معضل اعتیاد در زنان یک واقعیت است که آنها را روزبه‌روز به دلیل مشکلات خانوادگی، آسیب‌های اجتماعی، معضل طلاق و بحران‌های روحی و روانی بیشتر به خود درگیر می‌کند. بر اساس آمارها این مساله در میان زنان جامعه در حال افزایش است
به گزارش جماران؛ در حال‌حاضر یکی از مسائل جدی جامعه «زنانه شدن اعتیاد» است، بهگونهای که خطر شیوع اعتیاد در زنان از چهار‌درصد در گذشته به ۱۰درصد رسیده است. در درجه اول دولت و سپس نهادهای‌اجتماعی در این زمینه مسئولیت دارند. در برنامه‌ریزی‌های انجام شده طی دو سال گذشته نهادهای مردمی متعددی برای کمک به افراد معتاد و بهبود یافته تشکیل شده است. بدین ترتیب اجتماعی شدن ترک اعتیاد از راهکارهای جدی مبارزه با این آسیب است. فاطمه ذوالقدر، عضو فراکسیون زنان مجلس در زمینه زنانه‌شدن اعتیاد می‌گوید: «اعتیاد زن و مرد نمی‌شناسد. این معضل بیماری همگانی است که زنان و مردان را به یک‌اندازه درگیر می‌کند. برای جلوگیری از اعتیاد باید عوامل ایجاد آن را ریشه‌یابی و در زمینه کاهش استعمال موادمخدر در جامعه فرهنگسازی کرد.»
مهم‌ترین علل اعتیاد زنان را چه می‌دانید؟
متاسفانه معضل اعتیاد در زنان یک واقعیت است که آنها را روزبه‌روز به دلیل مشکلات خانوادگی، آسیب‌های اجتماعی، معضل طلاق و بحران‌های روحی و روانی بیشتر به خود درگیر می‌کند. بر اساس آمارها این مساله در میان زنان جامعه در حال افزایش است. بنابراین باید اقداماتی اساسی برای کاهش میزان اعتیاد در زنان انجام داد. طرح ایجاد خانه‌های امن برای زنان طرح بسیار خوبی است و به جمع‌آوری معتادان و سامان دادن به مساله اعتیاد بسیار کمک می‌کند. در موارد بسیار زنان به دلیل اعتیاد شوهران به دام اعتیاد می‌افتند. برای مثال در حال حاضر در میدان شوش شاهد خانواده‌هایی با فرزندان معتاد هستیم که شبانه در حوالی این میدان بساط اعتیاد خود را پهن کرده و خانوادگی در خیابان زندگی می‌کنند. لازم است نهادهای ذیربط مانند وزارت کشور، بهزیستی، شهرداری اقداماتی اساسی در زمینه جمع‌آوری این خانواده‌ها انجام دهند. در واقع منطقه شوش برای این معتادان یک حریم امن شده است و در محوطه برخی پارک‌ها نیز زنان و مردان مشکوک و معتادی وجود دارند که با توجه به حضور خانواده‌ها و فرزندان آنها در پارک‌ها این موضوع نیاز به رسیدگی فوری دارد. بنابراین مامورانی باید در این بخش‌ها وجود داشته باشند تا معتادان را در این فضاهای سبز کنترل و جمع‌آوری کنند. جمع‌آوری معتادان نباید بهگونهای باشد که مدتی آنها را نگاه داشته و سپس آزاد کنند.
چگونه می‌توان میزان آسیب‌های‌اجتماعی ناشی از اعتیاد را در جامعه کاهش داد؟
در درجه اول باید به بنیاد خانواده، مسائل فرهنگی و خانوادگی و آسیب‌های اجتماعی توجه کرد و به صورت ریشه‌ای به علل ایجاد اعتیاد فکر کرد. مراکز مشاوره علل ایجاد اعتیاد را بررسی و مشکلات زنان را برای کشیده شدن به دام اعتیاد ارزیابی کنند. آمارهای موجود در مجلس نشان می‌دهد میزان ابتلای زنان به اعتیاد در خانواده‌های درگیر آن بیشتر است. طلاق، وجود دوستان بد و نااهل و مشکلات روحی و روانی برخی عوامل ایجاد‌کننده اعتیاد در زنان هستند که باید برای کاهش میزان تبعات منفی هر یک از این عوامل برنامه‌هایی را ارائه داد. بسیاری از دختران جوان در جمع‌ها و مهمانی‌های دوستانه و صمیمی با موادمخدر آشنا شده و به قصد تفریح با این اندیشه که با یک بار استفاده از این مواد آسیبی به بدن آنها نمی‌‌رسد از آنها استفاده می‌کنند. متاسفانه اعتیاد در برخی افراد دقیقا از همین نقطه آغاز می‌شود و این عوامل ایجاد‌کننده اعتیاد در قشرهای مرفه جامعه بیشتر بروز و ظهور پیدا می‌کنند. جامعه‌شناسان، صاحبنظران حوزه آسیب‌های اجتماعی و معاونت مرتبط با حوزه آسیب‌های اجتماعی وزارت کشور باید کارگروه‌هایی تشکیل دهند و در آنها این موارد را بررسی کنند. علل اعتیاد در خانواده‌های آسیب‌دیده باید ریشه‌ای بررسی شوند و در صدد برطرف کردن عوامل آن برآییم.
