران خریداران پرقدرتی همچون اتحادیه اروپا، هند و چین دارد و به اعتقاد برخی از تحلیلگران حتی در صورت تردید برخی از کشورها، نیاز و تمایل پکن به افزایش خرید نفت خام از تهران، می تواند رویکردهای تحریمی کاخ سفید را ناکارآمد سازد.

«دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا برای مقابله با صادرات نفت ایران تلاش گسترده ای را به کار بسته و کارگروه های گوناگونی را به کشورهای مختلف گسیل کرده است تا آن ها را برای توقف واردات نفت از ایران از آبان ماه متقاعد سازد.

مهمترین خریداران نفت ایران کشورهای عضو اتحادیه اروپا، چین، هند، کره جنوبی و ژاپن هستند که کاخ سفید با هر یک از آن ها وارد گفت وگوی مستقیم شده و حتی از تهدید آن ها هم فروگذار نکرده است. 

موضوع فشارهای کاخ سفید به جنگ لفظی میان روسای جمهوری ایران و ایالات متحده هم تبدیل شده است. 

حسن روحانی رئیس جمهوری کشورمان روز یکشنبه گذشته در تشریح تلاش های ترامپ و فرصت های موجود برای ایران گفت: امروز درست است که آمریکا بر شرکت‌های اروپایی و آمریکایی فشار وارد می‌کند تا با ایران همکاری نکنند که اولاً تمام سخنان آنان بی‌اساس است و شک ندارم که نمی‌فهمند که چه چیز را عنوان می‌کنند. مثلاً می‌گویند نمی‌گذاریم نفت ایران صادر شود و خیال می‌کنند وقتی ما می‌گوییم هنگامی که نفت ایران صادر نشود، هیچ کس نمی‌تواند نفت صادر کند به دنبال بستن تنگه هرمز هستیم در صورتی که راه‌های فراوانی وجود دارد و بستن تنگه هرمز روش ساده آن است، اما بسیاری تنگه‌های دیگر برای این کار در اختیار داریم.

در مقابل دونالد ترامپ نیز در یک پیام توئیتری با تکرار ادعاهای پیشین خود، به اظهارات روحانی پاسخ داد و از وی خواست ایالات متحده را تهدید نکند. 

** دست برتر ایران 

مقام های کاخ سفید رویکرد راهبردی ایالات متحده در مقابل ایران را فشار حداکثری بر ایران تا عقب نشینی تهران عنوان و یکی از ابزارهای واشنگتن تحریم نفتی بیان داشته اند. 

روزنامه انگلیسی دیلی میل در این خصوص نوشت: ایالات متحده تلاش دارد از 4 اوت تحریم ها علیه صنعت خودروسازی و معامله فلزات گرانبها ایران را اجرایی سازد. کاخ سفید بقیه تحریم های خود را در ماه نوامبر علیه بخش انرژی ایران اجرا می کند ضمن اینکه معامله های مالی بانک مرکزی را نیز هدف می گیرد. 

سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا هدف آمریکا را به صفر رساندن صادرات ایران در کوتاه ترین زمان اعلام کرده و اظهار داشته است: واشنگتن در این مسیر با تولیدکنندگان و مصرف کنندگان نفت هماهنگی هایی را انجام می دهد تا ثبات در بازار را حفظ کند. 

وی در زمینه مخالفت برخی کشورها همچون ترکیه با توقف واردات نفت از ایران نیز تاکید کرد: ایالات متحده هیچ مجوز یا تخفیفی را در دستور کار خود قرار نداده است تا فشار تحریم ها بر ایران را کم نکند. کاخ سفید به دنبال اجرای کمپین افزایش فشار بر ایران است به همین دلیل هیچ مجوز جامعی را در این زمینه اعطا نخواهد کرد و موضوع کاهش صادرات ایران را به صورت مورد به مورد بررسی و دنبال می کند. 

تارنمای شکه خبری بلومبرگ نیز به موضوع مجادله روحانی و ترامپ در زمینه صادرات نفت پرداخت و نوشت: رئیس جمهوری آمریکا به دنبال اعمال دوباره تحریم ها است این در حالی است که تنگه هرمز به عنوان نقطه حیاتی انتقال دریایی نفت در اختیار ایران است و حدود 30 درصد از کشتی های نفتکش از این مسیر عبور می کنند. صادرات نفت کشورهای عراق و عربستان سعودی نیز به شدت به این مسیر دریایی وابسته هستند. 

این شبکه خبری با اشاره به سیطره ایران بر خلیج فارس و تنگه هرمز خاطرنشان ساخت، ایران و اتحادیه اروپا برای حفظ توافق هسته ای تلاش می کنند تا تحریم ها در قبال ادامه اجرای برجام متوقف باقی بماند. حتی بحث هایی در زمینه ادامه خرید نفت از ایران میان تهران و کشورهای اروپایی انجام شده است اما ایالات متحده به شدت بر موضع خود پافشاری می کند و تلاش دارد مشتریان ایران را از معامله با تهران منصرف سازد. 

