به گزارش ایرنا، به اعتقاد این کارشناسان و هنرمندان در میزگرد ایرنا اصفهان مراجع صلاحیت دار تصمیم گیر در مدیریت کلان فرهنگی هنوز به احساس نیاز ضرورت نرسیدند که باید پروژه نیازمند سازی و نهادینه کردن نیازهای فرهنگی در جامعه تعریف شود و چالشهای این حوزه نیازمند بررسی ریشه ای است.
هنر نمایش از دیر باز در ایران دارای پیشینه ای بس طولانی است که به دوران باستان بر می گردد زمانی در مراسم به ستودن قهرمان های افسانه ای و ملی و تحقیر دشمن پرداخته می شد که از این دست آثار می شود به سوگ سیاوش و کین ایرج و روایات نمایشی از تاریخ، داستان های اساطیری و عشقی که توسط مورخان غرب گزارش شده اشاره کرد.
اولین برخورد ایرانیان با آنچه آن را تئاتر به مفهوم امروزی اش می خوانیم به زمان ناصرالدین شاه باز می گردد. پس از سفرهای ناصرالدین شاه به اروپا و مشاهدۀ تئاترهای غربی، او دستور ساخت تکیه دولت برای تحول تعزیه را صادر نمود.
همزمان با همین تحولات اولین نمایشنامه های غیرمذهبی پیرامون اوضاع اجتماعی ایران را میرزا ملکم خان نگاشت و ترجمه هایی از نمایشنامه های دیگر کشورها نیز، منتشر شد.
با طلوع مشروطیت در ایران به سال 1324 ه ق، جوش و خروش عجیبی در زمینه ادبیات و فرهنگ به وجود آمد و تئاتر مانند هر شعبه دیگری از شعب ادبی و ذوقی، از این تحول عظیم بهره‌مند شد، جماعات هنرپیشگان و تئاترهای متعددی در این دوره پدید آمد و اصفهان از جمله مناطقی بود که در این عرصه پیشتازی می کرد.
این استان بنا بر آمار موجود در عرصه نمایش هنرمندان زیادی را چه قبل و بعد از انقلاب اسلامی درخود پرورش داده است، اصفهان در عرصه تئاتر سرآمد بود، مکتب تئاتر کمدی کشور از اصفهان و در سالهای پیش از انقلاب از دیار نصف جهان از سوی مرحوم ارحام صدر که به شکر پاره اصفهان شهرت داشت، شکل گرفت.
کارشناسان در بررسی و واکاوی وضعیت تئاتر کشور و اصفهان تاکید دارند که این هنر نمایشی اکنون با چالش های فراوانی روبروست که بخشی اعظمی به دست اندرکاران و مسوولان امر و بخش دیگر به خود هنرمندان بر می گردد.
نابسامانی، تشدد پراکندگی و نبود انسجام در تولید و اجراهای مختلف ، فقدان وجود قوانین مدون تولید، نداشتن تشکل و انجمن صنفی، کمبود سالنها و تجهیزات ذیربط ، نبود وحدت رویه و نداشتن مخاطب از جمله چالشهایی فراروی این هنر نمایشی است که در این میزگرد مطرح شده است.
بر اساس آمار موجود علاوه بر استانهای کشور، اکنون 27 سالن نمایش در استان اصفهان که دارای پیشبنه هنری قوی است ، وجود دارد که هیچکدام از آنها حتی تالار هنر یا مجموعه فرهنگی و هنری استاد فرشچیان نیز کیفیت استاندارد برای اجرای نمایش را ندارند.
خبرگزاری ایرنا استان اصفهان در همین ارتباط میزگردی با عنوان' چالش های فراروی هنر تئاتر ' را با حضور مجید صدیقی مدرس دانشگاه و نویسنده و کارگردان تئاتر، هوشنگ جمشیدیان رئیس انجمن هنرهای نمایشی استان اصفهان، احمد شاهین فر رئیس شورای ارزشیابی و نظارت بر امور هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اصفهان و پیشکسوت تئاتر و جواد ایزد دوست مدیر خانه تئاتر حوزه هنری استان اصفهان برگزار کرد.
** تئاتر به خاطر سیاستگذاری غلط اثرگذاری ندارد
مدرس دانشگاه و نویسنده و کارگردان تئاتر در این میزگرد ایرنا با اشاره به مشکلات و دغدغه های فراروی هنر نمایش گفت : نبود ارتباط اندام وار بین تولیدکنندگان آثار نمایشی با مخاطب موجب شده تا مخاطب ارتباطتش با مجموعه تولیدات نمایشی قطع شود.
مجید صدیقی افزود : کسانی که مبدع این فرآورده هنری هستند در یک جزیره جداگانه ای انگار زندگی می کنند که به مسائل و دغدغه های و نیازهای روز جامعه واقف و آگاه نیستند.
صدیقی ادامه داد : در عمل نقاط هم پیوندی بین تولیدات حوزه هنرهای نمایشی مشکلات و مسائل مبتلا به، مخاطب نمی بینیم و هنر نمایش یکی از جدی ترین وظایف رسالت های خودش را که خاصیت آینه سانی است از دست داده است.
وی با بیان این که نه تنها تئاتر بلکه مطلق هنر باید آیینه تمام نمای جامعه باشد، گفت: مقید این قید و هنرمندی که فعال مایشاء در هر حوزه فعالیت می کند، هنرمند ما قبل مساله نباشد و هنرمند مساله باشد به این معنا که خود را جدای از شرایط و احوال مردم تعریف نکند.
** ارتباط مخاطب و مجموعه تولیدات حوزه نمایش اندام وار نیست
این کارگردان تئاتر بیان کرد : جدی ترین مشکلاتی که در مطلق و عمومیت تئاتر کشور قابل رصد کردن است و با یک نسبت به تولیدات آثار نمایشی شهرستان هم منتقل می شود این است که ارتباط مخاطب و مجموعه تولیدات حوزه نمایش ارتباط ارگانیک(اندام وار) نیست یعنی ارتباط به صورت مستقیم برقرار نمی شود.
این مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد : تئاتری که تولید و زحمتی که کشیده می شود از بودجه ها و اعتبارت فرهنگی و سرانه هر استان و مجموعه مراکزی که حامی تئاتر هستند هزینه می شود ولی وقتی مخاطب با این تولید، نمایش و این اجرا مواجه می شود مشکلات ایام و احوالش را در اثر نمی یابد و این ارتباط به صورت اصیل و معنا دار برقرار نمی شود.
