حضور تصاویر و شبکه های ماهواره ای در فضای رسانه ای جامعه امروز ما موضوعی انکارناپذیر است و با وجود جاری بودن تفکر مبارزه با این ابزار ارتباطی و غیرقانونی خواندن استفاده از آن هنوز هم استقبال مردم از این رسانه زیاد و غیرقابل اجتناب است.
در واقع تصویب قانون ممنوعیت استفاده از شبکه های ماهواره ای و جمع آوری آن از سطح منازل به عنوان یک تهدید جدی در چند سال‌ اخیر در دستور کار مراجع قانونی بوده درحالیکه هرگز مانع استفاده شهروندان از این رسانه نشده؛ اما این مساله که آیا ماهواره را به طور مطلق تهدید دانست‌ موضوعی است که ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده است.
در حقیقت سئوال اصلی اینجاست که چرا برنامه های شبکه‌ های بیگانه در حد زیادی مردم ما را به خود جذب کرده اما شبکه های داخلی ایران قدرت مورد انتظار برای جذب مخاطبان خود را ندارد و آیا اصلا ماهواره می‌تواند در کنار تهدید، فرصت هم تلقی شود یا خیر؟

**می توان شبکه های ماهواره ای را از تهدید به فرصت تبدیل کرد
رئیس انجمن آسیب‌ شناسی اجتماعی ایران در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: هرگز نمی‌ توان گفت که شبکه های ماهواره ای فقط بد است، ممنوعیت استفاده از آنتن ماهواره ای یک قانون بی تاثیر است که چندسال پیش از تصویب مجلس گذشت، این طرح که بنظر می رسد مزیت کارشناسی ندارد نه تنها نتوانست اهداف مورد نظر طراحان آن را محقق کند بلکه به نوعی موجب آسیب به اعتبار و اعتماد عمومی مردم و قانون شد.
کوروش محمدی افزود: خواه ناخواه جمعیت قابل توجهی از جامعه حتی برخی مسئولان از شبکه های ماهواره ای استفاده می ‌کنند و شبکه ‌های استانی ما هم از طریق آنتن ماهواره دریافت می ‌شوند؛ لذا با درنظر گرفتن این قانون رسمی در زمان حاضر جمعیت زیادی از مردم ما قانون ‌گریز محسوب می شوند.
وی ادامه داد: متاسفانه دستگاه های فرهنگی و به ویژه مجلس به جای ایجاد تکالیف موثر و غالب در برابر تهاجم رسانه ای از خود رفع تکلیف کرده و با توجیه تهدید آمیز بودن ماهواره همه چیز را بر عهده پلیس گذاشته اند.
این آسیب ‌شناس اجتماعی با تاکید بر اینکه رسانه ای مانند ماهواره را باید با نگاه فرصت و نه تهدید نگاه کرد گفت: دنیای امروز به این نتیجه رسیده است که رسانه ای نوین مانند ماهواره، شبکه های اجتماعی و اینترنت قبل از اینکه تهدیدی برای جوامع به شمار روند، یک فرصت هستند و البته چنین فرصت ‌هایی برای ما تکلیف ایجاد می ‌کنند و نیازمند توجه و تلاش مضاعف هستند.
وی اضافه کرد: اگر با رویکرد فرصت به این رسانه ها نگاه کنیم ناچاریم پابه پای محصولات فرهنگی وارداتی غرب، برای جامعه خود برنامه‌ ریزی و محتوا تولید کنیم و این یعنی تلاش جهادی که بسیار پرزحمت و مستلزم پاسخگویی است.
محمدی ادامه داد: در زمان حاضر ترجیح و اولویت دستگاه های فرهنگی ما اینست که رسانه امروزی ماهواره را به عنوان یک تهدید معرفی و آن را خطری برای امنیت کشور و بنیان خانواده قلمداد کنند اما باید گفت که اگر همه خانواده های دنیا که بدون محدودیت از برنامه های ماهواره استفاده می کنند اکنون بدون ارزش بودند تاکنون اثری از نهاد خانواده و ارزش های انسانی در جهان باقی نمی ماند.

** بالیوود نه تنها بر فرهنگ ما منطبق نیست بلکه از فرهنگ خودشان هم فراتر است
این آسیب‌ شناس اجتماعی درخصوص مقایسه صنعت فیلم و سینما در بلوک شرق و غرب اظهارکرد: صنعت فیلم در هند یک صنعت جذاب است زیرا آنها بر روی جذبه ‌ها کار می ‌کنند؛ به رنگ ‌ها و روابط عاشقانه توجه ویژه ای دارند و به صورت اغراق آمیز تعبیه و ارائه می شود.
