پایگاه خبری جماران: مدتی است مداحی ها و کیفیت و لحن و صوت آنها مورد بحث های مختلف است. برخی از آن انتقاد می کنند و برخی بدون اینکه سخنی بگویند آن را ترویج می دهند.
نقدها به مداحی ها از چهار منظر اصلی مطرح است.
اول از زاویه ملودی ها ی آنها که گروهی می گویند نوعی تقلید از آهنگ های رپ در مداحی های جدید ملاحظه می شود. به نظر من این مطلب باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد. هر ملودی جدید الزاما بد نیست. درست است که آهنگ های سنتی ما در ذائقه تاریخی ما جای خود را دارد و برای بخش زیادی دلنشین است ولی نفس پیدایش یک آهنگ که مشخصات آهنگ حزین را داشته باشد ، نه تنها عیب نیست بلکه به توسعه فرهنگ غیر گفتاری عزای حسینی می انجامد. هیچ دلیلی برای نفی آهنگ هایی حزین که سابقه تاریخی ندارند، وجود ندارد. البته باید توجه کرد که در برخی موارد مداح ها از آهنگ هایی با سابقه غیر مذهبی استفاده می کنند و با تمپو کمتر و کوتاه و بلند کردن زمان اجرا ، آن را وارد عزا می کنند که این نمی تواند از آثار سوء مبری باشد. در نتیجه در این مورد باید ضمن پذیرش ملودی های جدید به ابتذال پنهان و آشکار توجه داشت.
دومین اشکال از ناحیه مضمون اشعار است. این آفت که در برخی مداحی های غیر مشهور به چشم می خورد از بزرگ ترین آفات عزای حسینی است. البته فراموش نکنیم اشعار سخیف تنها مختص مراسم عزا نیست و پیدایش موسیقی غیر رسمی که به آن زیر زمینی می گویند، نیز با این آفت روبرو ست. با کمی تحقیق می توان در ادبیات سایر ملل هم ادبیات شکسته یا همان «اسلنگ» را مشاهده کرد که ساختار هر ادبیات را دستخوش چالش می کند. از این منظر استفاده از شعر های « روحوضی» و با مضامین و ساختار ضعیف از آفاتی است که مداحی ها را با مشکل جدی مواجه می کند. البته در کنار این مضمون، باید اذعان کرد که آنچه با عنوان شعر آیینی در سالهای اخیر شکل گرفته از چنان قدرتی برخوردار شده که می تواند از نقاط قوت شعر انقلاب به شمار آید. ولی شعر های ضعیف با مضامین سست و بعضا تحقیر آمیز در هر صورت قابل قبول نیست. برای چاره این امر بهتر است تلاش کنیم تا انتظارات مخاطبان را بالا ببریم تا هم ایشان اولین منتقد اشعار سست و بی محتوی باشند. اگ اشعار مداحی مورد نقد مخاطبانش واقع شود ، خود به خود از تکرار آن جلوگیری می شود
سومین نقد به مداحی ها، محور شدن این دسته از عزا داری ها در مقابل سخنرانی های خطیبان است. در این میان البته هم باید به ذائقه مخاطب توجه داشت و هم به سطح پایین بسیاری از سخنان خطیبان. توجه کنیم که مردم از یک مداح تنها «صدای خوب» و «هیجان در اجرا» را توقع دارند و ضعف شعر و مضمون چندان مستمع را دلزده نمی کند ، در حالیکه انتظار از خطیب دقیقا برعکس آن است و مردم می خواهند از او «حرف حساب» بشنوند. تکراری بودن یک آهنگ و یک نوحه چه بسا بسیار مطلوب است ، کما اینکه ما خود بار ها یک آهنگ و نوحه را در تنهایی خود می شنویم ،در حالیکه تکرار سخن یک منبری باعث دلزدگی می شود. همین است که مجالس روضه، اکثرا « مداح محور» شده اند. زیرا مداحی ها ـ که البته برخی از آنها تولیدات جدید هم دارند ـ به همراه سنج و طبل و «شور در جمع بودن»، حتی اگر از مضمون جدید خالی باشند ـ که در قریب به اتفاق موارد چنین است ـ برای مخاطب جذاب هستند ، در حالیکه مردم از سخنران، مطلب نو می خواهند و سخنان تکراری سخنواران چیزی را برای مردم به ارمغان نمی آورد. به همین جهت برخی سخنرانان که توانسته اند با ذائقه و نیاز مردم ارتباط برقرار کنند ، بعضاً بیش از مداحان معروف مخاطب دارند. در این میان نقش صدا و سیما را هم نباید فراموش کرد که به طور مکرر حرف هایی را که مردم باید در مساجد بشنوند، در هر لحظه به خورد مردم می دهد.
و چهارمین انتقاد به جریان مداحی کشور ، سیاسی شدن آنهاست. واقعیت آن است که مراجعین به دستگاه امام حسین، دارای سلایق مختلف و متفاوت هستند. تریبون داران خاص وقتی از «انحصار تریبون» خود استفاده می کنند، لاجرم به ترک مجالس از ناحیه گروه مقابل کمک می کنند. همین باعث شده که طبق آمار ، جز چند مجلس محدود، بقیه ی مراسم از هر نوع رنگ و بوی سیاسی تهی شود و در بسیاری موارد ، صاحبان مجلس رسما مداح و سخنران را از ورود به سیاست بر حذر می دارند. و این آفت بزرگ مجالس روضه است. تبدیل شدن این مجالس به جایگاه «تخلیه غم و غصه های روزانه» ، نسبتی با فلسفه عاشورا ندارد. مجالس امام حسین باید سرشار از بیان سیاست دینی باشد. اما آنچه بزرگ ترین آسیب را به این امر وارد می کند، « جناحی شدن» مداحی هاست. مداحی باید سیاسی باشد و علیه ظلم و ستم سخن بگوید و مردم را به مقاومت در راه دین فرا بخواند، اما هرگز نباید به جایگاهی برای منازعات جناحی تبدیل شود. خلاصه کلام آنکه آفت مجلس سید الشهدا، سیاسی شدن نیست بلکه جناحی شدن آن است.