**نفت ایران سلاح چین در جنگ تجاری 

تحلیلگران اعتقاد دارند کشورهای هند و چین به شدت در مقابل خواسته های ترامپ مقاومت می کنند. تاکنون پکن به عنوان یکی از امضاکنندگان برجام ، واکنشی را به درخواست های ترامپ نشان نداده و به خریدهای نفتی خود ادامه داده است. یک واقعیت مهم بازار در آسیا آن است که جایگزین کردن ایران در زمینه تامین انرژی برای این دو کشور با توجه به ساختار پالایشگاهی و حتی مسیر انتقال انرژی سخت است. 

تارنمای اویل پرایس که به پوشش خبرهای بازار نفت می پردازد، عنوان کرده است: حتی اگر اتحادیه اروپا به علت فشار آمریکا نتواند به وعده های خرید نفتی خود عمل کند، دو کشور چین و هند می توانند از بار فشار آمریکا بر ایران بکاهند. در ماه جاری دهلی نو و پکن هر یک روزانه بیشتر از 600 هزار بشکه نفت خام از ایران خریداری کردند که در کل حدود 60 درصد از صادرات نفت ایران را شامل می شود. این میزان خرید نفت خام می تواند تاثیر بسیار زیادی بر کارآمدی تحریم های ایالات متحده داشته باشد. 

بر اساس ارزیابی ها از بازار نفت، در این شرایط ممکن است کشوهای آسیایی مسیر خود را از غرب جدا کنند. البته هنوز هند دقیق و صریح تصمیم خود را اعلام نکرده است اما نیاز روزافزون به نفت و انرژی، هند را به خریدار بزرگ نفت ایران تبدیل کرده است ضمن اینکه نوع رابطه رهبران هند با کاخ سفید به گونه ای بوده که دهلی نو توانسته است با مدیریت شرایط، از خشم ترامپ جلوگیری کند. گزارش اویل پرایس افزود: در کل شاید نیاز هند به نفت و ناتوانی این کشور برای خرید نفت با قیمت بالاتر، برای دهلی نو و واشنگتن چالش برانگیز شود. به همین دلیل ممکن است هندوستان همچون دوره باراک اوباما، خود را از تحریم های ترامپ مستثنی کند. 

وزنه دیگر نفتی ایران چین است که اکنون درگیر یک جنگ تجاری با ایالات متحده شده است و این موضوع می تواند فرصتی برای تهران ایجاد کند. شرایط کنونی نه تنها از میزان خریدهای نفتی چین از ایران نمی کاهد بلکه می تواند آن را بیشتر هم کند زیرا با خروج اجباری کشورهای ژاپن، کره جنوبی و حتی اروپایی ها ظرفیت فروش نفت ایران به چین بیشتر هم می شود. 

مقام های ایرانی از هم اکنون اعلام کرده اند که تهران مشکلی برای فروش بیشتر نفت به پکن ندارد. ضمن اینکه چین هم برای انجام معامله های بیشتر با ایران از طریق ارز ملی «یوآن» مشکلی ندارد. روزنامه وال استریت ژورنال معتقد است حتی اتحادیه اروپا نیز در چارچوب تلاش های خود برای حفظ برجام، از تقویت مبادلات تجاری و نفتی میان تهران و پکن استقبال می کند. 

در کل کارشناسان اندکی هستند که نتیجه جنگ تجاری آمریکا و چین را شکست یا عقب نشینی پکن پیش بینی می کنند. 

به نوشته اویل پرایس «خرید هرچه بیشتر نفت از ایران، یکی از ابزارهای چین در این جنگ تجاری با ایالات متحده است. در هر صورت میزان توقف عرضه نفت ایران به بازار جهانی به نوع بازیگری کاخ سفید بستگی دارد. اگر هدف ترامپ به صفر رساندن صادرات نفت ایران باشد آنگاه جهان باید شاهد یک جهش قیمتی شدید نفت خام باشد». 

به نظر می رسد ارزیابی های عقلانی از بازار نفت موجب شده است که تاحدودی از تندی اظهارات مقام های ایالات متحده کاسته شود به گونه ای که از موضوع «بررسی درخواست معافیت ها» سخن به میان آمده است. به اعتقاد تحلیلگران در هر صورت حتی اگر وعده خرید یک میلیون بشکه ای نفت اروپا از ایران اجرایی نشود، در شرایط کنونی دو کشور هند و چین حدود دو سوم از صادرات نفت ایران را می توانند جذب کنند و این امر برگ برنده بزرگ ایران در مقابله با تحریم ها خواهد بود.