به گزارش ایرنا، متروک ماندن کتاب و کاهش گرایش مردم به ان به عنوان یکی تحول فرهنگی منفی مورد اجماع عموم است، نگاهی گذرا به قفسه های یار مهربان در عمده کتابخانه ها و یا منازل و دیدن کتابهای خاک خورده حکایت غربت یار مهربان است که مورد بی مهری ما قرار گرفته است.
متضاد بودن موقعیت کنونی کتاب و کتابخوانی با جایگاه ارجمند این مولفه در فرهنگ و تاریخ کشور ذهن را به سوی علت یابی این عارضه رهنمون می کند علت های عام و خاص و در مواردی مشهور که طیفی از پاسخ ها با رویکردهای متفاوت انکار و مقاومت تا فرا فکنی و پذیرش را در برمی گیرد.
گرچه فرهنگ مطالعه بین مردم ایران در حد مطلوب نبوده ولی ورود فضای مجازی در یک دهه اخیر بطور چشمگیری موجب شده کتاب بیشتر از گذشته به حاشیه رفته و کمتر انگشتانی آنها را ورق می زند.
از طرفی بالا رفتن نرخ کتاب نیز موجب شده تا یار مهربان بیشتر از گذشته مغفول واقع شده و این روزها بیشتر از هر زمان دیگری چشم براه مشتریان دست به جیب باشد.
اگر بالا رفتن هزینه چاپ و نشر کتاب را یکی از علت های کاهش علاقه مردم به سمت خرید کتاب در نظر بگیریم وجود کتابخانه های عمومی و ارایه کتابها و حتی اهدا کتاب رایگان این فرضیه را رد می کند و به فرضیه ضعف فرهنگ قوت بیشتری می بخشد.
*** مردم باید به مطالعه احساس نیاز کنند
معاون فرهنگی و رسانه ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی ایلام در این خصوص معتقد است: کتاب مهم ترین ابزار انتقال و حفظ دانش بشری در طول تاریخ است که همواره از لحاظ شکلی و ساختاری دستخوش تغییر شده و آن چه که امروز از وسیله انتقال دانش بشری در ذهن داریم تنها به یک مجلد کاغذی محدود نمی شود و کتاب و کتابخانه دیجیتال نیز به این عنوان اضافه شده اند.
یونس قیطانی معتقد است: این تغییر ساختاری کتاب پدیده جدیدی نیست و نباید با آن مبارزه کرد بلکه نیاز به مدیریت دارد.
وی با ذکر اینکه سهم کتاب در حفظ میراث و یافته های بشری انکار ناپذیر است افزود: چنانچه بشر تنها به انتقال سینه به سینه و شفاهی آزموده ها و یافته ها اکتفا می کرد دچار تحریف و تغییر فراوان می شد ولی چاپ این آموخته ها به ویژه در حوزه فرهنگ و ادبیات به ماندگاری و تاثیرگذاری آن ها کمک شایانی کرده است.
وی اظهار کرد: امروزه معیار توسعه یافتگی جوامع با میزان سرانه مطالعه مردم آن سنجیده شده و هرچه میزان مطالعه بیشتر باشد آگاهی و فرهنگ آن جامعه نیز متناسب با آن رشد خواهد کرد.
معاون فرهنگی و رسانه ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی ایلام معتقد است: کاهش سرانه مطالعه در کشور متاثر از عوامل متعددی است که طبق بررسی های انجام گرفته احساس بی نیازی مردم مهم ترین آن است.
به گفته وی، کتاب وسیله ای است که دانش بشری به مدد آن از تباه شدن مصون می ماند و این فضا به آیندگان نیز منتقل می شود.
قیطانی اضافه کرد: کتاب محصول تجربه‏ های بشری و خلاقیت‏های ذهنی و آموخته‏ های دراز مدت انسان است و بی شک سهم کتاب در انتقال دانش‏ و آگاهی به مراتب بیشتر و فراتر از دیگر ابزار آموزشی است.
وی اظهار کرد: متاسفانه بی توجهی خانواده ها به ضرورت مطالعه فرزندان و ظهور نیازهای جدید و گاه کاذب در دهه ی اخیر خانواده ها را به تلاش برای ارتقا سطح فرهنگ مطالعه غافل کرده است.
