در سال های دور مکتب خانه ها که توسط مدرسانی همچون ملا و آخوند باجی ها اداره می شد تنها فرصت تحصیل به شمار می رفت ، سطح آموزشی پایین، شیوه آموزش سنتی، استفاده از شیوه های تنبیه بدنی از قبیل چوب فلک و ترکه، مقاومت در آموزش علوم جدید، پایین بودن سواد و توان مدرس از مهمترین مشکلات آموزش مکتب خانه ای بود.
همین عوامل برخی از افراد تحصیل کرده و درس خوانده ها را به فکر ایجاد مدارس نوین در منطقه انداخت، مدارسی که به دلیل آموزش علوم نوین از جمله ریاضی، جغرافیا و علوم طبیعی به این نام خوانده می شد و در دهه های اولیه ایجاد خود با تاریخ متلاطمی در استان اردبیل مواجه بود.
با نگاهی به سیر مطالعات و تحقیقات پیرامون استقرار نظام آموزشی در استان اردبیل در می یابیم که110سال از تاسیس مدارس نوین در استان می گذرد، پیشینه ای که به عقیده کارشناسان قابل تامل و نیازمند بررسی و معرفی بوده و نزدیک به 800 قطعه عکس و 600 سند از این دوران به دست آمده است.
نمین از جمله شهرهایی است که در استان اردبیل به شهری فرهنگی مشهور بوده و توانسته خود را در زمره اولین تاسیس کنندگان مدارس به سبک نوین در منطقه شمالغرب کشور معرفی نماید.
در حدود سال 1290 با وجود مکتب خانه های متعدد در نمین به توصیه و همت مرحوم سردار محترم موسسه ای به نام اشکولا تاسیس شد که توسط معلمان روسی به نام های غلامعلی خان ، ایوب بیگ و جمشید بیگ زبان روسی در آن تدریس می کردند .
پس از مدتی حدود پنج سال بنا به توصیه روشنفکران وقت نمین ، اشکولای موجود به مدرسه نوین تبدیل شده و علاوه بر تدریس زبان روسی زبان فارسی را نیز معلمان ایرانی زیر نظر زین العابدین ادیب ( از اردبیل) و آقایان مطلعی و میر محمّد علی (هر دو از نمین) و دهقانی و تقی زاده (هر دو از تبریز) تدریس می کردند.
اولین مدرسه دولتی پسرانه که در نمین در سال 1299 ه.ش تاسیس شد مدرسه فردوسی بود و دانش آموزان تا کلاس ششم ابتدایی در آن به تحصیل ادامه می دادند، امتحانات کلاس ششم ابتدایی با تشریفات خاص و با حضور بازرس اعزامی از تبریز انجام می گرفت.
در سال 1304 ﻫ.ش به همت بانویی علاقمند به علم و دانش به نام « اشرف خانم صارمی » و با همکاری بانوان فداکار محلی از جمله قمر خانم، دبستان دخترانه ای نیز به طور رسمی در نمین گشایش یافت.
از سال 1314 با ماجرای کشف حجاب رضاخانی تا 10 سالگی کلاس ها به صورت مختلط دایر می شد اما بعد از سال 1320 مدارس دوباره جدا شده ولی دبستان پرورش به سبب کاهش تعداد دانش آموزان دختر اغلب به صورت مختلط اداره می شد.
در سال 1325 با افتتاح کلاس های متوسطه ، دوره اول مدرسه پسرانه فردوسی به صورت دبیرستان درآمد و کم کم مدرسه ای ابتدایی به نام “برهان اردبیلی” تشکیل شد که تحصیل در آن تا کلاس چهارم بود و کلاس های پنجم و ششم در دبیرستان فردوسی همراه با دوره اول دبیرستان تشکیل می شد.
دانش آموختگان دبیرستان فردوسی برای ادامه تحصیل و اخذ گواهی نامه دیپلم به شهرهای همجوار ( اردبیل و آستارا ) می رفتند تا اینکه در سال 1342 کلاس های دوره دوم متوسطه در نمین دایر شده و از آن تاریخ به بعد جوانان نمین در شهر خود موفق به دریافت مدرک دیپلم شدند.
دبستان برهان کم کم رشد کرده و پس از زمان کوتاهی دوره اول دبیرستان به سال 1338 در آن تشکیل گردید. این مدرسه مدت ها با همان نام برهان به فعالیت ادامه داده و مدتی هم به صورت مختلط اداره و بعد ها نام صدوقی بر خود گرفت .
این مدرسه با تغییر نظام آموزشی به مدرسه راهنمایی به شماره شش تغییر نام داده و و پس از انقلاب نیز به پاس احترام به مقام شهید نصیر شیردل به نام مدرسه راهنمایی شیردل نمین نام گذاری شد. مدرسه ابتدایی پسرانه که از مدرسه برهان جدا شد به احترام زحمات آقای مطلعی به نام وی نام گذاری شد و تاکنون به همین نام باقی است.