صدیقی بی اعتنایی به حوزه دریافتگری مخاطب را در این امر مهم دانست و گفت: حوزه دریافتگری مخاطب نه تنها حوزه انفعالی نیست بلکه حوزه کنشگر است و تماشاگر به عنوان یک ابر کنشگر می تواند در شکل گرفتن جریان اصیل نمایش نقش آفرینی کند.
وی تصریح کرد : اگر یک شخص یا گروهی تئاتری را تولید کنند که نقاط هم پیوند جدی با مسائل مخاطب ندارد عدم استقبال مخاطب نسبت به آن تئاتر می تواند در ادامه راه و مسیر تولیدات کارهای بعدی آن تاثیرگذار باشد.
صدیقی اضافه کرد : وقتی یک تئاتر بر اساس مسائل و دغدغه های مخاطب و آن چیزی که نیاز فرهنگی تماشاگر است، تولید شود استقبال از این تئاتر می تواند به تولید تالیف بدهد به تولید کننده تئاتر یک اکش پلان دهد.
** تئاتر هنری فرهنگ ساز و جریان ساز است
صدیقی اظهارداشت : با رویکردهای سلبی و ایجابی از طرف حوزه دریافت کننده و یا تماشاگر می توانیم جریان سازی کنیم همان قدر که تولید کننده سلیقه می آفریند سلیقه مخاطب هم می تواند به شکل گرفتن مختصات و مقتضیات یک تولید درست کمک کند.
این مدرس دانشگاه بی توجهی به فرهنگ نیازمند سازی و نهادینه کردن تئاتر به عنوان یک نیاز اجتماعی از سوی سیاستگذاران فرهنگی اشاره کرد و افزود: شاید آیتم هایی فراتر از حوزه عملکرد مراجع صلاحیت دار تصمیم گیری در استان باشد البته اشکالی ندارد و با یک آستانه اختلاف و تغییر ابعادی مشکلاتی که بر مطلق و عمومیت تئاتر عارض است بر تئاتر شهر هم عارض است.
وی ادامه داد : با رویکرد درست سالهاست مراجع صلاحیت دار تصمیم گیری در مدیریت کلان فرهنگی ما هنوز به احساس نیاز ضرورت نرسیدند که ما باید یک پروژه نیازمند سازی و پروژه نهادینه کردن نیازهای فرهنگی در جامعه مان تعریف کنیم.
صدیقی اضافه کرد : یکی از این نیازهای فرهنگی می تواند نیاز به هنر باشد و زیر شاخه هایی مثل هنر نمایش می تواند به پالایش جسم و جان و نهاد و روح و روان کمک کند.
** هنوز سبد فرهنگی مدون بر اساس نیاز روز جامعه تعریف نشد
این مدرس دانشگاه تصریح کرد : هنوز نتوانستیم یک سبد فرهنگی مدون، مقاوم، منسجم بر اساس نیاز روز جامعه تعریف کنیم و
ما اکنون نیازمند به تولید و ارائه سبد کالای فرهنگی هستیم.
صدیقی با بیان این که مخاطب تئاتر ما فراگیر نیست، گفت: مخاطب های ما در تئاتر محفلی هستند و هر چه قدر که از تهران به عنوان نقطه تمرکز تولیدات حرفه ای تئاتر فاصله بگیرم و وارد شهرستان بشویم مخاطب هایی هستند که به لحاظ کمی نمی توانیم مطالعه جدی روی آنها انجام دهیم یعنی تئاتری ها برای هم اجرا می کنند نه مردم.
وی افزود : تئاتر نیازمند این است با یک اصالت انگیزه ای براساس احساس نیاز ضرورت توسط هنرمندان مساله، نه هنرمندان مقابل مساله تولید شود و با جامعه واقعی مخاطب ارتباط برقرار کند.
صدیقی ادامه داد : تئاتر یکی از جدی ترین و تاثیرگذارترین هنر که می تواند جریان ساز، جامعه ساز ، فرهنگ ساز، انسان ساز باشد که به خاطر سیاست گذاری غلط سالهاست از اثرگذاری ساقط شده است.
وی با بیان چالش های فراروی تئاتر استان گفت: یکی از جدی ترین مسائلی که در این زمینه وجود دارد نابسامانی، پراکندگی و فقدان وجود قوانین مدون تولید و ارائه نمایش در مجموعه های فرهنگی و هنری مختلف است.
وی با بیان اینکه در شهر و استان اصفهان در راستای تولید و حمایت آثار هنری مجموعه های مختلفی ورود پیدا کردند، گفت : این مجموعه ها هر کدام ساز و کار و قوانین خود را دارند که این قوانین نه تنها در راستای هم افزایی نیست بلکه در تضاد با هم هستند.
این کارگردان تئاتر تصریح کرد: این تشدد پراکندگی و عدم انسجام که در تولیدات هنرهای نمایشی و اجراهای مختلف می بینیم ناشی از عدم وحدت رویه است که در مجموعه های حامی وجود دارد.
وی با اشاره به استاندارد نبودن سالن های نمایش گفت: 27 سالن در اصفهان وجود دارد ولی هیچ کدام از سالن ها حتی تالار هنر یا مجموعه فرهنگی و هنری استاد فرشچیان برای اجرای نمایش مناسب نیستند.
به تاکید این هنرمند در این راستا وقتی اجراهای خارجی و یا جشنواره بین المللی تئاتر در اصفهان داریم با مشکل برمی خوریم.
صدیقی هم چنین با اشاره به عدم ثبات مدیریت های دوره ای مربوط گفت: این مدیریت ها چون ثبات و ماندگاری ندارند تا می خواهند اقدامی انجام دهند و شرایطی را سامان دهند تغییر می کنند.
این نویسنده و کارگردان تئاتر، فقدان اعتبارات مصوب و تخصیصی با ردیف مشخص را از دیگر مشکلات تئاتر برشمرد و گفت: متاسفانه اعتبارت متغیر است و جوابگوی نیازهای این بخش نیست.
این مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد : برقراری نسبت بین حمایت هزینه ها وجود ندارد و چیزی که تعیین کننده است اصالت انگیزه است که از معاش خانواد و هزینه های احوال برای تولید یک تئاتر زده می شود.
صدیقی ادامه داد : وقتی اعتبارت به روزآوری شده نیست مدیران نمی توانند حوزه تخصصی خود را در تولید امر نمایش در استان درست مدیریت کنند.
** نیازمند انجمن صنفی نمایش هستیم
صدیقی یکی از جدی ترین مشکلات تئاتر را فقدان یک تشکل صنفی دانست و گفت : ما نیازمند به انجمن صنفی نمایش هستیم نه انجمن نمایش.
وی اضافه کرد: سالهاست که انجمن نمایش داریم ولی به لحاظ آیین نامه ای این انجمن آن جایگاهی که باید داشته باشد ندارد یعنی انجمن پشتوانه اجرایی و ظرفیت سامان کردن و تنظیم قواعد و کسب و کار در آن موجود نیست و مدیر هم چون زیرساخت های قانونی در انجمن فراهم نشده نمی تواند کاری کند.
وی افزایش سطح رفاه در آمد و شکل گیری نظام اجتماعی در حوزه فعالیت های حرفه ای، تنظیم قواعد کسب و کار، تشکیل مجموعه واسط و حلقه اتصال بین هنرمند و دولت، جلوگیری از انزوای اجتماعی به عنوان حالت ناشی از عدم سامان یافتگی مجموعه فاقد صنف و تشکل، ایجاد نهادهای نظارتی غیر دولتی برای بررسی و رصد ارزیابی فعالیت ها را از جمله نتایج تشکیل انجمن صنفی تئاتر ذکر کرد.
مطابق ماده 131 قانون کار انجمن های صنفی حافظ حقوق و منافع مشروع اعضای خودشان هستند.
این کارگردان تئاتر افزایش شاخص بهره وری از فعالیت های بهره وری صنف، کوشش در جهت استیفای حقوق صنفی و خواسته های مشروع و قانونی اعضا، جمع آوری اطلاعات و بررسی و تحقیق در باره مشکلات و شناخت نیازها و اولویت ها، برنامه ریزی برای تامین نیازها و گسترش فعالیت ها ، ایجاد ارتباط هدفمند با تشکل ها و سازمان های خصوص و دولتی مرتبط با فعالیت ها را از دیگر فواید تشکیل انجمن صنفی تئاتر برشمرد.
** 43 گروه تئاتر در استان اصفهان فعالیت دارد
رئیس انجمن نمایش استان اصفهان در این میزگرد ایرنا گفت: 43 گروه در تتاتر این استان فعالیت دارد که به طور رسمی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شدند و 17 گروه نمایش رسمی غیر ثبتی داریم که آماده ثبت هستند.
هوشنگ جمشیدیان با بیان این که با 25 شهرستان یکی از استان های پر تعداد از هنرمندان تئاتر هستیم ، گفت : از لحاظ ارائه کار در کشور در رده دوم و سوم قرار داریم و اصفهان بعد از مشهد جدای از تهران قرار گرفته است.
وی ادامه داد : به لحاظ کیفیت در کشور سوم در کمیت دوم هستیم، از نظر کیفی مشهد و از نظر تعداد گروه رتبه دوم را با 43 گروه نمایشی داریم.
جمشیدیان با اشاره به تاریخچه و پیشنیه تئاتر استان اصفهان گفت: اصفهان از سایر شهرهای ایران پیشینه زیادی در عرصه تئاتر به خصوص تئاتر طنز دارد.
وی با بیان این که تاریخ تئاتر اصفهان با طنز رشد کرد، تصریح کرد : تئاتر استان را در کشور بیشتر با طنز به خصوص ارحام صدر می شناسند و هنرمندان دیگر که در زمان خودشان در مشهد و کرمان و یزد به اصفهان می آمدند چون اصفهان را مهد و کانون هنر می دانستند.
وی ادامه داد : شروع تئاتر در اصفهان از چهارباغ بود و با شیوه ای خاص به خاطر گروه های نمایشی مستقر در این نقطه شهر بود ، حامی این هنرمندان بازاری های بودند که برای رونق اقتصاد بازار دست به این کار می زدند، هنر سهم خود را به صنعت ادا کرد ولی صنعت ادا نکرد و به خاطر این نمی تواند گله کند که چرا هنر به کمک من نیامده است.
وی اظهارداشت: در این راستا وقتی با بزرگان صنعت صحبت می کنیم می گویند راهکارهای بیندیشید تا هنرمندان هم بتوانند به کمک صنعت بیایند و معرف باشند و در بخش گردشگری می گویند کمک کنید و این صنعت را توسعه دهید.
وی ادامه داد: بعد از انقلاب برای تعیین تکلیف وقفه ای در همه هنرها ایجاد شد، برخی کارشان را ادامه دادند، برخی از کشور رفتند،
ارحام صدر هنرمند اصفهانی تا 15 سال بعد از انقلاب در کشورهای خلیج فارس تئاتر کار می کرد و هیچ وقت ممنوع کار نبود.
وی با اشاره به اینکه مکتب کمدی اصفهان به صورت علمی رشد نکرد، افزود: از 400 سال قبل هیچ کس این آمارها را جمع نکرد و به عنوان ایده پرورش نداد.
جمشیدیان بیان کرد : با این حال در سال 94 هنر تئاتر سنتی اصفهان ثبت ملی شد ولی باز با عنوان مکتب تئاتر اصفهان ثبت نشد،
هنرمندان اصفهانی که در این سالها کار نمایش می کردند نه تنها دنباله رو سبک قدیمی نبودند بلکه اقدام های صورت گرفت که تا زمان این هنر کمرنگ شد.
وی با بیان این که جای تاسف است در اصفهان به صورت رسمی پنج هزار مخاطب تئاتر وجود دارد ،گفت: این افراد کسانی هستند که دعوت می شوند تئاتر تماشا کنند و مخاطب کور هستند.
** تئاتر بر اساس ضرورت جامعه تولید نمی شود
وی با بیان این که تئاتر براساس ضرورت جامعه ما تولید نمی شود، گفت: وظیفه من به عنوان هنرمند این است که باید یک قدم جلوتر بیندیشم و فکر کنم.