به گفته وی، ظهور پدیده های نوپدید فضای مجازی و جذابیت های آن باعث شده تا افراد زمان هایی را که باید به
ارتباط مستقیم و بی واسطه با کتاب بپردازند را به سیر کردن در این فضا را که مطالب آن هویت مشخصی هم نداشته اختصاص دهند.
قیطانی با تاکید بر اینکه خانواده ها باید فرزندان را از کودکی با کتاب و کتابخوانی آشنا کنند افزود: خانواده و محیط مدرسه به عنوان دو نهاد مهم اجتماعی در ارتقا فرهنگ مطالعه و کتابخوانی نقش بسزایی دارند.
صحبتهای معاون اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی ایلام از ضعف فرهنگ مطالعه بین خانواده ها حکایت دارد در این زمینه باید با اجرای کارهای فرهنگی به آشتی خانوارهای ایرانی با یار مهربان تلاش کرد.
اما از طرفی نویسندگان و ناشران نیز این روزها حال و روز ناخوشی داشته و شاید کمتر کسی از مشکلات آنها مطلع باشد.
*** لزوم فرهنگسازی مطالعه در فضای مجازی/ هزینه ارزان فضای مجازی جایگزین هزینه های سنگین کتاب شده است
معاون فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی ایلام نیز با ذکر اینکه هر جامعه ای برای موفقیت به مطالعه نیاز دارد گفت:
مطالعه یکی از ملاکهای توسعه یافتگی هر فرد و جامعه است و یکی از مسایلی که امروز ذهن محققان حوزه کتاب را دغدغه مند کرده بحث فضای مجازی است.
حجت الاسلام حشمت رستمی افزود: فضای مجازی با کمترین هزینه فرصت استفاده و مطالعه افراد
برای مطالعه و معرفی کتاب، مجله، روزنامه و غیره را فراهم کرده است.
وی ادامه داد: امروزه با جستجویی ساده موضوع مورد نظر را در فضای مجازی پیدا می کنیم و این فضا کسری مطلعه را برای برخی افراد جبران کرده است.
وی با ذکر اینکه برخی محققان توسعه اینترنت را لطمه زدن به فرهنگ مطالعه و برخی دیگر آنرا موجب افزایش سرانه مطالعه می دانند افزود: آنچه در این زمینه اهمیت داشته فرهنگسازی صحیح برای استفاده از فضای مجازی است.
وی اظهار کرد: از طرفی برای تشویق مردم به مطالعه آثار مکتوب چنانچه دولت با توجه به هزینه بالای عمده کتابها
بن کتاب را به خریداران بدهد می تواند گامی مهم برای ترویج فرهنگ مطالعه باشد.
به گفته وی، شتاب زندگی و درگیری های ذهنی و اشتغال ذهنی و فیزیکی موجب اتلاف زمان های مفید و کاهش زمان مطالعه شده است.
حجت الاسلام رستمی اظهار کرد: بی شک کیفیت مطالعه کتاب بسیار مهمتر از مطالعه فضای مجازی بوده و حساس خوشایندی که برای انسان در کتاب حاصل می شود در فضای مجازی قابل درک نیست.
به گفته وی، برای تقویت فرهنگ کتابخوانی خانواده ها، آموزش و پرورش، نویسندگان، علما، رسانه ها و غیره همگی موثر بوده و به برنامه جامع و همه جانبه نیاز دارد.
اگر مساله فرهنگی را مانعی برای توسعه فرهنگ کتابخوانی بدانیم اما از طرفی نویسندگان کتاب ها نیز از روند چاپ و نشر آثارشان در جامعه گلایه داشته و بر اصلاح این چرخه تاکید دارند.
*** لزوم اصلاح نگرش سیاستگذاران حوزه فرهنگ/ایده ذهنی نویسنده به حمایت نیاز دارد
محمد علی قاسمی از نویسندگان برجسته حوزه ادبیات استان ایلام در این خصوص می گوید: ورود تکنولوژی و دنیای دیجیتال و ظهور شبکه های اجتماعی در فضای مجازی میان بخش زیادی از جامعه ایران بواسطه دسترسی آسان به مطالب و خواسته های ذهنی آنها موجب شده عمده مردم از آثار مکتوب فاصله بگیرند.
وی ادامه داد: از طرف دیگر بخشی از عدم اقبال جامعه ایران نسبت به کتاب و فرهنگ کتابخوانی ریشه در سیاست های نادرست و غیر علمی سیاست گذاران عرصه فرهنگ دارد.
