کتاب «تاکسونومی و بیولوژی مقایسه‌ای زنبوران عسل جهان و ایران»، برای اولین بار در ایران در انتشارا ت جهاددانشگاهی استان اردبیل به قلم: «مهندس تقی قاسمی خادمی»، کارشناس ارشد جانورشناسی از دانشگاه شهیدبهشتی تهران منتشر شد.
تقی قاسمی در گفتکو با خبرنگار ایسنا مطالعه‌ی حشرات را از جالب‌ترین موضوعات مطالعاتی در زیست‌شناسی دانست و گفت: بیش از 80 درصد کل جانوران شناخته‌شده متعلق به رده‌ی حشرات است بطوریکه تعدد و تنوع گونه‌ای در این رده بسیار بالاست. در میان گونه‌های مختلف حشرات، برخی از گونه‌ها به‌دلیل داشتن صفات جالب توجه، همواره در طول تاریخ موجوداتی جالب توجه برای انسان‌ها بوده‌اند. بطور مثال پروانه‌ها به‌دلیل داشتن بال‌های زیبا و رنگارنگ، کرم‌های شب تاب به‌دلیل نورافشانی‌شان، مورچه‌ها به‌دلیل تلاش خستگی ناپذیرشان، جیرجیرک‌ها به‌دلیل صداهایی که از خود ساطع می‌کنند و ... .
وی یادآور شد: در میان این حشرات نیز، شاید زنبورعسل رتبه‌ی اول مشهوریت و محبوبیت در میان انسان‌ها دارا باشد و این حاصل تولید شهد شیرینی است که این حشره پر تلاش و فداکار با ساعت‌ها کار و پیمودن فرسنگ‌ها مسافت، آن‌را تولید و در کام بشریت فرو می‌ریزد. نام‌گذاری سوره‌ای از قرآن کریم به‌نام این حشره(سوره‌ی نَحل) و اختصاص دو آیه از این سوره جهت معرفی آن، گویای عظمت و شرافت این حشره کوچک می‌باشد. جالب آن‌که با دقت و تامل در آیات مذکور درمی‌یابیم که خداوند متعال بشر را به مطالعه و کشف شگفتی‌های آفرینشی این حشره فرا می‌خواند و هرگام هرچند کوچک در جهت شناخت زندگی بسیار پُر رمز و راز این جانور، نوعی لبیک گفتن به اَمر خداوند در جهت شناخت این حشره‌ی مفید و کوچک است.
قاسمی اضافه کرد: پس از مطالعه منابع و کتب فارسی مختلف در رابطه با زنبوران عسل در کشور، دریافتم که اغلب کتب مختلف در این زمینه بیشتر معطوف به زنبورداری و شیوه‌های کاربردی و عملی آن و معرفی خصوصیات مورفولوژیکی، بیولوژیکی، ژنتیکی و ... گونه‌ی زنبورعسل معمولی آپیس ملیفرا بوده و کتب راجع به مطالعه خصوصیات بیولوژیکی مقایسه‌ای همه نُه گونه شناخته شده زنبوران عسل در جهان، و نیز منابع فارسی که به بحث در رابطه با روش‌های مطالعاتی زنبوران عسل و هم‌چنین وضعیت زنبوران عسل بومی ایران بپردازند وجود ندارند.
وی در خصوص دغدغه‌ی اصلی این کتاب گفت: هدف پُر کردن حتی مقدار اندکی از این خلاء موجود است تا بتواند علاوه بر گونه بسیار شناخته شده‌ی آپیس ملیفرا، کمک شایانی در جهت شناساندن هرچه بهتر هشت گونه‌ی دیگر زنبوران عسل از جنس آپیس به محققان و علاقمندان این علم نموده و علاوه بر مشخص کردن وضعیت زنبوران عسل ایران بر مبنای مطالعات انجام شده، با شرح قدم به قدم و به زبان ساده‌ی روش‌های مطالعاتی زنبوران عسل، کمکی هرچند اندک به محققین و پژوهشگران جوانی که علاقمند به کار در این زمینه هستند، نماید.
به گفته قاسمی زنبوران عسل جهان امروزه در 9 گونه طبقه‌بندی می‌شوند (متعلق به جنس آپیس) که هرکدام ویژگی‌های زیستی، ژنتیکی، تولیدمثلی، فیزیولوژیکی و ... متفاوتی با دیگری دارند. کتب مربوط به زنبورعسل در بازار بیشتر مربوط به زنبورعسل معمولی آپیس ملیفرا و تکنیک‌های پرورش و اصلاح نژاد آن و مسایل دیگر بوده ولی کتاب فارسی که بیولوژی 9 گونه زنبورعسل موجود در جهان و دو گونه‌ی موجود در ایران را به‌شکل مقایسه‌ای مورد مطالعه قرار دهد، وجود نداشت. در این کتاب تاریخچه مطالعات زنبوران عسل ایران به‌صورت جامع نیز پرداخته شده که در کتاب فارسی دیگری وجود ندارد.
به گزارش ایسنا، کتاب : «تاکسونومی و بیولوژی مقایسه‌ای زنبوران عسل جهان و ایران» که در 400 صفحه و 9 فصل در انتشارات جهاددانشگاهی منتشر شده و به‌قیمت 30000 تومان به‌بازار عرضه خواهد شد، بعد از معرفی کامل تاکسونومی زنبوران عسل در سلسله مراتب رده‌بندی زیستی و اختصاصات کلی همه گونه‌های زنبوران عسل و ویژگی‌های ژنتیکی آن‌ها، اختصاصات مربوط به لانه‌سازی، کنش‌های رفتاری بین‌گونه‌ای، اختصاصات تولیدمثلی و بیماری‌های مربوط به آن‌ها را به‌طور مقایسه‌ای بین 9 گونه مورد مطالعه قرار داده‌ایم. هم‌چنین با توجه به کمبود منابع فارسی، یک فصل از کتاب به بررسی کامل روش‌های مطالعاتی زنبوران عسل اختصاص دارد. فصل آخر این کتاب به بررسی کلی زیرگونه‌های زنبوران عسل خاورمیانه و معرفی بیولوژی دو گونه زنبوران عسل ایران پرداخته است که در نوع خود کاملا منحصر به‌فرد و نو است.
منبع اصلی مورد استفاده در این کتاب جهت تالیف فصول دوم تا هفتم، کتاب ارزشمند پروفسور Hepburn و پروفسور Radloff باعنوان: « Honeybees of Asia » می‌باشد که در سال 2011 میلادی منتشر شده است.
لازم به‌ذکر است علاقمندان جهت تهیه این کتاب می‌توانند با دفتر انتشارات جهاددانشگاهی اردبیل به آدرس: اردبیل، میدان شفاء، ساختمان دفتر مرکزی جهاددانشگاهی اردبیل، طبقه‌ی چهارم با ایمیل انتشارات به آدرس: ard.chap@chmail.ir تماس حاصل نمایند.
انتهای پیام