وی اظهارداشت: ولی متاسفانه امروز نمایش هایی تولید می شود که مناسبتی، دانشگاهی و یا پرکردن روزمه کاری است.
جمشدیان با اشاره به اینکه در این سالها سعی شده یک مقدار هدفمندی به هنرمندان تئاتر آموزش داده شود ، افزود: به دلیل پراکندگی مراکز موازی کاری می شود و هماهنگی نیست.
رئیس انجمن نمایش استان اصفهان با تاکید بر اینکه با فقر متن رو به رو هستیم، تصریح کرد : نویسنده تربیت نکردیم و کارگردانان نیز به سراغ متن های غیر بومی می روند.
وی با اشاره به اینکه در نمایش ها نام کارگردان بیشتر از سایر عوامل تئاتر جلوه می کند ، گفت: همه دوست دارند کارگردانی کنند در صورتی که در سایر کشورها بر عکس است.
جمشیدیان با اشاره به اینکه به غیر از سالن تالار هنر و فرشچیان ، 27 سالن غیر رسمی در اصفهان وجود دارد که متولی هنر هستند افزود: سالن فرشچیان به بخش خصوصی واگذار شده و هر ماه هفت سانس اجرای تئاتر در آن است.
وی اضافه کرد: تالار هنر شورای تخصصی جداگانه ای دارد و به غیر از سه سالن حوزه هنری که در بخش تئاتر فعال هستند سایر مراکز سالن های غیر رسمی هستند.
جمشدیان خاطرنشان کرد : قرار بود چهارده تماشاخانه محلی در اصفهان احداث شود که روی کاغذ انجام شد ولی هیچکدام محقق نشد.
وی ادامه داد : حتی تماشاخانه اصلی و تئاتر شهر که در مجموعه شهید کشوری پیش بینی شده و بارها کلنگش به زمین زده شده چشم انتظار اعبتار است.
وی حضور گروه های متفاوت تئاتری در رده های حرفه ای، نیمه حرفه ای و دانشگاهی، وجود 800 کانون تئاتری در استان ، فعالیت 18 گروه تئاتر خیابانی، تئاتر جشنواره ای، خرده فرهنگ های متفاوت ، نگاه برخوردار به اصفهان، مذهبی و سیاسی بودن اصفهان، جمعی نبودن و فرد محوری، نبود هماهنگی بین متولیان تئاتر استان، کمبود بودجه را از مهمترین موضوعات محوری در رابطه با تئاتر استان اصفهان نام برد.
جمشدیان فرهنگ سازی در زمینه خرید بلیط تئاتر، نظارت سختگیرانه تر نسبت به کیفیت آثار نمایشی با توجه به فرهگ بومی ایرانی، رفاه عمومی برای دانشگاهیان تحصیلکرده تئاتر، باز سازی برخی سالن های نمایش، برگزاری جشنواره های مذهبی و مناسبتی، راه اندازی خانه تئاتر در آینده نزدیک، و تغییر اساس نامه انجمن نمایش را از مهمترین موضوعات در دست اقدام اعلام کرد.
** مدیران به رسالت و اصالت تئاتر شناخت ندارند
رئیس شورای ارزشیابی و نظارت بر امور هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اصفهان و پیشکسوت تئاتر استان گفت : اصفهان در تئاتر پیشینه خوبی برخوردار است.
احمد شاهین فر با اشاره به سابقه 400 ساله تئاتر استان به ویژه نمایش طنز، بیان کرد : نمایش طنز مختص اصفهان است و تئاتری در منطقه رشد و نمو داشته طنز بوده است.
وی با بیان اینکه مردم اصفهان با نمایش کمدی و تعزیه به خوبی آشنا هستند، اضافه کرد : این دو بخش با مردم عجین است.
شاهین فر به مشکلات فراروی تئاتر استان اشاره کرد و عدم شناخت مدیران کلان به اهمیت رسالت و اصالت تئاتر، نبود سالن های تخصصی ویژه تئاتر کودک و نوجوان، طنز، کمدی و تراژیک، کمبود نمایشنامه و پشتیبانی نکردن نهادهای مرتبط و تغییر سلیقه کودکان از تئاتر به سمت جنگ ، استفاده از متون خارجی را از جمله چالش ها برشمرد.
** هنرمندان عرصه نمایش نیازمند حمایت هستند
به گفته وی در سالهای اخیر، به شدت تئاتر با یک شیب تند به رشد کمی و کیفی رسیده است در سال گذشته حدود 204 نمایش صحنه ای در اصفهان اجرا شد که در سال های قبل از آن این چنین نبود.
شاهین فر با تاکید بر اینکه هنرمندان عرصه نمایش نیازمند حمایت هستند، گفت: با کمترین پشتیبانی هنرمندان عرصه تئاتر براساس عشق در حال فعالیت هستند و حیف است مسئولان به آنها رسیدگی نکنند.
**تئاتر برای مردم کار نمی شود
مدیر خانه تئاتر حوزه هنری استان اصفهان گفت: یکی از چالش های فراروی تئاتر استان این است که تئاتر را برای مردم کار نمی کنیم و گروه های نمایشی از این هدف فاصله گرفتند.
جواد ایزد دوست با بیان اینکه گروه های نمایشی به این سمت می روند که تئاتر برای تئاتری ها باشد، افزود: این موضوع تئاتر را دچار معضلاتی از جمله جدا سازی تماشاگر عام از خاص می کند که ضربه بزرگی بر پیکره تئاتر است.
وی با اشاره به موضوع مخاطب شناسی در تئاتر تصریح کرد : اصفهان با پیشینه و سابقه ای که در هنر نمایش دارد نباید دسته بندی برای مخاطب آن انجام شود.
وی همچنین با تاکید بر توجه به یارانه تئاتر و سوق دادن هنر نمایش در سبد خانوار، اظهارداشت: در این زمینه باید بررسی های لازم صورت گیرد و متولیان امر برای مثال شهرداری ، حوزه هنری و ارشاد یارانه ای را برای این کار در نظر گیرد و به صورت مستقیم حرکت کند بحث را در سبد خانواده خود جا بیندازد که بتواند نمایش را ببیند.
وی جشنواره زدگی گروه های نمایشی ، نداشتن صنف تئاتر، تعیین سطح بازیگران و دستمزد آنهارا از جمله مشکلات فراروی هنر تئاتر استان برشمرد.