وی ادامه داد: از طرف دیگر وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم نیز موجب شده تا تمایل مردم برای خرید آثار مکتوب کاهش یابد.
قاسمی اظهار کرد: هزینه های بالای چاپ و نشر و مشکلات اقتصادی کنونی جامعه نیز از سوی دیگر موجب شده بهترین و فاخرترین آثار خلق شده در حوزه فرهنگ، ادبیات و هنر و بطور کلی مسایل و مطالب رشته علوم انسانی در موقعیت کنونی با تیراژهای محدود و مایوس کننده ای منتشر شوند.
وی گفت: بیشتر ناشران نگاه کاسب کارانه نسبت به چاپ و نشر آثار دارند بدین معنی که ناشر امروز بجای آنکه در فکر توسعه و تعالی فرهنگ، هنر و ادبیات ایران باشد بفکر کسب سود بیشتر و درآمدی است که از طریق آثار منتشر شده کسب می کنند.
این نویسنده معتقد است: این نگاه نادرست موجب شده نویسندگان واقعی و آن دسته از هنرمندانی که نگاه خاص و هنرمندانه نسبت به آثار خود دارند در حاشیه قرار بگیرند.
وی با گلایه از اینکه در کشور کمتر ناشری وجود دارد که بدنبال کشف نگاه های خلاق و هنرمندانه باشد افزود:
نیاز مردم توسط سیاستگذاران فرهنگی و نویسندگان و ناشران شکل می گیرد و ذائقه خواننده ایرانی توسط این سه ضلع باید طراحی و توزیع شود که متاسفانه این سه ضلع در عرصه خلق، تولید و توزیع ناهماهنگ است.
قاسمی معتقد است: ناشر امروز دغدغه ذهنی و هنرمندانه نویسنده را نداشته بلکه بیشترین دغدغه اش کسب سود و کسب هزینه صرف شده در کمترین زمان ممکن است.
وی اظهار کرد: اگرچه نویسنده واقعی انتظار زیادی ندارد جز اینکه اثر در دسترس مردم قرار بگیرد ولی متاسفانه حوزه نویسندگی و چاپ و نشر دچار مافیا و دستخوش نگاه های مادی است و ایده ذهنی نویسنده بر خلاف بسیاری از کشورها حمایت نمی شود.
*** بسیاری از نویسندگان در حال رفتن به حاشیه هستند
حسین شکربیگی دیگر نویسنده و از شاعران استان نیز معتقد است: در وضعیت کنونی اقتصادی جامعه هم نویسنده و هم ناشر در شرایط وخیم قرار دارند.
وی ادامه داد: افزایش قیمت کاغذ موجب کاهش چاپ کتاب شده و با این روند طیف وسیعی از ناشران حاضر به روی آوردن به چاپ کتاب و ریسک در این زمینه نیستند.
وی اظهار کرد: ناشران این روزها به سراغ شاعر و نویسندگان معروف و برجسته می رود و نویسندگان تازه کار و معمولی انگیزه ای برای نوشتن نیز ندارند و این روند آنها را به حاشیه می برد.
این شاعر و نویسنده معتقد است: بازار کتاب که در گذشته هم کساد بود این روزها وضعیت مناسبتی نداشته
و طیف وسیعی از گردونه این رقابت خارج شده اند.
اگرچه مخاطب عمده سخنان این دو نویسنده ناشران هستند اما گرانی کاغذ و هزینه های بالای چاپ و نشر موجب شده ناشران نیز این روزها با این مشکلات دست و پنجه نرم کنند.

*** ناشران به حمایت بیشتر دولت نیاز دارند
یکی از ناشران استان ایلام نیز در این خصوص می گوید: ضعف بنیه مالی ناشران و از طرفی گران شدن کاغذ و لوازم چاپ گرایش توان ناشران به چاپ کتاب را کاهش داده است.
ظاهر سارایی افزود: از طرف دیگر عدم حمایت هیچ نهادی از ناشران، نداشتن ارتباط با مراکز پخش، نداشتن کانون یا انجمن و اتحادیه صنفی و عدم حمایت معنوی و آموزشی مجموعه ارشاد از ناشران از دیگر مشکلات ناشران است.
وی ادامه داد: اگرچه این مشکلات برای ناشران وجود دارد ولی عدم اولویت کتاب در سبد خرید شهروندان بیانگر اینست که کتاب هنوز به عنوان یک نیاز در بین مردم احساس نمی شود.
