به گزارش ایرنا، در استان ایلام به علت شیب دار بودن اراضی همه ساله مقادیر زیادی از خاک به علت بارش های سیلابی جابجا شده و به کشور عراق حمل می شود و این روند باعث شسته شدن خاک حاصلخیز و فرسایش زیاد خاک استان شده است.
به راستی که مادر همه رستنی های زمین از خاک است و نبودش یا عدم سلامتیش حیات تمام جانداران را به مخاطره و حتی نابودی می کشاند.
شاید برخلاف حساسیت های عمومی در خصوص موضوع کمبود منابع آب مرگ تدریجی و خاموش خاک مساله ای است که به چشم عامه مردم نمی آید و تنها موجب تشویش و دلنگرانی صاحبنظران حوزه آب و خاک و دوستداران طبیعت و محیط زیست می شود.
لایه های رویی خاک از بافت های زنده ای تشکیل شده است که سلامت این میکروارگانیزم ها باعث حاصلخیزی و سرزندگی خاک شده و به نوعی تضمین کننده بقای عمر خاک هستند.
در استان ایلام علاوه بر شیب تند زمین به علت توپوگرافی و شرایط جغرافیایی منطقه کاهش نزولات جوی، وجود ریزگردها، کشاورزی غیراصولی، برداشت بی رویه از گیاهان خودرو، برخورد نامناسب مردم با خاک هنگام مراجعه به طبیعت و ... از جمله عوامل از بین برنده سلامت خاک شده است.
بر اساس آمار سازمان جهانی خوار و بار ( فائو) میزان متوسط فرسایش و تخریب خاک در جهان 33 درصد معادل 6 تن در هکتار است که این مساله در کشور ما بیش از 16 تن یعنی سه برابر میانگین جهانی و در استان ایلام بین 17 تا 27 تن در هر هکتار است.
خاک به لحاظ اهمیتی که دارد بارها و به کرات خداوند در قرآن به آن و اینکه عصاره وجودی جهان هستی را تشکیل داده اشاره کرده و نیز جزء عناصر چهارگانه آب، باد، خاک و آتش قرار گرفته است.
توجه افکار عمومی به سلامت خاک و حفظ آن کمتر از موضوع کمبود آب نیست چرا که اینها به نوعی مکمل همدیگر هستند و تلفیق این 2 عنصر موجب ادامه حیات تمام موجودات زنده شده است.
رانش زمین، فرورفتگی های خاک، ترک خوردگی، پوسته پوسته شدن زمین از جمله نشانه های هشداری است که خاک نسبت به وضعیت بغرنج خود به بشر می دهد و اگر چاره اندیشیده نشود این وضعیت بحرانی تر از حال حاضر می شود.
توجه به اهمیت خاک به عنوان یکی از مهمترین اجزای طبیعت، اتحادیه جهانی علوم خاک (International Union of Soil Science) در سال 2003، در راستای ارج نهادن به اهمیت خاک و جلوگیری از تخریب و نابودی آن، پنج دسامبر برابر 14 آذرماه را از سوی اتحادیه جهانی علوم خاک به عنوان روز جهانی خاک نام نهاده اند.

** آبخیزداری مهمترین عامل جلوگیری فرسایش خاک در ایلام است
رئیس سازمان جهاد کشاورزی ایلام گفت: اجرای طرح های آبخوان داری و افزایش پوشش گیاهی از مهمترین عوامل جلوگیری از فرسایش خاک در این استان است.
سید محمدتراب میری اظهار داشت: مفهوم توسعه پایدار معطوف به مسائل زیستی، حفاظت آن و نگاه به آینده است، مقوله محیط زیست از منابع پایداری چون آب، هوا، خاک و ... تشکیل شده که اگر هرکدام از آسیب بینند بحران ایجاد می شود.
وی به وجود مسائل تهدیدکننده منابع آب، خاک و هوا اشاره کرد و افزود: امکان تجدید پذیر بودن منابعی چون آب و هوا و دیگر مسایل زیست محیطی امکان پذیر است اما این مساله در مورد مساله خاک بسیار به سختی صورت می گیرد که این خود اهمیت آن را نسبت به دیگر منابع نشان می دهد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی ایلام با اشاره به توپوگرافی خاص استان ایلام یادآور شد: بیش از 75 درصد شیب استان در حوزه مرزی به سمت کشور عراق است که خود این عامل باعث مستعد شدن فرسایش خاک می شود.
میری تاکید کرد: هشت رودخانه مرزی در استان ایلام به سمت عراق سراریز است که این عامل باعث حجم زیادی از فرسایش خاک به سمت کشور عراق می شود.
وی افزایش پوشش گیاهی، اجرای طرح های آبخوان داری را از جمله عوامل جلوگیری از فرسایش خاک از طریق روان آب ها دانست و بیان کرد: اجرای این طرح در سطح شهرستان مرزی دهلران انجام شد و از ورود بسیاری از روان آب ها به کشور عراق جلوگیری کرد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی ایلام با بیان اینکه تداوم این وضعیت می تواند تهدید جدی برای منابع خاک استان باشد، گفت: این مساله در آینده مشکلات بیشتری را ایجاد کند و این وضعیت نشان می دهد که ما باید از منابع خاکی استان با دقت مراقبت کنیم.