وی همچنین برآموزش عملی و علمی تئاتر تاکید کرد و افزود: این اقدام به ارتقای کیمی و کیفیت تئاتر کمک خواهد کرد.
8114/6026/
انتهای پیام هنر نمایش از دیر باز در ایران دارای پیشینه ای بس طولانی است که به دوران باستان بر می گردد زمانی در مراسم به ستودن قهرمان های افسانه ای و ملی و تحقیر دشمن پرداخته می شد که از این دست آثار می شود به سوگ سیاوش و کین ایرج و روایات نمایشی از تاریخ، داستان های اساطیری و عشقی که توسط مورخان غرب گزارش شده اشاره کرد.
اولین برخورد ایرانیان با آنچه آن را تئاتر به مفهوم امروزی اش می خوانیم به زمان ناصرالدین شاه باز می گردد. پس از سفرهای ناصرالدین شاه به اروپا و مشاهدۀ تئاترهای غربی، او دستور ساخت تکیه دولت برای تحول تعزیه را صادر نمود.
همزمان با همین تحولات اولین نمایشنامه های غیرمذهبی پیرامون اوضاع اجتماعی ایران را میرزا ملکم خان نگاشت و ترجمه هایی از نمایشنامه های دیگر کشورها نیز، منتشر شد.
با طلوع مشروطیت در ایران به سال 1324 ه ق، جوش و خروش عجیبی در زمینه ادبیات و فرهنگ به وجود آمد و تئاتر مانند هر شعبه دیگری از شعب ادبی و ذوقی، از این تحول عظیم بهره‌مند شد، جماعات هنرپیشگان و تئاترهای متعددی در این دوره پدید آمد و اصفهان از جمله مناطقی بود که در این عرصه پیشتازی می کرد.
این استان بنا بر آمار موجود در عرصه نمایش هنرمندان زیادی را چه قبل و بعد از انقلاب اسلامی درخود پرورش داده است، اصفهان در عرصه تئاتر سرآمد بود، مکتب تئاتر کمدی کشور از اصفهان و در سالهای پیش از انقلاب از دیار نصف جهان از سوی مرحوم ارحام صدر که به شکر پاره اصفهان شهرت داشت، شکل گرفت.
کارشناسان در بررسی و واکاوی وضعیت تئاتر کشور و اصفهان تاکید دارند که این هنر نمایشی اکنون با چالش های فراوانی روبروست که بخشی اعظمی به دست اندرکاران و مسوولان امر و بخش دیگر به خود هنرمندان بر می گردد.
نابسامانی، تشدد پراکندگی و نبود انسجام در تولید و اجراهای مختلف ، فقدان وجود قوانین مدون تولید، نداشتن تشکل و انجمن صنفی، کمبود سالنها و تجهیزات ذیربط ، نبود وحدت رویه و نداشتن مخاطب از جمله چالشهایی فراروی این هنر نمایشی است که در این میزگرد مطرح شده است.
بر اساس آمار موجود علاوه بر استانهای کشور، اکنون 27 سالن نمایش در استان اصفهان که دارای پیشبنه هنری قوی است ، وجود دارد که هیچکدام از آنها حتی تالار هنر یا مجموعه فرهنگی و هنری استاد فرشچیان نیز کیفیت استاندارد برای اجرای نمایش را ندارند.
خبرگزاری ایرنا استان اصفهان در همین ارتباط میزگردی با عنوان' چالش های فراروی هنر تئاتر ' را با حضور مجید صدیقی مدرس دانشگاه و نویسنده و کارگردان تئاتر، هوشنگ جمشیدیان رئیس انجمن هنرهای نمایشی استان اصفهان، احمد شاهین فر رئیس شورای ارزشیابی و نظارت بر امور هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اصفهان و پیشکسوت تئاتر و جواد ایزد دوست مدیر خانه تئاتر حوزه هنری استان اصفهان برگزار کرد.
** تئاتر به خاطر سیاستگذاری غلط اثرگذاری ندارد
مدرس دانشگاه و نویسنده و کارگردان تئاتر در این میزگرد ایرنا با اشاره به مشکلات و دغدغه های فراروی هنر نمایش گفت : نبود ارتباط اندام وار بین تولیدکنندگان آثار نمایشی با مخاطب موجب شده تا مخاطب ارتباطتش با مجموعه تولیدات نمایشی قطع شود.
مجید صدیقی افزود : کسانی که مبدع این فرآورده هنری هستند در یک جزیره جداگانه ای انگار زندگی می کنند که به مسائل و دغدغه های و نیازهای روز جامعه واقف و آگاه نیستند.
صدیقی ادامه داد : در عمل نقاط هم پیوندی بین تولیدات حوزه هنرهای نمایشی مشکلات و مسائل مبتلا به، مخاطب نمی بینیم و هنر نمایش یکی از جدی ترین وظایف رسالت های خودش را که خاصیت آینه سانی است از دست داده است.
وی با بیان این که نه تنها تئاتر بلکه مطلق هنر باید آیینه تمام نمای جامعه باشد، گفت: مقید این قید و هنرمندی که فعال مایشاء در هر حوزه فعالیت می کند، هنرمند ما قبل مساله نباشد و هنرمند مساله باشد به این معنا که خود را جدای از شرایط و احوال مردم تعریف نکند.
** ارتباط مخاطب و مجموعه تولیدات حوزه نمایش اندام وار نیست
این کارگردان تئاتر بیان کرد : جدی ترین مشکلاتی که در مطلق و عمومیت تئاتر کشور قابل رصد کردن است و با یک نسبت به تولیدات آثار نمایشی شهرستان هم منتقل می شود این است که ارتباط مخاطب و مجموعه تولیدات حوزه نمایش ارتباط ارگانیک(اندام وار) نیست یعنی ارتباط به صورت مستقیم برقرار نمی شود.
این مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد : تئاتری که تولید و زحمتی که کشیده می شود از بودجه ها و اعتبارت فرهنگی و سرانه هر استان و مجموعه مراکزی که حامی تئاتر هستند هزینه می شود ولی وقتی مخاطب با این تولید، نمایش و این اجرا مواجه می شود مشکلات ایام و احوالش را در اثر نمی یابد و این ارتباط به صورت اصیل و معنا دار برقرار نمی شود.