وی خاطرنشان کرد: فرهنگ هند، فرهنگی چندگانه است که باید برای بیش از یک میلیارد جمعیت خود با بیش از 400 قومیت و لهجه برنامه ‌سازی کند.
محمدی با اشاره به اینکه سینمای بالیوود براساس منویات فرهنگی خود فیلم می‌ سازد و با مسائل فرهنگی ما هیچ سنخیتی ندارد گفت: فیلم ‌های هندی بیشتر بر مبنای تخیل، رویا و رمانتیک های جذاب و غیرواقعی‌ حرکت می کند و سوژه‌ های واقعی کمتر در این فیلم‌ ها دیده می ‌شود.
وی بیان کرد: شاید بتوان گفت فیلم های هندی در مقایسه با فیلم‌ های ترکی، در حوزه خانواده و روابط نامشروع آسیب کمتری داشته باشند اما در حوزه روابط سالم و ساختارهای اجتماعی دیگر می ‌تواند اثرات مخرب و منفی برجا بگذارد.

** سریال های کره ای سفارشی و با هدف خاصی تولید می شوند
رئیس انجمن آسیب‌ شناسی اجتماعی ایران تاکید کرد: در مجموع همه فیلم ‌های غیرایرانی در فرهنگ ما محصول وارداتی محسوب می ‌شود و از فرهنگ اصیل ما جدا هستند بنابراین اثرگذاری آنها نیز خارج از دایره نیازهای فرهنگی جامعه ما خواهد بود.
وی با بیان اینکه حتی در بلوک شرق هم تفاوت ‌های قابل توجهی بین فرهنگ ما با سایر کشورها وجود دارد گفت: برخی از این سریال‌ ها ویژگی وقت ‌گذرانی دارند و از نظر تاثیرگذاری تاحد زیادی خنثی هستند و اثری در غنای فرهنگی ما ندارند اما برخی دیگر بسیار تاثیرگذار و گاهی مخرب هستند.
این آسیب‌ شناسی اجتماعی در مثالی سریال جومونگ را یکی از سریال های مخرب برای ایران دانست و عنوان کرد: این سریال از لحاظ رفتارهای خشونت آمیز بر روی کودکان ما تاثیر گذاشت و اقتصاد صنعت اسباب بازی ما و واردات بی رویه وسایل بازی جامعه را نیز مورد تاثیر قرار داد.
وی ادامه داد: این مسائل نشان دهنده این است که درحوزه برنامه ریزی فرهنگی مبتنی بر نیازهای بومی خیلی قوی نیستیم و پایه‌ گذاری اصول فرهنگی ما نیازمند یک بازنگریست.
محمدی افزود: البته نقطه قوت ما این است که اساس فرهنگی ما در بُعد خانواده تا حدودی متاثر از آموزه های سنتی و مذهبی بوده و از این حیث واجد کنترلی درونی هستیم به طوری‌ که اگر به آن توجه کنیم دیگر نیازی به فیلم ‌های حاوی ارزش ‌های بلوک شرق نخواهیم داشت.
وی خاطرنشان کرد: ترکیه نیز یک کشور متمایل به اقتصاد آزاد است که به سمت فرهنگ غربی پیش می ‌رود؛ نکته مهم اینکه آنقدر که سریال ‌های ترکیه در کشور ما طرفدار دارد در کشور خودشان از آن استقبال نمی ‌شود.
محمدی اظهار کرد: بررسی ها نشان می دهد که اغلب مردم کشور کره نیز برای تماشای سریال ‌های خود وقت زیادی صرف نمی کنند اما فیلم ‌سازان این کشور باهدف جلب توجه مدیران رسانه ای ما برای فروش محصولات تکراری و کم هزینه خود، محدودیت های فرهنگی و مذهبی ما را در تولیداتشان رعایت می ‌کنند و براحتی محصولاتشان را به ما می فروشند.
محمدی تصریح کرد: آنچه باعث شده است که شبکه ها و برنامه های ماهواره به شکل کنونی در جامعه ما تقویت شود ضعف در کارکرد رسانه ملی ماست زیرا بخش قابل توجهی از سریال ‌های ما در تولید نگرانی و افسردگی و ناکامی از هم سبقت گرفته اند و این رویکرد به یک رقابت بین فیلم سازان تبدیل شده است و فیلم های به بهانه های مختلفی از سوی برخی اقشار جامعه مورد اعتراض و نکوهش قرار می‌ گیرد.