تحصیلات دختران پس از دوران دبستان با حضور در دبیرستان صدوقی با شرکت در کلاس مختلط امکان پذیر شد و جمعیت دانش آموزی دختران به حدی رسید که دبیرستان 25 شهریور در همان دوره تشکیل و به تعلیم دانش آموزان دختر پرداخت.
این مدرسه به نام مدرسه راهنمایی تغییر نام داد و در جریان انقلاب سمیه نامیده شده و تا کنون به همین نام دایر می باشد، امکان ادامه تحصیل دختران در دوره دبیرستان نیز در همان سالها با تشکیل کلاس های مختلط در دبیرستان فردوسی امکان پذیر شده بود.
بعد از انقلاب این شیوه متحول شده و دبیرستان دخترانه به صورت رسمی با نام اعظم طالقانی شروع به کار کرده که بعدها ها شرف نامیده شد .
از آن زمان تا به حال آموزش و پرورش در منطقه در حال رشد بوده و امروزه چندین مدرسه ابتدایی ، راهنمایی و دبیرستان درخود شهر نمین و در دورترین نقاط آن دایر می باشد .
آنچه مسلم است تاسیس اشکولا و مدارس نوین در نمین از لحاظ کمی و کیفی مقدم بر شهرستان های هم جوار از جمله اردبیل بوده است، علت این امر مهاجرت افراد از کشور همسایه شمالی به نمین بوده که در آن زمان از شرایط فرهنگی خاصی برخوردار بودند.
نمین در آن موقع شهر تجاری و گمرکی بوده و از موقعیت اجتماعی و اقتصادی خاصی برخوردار بودند ، مردان لایق بزرگ علمی در این مرکز فرهنگی تعلیم یافته ، که نه تنها از مفاخر نمین می باشند بلکه عده ای از آن ها جزو افرادی انگشت شمارند که خدمات شایان و قابل توجهی به فرهنگ ایران نموده اند.
به گفته فرماندار نمین علاقه به علم آموزی در نمین دارای ریشه تاریخی بوده و از مدنیت و فرهنگ دوستی مردم منطقه حکایت دارد و قرار بر این است تا به منظور ارج گذاری به این پیشینه غنی فرهنگی در منطقه در سال آینده مراسم باشکوهی با عنوان جشن یکصدمین سال تاسیس نخستین مدرسه منطقه در نمین برگزار شود.
عاطف ناصری با اشاره به تاثیرگذاری فرهنگی نمین در شهرستان های پیرامون خود خاطرنشان کرد: نمین همان نقشی را برای استان اردبیل و شمال غرب ایران دارد که مدرسه دارالفنون برای تهران از گذشته های دور داشته است.
از : ساسان رحمتی
7120/6016
انتهای پیام همین عوامل برخی از افراد تحصیل کرده و درس خوانده ها را به فکر ایجاد مدارس نوین در منطقه انداخت، مدارسی که به دلیل آموزش علوم نوین از جمله ریاضی، جغرافیا و علوم طبیعی به این نام خوانده می شد و در دهه های اولیه ایجاد خود با تاریخ متلاطمی در استان اردبیل مواجه بود.
با نگاهی به سیر مطالعات و تحقیقات پیرامون استقرار نظام آموزشی در استان اردبیل در می یابیم که110سال از تاسیس مدارس نوین در استان می گذرد، پیشینه ای که به عقیده کارشناسان قابل تامل و نیازمند بررسی و معرفی بوده و نزدیک به 800 قطعه عکس و 600 سند از این دوران به دست آمده است.
نمین از جمله شهرهایی است که در استان اردبیل به شهری فرهنگی مشهور بوده و توانسته خود را در زمره اولین تاسیس کنندگان مدارس به سبک نوین در منطقه شمالغرب کشور معرفی نماید.
در حدود سال 1290 با وجود مکتب خانه های متعدد در نمین به توصیه و همت مرحوم سردار محترم موسسه ای به نام اشکولا تاسیس شد که توسط معلمان روسی به نام های غلامعلی خان ، ایوب بیگ و جمشید بیگ زبان روسی در آن تدریس می کردند .
پس از مدتی حدود پنج سال بنا به توصیه روشنفکران وقت نمین ، اشکولای موجود به مدرسه نوین تبدیل شده و علاوه بر تدریس زبان روسی زبان فارسی را نیز معلمان ایرانی زیر نظر زین العابدین ادیب ( از اردبیل) و آقایان مطلعی و میر محمّد علی (هر دو از نمین) و دهقانی و تقی زاده (هر دو از تبریز) تدریس می کردند.
اولین مدرسه دولتی پسرانه که در نمین در سال 1299 ه.ش تاسیس شد مدرسه فردوسی بود و دانش آموزان تا کلاس ششم ابتدایی در آن به تحصیل ادامه می دادند، امتحانات کلاس ششم ابتدایی با تشریفات خاص و با حضور بازرس اعزامی از تبریز انجام می گرفت.