صدیقی بی اعتنایی به حوزه دریافتگری مخاطب را در این امر مهم دانست و گفت: حوزه دریافتگری مخاطب نه تنها حوزه انفعالی نیست بلکه حوزه کنشگر است و تماشاگر به عنوان یک ابر کنشگر می تواند در شکل گرفتن جریان اصیل نمایش نقش آفرینی کند.
وی تصریح کرد : اگر یک شخص یا گروهی تئاتری را تولید کنند که نقاط هم پیوند جدی با مسائل مخاطب ندارد عدم استقبال مخاطب نسبت به آن تئاتر می تواند در ادامه راه و مسیر تولیدات کارهای بعدی آن تاثیرگذار باشد.
صدیقی اضافه کرد : وقتی یک تئاتر بر اساس مسائل و دغدغه های مخاطب و آن چیزی که نیاز فرهنگی تماشاگر است، تولید شود استقبال از این تئاتر می تواند به تولید تالیف بدهد به تولید کننده تئاتر یک اکش پلان دهد.
** تئاتر هنری فرهنگ ساز و جریان ساز است
صدیقی اظهارداشت : با رویکردهای سلبی و ایجابی از طرف حوزه دریافت کننده و یا تماشاگر می توانیم جریان سازی کنیم همان قدر که تولید کننده سلیقه می آفریند سلیقه مخاطب هم می تواند به شکل گرفتن مختصات و مقتضیات یک تولید درست کمک کند.
این مدرس دانشگاه بی توجهی به فرهنگ نیازمند سازی و نهادینه کردن تئاتر به عنوان یک نیاز اجتماعی از سوی سیاستگذاران فرهنگی اشاره کرد و افزود: شاید آیتم هایی فراتر از حوزه عملکرد مراجع صلاحیت دار تصمیم گیری در استان باشد البته اشکالی ندارد و با یک آستانه اختلاف و تغییر ابعادی مشکلاتی که بر مطلق و عمومیت تئاتر عارض است بر تئاتر شهر هم عارض است.
وی ادامه داد : با رویکرد درست سالهاست مراجع صلاحیت دار تصمیم گیری در مدیریت کلان فرهنگی ما هنوز به احساس نیاز ضرورت نرسیدند که ما باید یک پروژه نیازمند سازی و پروژه نهادینه کردن نیازهای فرهنگی در جامعه مان تعریف کنیم.
صدیقی اضافه کرد : یکی از این نیازهای فرهنگی می تواند نیاز به هنر باشد و زیر شاخه هایی مثل هنر نمایش می تواند به پالایش جسم و جان و نهاد و روح و روان کمک کند.
** هنوز سبد فرهنگی مدون بر اساس نیاز روز جامعه تعریف نشد
این مدرس دانشگاه تصریح کرد : هنوز نتوانستیم یک سبد فرهنگی مدون، مقاوم، منسجم بر اساس نیاز روز جامعه تعریف کنیم و
ما اکنون نیازمند به تولید و ارائه سبد کالای فرهنگی هستیم.
صدیقی با بیان این که مخاطب تئاتر ما فراگیر نیست، گفت: مخاطب های ما در تئاتر محفلی هستند و هر چه قدر که از تهران به عنوان نقطه تمرکز تولیدات حرفه ای تئاتر فاصله بگیرم و وارد شهرستان بشویم مخاطب هایی هستند که به لحاظ کمی نمی توانیم مطالعه جدی روی آنها انجام دهیم یعنی تئاتری ها برای هم اجرا می کنند نه مردم.
وی افزود : تئاتر نیازمند این است با یک اصالت انگیزه ای براساس احساس نیاز ضرورت توسط هنرمندان مساله، نه هنرمندان مقابل مساله تولید شود و با جامعه واقعی مخاطب ارتباط برقرار کند.
صدیقی ادامه داد : تئاتر یکی از جدی ترین و تاثیرگذارترین هنر که می تواند جریان ساز، جامعه ساز ، فرهنگ ساز، انسان ساز باشد که به خاطر سیاست گذاری غلط سالهاست از اثرگذاری ساقط شده است.
وی با بیان چالش های فراروی تئاتر استان گفت: یکی از جدی ترین مسائلی که در این زمینه وجود دارد نابسامانی، پراکندگی و فقدان وجود قوانین مدون تولید و ارائه نمایش در مجموعه های فرهنگی و هنری مختلف است.
وی با بیان اینکه در شهر و استان اصفهان در راستای تولید و حمایت آثار هنری مجموعه های مختلفی ورود پیدا کردند، گفت : این مجموعه ها هر کدام ساز و کار و قوانین خود را دارند که این قوانین نه تنها در راستای هم افزایی نیست بلکه در تضاد با هم هستند.
این کارگردان تئاتر تصریح کرد: این تشدد پراکندگی و عدم انسجام که در تولیدات هنرهای نمایشی و اجراهای مختلف می بینیم ناشی از عدم وحدت رویه است که در مجموعه های حامی وجود دارد.
وی با اشاره به استاندارد نبودن سالن های نمایش گفت: 27 سالن در اصفهان وجود دارد ولی هیچ کدام از سالن ها حتی تالار هنر یا مجموعه فرهنگی و هنری استاد فرشچیان برای اجرای نمایش مناسب نیستند.
به تاکید این هنرمند در این راستا وقتی اجراهای خارجی و یا جشنواره بین المللی تئاتر در اصفهان داریم با مشکل برمی خوریم.
صدیقی هم چنین با اشاره به عدم ثبات مدیریت های دوره ای مربوط گفت: این مدیریت ها چون ثبات و ماندگاری ندارند تا می خواهند اقدامی انجام دهند و شرایطی را سامان دهند تغییر می کنند.
این نویسنده و کارگردان تئاتر، فقدان اعتبارات مصوب و تخصیصی با ردیف مشخص را از دیگر مشکلات تئاتر برشمرد و گفت: متاسفانه اعتبارت متغیر است و جوابگوی نیازهای این بخش نیست.
این مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد : برقراری نسبت بین حمایت هزینه ها وجود ندارد و چیزی که تعیین کننده است اصالت انگیزه است که از معاش خانواد و هزینه های احوال برای تولید یک تئاتر زده می شود.
صدیقی ادامه داد : وقتی اعتبارت به روزآوری شده نیست مدیران نمی توانند حوزه تخصصی خود را در تولید امر نمایش در استان درست مدیریت کنند.