این آسیب ‌شناس اجتماعی ادامه داد: ما به قدری نسبت به ایجاد نشاط در جامعه افت کرده‌ ایم که پخش یک فیلم طنز در رسانه ما قابل دفاع نیست و گاهی به حدی نسبت به آن اعتراض که حتی جلوی پخش آن گرفته می شود، در چنین شرایطی ناچاریم یک باز تعریف از معیارهای فرهنگی خود به جامعه ارائه دهیم.
وی افزود: متاسفانه ما در یک معامله نا برابر فرهنگی، خود را از جایگاهی پایین تر به دنیا عرضه کرده ‌ایم به طوری که سایر فرهنگ‌ ها به راحتی می ‌توانند از طریق امواج رسانه ای برخی از داشته های ارزشی و سرمایه های انسانی ما را در خود حل کنند؛ از طرفی کشور ما به یک بنگاه اقتصادی سود ده برای سرمایه‌ گذاران سریال‌ ها و فیلم‌ های ترکیه و کره ‌ای تبدیل شده است.
محمدی با بیان اینکه ابزارهای لازم برای تغییر نگرش در جامعه را داریم اما برنامه و اراده لازم برای اجرای برنامه های موفق را نداریم تصریح کرد: ابتدا باید در کنار یک سرمایه گذاری عظیم فرهنگی در همه ارکان جامعه، نیازهای نسل جوان و خانواده ‌ها را بسنجیم و براساس آن دست به تولید بزنیم.
وی با شاره به اینکه امروز کشورهای بیگانه به راحتی برای جامعه ما نیازسنجی کرده و نیاز خانواده ‌های ما را تشخیص داده ‌اند ادامه داد: این موضوع نشان می دهد که ما مورد تاثیر یک سری دیدگاه‌های بسته در حوزه رسانه ‌ای قرار داریم؛ یعنی همچنان به جای کار فرهنگی، با سیاست ‌ها و تدابیر رفع تکلیفی مانند ممنوعیت استفاده از آنتن ماهواره و فیلتر کردن فیس بوک و شبکه‌ های مجازی مواجه هستیم.
این آسیب ‌شناس اجتماعی تاکید کرد: نکته اصلی و بحث انتقاد ما از کارکرد رسانه ملی این است که اگر قرار است سرمایه گذاری صورت گیرد باید اول نیازسنجی واقعی و علمی از نیاز اقشار جامعه به خصوص نوجوانان و جوانان به عمل آورده و روند تولید فیلم و سریال را برای همه مقاطع سنی اصلاح کنیم.
محمدی خاطرنشان کرد: جامعه ما یک جامعه با سرمایه اجتماعی و ضریب امنیت بالاست، اما در زمان حاضر درگیر یک فضای ناامن روانی است یعنی مردم ما با درگیری‌ های اقتصادی، خانوادگی و اجتماعی روبرو هستند که بر مقیاس شادی و نشاط اجتماعی و مهارت های حفظ آن ها تاثیر منفی گذاشته است.
وی تصریح کرد: آمارها نشان می دهد که ایران جزء 10 کشور اول از لحاظ میزان افسردگی است و این نشاندهنده یک بی ثباتی است که باعث شده جامعه از اصل خود که جامعه ای بانشاط، خودباور و منسجم است تاحدودی فاصله بگیرد؛ بنابراین باید خودباوری و اعتماد بنفس عمومی و مولفه های نشاط اجتماعی را به جامعه برگردانیم.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه برخی از سریال‌ های ما با بار فرهنگی پایین تنها به دلیل کشش های بی ثمر، جمعیت زیادی را به خود جلب می کند افزود: ما در سریال‌ های تلویزیونی داخلی به جای جذبه، کشش داریم که این کشش به سمت دغدغه‌ ها و ایجاد افسردگی و نگرانی است.
وی گفت: مسئولان، برنامه ‌سازان و صاحب ‌نظران رسانه باید نسبت به واقعیات امروز مردم و نیازهای واقعی شان متقاعد شوند و در امور فرهنگی جامعه هماهنگی ایجاد کنند تا رسانه با مردم آشتی و همگام با نیاز آن ها به سمت تولید نشاط حرکت کند.
محمدی تاکید کرد: مخاطب حق انتخاب دارد و باید به این حق، احترام گذاشت زیرا در غیر این صورت مخاطب ارتباط خود را با رسانه داخلی قطع و رسانه‌ های ماهواره ‌ای به سرعت او را جذب خواهند کرد.
7135/ 6022
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.