در سال 1304 ﻫ.ش به همت بانویی علاقمند به علم و دانش به نام « اشرف خانم صارمی » و با همکاری بانوان فداکار محلی از جمله قمر خانم، دبستان دخترانه ای نیز به طور رسمی در نمین گشایش یافت.
از سال 1314 با ماجرای کشف حجاب رضاخانی تا 10 سالگی کلاس ها به صورت مختلط دایر می شد اما بعد از سال 1320 مدارس دوباره جدا شده ولی دبستان پرورش به سبب کاهش تعداد دانش آموزان دختر اغلب به صورت مختلط اداره می شد.
در سال 1325 با افتتاح کلاس های متوسطه ، دوره اول مدرسه پسرانه فردوسی به صورت دبیرستان درآمد و کم کم مدرسه ای ابتدایی به نام “برهان اردبیلی” تشکیل شد که تحصیل در آن تا کلاس چهارم بود و کلاس های پنجم و ششم در دبیرستان فردوسی همراه با دوره اول دبیرستان تشکیل می شد.
دانش آموختگان دبیرستان فردوسی برای ادامه تحصیل و اخذ گواهی نامه دیپلم به شهرهای همجوار ( اردبیل و آستارا ) می رفتند تا اینکه در سال 1342 کلاس های دوره دوم متوسطه در نمین دایر شده و از آن تاریخ به بعد جوانان نمین در شهر خود موفق به دریافت مدرک دیپلم شدند.
دبستان برهان کم کم رشد کرده و پس از زمان کوتاهی دوره اول دبیرستان به سال 1338 در آن تشکیل گردید. این مدرسه مدت ها با همان نام برهان به فعالیت ادامه داده و مدتی هم به صورت مختلط اداره و بعد ها نام صدوقی بر خود گرفت .
این مدرسه با تغییر نظام آموزشی به مدرسه راهنمایی به شماره شش تغییر نام داده و و پس از انقلاب نیز به پاس احترام به مقام شهید نصیر شیردل به نام مدرسه راهنمایی شیردل نمین نام گذاری شد. مدرسه ابتدایی پسرانه که از مدرسه برهان جدا شد به احترام زحمات آقای مطلعی به نام وی نام گذاری شد و تاکنون به همین نام باقی است.
تحصیلات دختران پس از دوران دبستان با حضور در دبیرستان صدوقی با شرکت در کلاس مختلط امکان پذیر شد و جمعیت دانش آموزی دختران به حدی رسید که دبیرستان 25 شهریور در همان دوره تشکیل و به تعلیم دانش آموزان دختر پرداخت.
این مدرسه به نام مدرسه راهنمایی تغییر نام داد و در جریان انقلاب سمیه نامیده شده و تا کنون به همین نام دایر می باشد، امکان ادامه تحصیل دختران در دوره دبیرستان نیز در همان سالها با تشکیل کلاس های مختلط در دبیرستان فردوسی امکان پذیر شده بود.
بعد از انقلاب این شیوه متحول شده و دبیرستان دخترانه به صورت رسمی با نام اعظم طالقانی شروع به کار کرده که بعدها ها شرف نامیده شد .
از آن زمان تا به حال آموزش و پرورش در منطقه در حال رشد بوده و امروزه چندین مدرسه ابتدایی ، راهنمایی و دبیرستان درخود شهر نمین و در دورترین نقاط آن دایر می باشد .
آنچه مسلم است تاسیس اشکولا و مدارس نوین در نمین از لحاظ کمی و کیفی مقدم بر شهرستان های هم جوار از جمله اردبیل بوده است، علت این امر مهاجرت افراد از کشور همسایه شمالی به نمین بوده که در آن زمان از شرایط فرهنگی خاصی برخوردار بودند.
نمین در آن موقع شهر تجاری و گمرکی بوده و از موقعیت اجتماعی و اقتصادی خاصی برخوردار بودند ، مردان لایق بزرگ علمی در این مرکز فرهنگی تعلیم یافته ، که نه تنها از مفاخر نمین می باشند بلکه عده ای از آن ها جزو افرادی انگشت شمارند که خدمات شایان و قابل توجهی به فرهنگ ایران نموده اند.
به گفته فرماندار نمین علاقه به علم آموزی در نمین دارای ریشه تاریخی بوده و از مدنیت و فرهنگ دوستی مردم منطقه حکایت دارد و قرار بر این است تا به منظور ارج گذاری به این پیشینه غنی فرهنگی در منطقه در سال آینده مراسم باشکوهی با عنوان جشن یکصدمین سال تاسیس نخستین مدرسه منطقه در نمین برگزار شود.
عاطف ناصری با اشاره به تاثیرگذاری فرهنگی نمین در شهرستان های پیرامون خود خاطرنشان کرد: نمین همان نقشی را برای استان اردبیل و شمال غرب ایران دارد که مدرسه دارالفنون برای تهران از گذشته های دور داشته است.
از : ساسان رحمتی
7120/6016
کپی شد