** نیازمند انجمن صنفی نمایش هستیم
صدیقی یکی از جدی ترین مشکلات تئاتر را فقدان یک تشکل صنفی دانست و گفت : ما نیازمند به انجمن صنفی نمایش هستیم نه انجمن نمایش.
وی اضافه کرد: سالهاست که انجمن نمایش داریم ولی به لحاظ آیین نامه ای این انجمن آن جایگاهی که باید داشته باشد ندارد یعنی انجمن پشتوانه اجرایی و ظرفیت سامان کردن و تنظیم قواعد و کسب و کار در آن موجود نیست و مدیر هم چون زیرساخت های قانونی در انجمن فراهم نشده نمی تواند کاری کند.
وی افزایش سطح رفاه در آمد و شکل گیری نظام اجتماعی در حوزه فعالیت های حرفه ای، تنظیم قواعد کسب و کار، تشکیل مجموعه واسط و حلقه اتصال بین هنرمند و دولت، جلوگیری از انزوای اجتماعی به عنوان حالت ناشی از عدم سامان یافتگی مجموعه فاقد صنف و تشکل، ایجاد نهادهای نظارتی غیر دولتی برای بررسی و رصد ارزیابی فعالیت ها را از جمله نتایج تشکیل انجمن صنفی تئاتر ذکر کرد.
مطابق ماده 131 قانون کار انجمن های صنفی حافظ حقوق و منافع مشروع اعضای خودشان هستند.
این کارگردان تئاتر افزایش شاخص بهره وری از فعالیت های بهره وری صنف، کوشش در جهت استیفای حقوق صنفی و خواسته های مشروع و قانونی اعضا، جمع آوری اطلاعات و بررسی و تحقیق در باره مشکلات و شناخت نیازها و اولویت ها، برنامه ریزی برای تامین نیازها و گسترش فعالیت ها ، ایجاد ارتباط هدفمند با تشکل ها و سازمان های خصوص و دولتی مرتبط با فعالیت ها را از دیگر فواید تشکیل انجمن صنفی تئاتر برشمرد.
** 43 گروه تئاتر در استان اصفهان فعالیت دارد
رئیس انجمن نمایش استان اصفهان در این میزگرد ایرنا گفت: 43 گروه در تتاتر این استان فعالیت دارد که به طور رسمی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شدند و 17 گروه نمایش رسمی غیر ثبتی داریم که آماده ثبت هستند.
هوشنگ جمشیدیان با بیان این که با 25 شهرستان یکی از استان های پر تعداد از هنرمندان تئاتر هستیم ، گفت : از لحاظ ارائه کار در کشور در رده دوم و سوم قرار داریم و اصفهان بعد از مشهد جدای از تهران قرار گرفته است.
وی ادامه داد : به لحاظ کیفیت در کشور سوم در کمیت دوم هستیم، از نظر کیفی مشهد و از نظر تعداد گروه رتبه دوم را با 43 گروه نمایشی داریم.
جمشیدیان با اشاره به تاریخچه و پیشنیه تئاتر استان اصفهان گفت: اصفهان از سایر شهرهای ایران پیشینه زیادی در عرصه تئاتر به خصوص تئاتر طنز دارد.
وی با بیان این که تاریخ تئاتر اصفهان با طنز رشد کرد، تصریح کرد : تئاتر استان را در کشور بیشتر با طنز به خصوص ارحام صدر می شناسند و هنرمندان دیگر که در زمان خودشان در مشهد و کرمان و یزد به اصفهان می آمدند چون اصفهان را مهد و کانون هنر می دانستند.
وی ادامه داد : شروع تئاتر در اصفهان از چهارباغ بود و با شیوه ای خاص به خاطر گروه های نمایشی مستقر در این نقطه شهر بود ، حامی این هنرمندان بازاری های بودند که برای رونق اقتصاد بازار دست به این کار می زدند، هنر سهم خود را به صنعت ادا کرد ولی صنعت ادا نکرد و به خاطر این نمی تواند گله کند که چرا هنر به کمک من نیامده است.
وی اظهارداشت: در این راستا وقتی با بزرگان صنعت صحبت می کنیم می گویند راهکارهای بیندیشید تا هنرمندان هم بتوانند به کمک صنعت بیایند و معرف باشند و در بخش گردشگری می گویند کمک کنید و این صنعت را توسعه دهید.
وی ادامه داد: بعد از انقلاب برای تعیین تکلیف وقفه ای در همه هنرها ایجاد شد، برخی کارشان را ادامه دادند، برخی از کشور رفتند،
ارحام صدر هنرمند اصفهانی تا 15 سال بعد از انقلاب در کشورهای خلیج فارس تئاتر کار می کرد و هیچ وقت ممنوع کار نبود.
وی با اشاره به اینکه مکتب کمدی اصفهان به صورت علمی رشد نکرد، افزود: از 400 سال قبل هیچ کس این آمارها را جمع نکرد و به عنوان ایده پرورش نداد.
جمشیدیان بیان کرد : با این حال در سال 94 هنر تئاتر سنتی اصفهان ثبت ملی شد ولی باز با عنوان مکتب تئاتر اصفهان ثبت نشد،
هنرمندان اصفهانی که در این سالها کار نمایش می کردند نه تنها دنباله رو سبک قدیمی نبودند بلکه اقدام های صورت گرفت که تا زمان این هنر کمرنگ شد.
وی با بیان این که جای تاسف است در اصفهان به صورت رسمی پنج هزار مخاطب تئاتر وجود دارد ،گفت: این افراد کسانی هستند که دعوت می شوند تئاتر تماشا کنند و مخاطب کور هستند.
** تئاتر بر اساس ضرورت جامعه تولید نمی شود
وی با بیان این که تئاتر براساس ضرورت جامعه ما تولید نمی شود، گفت: وظیفه من به عنوان هنرمند این است که باید یک قدم جلوتر بیندیشم و فکر کنم.
وی اظهارداشت: ولی متاسفانه امروز نمایش هایی تولید می شود که مناسبتی، دانشگاهی و یا پرکردن روزمه کاری است.