سارایی گفت: ناشران تنها می‌توانند اقدام های مربوط به گرفتن مجوز و خدمات مربوط به آماده‌سازی کتاب برای چاپ را انجام دهند.
وی اضافه کرد: ناشران کار ویرایش، صفحه‌آرایی، طراحی جلد و امور گرافیکی و در نهایت اخذ مجوز را انجام داده و حمایت نویسنده باید از طریق خرید کتاب توسط نهادهای فرهنگی باشد.
آنچه ناشران و نویسندگان انتظار دارند حمایت دستگاه های فرهنگی استان است تا انگیزه آنها در حوزه کاریشان افزایش یافته وبه بهبود اوضاع فرهنگی جامعه کمک کنند.

*** حمایت از نویسندگان بومی در دستور کار قرار دارد
مدیر کل کتابخانه های عمومی ایلام در این خصوص با بیان اینکه حمایت از آثار نویسندگان بومی در دستور کار قرار دارد افزود: در این زمینه در تمامی کتابخانه های عمومی استان قفسه ای حاوی آثار نویسندگان ایلامی قرار گرفته است.
مراد جلیلیان افزود: همچنین به منظور حمایت از نویسندگان بومی در طول یکسان گذشته 75 عنوان کتاب به ارزش 570 میلیون ریال از این افراد خریداری شده است.
جلیلیان با بیان اینکه علاوه بر این خریداری 53 عنوان کتاب دیگر از سوی نهاد کتابخانه های عمومی کشور تایید شده افزود: خریداری 15 عنوان کتاب دیگر از نویسندگان ایلامی در مرحله اخذ استعلام است.
وی همچنین با تاکید بر اینکه ناشران این استان در روند چاپ کتاب بر محتوای آن ها نظارت بیشتری داشته باشند افزود: انتشار کتاب های پرمحتوا، با کیفیت و متناسب با نیاز مردم باید مورد توجه ناشران قرار بگیرد.
وی ادامه داد: کیفیت کتاب چه از نظر محتوایی و چه فیزیکی مورد توجه باید قرار گرفته و سهل انگاری از سوی ناشران در این زمینه پذیرفتنی نیست.

*** راه اندازی مرکز مبادله کتاب در استان
جلیلیان در ادامه به راه اندازی مرکز مبادله کتاب در این نهاد اشاره کرد و گفت: در این مرکز 47 هزار جلد کتاب که در سایر کتابخانه ها مخاطبی ندارند جمع آوری و در اختیار مردم و مراکز مختلف قرار می گیرد.
وی اظهار کرد: در طول 6 ماه گذشته در مجموع 10 هزار جلد کتاب از طریق این مرکز به مردم اهدا شده است.
وی همچنین به مشارکت مردم این استان با کتابخاهها اشاره کرد و گفت: در طول یکسال گذشته مردم این استان 57هزار جلد کتاب را برای تجهیز کتابخانه های عمومی به این نهاد اهدا کرده اند.

*** تشکیل انجمن فرهنگی ناشران در دستور کار قرار دارد
مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی ایلام نیز در خصوص حمایت های این اداره کل از نویسندگان گفت: امسال تاکنون 950 میلیون ریال کتاب از طریق کمیته خرید استانی و مرکز از نویسندگان استان خریداری شده است.
عمران خودآموز بیان کرد: این حمایت تا پایان سال به یک میلیارد و 350میلیون ریال افزایش خواهد یافت.
وی با ذکر اینکه حمایت از نویسندگان بومی در دستور کار این اداره کل قرار دارد افزود: کتابهایی با موضوع فرهنگ و تمدن ایلام و نویسندگان بومی در اولویت خرید این اداره کل از نویسندگان قرار دارد.
وی در خصوص حمایت این اداره کل از ناشران گفت: در نشستی که همزمان اب هفته کتاب امسال با ناشران استان برگزار شده تشکیل انجمن فرهنگی ناشران با هدف پیگیری مشکلات و اجرای برنامه های مرتبط با حوزه چاپ و نشر
در دستور کار قرار گرفته است.
هم اینک 44 کتابخانه عمومی با 570 هزار جلد کتاب در این استان فعال و 37 هزار نفر در این مراکز فرهنگی عضویت دارند.
24تا 30آبان ماه به عنوان هفته کتاب و کتابخوانی نامگذاری شده است.
7171/6034
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.