** خاک نقشی اساسی در استقرار و رشد مخلوقات بشری دارد
مدیرکل حفاظت محیط زیست ایلام گفت: خاک به عنوان یکی از مهمترین اجزاء طبیعت، نقش اساسی در استقرار و رشد مخلوقات بشری دارد.
سید اسدالله هاشمی اظهار داشت: خاک یکی از ارکان های محیط زیست است و اگر خاک نباشد زندگی سالم و پایدار امکانپذیر نیست.
وی افزود: مسولین علاوه بر جا انداختن اهمیت خاک وبیان چالش های خاک بایدراهکار هایی برای رفع این چالش هاارائه دهند و به صورت جدی پیگیر عوامل آلوده کننده و نابود کننده خاک از جمله پسماند ها باشند.
وی مدیریت ناقص پسماند ها اعم از خانگی و پرشکی، استفاده بی رویه از سموم و کودهای کشاورزی و پساب های فاضلاب را از مهمترین منابع آلاینده خاک استان برشمرد و گفت: محیط زیست برای احقاق حقوق مردم در داشتن محیط زیستی سالم با احدی مصالحه و معامله نخواهد داشت.
هاشمی تاکید کرد: اصلی ترین محافظ و مهمترین عامل نابود کننده خاک، انسان است لذا باید ما کاری کنیم تا با بهترین راهکارها هم از فرسایش خاک هم از آلودگی آن جلوگیری کنیم.

**معاون حفاظت محیط زیست استان ایلام نیز اعتقاد دارد: رهاسازی، تخلیه و دفن نامناسب پسماندهای خانگی، صنعتی، بیمارستانی، نخاله های ساختمانی، پساب ها، استفاده بی رویه از کوها و سموم شیمیایی توسط کشاورزان، ریزگردها از جمله عوامل مهم در فرسایش خاک در استان ایلام شده است.
غلامرضا ابدالی افزود: باید برای مراقبت از خاک کارخانه های بازیافت زباله و نخاله های ساختمانی و تولید کمپوست ایجاد شود و کشاروزان نیز راه های علمی و مدرنتیه کشاورزی را یاد بگیرند و با کاهش استفاده از سموم و کودهای شیمیایی، کودهای بیولوژیک و حیوانی جایگزین شود.