جمشدیان با اشاره به اینکه در این سالها سعی شده یک مقدار هدفمندی به هنرمندان تئاتر آموزش داده شود ، افزود: به دلیل پراکندگی مراکز موازی کاری می شود و هماهنگی نیست.
رئیس انجمن نمایش استان اصفهان با تاکید بر اینکه با فقر متن رو به رو هستیم، تصریح کرد : نویسنده تربیت نکردیم و کارگردانان نیز به سراغ متن های غیر بومی می روند.
وی با اشاره به اینکه در نمایش ها نام کارگردان بیشتر از سایر عوامل تئاتر جلوه می کند ، گفت: همه دوست دارند کارگردانی کنند در صورتی که در سایر کشورها بر عکس است.
جمشیدیان با اشاره به اینکه به غیر از سالن تالار هنر و فرشچیان ، 27 سالن غیر رسمی در اصفهان وجود دارد که متولی هنر هستند افزود: سالن فرشچیان به بخش خصوصی واگذار شده و هر ماه هفت سانس اجرای تئاتر در آن است.
وی اضافه کرد: تالار هنر شورای تخصصی جداگانه ای دارد و به غیر از سه سالن حوزه هنری که در بخش تئاتر فعال هستند سایر مراکز سالن های غیر رسمی هستند.
جمشدیان خاطرنشان کرد : قرار بود چهارده تماشاخانه محلی در اصفهان احداث شود که روی کاغذ انجام شد ولی هیچکدام محقق نشد.
وی ادامه داد : حتی تماشاخانه اصلی و تئاتر شهر که در مجموعه شهید کشوری پیش بینی شده و بارها کلنگش به زمین زده شده چشم انتظار اعبتار است.
وی حضور گروه های متفاوت تئاتری در رده های حرفه ای، نیمه حرفه ای و دانشگاهی، وجود 800 کانون تئاتری در استان ، فعالیت 18 گروه تئاتر خیابانی، تئاتر جشنواره ای، خرده فرهنگ های متفاوت ، نگاه برخوردار به اصفهان، مذهبی و سیاسی بودن اصفهان، جمعی نبودن و فرد محوری، نبود هماهنگی بین متولیان تئاتر استان، کمبود بودجه را از مهمترین موضوعات محوری در رابطه با تئاتر استان اصفهان نام برد.
جمشدیان فرهنگ سازی در زمینه خرید بلیط تئاتر، نظارت سختگیرانه تر نسبت به کیفیت آثار نمایشی با توجه به فرهگ بومی ایرانی، رفاه عمومی برای دانشگاهیان تحصیلکرده تئاتر، باز سازی برخی سالن های نمایش، برگزاری جشنواره های مذهبی و مناسبتی، راه اندازی خانه تئاتر در آینده نزدیک، و تغییر اساس نامه انجمن نمایش را از مهمترین موضوعات در دست اقدام اعلام کرد.
** مدیران به رسالت و اصالت تئاتر شناخت ندارند
رئیس شورای ارزشیابی و نظارت بر امور هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اصفهان و پیشکسوت تئاتر استان گفت : اصفهان در تئاتر پیشینه خوبی برخوردار است.
احمد شاهین فر با اشاره به سابقه 400 ساله تئاتر استان به ویژه نمایش طنز، بیان کرد : نمایش طنز مختص اصفهان است و تئاتری در منطقه رشد و نمو داشته طنز بوده است.
وی با بیان اینکه مردم اصفهان با نمایش کمدی و تعزیه به خوبی آشنا هستند، اضافه کرد : این دو بخش با مردم عجین است.
شاهین فر به مشکلات فراروی تئاتر استان اشاره کرد و عدم شناخت مدیران کلان به اهمیت رسالت و اصالت تئاتر، نبود سالن های تخصصی ویژه تئاتر کودک و نوجوان، طنز، کمدی و تراژیک، کمبود نمایشنامه و پشتیبانی نکردن نهادهای مرتبط و تغییر سلیقه کودکان از تئاتر به سمت جنگ ، استفاده از متون خارجی را از جمله چالش ها برشمرد.
** هنرمندان عرصه نمایش نیازمند حمایت هستند
به گفته وی در سالهای اخیر، به شدت تئاتر با یک شیب تند به رشد کمی و کیفی رسیده است در سال گذشته حدود 204 نمایش صحنه ای در اصفهان اجرا شد که در سال های قبل از آن این چنین نبود.
شاهین فر با تاکید بر اینکه هنرمندان عرصه نمایش نیازمند حمایت هستند، گفت: با کمترین پشتیبانی هنرمندان عرصه تئاتر براساس عشق در حال فعالیت هستند و حیف است مسئولان به آنها رسیدگی نکنند.
**تئاتر برای مردم کار نمی شود
مدیر خانه تئاتر حوزه هنری استان اصفهان گفت: یکی از چالش های فراروی تئاتر استان این است که تئاتر را برای مردم کار نمی کنیم و گروه های نمایشی از این هدف فاصله گرفتند.
جواد ایزد دوست با بیان اینکه گروه های نمایشی به این سمت می روند که تئاتر برای تئاتری ها باشد، افزود: این موضوع تئاتر را دچار معضلاتی از جمله جدا سازی تماشاگر عام از خاص می کند که ضربه بزرگی بر پیکره تئاتر است.
وی با اشاره به موضوع مخاطب شناسی در تئاتر تصریح کرد : اصفهان با پیشینه و سابقه ای که در هنر نمایش دارد نباید دسته بندی برای مخاطب آن انجام شود.
وی همچنین با تاکید بر توجه به یارانه تئاتر و سوق دادن هنر نمایش در سبد خانوار، اظهارداشت: در این زمینه باید بررسی های لازم صورت گیرد و متولیان امر برای مثال شهرداری ، حوزه هنری و ارشاد یارانه ای را برای این کار در نظر گیرد و به صورت مستقیم حرکت کند بحث را در سبد خانواده خود جا بیندازد که بتواند نمایش را ببیند.
وی جشنواره زدگی گروه های نمایشی ، نداشتن صنف تئاتر، تعیین سطح بازیگران و دستمزد آنهارا از جمله مشکلات فراروی هنر تئاتر استان برشمرد.
وی همچنین برآموزش عملی و علمی تئاتر تاکید کرد و افزود: این اقدام به ارتقای کیمی و کیفیت تئاتر کمک خواهد کرد.
8114/6026/
کپی شد