مهم‌ترین اقدامات فراکسیون زنان مجلس برای کاهش اعتیاد در زنان چیست؟
فراکسیون زنان از خانه‌های امن در منطقه شهرری بازدید داشتند و در آنجا زنان مبتلا به اعتیاد را از نزدیک مشاهده کردند. در این خانه‌ها زنان فراری و مطلقه معتاد حضور دارند. اخیرا مجمع نمایندگان تهران و فراکسیون زنان با وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی و رئیس سازمان بهزیستی جلساتی را برگزار و از آنها درخواست کردند که به حل معضل اعتیاد کمک کنند. این مسئولان نیز از محدودیت‌های موجود برای فعالیت در این عرصه سخن گفتند. در واقع مسائلی مانند کمبود بودجه مانع از رسیدگی کامل به این موضوع می‌شود. اکنون مراکزی برای نگهداری زنان آسیب‌دیده در شهر تهران وجود دارد اما تعداد آنها به نسبت ابعاد شهر کم است. حاشیه‌های شهر از معضل اعتیاد رنج می‌برد و متاسفانه تعداد افراد مبتلا به اعتیاد نیز در حال افزایش است و این مراکز جوابگوی این تعداد نیست. آنها در مذاکره با فراکسیون زنان از همکاری نهادها و سازمان‌های غیردولتی با دولت برای کاهش اعتیاد و کمک به رفع این معضل‌اجتماعی سخن گفتند و علت کم‌کاری‌های احتمالی در این زمینه را کمبود بودجه دولت اعلام کردند. مساله اعتیاد یکی از موارد بسیار ضروری است که باید در بودجه وزارتخانه کار و رفاه اجتماعی لحاظ شود. اخیرا حتی در حاشیه بزرگراه‌ها نیز شاهد معتادان هستیم و آنها فقط شامل زنان نیز نیستند. فراکسیون زنان همواره خواهان کمک سازمان‌های ذیربط در زمینه کاهش اعتیاد است و در هر نشست یا جلسه‌ای با مسئولان آنها توجه به مساله اعتیاد را از این مسئولان طلب کرده است. متاسفانه هر سازمانی این موضوع را به سازمان دیگری محول می‌کند و در واقع نهاد واحد و پاسخگویی در قبال مساله کاهش‌اعتیاد در جامعه نداریم. سازمان بهزیستی وزارت کشور را مسئول این موضوع می‌داند و وزارت کشور رسیدگی را به شهرداری محول می‌کند. بودجه مبارزه با اعتیاد و کاهش این آسیب‌اجتماعی باید در دستان یک سازمان یا نهاد قرار بگیرد تا به این مساله نظارت کند و جوابگوی آن باشد. در هر استان نیز باید یک متولی برای رسیدگی و نظارت بر مساله اعتیاد وجود داشته باشد تا از موازی‌کاری جلوگیری شود.
برای جلوگیری از معضل اعتیاد چه فرهنگسازی‌هایی را باید انجام داد؟
در مورد اقشار‌مرفه جامعه باید خدمات مشاوره‌ای به جوانان این قشر ارائه شود. جوانان در خانواده‌های مرفه جامعه ممکن است به دلیل کمبودهای روحی و روانی مانند کم‌توجهی والدین، مشکلات عاطفی و روانی دچار معضل اعتیاد شوند و در پی آن خانواده‌های خود را نیز با این معضل درگیر کنند. در واقع همواره فقر، طلاق و... عوامل ایجادکننده‌اعتیاد نیستند و به ویژه در قشر مرفه گاهی کم‌توجهی، کمبود محبت، جلب توجه و خودبزرگ بینی نیز باعث ابتلای جوانان به اعتیاد است. آنها به دلیل جلب‌توجه و تفریح به استعمال موادمخدر روی می‌آورند و متاسفانه به ناگاه به دام اعتیاد گرفتار می‌شوند.
دلیل زنانه‌شدن اعتیاد به نظر شما چیست و برای توقف این روند چه باید کرد؟
هنگامی که جامعه از وجود آسیب‌های‌اجتماعی رنج برده و فقر در جامعه زنان بروز پیدا می‌کند به مرور زمان اعتیاد در جامعه آنها گسترش می‌یابد. به اعتقاد من اعتیاد زنانه و مردانه ندارد. اعتیاد یک معضل است که گریبان زنان و مردان را به یک اندازه می‌گیرد و نمی‌توان آن را به دو دسته زنانه و مردانه طبقه‌بندی کرد و زنان و مردان به یک اندازه دچار این بیماری می‌شوند. دلایل ابتلا به اعتیاد نیز در زنان و مردان یکسان است. باید علل ایجاد این بیماری را ریشه‌یابی و برای عدم‌ابتلا به آن فرهنگسازی کرد تا از اعتیاد جلوگیری شود. مساله اعتیاد یک معضل جهانی است که بسیاری از جوامع‌غربی و پیشرفته نیز از آن رنج می‌برند. در واقع آمار معتادان کشور در مقایسه با کشورهای دیگر مانند کشورهای شرق آسیا و حوزه خلیج‌فارس و پیرامونی ایران بسیار پایین‌تر است. اما فرهنگ ایران، فرهنگی «ایرانی – اسلامی» است و به این دلیل حتی سیگار‌کشیدن برای زنان را نیز امری ناپسند و منفور می‌داند. در حالی که در جوامع‌غربی این دیدگاه وجود ندارد. متاسفانه در حال‌حاضر قبح سیگار کشیدن و اعتیاد زنان در حال شکسته شدن است و یکی از مهم‌ترین دلایل آن نفوذ فرهنگ غربی در فرهنگ «ایرانی- اسلامی» ایران است. فرهنگ ایران به دلیل وجود ماهواره‌ها، گسترش ارتباطات و پیشرفت تکنولوژی با کشورهای خارجی اندکی با فرهنگ غربی و غیر اسلامی تداخل پیدا کرده است. در حال حاضر بیشتر فرهنگ منفی به کشور وارد می‌شود، در حالی که باید نکات مثبت جوامع‌غربی به فرهنگ جامعه ما ورود پیدا کند.