** روند فرسایش خاک در ایلام سرعت گرفته است
معاون آبخیزداری منابع طبیعی و آبخیزداری ایلام با بیان اینکه میزان فرسایش خاک در استان ایلام بین 17 تا 27 تن در هکتار است، گفت: روند فرسایش خاک در این استان نسبت به سال های گذشته سرعت بیشتری به خود گرفته است.
عبدالسلام پیری اظهار داشت: دخالت های انسانی، شیب تند اراضی استان و بارش های رگباری با شدت زیاد و مدت بارش کم از جمله عواملی است که در سرعت افزایش فرسایش خاک در استان ایلام دخیل است.
وی تاکید کرد: فرسایش خاک موجب کاهش باروری زمین، از بین رفتن لایه زنده خاک، کاهش تراکم بافت گیاهی و جنگلی، افزایش پتانسیل جاری شدن سیلاب و تندآب، بیابانی شدن اراضی و تولید ریزگرد و عدم نفوذ باران در سفره های زیرزمینی و خروج آب از مرز می شود.
معاون آبخیزداری منابع طبیعی و آبخیزداری ایلام، کاهش قابلیت کشت در اراضی، شوری زمین، افزایش غلظت گازهای گلخانه ای در جو زمین، گرم شدن هوا و شسته شدن و حمل خاک به پایین دست را از دیگر پیامدهای فرسایش خاک عنوان و اضافه کرد: باید با انجام طرح های آبخیزداری روند فرسایش خاک کند و مهار شود.
پیری یادآور شد: اجرای طرح های آبخیزداری، کاهش خسارت های ناشی از سیل، مهار تند آب، افزایش رشد گیاهان و مقدار علوفه، ته نشین شدن رسوبات حمل شده توسط نزولات جوی به بستر طرح های آبخیز و نفوذ تدریجی آب حاصل از نزولات جوی به سفره های زیرزمینی را به دنبال دارد.
وی اظهار کرد: به علت شیب دار بودن استان ایلام حجم بیشتر آب های سطحی وارد خاک عراق می شود که تنها راه جلوگیری از هدر رفت روان آب ها و آب های سطحی با رعایت حق آبه اراضی پایین دست، اجرای طرح های مختلف آبخیزداری است.
پیری با توجه به کمبود منابع اعتباری حوزه آبخیزداری خواستار اختصاص درصدی از اعتبارات مربوط به صدور پروانه بهره برداری از آبهای زیرزمینی برای انجام عملیات های کنترل و پخش سیلاب در دشت ها و اراضی پست استان ایلام شد.
به گفته وی برنامه ریزی برای مشارکت مردم در اجرای طرح های حفاظت از آب و خاک و نیز اصلاح رویکرد طرح های آبخیزداری با نگاه و تاکید بر جامع نگری از هدر رفت آب و خاک جلوگیری می کند.

** ایلام به بانک اطلاعاتی منسجم در حوزه خاک احتیاج دارد
کارشناس سازمان جهاد کشاورزی ایلام هم گفت: هرچند به طور دقیق و علمی مطالعه جامعی در خصوص وضعیت خاک استان ایلام صورت نگرفته اما فرسایش و ضعف خاک استان به دلایل مختلف مشهود است.
سمیه شفیعی با اشاره به وجود تنوع بافت خاک در استان ایلام افزود: از لحاظ توپوگرافی و شرایط جغرافیایی خاک استان ایلام در حوزه شمالی کم عمق و دارای بیرون زدگی سنگی است که ریشه دوانی گیاهان را سخت کرده است.
وی یادآور شد: در غرب بافت خاک سنگی با لایه های ضعیف و سطحی و دارای محدودیت آبی است و در حوزه جنوب نیز بافت سبک، شنی و دارای شوری زیاد است که در روند فرسایش خاک بی تاثیر نیست.
این کارشناس حوزه خاک شناسی اظهار داشت: استان ایلام نیاز به یک بانک اطلاعاتی منسجم در بخش خاک دارد تا از طریق این بانک اطلاعاتی شرایط کنونی وضعیت خاک بررسی و ارائه راهکار عملی شود.
وی کشاورزی سنتی و تفکرات غلط در این خصوص را از عوامل مهم در فرسودگی و تخریب خاک معرفی کرد و گفت: علاوه بر مصرف سموم و کودهای شیمیایی، آتش زدن مزارع بعد از برداشت محصول، شخم زدن مداوم زمین بدون استراحت دادن به خاک از عوامل فرسایش خاک در بخش کشاورزی است.
به توصیه شفیعی بهتر اینکه به جای کودهای شیمیایی از کودهای سبز و کمپوست استفاده شود همچنین سیستم های کشاورزی با روش های بی خاک روزی یا طرح هایی با حداقل خاک ورزی رواج یابد.
به گزارش ایرنا، بر اساس مطالعات انجام شده به طور میانگین هشت میلیارد مترمکعب حجم ریزش های جوی سالانه در استان ایلام است که از این مقدار بارش حدود 1.9 میلیارد مترمکعب برابر با 24 درصد وارد رودخانه ها شده، 1.2میلیارد مترمکعب معادل 15 درصد در زمین و سفره های زیرزمینی نفوذ کرده و 4.9 میلیارد مترمکعب برابر 61 درصد نیز تبخیر شده و به جو زمین باز می گردد.
از وسعت 2 میلیون هکتاری استان ایلام یک میلیون و 700 هزار هکتار آن را اراضی طبیعی شامل جنگل، کوهستان، بیابان و مراتع تشکیل داده است.
پیش به سوی رفع آلودگی خاک شعار امسال روز جهانی خاک است.
7172/6119
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.